COLLECTIE AGFA-GEVAERT

Toelichting door gedeputeerde voor Cultuur Luk Lemmens
29-9-2015 - Overdracht Afga-Gevaert archief: totstandkoming van de samenwerking

Geachte genodigden,
Dames en heren van de pers,
Diegenen onder u die reeds een bezoek mochten brengen aan het Varenthof weten dat dit kasteeltje een ware schatkamer is.
Het is de schatkamer van een bedrijf dat onlosmakelijk met Mortsel en heel de Antwerpse Zuidrand is verbonden.
Agfa-Gevaert is tot op de dag van vandaag een begrip en een bedrijf dat voor vele mensen in de regio en in heel onze provincie voor altijd verbonden blijven aan fotografie en filmrolletjes.
Dit archief van Agfa-Gevaert draait dan ook in de eerste plaats om fotografie, van filmrolletjes over fototoestellen en uiteraard de nodige foto’s en posters.
Dat Agfa-Gevaert en de Stad Mortsel contact opnamen met het provinciaal FotoMuseum om de toekomst van deze collectie te bespreken, hoeft dan ook niet te verbazen.
De toekomst van dit kasteeltje en van deze collectie is immers onzeker binnen het grote, internationale bedrijf dat Agfa-Gevaert vandaag is geworden.
Voor het waardevolle archief was reeds interesse uit Amerika, de unieke collectie filmrolletjes en ander fotografisch materiaal kon op de nodige belangstelling rekenen.
Vanuit de provincie en in het bijzonder vanuit het FotoMuseum konden we dit echter niet zomaar laten gebeuren. Zoals ik al aangaf is Agfa-Gevaert een onderdeel van de geschiedenis van deze regio en maakt dit archief deel uit van het fotografisch geheugen van Mortsel, de provincie Antwerpen en heel Vlaanderen.
De rol die Lieven Gevaert heeft gespeeld gaat bovendien veel verder dan het stichten van een internationaal bedrijf, als oprichter van het Vlaams Economisch Verbond en de stichter van de Nederlandstalige prestigescholen Sint-Lutgardis en Sint-Lievens heeft hij een onevenaarbare rol gespeeld binnen de Vlaamse Beweging en de culturele, economische en intellectuele ontvoogding van Vlaanderen.
Vooral het begrip fotografisch geheugen is belangrijk, want het is een bewuste ambitie van het provinciaal FotoMuseum om een rol te spelen als fotografisch geheugen van Vlaanderen.
Sowieso is het FoMu als museum uniek in Vlaanderen, maar de komende jaren willen we zijn rol archief en collectiebeheerder verder uitbouwen.
Dat gebeurt enerzijds letterlijk, met de bouw van een nieuwe depottoren en anderzijds met een beleid dat meer dan ooit zal mikken op het verwerven en ontsluiten van publieke en private Vlaamse fotografische collecties.
De toren zal ook niet toevallig de ‘Lieven Gevaerttoren’ heten, ter ere van de grote rol die Lieven Gevaert heeft gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse fotografie en van de Vlaamse Beweging.
We hebben echt de ambitie om het FotoMuseum op de kaart zetten als de Vlaamse archiefinstelling voor fotografie. Ook als het FotoMuseum de provincie achter zich zou laten binnen de provinciale hervormingen, is het er meer dan ooit klaar voor om zijn rol te spelen op een groter podium.
De ‘verwerking’ van dit archief zal het FotoMuseum niet op zijn eentje doen. In het herbestemmingstraject dat zal worden uitgewerkt werkt de provincie samen met onder meer ETWIE, het expertisecentrum voor technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed. Zij zullen zich vanzelfsprekend buigen over de stukken uit het archief die te maken hebben met industrieel erfgoed.
Ook het ADVN, het Archief en Documentatiecentrum voor de Vlaamse beweging en nationalisme zal een rol spelen vanuit hun expertise als archiefbeheerder en onderzoeksinstelling. Bovendien is de erfenis van Lieven Gevaert van groot belang geweest voor de Vlaamse Beweging. De samenwerking met het ADVN is dan ook een win-win voor alle betrokkenen.
Tot slot gaan we ook met Azura samenwerken, het culturele samenwerkingsverband in de Zuidrand, gezien het grote belang van Agfa-Gevaert in deze regio. Van de vele culturele initiatieven die de voorbije eeuw door Lieven Gevaert en zijn nakomelingen zijn immers nog heel wat sporen terug te vinden in dit archief.
De komende maanden zal het archief in drie fases overgedragen worden.
Fase 1 is het waarderings- en herbestemmingsproject, waarbij een externe projectmedewerker in kaart brengt waar en hoe het archief verdeeld, ondergebracht en verwerkt kan worden.
Deze projectmedewerker zal door de provincie gefinancierd worden, het is een inspanning waar we in deze financieel zware tijden voor de provincie toch vol voor willen gaan.
Fase 2 wordt de coördinatie van de verhuis van dit archief naar nieuwe bewaarplaatsen.
Fase 3 ten slotte is natuurlijk de verwerking van het archief door het FotoMuseum en de andere partners.
De provincie Antwerpen levert voor de herbestemming van dit archief een inspanning van zo’n 160.000 euro. Deze middelen komen niet uit het budget van het FoMu, maar zijn specifiek vrijgemaakt om dit archief de behandeling te geven die het verdient, om dit archief in ons land te houden en op termijn te ontsluiten voor de wetenschap en natuurlijk voor het publiek.
We willen de collectie ook erkend krijgen door de Vlaamse topstukkenlijst om ons zo beter te kunnen beschermen tegen eventuele bijkomende buitenlandse interesse.
Ik wil alle partners bedanken voor hun engagement aan dit project, ik wil Agfa-Gevaert bedanken voor hun vertrouwen in de provincie en het FoMu.

Op 30 mei werd de toelichting gegeven in het FOMU 

Het FOMU streeft ernaar een dynamischeen lerende organisatie  te zijn.

Bezoek het museum eens er zijn ook tentoonstellingen te bekijken.

Tentoonstelling





De overdracht  September 2015