De figuur van Pétain is nauw verbonden met WO I en met Verdun. Deze oorlogstrateeg deed de kansen keren in het voordeel van de Fransen.
Hij liet de soldaten minder lang aan het front blijven. Hij zorgde ervoor dat er een voortdurende aanvoer was van soldaten bevoorrading naar de frontlinies: deze wisselingen van troepen was goed voor het moreel van de soldaten. De vrachtwagens speelden hier voor het eerste keer een zeer belangrijke rol: ze reden op en neer op de Voie sacrée. Dat was de enige, min of meer veilige weg die kon dienen voor de bevoorrading. Ze was toen een onverharde zandweg tussen Bar-le-Duc en Verdun met aan beide zijden hoger gelegen velden en weiden. In de winterperiode dienden oud-gedienden voortdurend steenslag op de weg te gooien, zodat de vrachtwagens (massaal ingezet en opgeëist) en zelfs taxi's vanuit Parijs niet in de modder zouden zaken. Het op en neer rijden is ook bekend als de paternoster. De aanvoer van oorlogsmateriaal voor de artillerie was levensbelangrijk. Deze oorlog werd vooral beslecht door de inzet van de artillerie. Ook de oorlog in de lucht begon een belangrijke rol te spelen met ballons en vliegtuigen.
Pétain zorgde ook dat de dagelijkse portie rode tafelwijn, de pinard, aanwezig was. Voor de soldaten was dit 'levensbelangrijk'. Voor de soldaten waren de luizen en de ratten bijzonder vervelend. Sommigen noemden de luizen de ergste vijand. De ratten zochten naar eten en etensresten. De verhalen dat ze de soldaten beten zijn meestal verzinsels. Wel liepen ze 's nachts over de soldaten.
Oorlogspropaganda is van alle tijden en bij elk van de betrokken partij. In de Grote Oorlog nam dit de oorlogspropaganda grotere vormen aan. In Engeland werd België bijvoorbeeld systematisch voorgesteld als slachtoffer - poor Belgium - dat diende geholpen te worden met alle mogelijke middelen. Welke boodschappen werden in het buitenland verspreid en sijpelden tevens door in Beglië? België werd onder de knoet gehouden door afschrikwekkende Duitse soldaten die met zaagbajonetten kinderen en vrouwen aanvielen. De zaagbajonetten (dus bajonetten met aan de ene kant een soort zaag) behoorden tot de standaard wapenuitrusting. Tijdens en ook na de oorlog werd de vijand vaak gediaboliseerd en de eigen soldaten als helden voorgesteld.
De Groote Oorlog 1914 - 1918 en Wapenstilstand 11 november
De Groote Oorlog 1914 1918 en Wapenstilstand 11 november
Wapenstilstand herdenken is een uitstekende gelegenheid om onze kennis op te frissen over deze vreselijke Eerste Wereldoorlog, vooral door de documentaires en de speelfilms. De ontroerende oorlogsfilm en kerstklassieker Joyeux Noël (2005) ziet men nog geregeld in die periodes op de televisie. Gedurende de eerste kerst van in 1914, verbroederden Franse, Schotse en Duitse soldaten op verschillende stukken niemandsland aan het front. In 2010 kwam een schitterende DVD de The Battle of Passchendaele. November, 1917. Na vier maanden van keiharde gevechten tegen de Duitsers weten de Canadese troepen het Belgische stadje Passchendaele in te nemen. De strijd die daarvoor geleverd werd, staat tegenwoordig symbool voor zowel de ongelooflijke gruwel als de heldenmoed die de Eerste Wereldoorlog kenmerkten.
Op de Vlaamse televisie was er de documentaire over de wederopbouw van dorpen uit het oorlogsgebied, zoals in Reninge in de Westhoek op twee kilometer van de frontlijn. Deze reconstructie is typisch voor vele dorpen uit de Westhoek: vechten tegen de trage papiermolens van de overheid, tegen losgeslagen militairen en het achtergebleven springtuig. We ervaren opnieuw de levensgrote problemen: de financiële steun voor de wederopbouw (Koning Albertfonds) die uitblijft en volstrekt ontoereikend is, de bureaucratie die weinig helpt, het ramptoerisme dat de ogen uitsteekt: rijke burgers uit Brussel en Antwerpen krijgen dure rondleidingen in de verwoeste gebieden; ondertussen leefden honderden mensen in barakken en koterijen. Ontroerende beelden van het vertrek naar Frankrijk en de terugkomst van de kinderen uit de oorlogsgewesten van de Westhoek; de boeren die worden gedood door de bommen en granaten in hun velden, de hongersnood, de ziekten, het gebrek aan drinkbaar water.
De oorlog voor deze mensen duurde nog maanden en maanden.
04-11-2010
Kruisbeelden, Mariabeelden en Maria iconen
Kruisbeeld en Mariabeelden en Maria iconen
De twee belangrijkste christelijke symbolen/voorwerpen in kerkgebouwen en stille ruimte zijn een kruisbeeld en een Mariabeeld. Iconen zijn vrij populair, de originele zijn meestal op hout geschilderd en zijn afbeeldingen van Christus, van de Moeder Gods, van Heiligen en Profeten, van taferelen uit het Oud- en Nieuw-Testament. In de Orthodoxe Kerk nemen zij een heel bijzondere plaats in. Kruisbeeld (crucifix): Aantal afbeeldingen (afgerond) via Google afbeeldingen. Kruisbeeld: 26 000 Holy Cross 14 miljoen. Bij Rooms - Katholieken is dit meestal een kruis met een Jezusfiguur; protestanten: meestal zonder gekruisigde Christus. Hier gaan we niet op welk soort afbeelding historisch de meest juiste is (sokkel? lendenschort? nagels? ontstaan?..), wel welk soort kruis meest geschikt is voor een bepaalde stille ruimte.
Mariabeeld: Aantal afbeeldingen (afgerond) via Google afbeeldingen. zoekwoord Mariabeeld 30 000 zoekwoord Holy Mary 12 miljoen. Vaak wordt Maria daarbij uitgebeeld met het (meestal naakte) kind Jezus op haar schoot of in haar armen. Bekende vormen zijn (zie Google - afbeeldingen):
Sedes sapientiae: Zetel der wijsheid. Maria zit op een troon en houdt Christus vast. Christus heeft een wereldbol als symbool van Gods heerschappij over de schepping of een open boek als bewijs van zijn leraarsambt of taak als verspreider van de leer in de hand. Byzantijns van oorsprong en werd vanaf de twaalfde eeuw populair. Zoek met Sedes Sapientiae op Google afbeeldingen: je krijgt een, 700 tal afbeeldingen.
De Sedes Sapientiae staat sinds 1909 in het zegel van de Katholieke Universiteit Leuven; de afbeelding stelt een vijftiende-eeuws "Sedes Sapientiae"-beeld uit de Sint-Pieterskerk van Leuven voor, met daaronder 1425, het jaar waarin de universiteit werd gesticht; het geheel omringd met de tekst Universitas catholica Lovaniensis. Sedes sapientiae. Het Patroonsfeest van de KuLeuven is op OLV Lichtmis, 2 februari.
Virgo lactans: Maria zoogt haar kind - zoek met Virgo lactans op Google afbeeldingen, een 700 tal afbeeldingen.
De meest populaire Maria icoon is die van Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand. Ik herinner mij dat ze in de ouderlijke woonkamer hing. In de Oosters-orthodoxe Kerk heet de afbeelding Theotokos (Godbaarster) van de Passie. Maria draagt in een donkerrood gewaad met een blauwe mantel en sluier. Aan de linkerzijde is de aartsengel Michaël te zien met lans en spons als voorwerpen van Jezus' kruisiging. Rechts is de aartsengel Gabriël afgebeeld met een 3-kruis en spijkers.
Deze icoon van het zogenaamde Hodegetria-type, waarbij Maria naar haar zoon wijst. Het Jezuskindje voorvoelt zijn lijden en wendt zich al tot zijn moeder om zich te laten troosten. De uitdrukking van de maagd is plechtig en gericht op de kijker in plaats van naar haar zoon. Opvallend is ook dat de sandaal van Jezus loszit. Dit verwijst naar een woord van Johannes de Doper die zei dat hij niet waard was om Jezus' sandaal los te maken. De icoon wordt bewaard in in Rome in de hoofdkerk van de Redemptoristen, die de devotie tot Onze -Lieve-Vrouwe van Altijddurende Bijstand altijd sterk geweest en zij hebben veel bijgedragen tot haar verspreiding. De Redemptoristen hadden hun vermaard college in Hoogstraten (pastoorsfabriekje). In orthodoxe kerken valt de iconostase of iconenwand die het heiligdom van het schip van de kerk afscheidt. Van zodra een orthodox gelovige de kerk binnentreedt wendt hij zich naar de centraal ter verering geplaatste iconen om ze te kussen en ervoor te bidden en een kaars aansteken; priesters bewieroken de iconen in de huizen van orthodoxen hangt de Christus - icoon en de icoon van de Moeder Gods. Zelfs in de auto is zij aanwezig. Velen nemen een zakicoon mee op reis. Men ziet het: iconen zijn onafscheidbaar verbonden met het spiritueel leven van ieder orthodoxe christen.
En bij wijze van spirituele benadering wordt doorgaans voor de icoon een iconenlampje aangestoken.
Hier en daar worden bij ons cursussen ingericht om iconen te leren maken. Icoon: Voorstanders: intercultureel; tegenstanders: geen echte Vlaamse wortels.
26-10-2010
Boekenbeurs Antwerpen 2010- zingeving, waarden, André Louf
Boekenbeurs Antwerpen 2010- zingeving, waarden, André Louf
Elk jaar kijk ik naar de boeken die verband houden met religie, zingeving, spiritualiteit en vergelijk die met die boeken van vroeger die ik koester. Het aanbod dit jaar is op het eerste gezicht groter dan de vorige, maar dat geldt misschien voor de meeste rubrieken. Opvallend hierbij de boeken omtrent zenmeditatie, eutonie, yoga, esoterisme, stilte ervaringen natuurgodsdiensten, aromatherapie hun trouw (alternatief) publiek hebben. Een hype ligt nu zeker ook bij publicaties omtrent geluk, mindfulness, zelfgroei. Een van de rode draden is de ervaring van de eigen lichamelijkheid en zintuiglijkheid, het zoeken naar verdieping en evenwicht. De traditionele godsdienstige boeken hebben een trouw, wat ouder publiek, met inbegrip van kritische boeken naar aanleiding van de stormen die het instituut kerk op zijn grondvesten en geloofwaardigheid deden beven.
Toen ik onlangs vertelde dat een nieuwe publicatie van mij bij de uitgever lag (in boekhandel voorjaar 2011) over Kerken, heiligen en toerisme keken sommigen vreemd op, zeker als ik sprak over de daarmee samenhangend nieuwe hype: religieus toerisme; googel met religious tourism en je vindt 7 miljoen hits ; religious tourism levert nog 108 000 hits op. Een andere publicatie die ik voorbereid gaat over Verstillen verbeelden, bezinnen, bidden een boek voor rijpere volwassen met een christelijke achtergrond. Ik las daarvoor een aantal gebedenboeken, gebedskalenders, uitgaven en vzw Muurkranten en grasduin in de vele websites. En toch grijp ik graag naar een wat ouder standaard gebedenboekje: In Gebed. Eensgezind volharden in Gebed een oecumenisch gebedenboek. (Turnhout, Brepols,1988); de magistrale inleiding was van de onlangs gestorven abt van de Katsberg André Louf (+ 2010) André Louf (1929 - 12 juli 2010) werd verkozen tot abt in de trappistenabdij van Katsberg (labbaye du Mont des Cats - Frans-Vlaamse Godewaartsvelde) en bleef dit tot 1997. Kort daarna trrok hij zich terug als kluizenaar in het zuiden van Frankrijk in een kleine verbouwde ezelsschuur. Uit KerkNet/Braambos: Als monnik en kluizenaar weet André Louf ontelbare zinzoekers gelovigen en vrijzinnigen te inspireren. Dat hij als een succesvol abt van een bloeiend trappistenklooster uiteindelijk kiest voor een kluizenaarsbestaan in quasi totale eenzaamheid, lokte alom bewondering en respect uit (De Kruisweg - André Louf (uitgeverij Tielt, Lannoo). Internationaal wordt hij geroemd als een groot en origineel denker en schrijver. Zijn boeken worden nog steeds over de hele wereld gelezen en hij hield retraites voor paus Joannes Paulus II. Zo schreef hij voor deze paus de meditaties bij de Kruisweg in het Romeinse Colosseum op Goede Vrijdag (9 april) 2004. Hij leefde in de kluis niet in een volledig isolement: soms bezoek, mailen en surfen. Naast schrijven vulde hij zijn dagen met bidden, in zijn eentje de eucharistie vieren, en lezen in de Bijbel. In zijn kluis stond Louf naar eigen zeggen nog elke dag om kwart over 3 op. Ik volg nog altijd de dagorde van de cisterciënzers. In de namiddag rust ik wel een beetje. Maar ook buiten de uren dat ik bid, denk ik aan de Heer, ben ik bezig met Hem. Hij blijft een bron van inspiratie.' Het klopt dat ik schrijf over weinig wereldse onderwerpen als gebed, inwendigheid en het contemplatieve leven, gaf hij in een interview toe. Waarom dat in deze tijden aanslaat? Blijkbaar bestaat bij heel wat mensen nog een groot verlangen naar een contact met God. Zij zoeken, zij proberen dingen uit en komen dan toch bij God terecht.
25-10-2010
Karel de Grote
Karel de Grote (747 - 814) was van 768 tot aan zijn dood koning der Franken. Daarnaast werd hij in 800 tot keizer van het Westen gekroond. Karel was de zoon van Pepijn de Korte en is begraven in de dom van Aken. Van zijn biograaf Einhard weten wij dat hij 1.93 m. lang was. Hij heeft lang geregeerd en heeft het Frankische rijk uitgebreid. Hij werd een voorbeeld voor middeleeuwse vorsten. Een vreemde zaak is zijn zalig/heilig verklaring: hij werd in de 12e eeuw officieel zalig verklaard, bij het volk stond hij als "heilige" bekend. In de Middelnederlandse literatuur is het voorhoofse ridderverhaal Karel ende Elegast (ca. 1250) hier een voorbeeld van.
Karel wordt wel de Vader van Europa genoemd; daarom werd naar hem in 1949 de Internationale Karelsprijs Aken in het leven geroepen voor personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording. We halen er enkelen aan, we zien dat naast politici uit de Westerse wereld er kunstenaars, filosofen... bij waren. Een halve eeuw Europese en Wereldgeschiedenis.
2008 - Angela Merkel; 2007 - Javier Solana; 2006 - Jean-Claude Juncker; 2003 - Valéry Giscard d'Estaing; 2000 - Bill Clinton; 1999 - Tony Blair; 1996 - Koningin Beatrix; 1993 - Felipe González Márquez; 1992 - Jacques Delors; 1991 - Václav Havel; 1989 - Frère Roger Schutz, Communauté de Taizé; 1988 - François Mitterrand en Helmut Kohl; 1987 - Henry Kissinger; 1986 - Het volk van Luxemburg; 1976 - Leo Tindemans; 1973 - Salvador de Madariaga; 1967 - Joseph Luns; 1958 - Robert Schuman; 1957 - Paul-Henri Spaak; 1956 - Winston Churchill; 1954 - Konrad Adenauer; 1953 - Jean Monnet; 1951 - Hendrik Brugmans.
Volgens Mc Kitterick (een moderne gezaghebbende historica - 2010) was hij de eerste Frankische koning die macht combineerde met verantwoordelijkheid. Hij had volgens haar een oprecht christelijk geloof, hij had een eigen gebedenboek, hield zich met kerkelijke gezangen bezig en liet een nieuw, gezaghebbende uitgave maken van het Nieuwe Testament. Zij gaat in tegen de idee dat er toen sprake was van de 'duistere' Middeleeuwen. Er was toen een sterke schriftelijke cultuur bij de geestelijkheid en bij heel wat leken (contracten). Hij stichtte heel wat scholen, wat de schriftelijkheid bevorderde. Hij bevorderde de toenmalige dynamische economie, alle verhoudingen in acht genomen.
24-10-2010
Kluizen in Bollendorf (D) en bij ons
Kluizen in Bollendorf (D) en bij ons
Tijdens onze vakantie in Bollendorf (D) - een wandelparadijs vlak aan de grens met Duitsland - maakte een wandelaar ons attent op een kluis 'Schankweiler Klause' in de omgeving. Zulke tips van ervaringsdeskundigen nemen we altijd met twee handen aan, zeker als het ongeveer - past in onze planning. We verwachtten ons aan een eenvoudige behuizing midden de bossen. Het viel ons op dat er pancartes stonden met aanduidingen van parking, wat ons vreemd leek voor een kluis. We kwamen op onze bestemming: een barokke kapel op een kleine plateau midden bossen en met ernaast een woning; in de omgeving parkings en alle nutsvoorzieningen. We hoorden van een wandelaar die de kluis kende, dat er inderdaad een kluizenaar was, een pastoor op pensioen, die in de omgeving een handje meehielp aan de liturgische diensten en de pastoraal. Het geheel behoorde tot de parochie Holsthum (Irrel).
De kapel was open: een kleinood; mooi barok vol geschiedenis (oprichting 1648; uitbreiding naar drie altaren tot 1772). Heden: een stille ruimte voor wandelaars en zinzoekers, en voor allerhande liturgische vieringen, zoals huwelijken en herdenkingen. Op een kaart zagen we dat deze kluis op een lijn lag met andere kluizen in de omgeving die een netwerk vormden. We dachten aan de kluizen in Vlaanderen en Nederland. Toen we thuis kwamen zagen we een artikel over een kluizenares in Vorselaar G.H. die een nieuwe kluis had met eigen gebedsruimte, een stuk weiland met een kudde schapen, een stal en een atelier voor het maken van kaarsen en handgeschept papier. Ze vertelt haar verhaal en ze verkoopt haar producten in parochies. Kluizenaars zijn nog niet uitgestorven.
23-10-2010
Tuniek van Christus in Dom van Trier
Belangrijke relieken
Belangrijke relieken waren noodzakelijk om bedevaarders aan te trekken van heinde en verre. Dat gaf aanzien aan deze kerk, maar ook aan de stad.
Zo verkreeg de basiliek van Trier een reliek van eerste rang: de rok of tuniek van Christus. De Heilige Tunika (Heilige Rock) bracht vanaf 1512 heel wat bedevaarten op gang. Over de echtheid is er heel wat discussie, zoals over veel andere christelijke relieken.
De huidige opvatting is dat deze reliek op de eerste plaats een symbolische en geen 'historische' waarde heeft. Dit wordt verwoord in het pelgrimsgebed van Trier:
'Jezus Christus, Heiland en Verlosser,
erbarm u over ons en over de gehele wereld.
Gedenk uw christenheid en breng samen, wat gescheiden is.
Amen.'
De Dom van Trier is een uniek, schitterend barok kerkgebouw en staat op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.
Echternach: een dagtrip
Echternach is de oudste stad in Luxemburg, gelegen aan de Sûre of Sauer. De abdij in de stad werd in 698 gesticht door Willibrord. In Tweede Wereldoorlog werd Echternach zwaar gebombardeerd waardoor een groot deel van de stad - ook de abdij - werd verwoest, maar zorgvuldig gerestaureerd.
Het historische stadhuis is in gotische stijl uit de 15e eeuw.
De belangrijkste attractie is abdij van Echternach met daarin het graf van de heilige Willibrord in de crypte van omstreeks 800, met fresco's uit de 14de eeuw. De Engelse monnik Willibrord kwam naar Echternach - vanuit Nederland en België - en bouwde er vanaf 698 een abdij en klooster op geschonken gronden van de Pepijnen. In het klooster is nu een school is en kantoren.
De abdij was het eerste Angelsaksische klooster in continentaal Europa. De abt/bisschop kreeg de benoeming van geestelijke keurvorst binnen het Heilige Roomse Rijk, zo kon hij meestemmen over de keizer. Deze abdij bezat veel eigendommen en rijkelijke buitenverblijven, o.a. in de omgeving van Bollendorf aan de oever van de Sauer. Tijdens de middeleeuwen was de abdij een belangrijk centrum van cultuur.
De abdij werd in 1797 opgeheven en werd gebruikt als porseleinfabriek.
In 1868 begon de wederopbouw, o.a. naar de architectuur van Paray-le-Monial en na WO II kwam een nieuwe restauratie.
Zeer bekend is de Processie van Echternach - ter ere van Willibrord - de springprocessie. De deelnemers zijn aan elkaar vastgemaakt met witte zakdoeken en springen in de maat van de processiemars naar voren, afwisselend op hun linker- en rechtervoet. Dit is in 1947 zo ingesteld omdat het toenmalige ritme (drie stappen naar voren en twee terug) voor chaos zorgde. Op het einde van het linker zijschip is een interessante tentoonstelling over de springprocessie.
Cultuurwandeling: start bij de VVV bij de basiliek (vraag de gratis brochure) en volg de symbolen op de trottoirs met 'VIA Epternacensis'.
Basiliek: zie hierboven - Benedictijner abdij: prelatenvleugel van de abdij gebouwd in Lotharinger stijl van 1727 - 1731 - Abdijmuseum: in rechter hoekpaviljoen.
Kloostertuin - oranjerie: mooi aangelegd;
Stadspark - paviljoen: was gesloten (zonder verwittiging). Op de borden info over de invloed van deze tuinen op de aanleg van dergelijke tuinen in de ruime omgeving; de schepenbouwers en de brug over de rivier.
Stadsmuur: 10de eeuw,, 13 de eeuw; in de 19de eeuw vernietigd; resterende stadspoorten werden verkocht als woonhuizen. Op deze weg staat een gerestaureerd gotisch huis.
Justitiekruis : voor het stadhuis.
Denzelt: voormalig pales van justitie.
Petrus- en Pauluskerk: op fundamenten van een Romeinse nederzetting.
Hihof: prehistorisch museum
Tuinpaviljoen - parledrome: mooie tuin maar parledrome functioneerde niet.
Moeder Godskapel: op de weg naar het meer van Echternach Romeinse villa: naast meer van Echternach; interessante site, met Infoforum en thematisch museum en auditorium.
Meer van Echternach: aangenaam om te wandelen; geschikt voor picknick. Vissers en joggers en speeltuigen en ontdekkingspark voor kinderen. Grote Jeugdherberg. Rondgang: reken om anderhalf uur. Aan het begin van het meer: restaurants, hotels, parkings.
In deze kleine stad zijn er gezellige straatjes om te winkelen en om iets te drinken of te eten.
22-10-2010
Keizers, keurvorsten en prins-bisschoppen: vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht - 1 -
Keizers, keurvorsten en prins-bisschoppen: vermenging van wereldlijke en kerkelijke macht - 1 -
Bij culturele reizen bezoeken we altijd kerkelijke gebouwen zoals kerken, kloosters en, abdijen. In die zin zijn we prototypes van religieuze toeristen. Bij recente bezoeken aan Trier, Aken, Keulen zagen we interessante voorbeelden van vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht weerspiegeld, die terug gingen naar het vroege christendom, vooral door het optreden van Constantijn de Grote.
Constantijn de Grote sprak als eerste Romeins keizer zich uit voor het christendom rond 313: zo kwam er een einde aan de christenvervolgingen en kreeg het christendom een eersterangsrol toebedeeld. Hij stichtte een nieuwe hoofdstad Constantinopel ( eerst genoemd Nova Roma - Nieuw Rome - op de plaats van Byzantium, dat strategisch lag aan een kruispunt van land- als zeeroutes; zo ontwikkelde zich het Byzantijnse Rijk.
Constantijn steunde de kerk financieel, hij bouwde basilieken en kerken zoals Heilig Grafkerk in Jeruzalem en de oude Sint-Pietersbasiliek te Rome, gaf belastingvoordelen aan de geestelijken enz. Hij besliste niet over de inhoud van de de christelijke godsdienst (de verering), taak van de bisschoppen, maar hij verplichtte zijn onderdanen die doctrine te volgen.
De keurvorsten waren van 1198 tot 1806 verantwoordelijk voor het verkiezen van een nieuwe koning van Duitsland, resp. keizer van het Heilige Roomse Rijk. De zeven keurvorsten bestonden uit drie geestelijke keurvorsten, de aartsbisschoppen van Mainz, Trier en Keulen. De vier wereldlijke keurvorsten waren de Paltsgraaf aan de Rijn, de Koning van Bohemen, de Hertog van Saksen en de Markgraaf van Brandenburg. Geestelijke keurvorsten zijn typische vertegenwoordigers van de vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht
De vermenging van wereldrijke macht en kerkelijke macht zagen we ook bij de prins-bisschoppen. Zij kwamen voor in Nederland (Utrecht bijv.), België (prinsbisdom Luik), Engeland, Macedonië, Polen maar waren sterk in het Heilige Roomse Rijk met een vijftigtal prins-bisdommen.
In feite vermengden vroeger heel wat abten, bisschoppen... met uitgestrekte landbouwbezittingen ook deze twee machten. Op kleinere schaal kon dit ook het geval zijn in gemeenten en dorpen met de plaatselijke geestelijkheid. Door de Franse revolutie, de scheiding van kerk en staat, de toenemende secularisering ging dat proces verder zijn gang.
Anekdote over Constantijn: Heilig of enkel Groot? In de Byzantijnse liturgische kalender is hij, zoals zijn moeder Helena, opgenomen als heilige. In de meeste orthodoxe en katholieke kerken van het Oosten wordt Constantijn als een heilige vereerd.
Hij wordt in de oosterse kerk tezamen met zijn moeder Helena op 21 mei vereerd als een apostelgelijke heilige. In het westen schrikt men terug voor zijn krijgszuchtige karakter.
In de Latijnse lijst van heiligen is hij niet vermeld, maar hij wordt daar geëerd met de titel "de Grote". In de Westerse kerken is zijn heiligheid zeer omstreden, omdat men in hem de grondlegger zien van de verstrengeling van wereldse en geestelijke macht.
Dit is enigszins te vergelijken met de Heilige Karel de Grote die in 1165 op bevel van keizer Frederik Barbarossa heilig verklaard door de aartsbisschop van Keulen. De naar Frankrijk uitgeweken paus Alexander III weigerde dit te bekrachtigen en men stapte naar de tegenpaus Paschalis III deed dat wel deed. De Rooms-Katholieke Kerk erkent Karel niet officieel als heilige. Wel wordt toegestaan dat hij in Aken en omgeving als 'zalige' wordt vereerd.
07-06-2010
Compostela dichtbij
Compostela dichtbij Compostela begint weerom te pieken met keuzen voor een verre tocht (te voet, met de fiets), of een deel ervan bijv. in onze regio. Het zeer actieve Vlaamse Compostela Genootschap speelde recent op kleinschalige projecten en ontwikkelde een Jacobskerkenpad voor wandelaars en fietsers, met achttien Vlaamse Jacobskerken die verwijzen naar de apostel Jacob de meerdere, de patroonheilige van de Compostelabedevaarten. info http://www.compostelagenootschap.be/default.aspx?id=409
Zo kwamen we terecht in Sint-Jacobskapelle, een klein polderdorp en deelgemeente van de stad Diksmuide. Dit dorpje heeft een band gelegd met de Compostela bedevaarten als vertrekplaats of als tussenstop. Aan de Sint - Jacobskerk (beschermd monument; naamgeving door de schenker) staat sinds 2007 een levensgrote bedevaarder in brons van Eddy Maelfait. Langs de weg, rechtover de kerk is er een pancarte met een lofzang uit 1868 van Guido Gezelle uit zijn gezinsblad Rond den Heerd: 'Het kerksken ligt vlak in de weiden, ene sterke halve ure gaans van Dixmude, en in het schilderachtigste en bekoorlijkste oord dat men vinden kan.' Voor verse soep en broodjes en vooral veel streekbieren kan je terecht in het typische dorpscafé De Gevallen Engel, (langs GR IJzer) vlak naast de kerk.
Oeren: in de moeren - De Belgische militaire begraafplaats - grafschennis Compostelabedevaarders zijn meestal benieuwd naar de natuur- en cultuurlandschappen die ze ontmoeten. Voor de wandeling in de Westhoek zijn dat bijv. De Moeren (F: moëres) met interessante aspecten van inpoldering (bemalen), en onder water zetten om militaire redenen. Zo kwamen we onder de indruk van Oeren: dit dorpje leed fel onder de Eerste Wereldoorlog. In de zomer van 1915 ontstond de militaire begraafplaats van Oeren als tijdelijke noodoplossing. De begraafplaats kreeg in 1917 een definitief karakter. In 1918 vond er een grootschalige grafschennis plaats waarbij 38 'Vlaamse' heldenhuldezerkjes besmeurd werden. Naar aanleiding van deze grafschennis vond hier in 1923 de vierde IJzerbedevaart plaats onder het thema Eerherstel aan de geschonden graven. De begraafplaats telt nu nog slechts vijf heldenhuldezerkjes met Keltisch kruis, een meeuw of Blauwvoet en de letters AVV-VVK, ontworpen door de frontsoldaat, schilder en tekenaar Joe English. De Belgische militaire begraafplaats werd in 2008 werd beschermd als monument.
Bezoek Houtem: kerk en pastorie/refuge (refugie). Pastorie: Deze mooie pastorie (1636) met torentje was ooit de refuge van de abdij van Sint - Niklaas uit Veurne, en is nu omgeven door een walgracht. Een refuge als kerkelijk gebouw verwijst naar een 'veilige' buiten - verblijfplaats voor abdijen en kloosters. Ook gebruikt in vredige tijden als voorlopige verblijfplaats voor bijzondere gasten. Refuge verwijst nu meestal naar een of ander asielcentrum, bijv. voor uitgeprocedeerde asielzoekers of voor ketsbare vrouwen en kinderen. Interessante refuges van abdijen in Mechelen (van de abdij van Grimbergen) en in Brugge (van Ter Duinenabdij). In deze pastorie/refuge van Houtem had Koning Albert I tijdens WO I zijn hoofdkwartier. Kerk: De Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk is sinds 1948 beschermd en is een gotische hallenkerk met een logge, zware westertoren met steunberen, uit de 15e-17e eeuw. Enkele Romaanse ijzerzandstenen, delen van de vroegere kerk, zijn bewaard.
Terwijl ik die tekst maakte, hoorde in op de radio een interview met striptekenares Judith Vanistendael die net terug was van een voettocht van 850 km. naar Santiago de Compostela: zes weken alleen met rugzak, stapschoenen, dagelijks 30 kilometer en een tekening bestemd voor een tentoonstelling en een boek. Ze heeft veel mensen gezien. Ze was een van de 50 000 pelgrims en voelde zich ook niet zo uniek. Bij haar vertrek voor de Camino francés zei ze dat ze deze hedendaagse pelgrimstocht niet ondernam uit religieuze overwegingen, maar omdat wandelen naar Compostela - volgens iedereen die zij er naar vroeg, een onbeschrijfelijke ervaring was. Zo verwoordde zij wat het aanvoelen is van de meeste stappers. Ik moet tevens denken aan Oikoten (nu Alba) die in 1982 het initiatief nam om met jongeren uit de bijzondere jeugdzorg tussen 16 en 18 jaar (gesloten instelling, drugs ) gedurende drie vier maanden te stappen met een individuele begeleider naar het verre Compostela. http://www.alba.be/oikoten_tochten.php Als ze zonder kleurscheuren groeiend naar eigen verantwoordelijkheid - toekwamen, mochten ze de instelling verlaten. Zon tocht is zeer lastig en confronterend voor de jongeren en de begeleiders; ongeveer 70 tot 80 procent halen het einddoel. De herintegratie: een op de drie vrij goed, een op de drie hervalt en een op de drie zwalpt.
03-06-2010
Franse Kathedralen en Antwerpen
Kathedralen en Antwerpen De vragen naar de reisbestemming in de grote vakantie nemen met de dag toe. Iemand zei me: Op de heenreis zullen we de kathedraal van Chartres bezoeken. Omdat ik materiaal verzamel over interessante kerkgebouwen, vroeg ik wat ze vonden van de Franse kathedralen. Men heeft het over de pracht van de kathedraal van Reims. We vonden dit toch niet veel zaaks: wat slordig aan de binnen- en de binnenkant. Welk een verschil met onze kathedraal in Antwerpen. Ik dacht aan een lijstje dat ik had gemaakt van de Franse gotische kathedralen met enkele kenmerken: Amiens: het hoogste binnenschip; een zee van ruimte Beauvais: de hoogste kathedraal; de top stortte in. Nadien werden de kathedralen nooit meer zo hoog gebouwd. Het binnengewelf van de kathedraal van Beauvais is het hoogste van de kathedralen. Chartres: de mooiste glasramen Rouen: met de hoogste toren (door de gietijzeren toren die achteraf erop werd geplaatst).
Antwerpen zou in dit lijstje zeker niet in misstaan: hoog binnenschip, mooie glasramen, hoge toren (tevens belfort) en vooral naast toeristische trekpleister een levendige kerk voor de parochie en voor bijzondere gelegenheden zoals uitvaartdiensten van bekende personen. Onlangs werd een nieuwe stille ruimte open gesteld; een van de mooiste die ik zag in een grote kerk, al moet deze stille ruimte moet nog gepromoot worden bij gewone bezoekers en toeristen. En inderdaad Antwerpen is proper van binnen en van buiten, maar dat is ook het geval bij de gotische kathedralen in Frankrijk, ook in Reims. De Antwerpse kathedraal is de grote publiekstrekker voor het religieus toerisme met gemiddeld per jaar 350 000 bezoekers en is daarmee het meest bezochte cultuurhistorische monument van België.
16-04-2010
Sharm el-Sheikh 1 - Egypte - Rode Zee - koralen
Sharm el-Sheikh 1 - Egypte - Rode Zee - koralen
In 2010 kwam Egypte op de eerste plaats als toeristische bestemming. De vier grote trekpleisters zijn de cruises op de Nijl, de grote steden Cairo (museum; piramides) en Alexandrië; de woestijn met o.a. bezoeken aan de oude Koptische kloosters en de laatste jaren in stijgende lijn de zon- en zeevakanties aan de Rode Zee.
Enkele badplaatsen en duikgebieden aan de Rode Zee zijn Hurghada, Marsa Alam, Dahab en Sharm el-Sheikh. De Rode Zee is beroemd vanwege zijn prachtige en uitgestrekte koraalriffen, o.a. langs de kusten van Egypte en Soedan. Deze kustriffen behoren tot rijkste koraalriffen van de wereld. Omdat het water van de Rode Zee aan twee zijden door uitgestrekte woestijnen waarin weinig regen valt wordt begrensd, is het water er relatief warm en helder. De koraalriffen van het Noordelijk deel van de Rode Zee behoren tot de meeste noordelijk gelegen koraalriffen van de wereld. Sharm el-Sheikh is een bad- en een duikplaats op het Egyptische schiereiland Sinaï, aan de monding van de Golf van Akaba. De stad is gelegen tussen de Sinaïberg en de Rode Zee.
Via een staketsel (van ons hotel Sunriste Tirana Aquapark - eerst met een shutlle) kan men een eind in de zee en met een trap afdalen tot een plek waar er een grote, verticale koraalwand is. Je hoeft dus niet een boot te huren die je voert naar verder afgelegen koralen, men verzekerde mij dat voor een eerste kennismaking dit zeker volstaat. Je moet wel een minimale uitrusting hebben: gummi schoentjes voor de treden die glibberig zijn en een snorkel.
Terwijl je dit koraal bewondert, is het interessant te weten dat het grootste koraalrif ter wereld het Groot Barrièrerif (Great Barrier Reef) is parallel aan de noordoostkust van Australië, sinds 1981 op de werelderfgoedlijst en de grote trekpleister voor Australië.
Later vernamen we dat dat een Chinees kolenschip een deel van dit werelderfgoed had beschadigd...
Taai ongerief (vervolg): vergrootglas op handvat van de winkelkar
Taai ongerief (vervolg): vergrootglas op handvat van de winkelkar
Lezers van www.blog.seniorennet.be/actievesenioren en van www.blog.seniorennet.be/siti4 weten dat ik een boontje heb voor taai ongerief (kleine ongemakken), in de eerste plaats voor senioren; zie ook. (Georges De Corte, Senior en Vrijwilliger, Halewijn 2008.
Klachten medicamenten: men krijgt de tabletten er moeilijk uit de stripverpakking, waardoor tabletten breken of op de grond vallen. Doordrukstrips uit aluminium veroorzaken problemen: te stug of het lipje waaraan getrokken moet worden is te klein; tablettencontainers: te smalle halsje; druppelflacons enz.Andere klachten: Batterijtjes voor een hoorapparaat.
Taai ongerief in warenhuizen: gesneden brood in broodzakken en promoties vinden Hotels: Liften bedienen Parkeren in grote parkings: waar staat mijn wagen; betalen; uitgangen Verpakkingen koekjes kaasjes:lipje scheurt af. Ontkurken Deksels op bokalen Sterke plastic verpakking bij nieuw, klein computermateriaal. Bijsluiters handleidingen productinformatie: taal Pancartes bij natuurwandelingen: moeilijke plaats; teksten te klein en onduidelijk Openen van een melkschuitje (cup) Waspoederdozen met koordje Nieuwe hemden met kopspeldjes Straatnaamborden: te klein, verdwenen. Routeaanduidingen in ziekenhuizen openbare gebouwen, grote parkings. Kleefetiketten op fruit.
Nieuwtjes die ik lees in dit verband sla ik op mijn harde schijf op, zo bijvoorbeeld dat in de Zwitserse warenhuisgroep Coop er een vergrootglas aan het handvat van de winkelkar, om zo beter de kleine lettertjes te lezen op de verpakkingen en de prijsaanduidingen. Een goed idee maar dat voorlopig geen opvolging vindt bij ons.
Er zijn nog andere gadgets mogelijk: daarover een volgende keer meer.
19-03-2010
Congo - 1959 en 2010
De eerste maanden 2010 was er geregeld sprake van Congo: gaat Koning Albert II op officieel bezoek naar Congo? Hoe lang, met welk programma; met welke boodschap? Het is goed dat we even achterom kijken naar de gebeurtenissen in 1959, waar o.a. sprake was van de rechtstreekse aanloop tot de onafhankelijkheid van Congo1959. In 1959 was er meer aan de hand dan Congo: Cuba, einde Schooloorlog...
Fris je kennis op.
1 januari Cuba: de president Batista van Cuba, een bondgenoot van de Amerikanen, wordt afgezet door FIDEL CASTRO. Deze laatste nam ontslag als president van Cuba in 2008 en werd opgevolgd door zijn broer.
Op 4 januari breken er in Leopoldstad (Belgisch Congo) ONLUSTEN uit die duren tot 10 januari. Dit is een rechtstreekse aanloop tot de onafhankelijkheid van Congo. 1959
Op 13 januari spreekt Boudewijn de Belgen toe op de radio in het middagnieuws: "Het is onze vaste bedoeling de Kongolese bevolkingsgroepen, zonder nefast getalm maar ook zonder ondoordachte overhaasting, in welvaart en vrede naar de ONAFHANKELIJKHEID te leiden ». Een uur later hoorde het parlement de premier Gaston Eyskens die veel vager sprak, met als einddoel een evenwichtige associatie tussen België en Congo.
9 maart de modepop BARBIE die nu verspreid is over de hele wereld, komt van de VS in België.
23 maart In Eindhoven rolt de eerste DAF personenauto van de lopende band. Ook Belgen rijden ermee. 1959
29 mei In België sluiten coalitie en oppositie het schoolpact - de schooloorlog is voorbij.
2 juli Prins ALBERT trouwt met Prinses PAOLA Ruffo di Calabria.
De verplichte LEGERDIENST verkort van 15 naar 12 maanden.
BOBBEJAAN SCHOEPEN brengt de parodie uit CAFÉ ZONDER BIER; enorm succes.
ROCCO GRANATA: MARINA. 40 jaar later wereldwijd 100 miljoen exemplaren Het liedje is een evergreen. Honderden artiesten namen een cover op, van Dalida tot Louis Armstrong.
De werknemers van de PTT, de huidige POST, krijgen i nieuwe DIENSTWAGENS: kleine Citroen bestelwagentjes (zie personenwagentje 2 CV lelijke eendje) en kleine bestelwagen van Volkwagen. Ze zullen de hele jaren '60 rondrijden.
Antwerpen: Afbraak op de hoek van de Groenplaats . Oude woningen moeten wijken voor een lelijke PARKEERGARAGE van Grand Bazar. Deze parkeergarage werd later gesloopt. Afbraak van oude godshuizen en beluiken in de Antwerpse binnenstad. Vele oude huizen in de oude stad, belangrijk erfgoed, zullen de volgende tien jaar VERDWIJNEN. Een jonge schepen BOB COOLS, de latere burgemeester van Antwerpen, zal met veel moeite het tij doen keren. Opstelling van de openlucht kunsttentoonstelling in het nieuwe MIDDELHEIMPARK te Antwerpen. Dat was in de eerste plaats te danken aan de burgemeester Lode CRAEYBECKX.
Aanleg van de BOUDEWIJNSNELWEG tussen Herentals en Geel.
Kaarsje branden - Cees Nooteboom
Kaarsje branden
Cees Nooteboom is een Nederlands schrijver van romans, poëzie en reisverslagen en kreeg in 2009 de driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren.
In een tv- interview (18.03.2010) over zijn pas overleden vriend Hans Van Mierlo had hij het over hun gemeenschappelijke religieuze, katholieke herkomst en hoe dit geëvolueerd is. Nooteboom had zijn humaniora gedaan bij de Paters Augustijnen waar hij de beste herinneringen aan overhield: streng, degelijk, cultureel gericht. Bij de vraag of er dan ook sprake was van 'misbruik' van paters zie hij dat hij dit nooit had opgemerkt. Uit die collegetijd stamt nog zijn actieve kennis van Gregoriaanse gezangen (hij zong de eerste regels van het wondermooie Salve Regina) die hij later met zijn goede vriend Van Mierlo humaniora bij de Jezuïeten soms zong op de vrolijke momenten.
Cees vertelde hoe hij, na de katholieke uitvaartplechtigheid van zijn moeder, met Hans de bedenking maakte: 'Dat was mooi en ontroerend, dat had moeder zeker gewenst; maar we zullen dit zelf niet om vragen, dat is voor ons voorbij."
Toen Cees in Venetië hoorde dat Hans overleden was, ging hij naar de kathedraal om een kaarsje te branden. Dat gaf hem grote voldoening, want zo kon hij met hart en geest denken aan zijn overleden vriend. En als hij in Nederland was zou hij dit opnieuw doen.
Dit simpele ritueel was voor hem zo belangrijk, want dit was een zijn religieuze wortels en dat hij wil blijven koesteren. "Je draagt deze herkomst je hele leven mee, het is dom van dit te willen wegvegen."
11-03-2010
Verwachten, voorspellen: weer, klimaat en religie
Verwachten, voorspellen: weer, klimaat en religie
Wij zijn het meest vertrouwd met de weersvooruitzichten of -verwachtingen. We weten dat momenteel weersverwachtingen langer dan vijf dagen bijzonder moeilijk zijn in onze streken gezien de complexiteit van het weer. Dat de weerdeskundigen zich kunnen vergissen in hun verwachtingen, ook al steunen zij op computersimulaties, zagen wij de bij de winteropstoot van 10 februari 2010 in België met de langste files ooit.
De empirische wetenschappen zoeken naar wetmatigheden die een bepaalde situatie zullen veroorzaken, oorzaak - gevolg, causlaiteit zijn de sterkste vormen van verwachtingen. Maar discussies zullen blijven dat is nu eenmaal eigen aan wetenschappen; denkne we maar denken aan de recente klimaatdiscussies.
De toekomst van de religie is een dubbeltje op zijn kant. Ongetwijfeld is de secularisering van de samenlevingen in West Europa zeer sterk geweest en gebeurde in versneld tempo in de zestiger jaren van de vorige eeuw. Dat bracht over het algemeen een pacificatie door secularisering (prof. E. Vermeersch 2010).
Een tijdje geleden was het bon ton je te scharen achter de uitspraken dat bij toenemende verwetenschappelijking en secularisering van het wereldbeeld, dit de invloed zou verminderen van de religies. Sommigen beweerden dat de wetenschappen zeer succesvol waren in het opvegen van de resten van de godsdienst. Momenteel denken de meesten dat geloof en wetenschap twee aparte werelden van zingeving zijn, die best hun eigen weg zouden gaan.
09-03-2010
Jeugdboek over Damiaan
Van Campenhout, Herman, (2009) damiaan@godmail.com Sint - Niklaas, Abimo
Info website auteur en uitgever: Voor zijn tweeëntwintigste jeugdboek heeft Herman Van Campenhout zich laten inspireren door de 'Grootste Belg aller tijden', Pater Damiaan. Naar aanleiding van zijn heiligverklaring op 11 oktober 2009 schreef hij deze biografie op kindermaat. In de hedendaagse vorm van een correspondentie via mails tussen de heilige en de schrijver wordt het leven van Damiaan door hemzelf verteld. Er ontstaat vooral een menselijk beeld, waarbij geruchten en roddels ontkracht worden maar Damiaan ook niet heiliger wordt voorgesteld dan hij was. Op grijze bladzijden tussen de mails wordt bondig en verhelderend informatie gegeven over de tijd waarin Damiaan leefde, over het alledaagse leven in Vlaanderen, de grote invloed van de katholieke kerk destijds, de geschiedenis van Hawaï in het algemeen en van de melaatsenkolonie op Molokai. Het boek telt enkele zwart-witfoto's uit Damiaans leven, een kaartje van de Hawaïaanse archipel en ten slotte een verantwoording van de auteur. Vanaf ca. 12 jaar.
Over Pater Damiaan: "Pater Damiaan, in de wereld Jozef De Veuster (1840-1889), werd in 1994 zalig verklaard en in 2005 verkozen tot Grootste Belg aller tijden. De boerenzoon uit Tremelo verwierf als missionaris wereldfaam door 17 jaar lang voor de verstoten melaatsen op Molokai te zorgen, net zo lang tot hij zelf overleed aan die verschrikkelijke, besmettelijke ziekte." Onze commentaar: Je kunt via de website een bijhorend lespakket binnenhalen. De 22 'vragen bij de tekst' zijn zinvol voor een grondiger tekstbegrip. De auteur deed er goed aan tevens tien denkvragen en tien doevragen te voorzien die opzoekwerk veronderstellen. Doevragen zoals 'Wat was de grote droom van Damiaan tijdens zijn leven? Is die gerealiseerd?', 'Damiaan was in de eerste plaats geen sociale werker, geen ontwikkelingshelper maar een missionaris. Wat betekende dat concreet? Melaats op aarde, niet in de hemel. Wat betekent dat? klinken wat moeilijk maar met begeleiding in de klas kan men zo gaan naar diepere zingeving. Ik houd niet zo erg van het mailverkeer tussen Damiaan (in de hemel) en de auteur (op aarde). Het komt wat geforceerd over, maar de jonge lezers hebben daar geen problemen mee. De auteur kan zijn didactische houding niet verstoppen: hij geeft de lezer heel wat informatie en inzicht in het sociaal - culturele en religieuze leven van die tijd op de grijze bladzijden. De kinderen missen wel kleurfoto's of afbeeldingen in kleuren, wat mij dan niet stoorde. De stijl is niet zeemzoeterig.
De laatste mail van Jozef De Veuster gaat naar de diepte: Ik word heilig verklaard omdat ik een zeer eenvoudig zinnetje uit het Nieuwe Testament heb proberen te realiseren: "Geen grotere liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden." Joh. 15,13 (p. 118).
Het nawoord van de auteur (p. 120 -123) bevat paragrafen over de heiligverklaring die niet over rozen verliep is en de tips voor het opzoeken van informatie over Damiaan via internet.
Wat ik wel graag had gezien is het plaatsen van de heiligenverering met de mirakels in een ruimere context (Lourdes bijv.); in het 'bovennatuurlijke' en bij het bidden, de spanning tussen wetenschap en geloven. Kinderen en jongeren kunnen best mee denken en erover discussiëren.
Ik was benieuwd naar de leeservaringen van jongeren. Ik pikte er eentje uit: reacties van Elisabeth G. 12 jaar.
"Ik vind het een goed boek. Het is op kindermaat geschreven en je kan het goed volgen. Het is wel eens leuk om een heel ander soort boek te lezen dan normaal. Je leest niet elke dag een boek over heiligen. Ik vind wel dat er af en toe een prentje in mocht staan. Ik zou het boek zeker aanraden omdat ik het verhaal over Damiaan die voor de melaatsen zoveel moeite heeft gedaan, heel ontroerend vind." "Het is origineel dat Damiaan - die al lang dood is - kan mailen. Maar ik vind dat de schrijver te veel data gebruikt. Ik vind het wel goed dat er af en toe tijdens het boek eventjes gestopt wordt met het verhaal en dat ze iets uitleggen, en dat ze dat ook in een kleur doen. Maar na een mailtje zeggen ze soms iets dat niet zo veel met het verhaal te maken heeft, en dan is het wel moeilijk om de draad terug op te pikken. Ik vind het goed dat Damiaan boos wordt in zijn mail, en omdat hij teleurgesteld is in Herman, de schrijver van het boek, die de leugens gelooft die over Damiaan verteld worden. Het was ontroerend dat er in Damiaans armen 2 kinderen zijn gestorven. Damiaan durfde bij hen gaan zitten en heeft op een Hawaiaanse manier hun pijn proberen weg te masseren zo konden ze pijnloos sterven. Ik denk dat de sommige mensen op Molokai en op het gewone land wel jaloers op Damiaan waren omdat hij meer gehoord werd dan gewone melaatsen. En dat ze daarom zulke domme leugens vertelden. Maar Damiaan is blijven doorgaan: heel knap. "
Mijn conclusie (GDC Siti4) :
Alles bij elkaar een interessante leeservaring voor jongeren en voor mij. Dit boek heeft me concreet aangezet tot verder nadenken over de mogelijke beleving van het religieuze en de kristelijke identiteit bij jongeren.
07-03-2010
Ik was, dus ik ben: verleden, herinneringen, geschiedenis
Ik was, dus ik ben: verleden, herinneringen, geschiedenis
Personen, families, organisaties maar ook naties en religies hebben een geschiedenis en zijn tevens voor een deel product van deze geschiedenis, De titel: ik was, dus ik ben citeer ik uit de wekelijkse column van J.L. Heldring in NRC-Handelsblad van 31 december 2009 http://weblogs.nrc.nl/heldring/2009/12/31/%E2%80%98ik-was-dus-ik-ben%E2%80%99/ Hij verwijst hierbij naar Marita Mathijsen in de jaarlijkse Huizingalezing (18 december 2009) Historische sensatiezucht. Over de moraal van de geschiedenis'.
Huizinga en Heldring liggen bij mij in de bovenste lade van mijn geschiedeniskast, omdat ze zo knap en diepzinnig spreken over het verleden. Af en toe klom ik op hun schouders zowel in reeks schoolboeken Documentatiemappen voor het middelbaar onderwijs (uitg. Kapellen Pelckmans) en recenter in een reminiscentie project voor ouderen bij OCMW Antwerpen (www.verhalenparcours.be) en in mijn laatste boek België. Een geschiedenis van het gewone volk en zijn koningen.' (Leuven, Van Halewyck, 2009).
Wat Heldring in bovenvermelde column schrijft over het koloniale verleden van Nederland, het verwerken ervan door het erkennen van een ereschuld en het benadrukken van een ethische richting in de ontwikkelingssamenwerking, kan je ook toepassen op België. Hij wil niet zoeken naar het nut van de geschiedenis, wel naar het bewustzijn.
Als ik in groep met ouderen herinneringen ophaal, merk ik dat zij door de kennis die zij zo opdoen tevens een grotere zelfkennis krijgen. Voor hen geldt Ik was, dus ik ben.
En dan geeft hen en mezelf een grote en diepe voldoening.
01-03-2010
Schrijven om gelezen te worden
Als ik schrijf heb ik graag dat dit gelezen wordt, zeker als het een boek is of een weblog, want dan je schrijf je voor een ruimer lezerspubliek.
Eind vorig jaar publiceerde ik België. Een geschiedenis van het gewone volk en zijn koningen. (Leuven, Van Halewijck, 2009). Ik kreeg een aantal boekbesprekingen en commentaren uit mijn omgeving.
Maar vorige week kreeg ik een opkikker: Na een vergadering was er een maaltijd; drie personen spraken mij over dit boek. Ze hadden het zelf nog niet gelezen (geen tijd enz.), maar hun vrouwen hadden dit wel gedaan. En zij vonden dit boek zo boeiend, vlot geschreven, veel wetenswaardigheden, interessante fotos enz.
Mijn avond kon niet meer stuk en bevestigde de oude stelling: je schrijft om gelezen te worden.
15-02-2010
Caravaggio in kerken te Rome
Caravaggio in kerken te Rome: San Luigi dei Francesi - Santa Maria del Popolo - Sant'Agostino.
Wij houden van Caravaggio vandaar dat we die kerken in Rome wilden bezoeken waar er schilderijen van hem waren.
Caravaggio (1571 1610) is een Italiaans kunstschilder uit de Barok; eerst schilder van (maniëristische) stillevens, die in Rome de aandacht trokken van kardinaal del Monte die hem opdrachten gaf en hem beschermde. Hij maakte ook wereldse taferelen zoals Bacchusfiguren. Zij, leven was een aaneenschakeling van schilderijen, vechten en drinken, hij werd zelfs verplicht te vluchten. Carel van Mander (Karel van Mander) was een kunstschilder, schreef o.a. Het Schilderboeck (1604) o.a. over Caravaggio : "Hij bewoog zich met veel tamtam, zijn zwaard op de heup en een knecht achter zich, van het ene bal naar het andere, altijd klaar voor een gevecht of een ruzie, waardoor het bijzonder lastig was om met hem om te gaan". Caravaggio nam afstand van het maniërisme en hij bracht realisme en emotionaliteit in zijn werk. Hij nam soms mensen van de straat als model. Hij werd een van de meest invloedrijke kunstenaars van zijn tijd en hij maakte school: het caravaggisme. Wat trok ons aan bij hem? Waarschijnlijk zijn realisme, zijn doorvoelde pathetiek en dit alles in het overweldigende clair-obscur geheel; zijn figuren zitten in lichtbundels tegen een duistere achtergrond. Rembrandt van Rijn is in de techniek van clair-obscur een bijzonder succesvol navolger geweest.
Een sterk didactische website met beschrijvingen en afbeemdingen : http://www.bergerfoundation.ch/Caravage/E/
San Luigi dei Francesi (H. Lodewijk van de Fransen)
Is de kerk van de Franse gemeenschap in Italië en werd gebouwd in de 16e eeuw. De naam verwijst naar Lodewijk de Heilige, die in Frankrijk regeerde van 1226 tot 1270 als Lodewijk IX. Hij werd in 1296 heilig verklaard. De voorgevel van deze kerk is in travertijn, een veelgebruikte steensoort in Rome; de binnenkant is barok. We konden op een avondlijke Kerstconcert de plafondschildering De dood en tenhemelopneming van de Heilige Lodewijk bestuderen, en het altaarstuk van de H. Sebastiaan.
In de loop van de dag hadden wij de Contarelli-kapel bezocht links achter in de kerk. Iin de jaren 1597-1602 had Del Monte zijn beschermeling Caravaggio gevraagd scènes te schilderen uit het leven van Sint-Matteüs, verwijzend naar de geldschieter, een Franse kardinaal Mathieu Cointrel - Matteo Contarelli). Op het altaarstuk in deze kapel staat Matteüs en de engel, links daarvan bevindt zich het schilderij De roeping van Matteüs en rechts van het altaar het schilderij Het martelaarschap van Matteüs. De kunstcritici vinden deze drie werken echte hoogtepunten in het werk van Caravaggio. We kwamen alvast onder de indruk en werden er stil van. Je moet wel wat geduld hebben om bij de kapel te geraken en muntjes gebruiken voor de verlichting.
Santa Maria del Popolo
Decoratie van de Cerasi-kapel in de Santa Maria del Popolo ( 1601) De bekering van Paulus en De kruisiging van Petrus schilderde.
Sant'Agostino
Deze kerk ligt in Campo Marzio Piazza di Sant'Agostino, niet ver van de from Piazza Navona; vroeg Renaissance stijl, marmer van de voorgevel kwam van Colosseum. Het belangrijkste kunstwerk is de Madonna van de Pelgrims (of Madonna van Loreto), van Caravaggio. Twee eenvoudige pelgrims (een man en een vrouw) knielen vol verering voor een madonna met kind. Zij kijken op naar de madonna met kind en bidden. De madonna staat in het licht en tevens de gezichten van de twee pelgrims.
In Rome zijn er buiten de kerken nog andere plaatsen waar er schilderijen van Caravaggio hangen: Jongen met fruitmand (ca. 1593-94) en Johannes de Doper (ca. 1609-10) in Galleria Borghese; Judith onthoofdt Holofernes (1599), De graflegging (1602-03) in Vaticaanse musea enz.
Afbeeldingen http://commons.wikimedia.org/wiki/ zoekwoord Michelangelo Merisi da Caravaggio
