Kaarsje branden
Cees Nooteboom is een Nederlands schrijver van romans, poëzie en reisverslagen en kreeg in 2009 de driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren.
In een tv- interview (18.03.2010) over zijn pas overleden vriend Hans Van Mierlo had hij het over hun gemeenschappelijke religieuze, katholieke herkomst en hoe dit geëvolueerd is. Nooteboom had zijn humaniora gedaan bij de Paters Augustijnen waar hij de beste herinneringen aan overhield: streng, degelijk, cultureel gericht. Bij de vraag of er dan ook sprake was van 'misbruik' van paters zie hij dat hij dit nooit had opgemerkt. Uit die collegetijd stamt nog zijn actieve kennis van Gregoriaanse gezangen (hij zong de eerste regels van het wondermooie Salve Regina) die hij later met zijn goede vriend Van Mierlo humaniora bij de Jezuïeten soms zong op de vrolijke momenten.
Cees vertelde hoe hij, na de katholieke uitvaartplechtigheid van zijn moeder, met Hans de bedenking maakte: 'Dat was mooi en ontroerend, dat had moeder zeker gewenst; maar we zullen dit zelf niet om vragen, dat is voor ons voorbij."
Toen Cees in Venetië hoorde dat Hans overleden was, ging hij naar de kathedraal om een kaarsje te branden. Dat gaf hem grote voldoening, want zo kon hij met hart en geest denken aan zijn overleden vriend. En als hij in Nederland was zou hij dit opnieuw doen.
Dit simpele ritueel was voor hem zo belangrijk, want dit was een zijn religieuze wortels en dat hij wil blijven koesteren. "Je draagt deze herkomst je hele leven mee, het is dom van dit te willen wegvegen."
11-03-2010
Verwachten, voorspellen: weer, klimaat en religie
Verwachten, voorspellen: weer, klimaat en religie
Wij zijn het meest vertrouwd met de weersvooruitzichten of -verwachtingen. We weten dat momenteel weersverwachtingen langer dan vijf dagen bijzonder moeilijk zijn in onze streken gezien de complexiteit van het weer. Dat de weerdeskundigen zich kunnen vergissen in hun verwachtingen, ook al steunen zij op computersimulaties, zagen wij de bij de winteropstoot van 10 februari 2010 in België met de langste files ooit.
De empirische wetenschappen zoeken naar wetmatigheden die een bepaalde situatie zullen veroorzaken, oorzaak - gevolg, causlaiteit zijn de sterkste vormen van verwachtingen. Maar discussies zullen blijven dat is nu eenmaal eigen aan wetenschappen; denkne we maar denken aan de recente klimaatdiscussies.
De toekomst van de religie is een dubbeltje op zijn kant. Ongetwijfeld is de secularisering van de samenlevingen in West Europa zeer sterk geweest en gebeurde in versneld tempo in de zestiger jaren van de vorige eeuw. Dat bracht over het algemeen een pacificatie door secularisering (prof. E. Vermeersch 2010).
Een tijdje geleden was het bon ton je te scharen achter de uitspraken dat bij toenemende verwetenschappelijking en secularisering van het wereldbeeld, dit de invloed zou verminderen van de religies. Sommigen beweerden dat de wetenschappen zeer succesvol waren in het opvegen van de resten van de godsdienst. Momenteel denken de meesten dat geloof en wetenschap twee aparte werelden van zingeving zijn, die best hun eigen weg zouden gaan.
09-03-2010
Jeugdboek over Damiaan
Van Campenhout, Herman, (2009) damiaan@godmail.com Sint - Niklaas, Abimo
Info website auteur en uitgever: Voor zijn tweeëntwintigste jeugdboek heeft Herman Van Campenhout zich laten inspireren door de 'Grootste Belg aller tijden', Pater Damiaan. Naar aanleiding van zijn heiligverklaring op 11 oktober 2009 schreef hij deze biografie op kindermaat. In de hedendaagse vorm van een correspondentie via mails tussen de heilige en de schrijver wordt het leven van Damiaan door hemzelf verteld. Er ontstaat vooral een menselijk beeld, waarbij geruchten en roddels ontkracht worden maar Damiaan ook niet heiliger wordt voorgesteld dan hij was. Op grijze bladzijden tussen de mails wordt bondig en verhelderend informatie gegeven over de tijd waarin Damiaan leefde, over het alledaagse leven in Vlaanderen, de grote invloed van de katholieke kerk destijds, de geschiedenis van Hawaï in het algemeen en van de melaatsenkolonie op Molokai. Het boek telt enkele zwart-witfoto's uit Damiaans leven, een kaartje van de Hawaïaanse archipel en ten slotte een verantwoording van de auteur. Vanaf ca. 12 jaar.
Over Pater Damiaan: "Pater Damiaan, in de wereld Jozef De Veuster (1840-1889), werd in 1994 zalig verklaard en in 2005 verkozen tot Grootste Belg aller tijden. De boerenzoon uit Tremelo verwierf als missionaris wereldfaam door 17 jaar lang voor de verstoten melaatsen op Molokai te zorgen, net zo lang tot hij zelf overleed aan die verschrikkelijke, besmettelijke ziekte." Onze commentaar: Je kunt via de website een bijhorend lespakket binnenhalen. De 22 'vragen bij de tekst' zijn zinvol voor een grondiger tekstbegrip. De auteur deed er goed aan tevens tien denkvragen en tien doevragen te voorzien die opzoekwerk veronderstellen. Doevragen zoals 'Wat was de grote droom van Damiaan tijdens zijn leven? Is die gerealiseerd?', 'Damiaan was in de eerste plaats geen sociale werker, geen ontwikkelingshelper maar een missionaris. Wat betekende dat concreet? Melaats op aarde, niet in de hemel. Wat betekent dat? klinken wat moeilijk maar met begeleiding in de klas kan men zo gaan naar diepere zingeving. Ik houd niet zo erg van het mailverkeer tussen Damiaan (in de hemel) en de auteur (op aarde). Het komt wat geforceerd over, maar de jonge lezers hebben daar geen problemen mee. De auteur kan zijn didactische houding niet verstoppen: hij geeft de lezer heel wat informatie en inzicht in het sociaal - culturele en religieuze leven van die tijd op de grijze bladzijden. De kinderen missen wel kleurfoto's of afbeeldingen in kleuren, wat mij dan niet stoorde. De stijl is niet zeemzoeterig.
De laatste mail van Jozef De Veuster gaat naar de diepte: Ik word heilig verklaard omdat ik een zeer eenvoudig zinnetje uit het Nieuwe Testament heb proberen te realiseren: "Geen grotere liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden." Joh. 15,13 (p. 118).
Het nawoord van de auteur (p. 120 -123) bevat paragrafen over de heiligverklaring die niet over rozen verliep is en de tips voor het opzoeken van informatie over Damiaan via internet.
Wat ik wel graag had gezien is het plaatsen van de heiligenverering met de mirakels in een ruimere context (Lourdes bijv.); in het 'bovennatuurlijke' en bij het bidden, de spanning tussen wetenschap en geloven. Kinderen en jongeren kunnen best mee denken en erover discussiëren.
Ik was benieuwd naar de leeservaringen van jongeren. Ik pikte er eentje uit: reacties van Elisabeth G. 12 jaar.
"Ik vind het een goed boek. Het is op kindermaat geschreven en je kan het goed volgen. Het is wel eens leuk om een heel ander soort boek te lezen dan normaal. Je leest niet elke dag een boek over heiligen. Ik vind wel dat er af en toe een prentje in mocht staan. Ik zou het boek zeker aanraden omdat ik het verhaal over Damiaan die voor de melaatsen zoveel moeite heeft gedaan, heel ontroerend vind." "Het is origineel dat Damiaan - die al lang dood is - kan mailen. Maar ik vind dat de schrijver te veel data gebruikt. Ik vind het wel goed dat er af en toe tijdens het boek eventjes gestopt wordt met het verhaal en dat ze iets uitleggen, en dat ze dat ook in een kleur doen. Maar na een mailtje zeggen ze soms iets dat niet zo veel met het verhaal te maken heeft, en dan is het wel moeilijk om de draad terug op te pikken. Ik vind het goed dat Damiaan boos wordt in zijn mail, en omdat hij teleurgesteld is in Herman, de schrijver van het boek, die de leugens gelooft die over Damiaan verteld worden. Het was ontroerend dat er in Damiaans armen 2 kinderen zijn gestorven. Damiaan durfde bij hen gaan zitten en heeft op een Hawaiaanse manier hun pijn proberen weg te masseren zo konden ze pijnloos sterven. Ik denk dat de sommige mensen op Molokai en op het gewone land wel jaloers op Damiaan waren omdat hij meer gehoord werd dan gewone melaatsen. En dat ze daarom zulke domme leugens vertelden. Maar Damiaan is blijven doorgaan: heel knap. "
Mijn conclusie (GDC Siti4) :
Alles bij elkaar een interessante leeservaring voor jongeren en voor mij. Dit boek heeft me concreet aangezet tot verder nadenken over de mogelijke beleving van het religieuze en de kristelijke identiteit bij jongeren.
07-03-2010
Ik was, dus ik ben: verleden, herinneringen, geschiedenis
Ik was, dus ik ben: verleden, herinneringen, geschiedenis
Personen, families, organisaties maar ook naties en religies hebben een geschiedenis en zijn tevens voor een deel product van deze geschiedenis, De titel: ik was, dus ik ben citeer ik uit de wekelijkse column van J.L. Heldring in NRC-Handelsblad van 31 december 2009 http://weblogs.nrc.nl/heldring/2009/12/31/%E2%80%98ik-was-dus-ik-ben%E2%80%99/ Hij verwijst hierbij naar Marita Mathijsen in de jaarlijkse Huizingalezing (18 december 2009) Historische sensatiezucht. Over de moraal van de geschiedenis'.
Huizinga en Heldring liggen bij mij in de bovenste lade van mijn geschiedeniskast, omdat ze zo knap en diepzinnig spreken over het verleden. Af en toe klom ik op hun schouders zowel in reeks schoolboeken Documentatiemappen voor het middelbaar onderwijs (uitg. Kapellen Pelckmans) en recenter in een reminiscentie project voor ouderen bij OCMW Antwerpen (www.verhalenparcours.be) en in mijn laatste boek België. Een geschiedenis van het gewone volk en zijn koningen.' (Leuven, Van Halewyck, 2009).
Wat Heldring in bovenvermelde column schrijft over het koloniale verleden van Nederland, het verwerken ervan door het erkennen van een ereschuld en het benadrukken van een ethische richting in de ontwikkelingssamenwerking, kan je ook toepassen op België. Hij wil niet zoeken naar het nut van de geschiedenis, wel naar het bewustzijn.
Als ik in groep met ouderen herinneringen ophaal, merk ik dat zij door de kennis die zij zo opdoen tevens een grotere zelfkennis krijgen. Voor hen geldt Ik was, dus ik ben.
En dan geeft hen en mezelf een grote en diepe voldoening.
01-03-2010
Schrijven om gelezen te worden
Als ik schrijf heb ik graag dat dit gelezen wordt, zeker als het een boek is of een weblog, want dan je schrijf je voor een ruimer lezerspubliek.
Eind vorig jaar publiceerde ik België. Een geschiedenis van het gewone volk en zijn koningen. (Leuven, Van Halewijck, 2009). Ik kreeg een aantal boekbesprekingen en commentaren uit mijn omgeving.
Maar vorige week kreeg ik een opkikker: Na een vergadering was er een maaltijd; drie personen spraken mij over dit boek. Ze hadden het zelf nog niet gelezen (geen tijd enz.), maar hun vrouwen hadden dit wel gedaan. En zij vonden dit boek zo boeiend, vlot geschreven, veel wetenswaardigheden, interessante fotos enz.
Mijn avond kon niet meer stuk en bevestigde de oude stelling: je schrijft om gelezen te worden.
15-02-2010
Caravaggio in kerken te Rome
Caravaggio in kerken te Rome: San Luigi dei Francesi - Santa Maria del Popolo - Sant'Agostino.
Wij houden van Caravaggio vandaar dat we die kerken in Rome wilden bezoeken waar er schilderijen van hem waren.
Caravaggio (1571 1610) is een Italiaans kunstschilder uit de Barok; eerst schilder van (maniëristische) stillevens, die in Rome de aandacht trokken van kardinaal del Monte die hem opdrachten gaf en hem beschermde. Hij maakte ook wereldse taferelen zoals Bacchusfiguren. Zij, leven was een aaneenschakeling van schilderijen, vechten en drinken, hij werd zelfs verplicht te vluchten. Carel van Mander (Karel van Mander) was een kunstschilder, schreef o.a. Het Schilderboeck (1604) o.a. over Caravaggio : "Hij bewoog zich met veel tamtam, zijn zwaard op de heup en een knecht achter zich, van het ene bal naar het andere, altijd klaar voor een gevecht of een ruzie, waardoor het bijzonder lastig was om met hem om te gaan". Caravaggio nam afstand van het maniërisme en hij bracht realisme en emotionaliteit in zijn werk. Hij nam soms mensen van de straat als model. Hij werd een van de meest invloedrijke kunstenaars van zijn tijd en hij maakte school: het caravaggisme. Wat trok ons aan bij hem? Waarschijnlijk zijn realisme, zijn doorvoelde pathetiek en dit alles in het overweldigende clair-obscur geheel; zijn figuren zitten in lichtbundels tegen een duistere achtergrond. Rembrandt van Rijn is in de techniek van clair-obscur een bijzonder succesvol navolger geweest.
Een sterk didactische website met beschrijvingen en afbeemdingen : http://www.bergerfoundation.ch/Caravage/E/
San Luigi dei Francesi (H. Lodewijk van de Fransen)
Is de kerk van de Franse gemeenschap in Italië en werd gebouwd in de 16e eeuw. De naam verwijst naar Lodewijk de Heilige, die in Frankrijk regeerde van 1226 tot 1270 als Lodewijk IX. Hij werd in 1296 heilig verklaard. De voorgevel van deze kerk is in travertijn, een veelgebruikte steensoort in Rome; de binnenkant is barok. We konden op een avondlijke Kerstconcert de plafondschildering De dood en tenhemelopneming van de Heilige Lodewijk bestuderen, en het altaarstuk van de H. Sebastiaan.
In de loop van de dag hadden wij de Contarelli-kapel bezocht links achter in de kerk. Iin de jaren 1597-1602 had Del Monte zijn beschermeling Caravaggio gevraagd scènes te schilderen uit het leven van Sint-Matteüs, verwijzend naar de geldschieter, een Franse kardinaal Mathieu Cointrel - Matteo Contarelli). Op het altaarstuk in deze kapel staat Matteüs en de engel, links daarvan bevindt zich het schilderij De roeping van Matteüs en rechts van het altaar het schilderij Het martelaarschap van Matteüs. De kunstcritici vinden deze drie werken echte hoogtepunten in het werk van Caravaggio. We kwamen alvast onder de indruk en werden er stil van. Je moet wel wat geduld hebben om bij de kapel te geraken en muntjes gebruiken voor de verlichting.
Santa Maria del Popolo
Decoratie van de Cerasi-kapel in de Santa Maria del Popolo ( 1601) De bekering van Paulus en De kruisiging van Petrus schilderde.
Sant'Agostino
Deze kerk ligt in Campo Marzio Piazza di Sant'Agostino, niet ver van de from Piazza Navona; vroeg Renaissance stijl, marmer van de voorgevel kwam van Colosseum. Het belangrijkste kunstwerk is de Madonna van de Pelgrims (of Madonna van Loreto), van Caravaggio. Twee eenvoudige pelgrims (een man en een vrouw) knielen vol verering voor een madonna met kind. Zij kijken op naar de madonna met kind en bidden. De madonna staat in het licht en tevens de gezichten van de twee pelgrims.
In Rome zijn er buiten de kerken nog andere plaatsen waar er schilderijen van Caravaggio hangen: Jongen met fruitmand (ca. 1593-94) en Johannes de Doper (ca. 1609-10) in Galleria Borghese; Judith onthoofdt Holofernes (1599), De graflegging (1602-03) in Vaticaanse musea enz.
Afbeeldingen http://commons.wikimedia.org/wiki/ zoekwoord Michelangelo Merisi da Caravaggio
04-02-2010
Heiligen, Bollandisten en internet
Heiligen, Bollandisten en internet
Het aantal door de katholieke kerk erkende heiligen is zeer groot. In de eerste eeuwen van het christendom waren dit vooral Jezus (later: devotie Heilig Hart van Jezus), Maria, Jozef en nadien de apostelen, de martelaren, de belijders en de vromen. Op internet zijn er interessante platformen in Wikipedia met http://nl.wikipedia.org/wiki/Heiligenkalender http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_christelijke_heiligen
Een zeer veelzijdige Nederlandstalige site is http://www.heiligen-3s.nl/index.php van Dries van den Akker s.j. met 5249 heiligen (4504 plaatjes) en 3718 namen. Je moet er een tijdje in bladeren om alle functionaliteiten te leren kennen. Pittige verhalen, interessante afbeeldingen en goede zoekfuncties. Een ander overzicht is te vinden op http://www.heiligen.net/
Een wetenschappelijke benadering van de heiligenlevens gebeurt door de Bollandisten, naar de Vlaamse Jezuïet Jean Bolland die de basis legde voor dit instituut dat zich sinds de 17de eeuw bezig houdt met het kritisch beschrijven van de heiligenlevens (hagiografie - Acta Sanctorum) zie http://www.kbr.be/~socboll/ In 2007 werd 400 jaar Bollandisten gevierd, is zo het oudste wetenschappelijke genootschap van België. Dit werk van de Belgische Jezuïeten geniet wereldfaam. Eerst waren de Bolandisten gehuisvest in het jezuïetenhuis aan het Conscienceplein in Antwerpen en vonden vanaf 1905 een huisvesting Sint-Michielslaan in Etterbeek (Brussel) met o.a. de rijkste bibliotheek ter wereld voor de hagiografie.
03-02-2010
Kinderliedjes - Zakdoek leggen...
Kinderliedjes Een lezer van mijn blog stuurde me (vaak de beginregels) van enkele kinderliedjes en liedjes voor jongeren in het algemeen (jeugdbewegingen), die volgens haar springlevend zijn en behoren tot ons erfgoed. Via Google en Wikipedia kan je heel wat interessante sites vinden met kinderliedjes, soms ook met geluidsfragmenten en filmpjes.
Als je een deel van de beginregels typt zoals zakdoek leggen - tussen haakjes - krijg je een hele resem vindplaatsen. Al die liedjes hebben een eigen context waarop we hier niet verder op ingaan.
We geven slechts een deel van de liedjes weer. Voor de volledige tekst en de varianten: ga naar internet.
Zakdoek leggen,niemand zeggen, 'k heb de hele nacht gewerkt.Twee paar schoenen heb ik afgewerkt, één van stof en een van leer, hier leg ik mijn zakdoek neer.
Inne minne mutten, 10 pond grutten, 10 pond kaas, inne minne mutten, is de baas.
Schipper mag ik over varen, ja of nee. Moet ik dan een cent betalen, ja of nee. Witte zwanen zwarte zwanen wie wil er mee naar Engeland varen? Engeland is gesloten, de sleutel is gebroken. Is er dan geen smid in 't land, die de sleutel maken kan?
Ollekebolleke rebusolleke ollekebolleke KNOL
Potteke met vet Eerste couplet, wie heeft dat potteke met vet, wie heeft dat potteke vet al op de tafel gezet. Tweede couplet, wie heeft dat potteke met vet, wie heeft dat potteke, potteke vet al op de tafel gezet. Derde couplet, Wie heeft dat potteke met vet, wie heeft dat potteke, potteke, potteke vet al op de tafel gezet.
Twee emmertjes water halen twee emmertjes pompen, de meisjes op hun klompen de jongens op hun houten been, zo gaan wij door 't poortje heen van je ras, ras, ras, rijdt de koning door de plas van je rood, rood, rood, rijdt de koning door de poort van je sterk, sterk, sterk, rijdt de koning door de kerk van je één, twee, drie...
Zagen zagen Wiede wiede wagen, jan komt thuis om een boterham te vragen Vader is niet thuis, Moeder is niet thuis Piep zei de muis in het voorhuis.
Het regent, het regent, Het regent, het regent, de pannekes worden nat Er kwamen twee boerinnetjes Die vielen op hun kinnetjes Het regent, het regent, de pannekes worden nat Het regent, het regent, de pannekes worden nat Er kwamen twee soldaatjes aan Die vielen op een gat Ikkeltje kramikkeltje, kwam aangetreden;
Ikkeltje kramikkeltje, kwam aangegaan Daar kwamen twee paar boeren, paar boeren, paar boeren, ... daar kwamen twee paar boeren op mijnen drempel staan, 't is gedaan
02-02-2010
Ene God alleen - stapellied met religieuze verwijzingen
Ene God alleen stapellied met religieuze verwijzingen
Terwijl ik materieel verzamelde om de relatie religie en muziek te illustreren, dacht ik op de eerste plaats aan het gregoriaans, de kerkgezangen, kerkkoren, het orgel, de klassieke religieuze muziek, Te Lourdes op de bergen, de gospel. En door een associatiesprong kwam ik bij het vrij bekende kinderlied Ene God alleen (Lied der getallen). Dit stapellied is een terugkerend lied: men bouwt telkens verder op de vorige strofen. Ik kende de tekst maar gedeeltelijk, dus zoeken op internet waar ik enkele varianten vond.
Hieronder geef ik de variant die mij het best in de oren klonk:
Ene God alleen.
Eén, één, één is één. Ene God alleen, ene zaligmaker en anders geen. Twee, twee, twee is twee. Twee stenen tafelen, als gebakken wafelen. Ene God alleen, Drie, drie, drie is drie. Drie patriarchen, Abraham, Izaak en Jakobus. Twee stenen tafelen, Als gebakken wafelen; Ene God alleen Vier, vier, vier is vier. Vier evangelisten, Die de waarheid wisten. Drie patriarchen Twee stenen tafelen Ene God alleen Vijf, vijf, vijf is vijf . Vijf dwaze maagden, Die de hemel vaagden. Vier evangelisten Drie patriarchen Twee stenen tafelen Ene God alleen Zes, zes, zes is zes. Zes kruiken wijn, die op de bruiloft van Cana zijn Vijf vier drie twee Ene God alleen Zeven, zeven, zeven is zeven. Zeven sacramenten, zonder complimenten. Zes vijf vier drie twee Ene God alleen Acht, acht, acht is acht. Acht zaligheden, voor ons hier beneden. Zeven zes vijf vier drie twee Ene God alleen Negen, negen, negen is negen. Negen koren der engelen, die aan de hemel bengelen. Acht zeven zes vijf vier drie twee Ene God alleen Tien, tien, tien is tien. Tien geboden des Heren, die we moeten eren. Negen, acht zeven zes vijf vier drie twee Ene God alleen
Twee bijkomende strofen die minder gebruikelijk: Elf martelaren Twaalf apostelen
Dit stapellied had waarschijnlijk aanvankelijk een didactische betekenis, om via een getallensymboliek een populaire doorsnede bij te brengen van elementen uit de kristelijke godsdienst: een God, twee stenen tafelen... Misschien was er ook een bijkomende doel, trainen van het geheugen en concentratie. Het belangrijkste is wel dat kinderen (en volwassenen) plezier beleven aan het zingen van een stapellied.
Deze stapelliedjes hebben dezelfde structuur als kinderliedjes in de aard van Tien kleine negers. In dit kinderliedje verdween in elke strofe een negertje en de oorzaak diende te rijmen op het volgende getal: regen - negen. Dit liet ruimte voorr tot allerlei variaties en karamellenverzen. We geven een voorbeeld van een eerste en een laatste strofe:
Tien kleine negers, Die stonden in de regen. Eéntje werd er doodgeregend, toen waren er nog maar negen. ...
Eén kleine neger, die trouwde met Katrien. Ze hadden heel veel kindjes, toen waren ze weer met tien.
26-01-2010
Warmwaterkruik (bouilotte) - beddenwarmers vroeger en nu
Warmwaterkruik (bouilotte) beddenwarmers vroeger en nu
Hoewel de meeste van onze woningen beschikken over centrale verwarming, eventueel aangevuld met plaatselijke verwarmingtoestellen, kan het als het buiten vriest in bed onbehaaglijk koud zijn aan de voeten en zeker als je geen warme partner hebt . Van vrieskoude waren we in de voorbije weken en nu nog eind januari 2010 niet gespaard.
De warmwaterkruik wordt opnieuw gebruikt en concurreert met de kersenpitten. In mijn jeugdjaren in Brugge spraken we niet van een warmwaterkruik maar van een bouilotte (van het Frans). Het vroeg wat vaardigheid om deze gummizak met heet water te vullen. Opgepast voor de spatten, het ernaast gieten en het voorzichtig uitduwen van de lucht. We hoorden vertellen dat in voor de gummizakken de mensen zich verhielpen met ijzeren strijkijzers die ze eerst hadden laten opwarmen in de oven van de Leuvense kachel. Anderen maakten ons attent op de warme bakstenen die men in de kachel stak (Boom) om ze dan omwikkeld met een doek in het bed te leggen. Men gebruikte ook stenen jeneverkruiken gevuld met heet water en met een sok errond.
In de musea voor Volkskunde en ook op de vele websites voor antiek en brocante, zagen we beddenwarmers : een koperen, cilindervormige platte pot waarin warme houtskool lag (denken we) en die zat aan een lange steel, zo stak men dit voor het slapen gaan tussen de koude lakens. Over de elektrische dekens wil ik het niet hebben: een beetje schrik en daarom geen ervaring
De warmwaterkruiken zijn ook in hippe vormen (hartjes; alle kleurtjes) voor kinderen en romantische zielen. En je kunt natuurlijk zakjes met kersenpitten gebruiken die je enkele minuten (niet te lang ) kunt opwarmen in de microgolfoven. Over al deze hulpmiddelen verscheen van Thea van der Raaf Van beddensteen tot beddenkruik
Bij het voorzichtig vullen van de warmwaterkruik komen bij mij de jeugdherinneringen naar boven, en ook de bouilotte die we ooit kregen in een eersteklas hotel Pontac Manor in Paarl (Zuid Afrika) en vooral de verhalen die oudere mensen ons vertelden over de tijd van toen.
Zoekwoorden voor internet en vooral voor de bijhorende afbeeldingen : kersenpitkussen, warmtekussen, beddenkruik, bouillotte, beddensteen, beddenkruik, Wärmflashe, hot water bottle. Met al deze hulpmiddelen van steen tot beddenwarmer loop je geen gevaar op Co-intoxicatie, door de koolstofmonoxide (CO). Wel kunnen de hulpmiddelen te heet zijn en let op dat je het kokend water niet over je handen giet en dat de warmwaterkruik goed dicht is.
Naast beddenstenen en beddenkruiken kan je aanvullend werken met een extra deken of dons, een slaapmuts, flanellen pyjamas en slaapkleden, desnoods slaapsokken.
Slaap warm.
25-01-2010
Religieuze films, musical, arenashow
Religieuze films, musical, arenashow
Deze blog schreef ik naar aanleiding van de grote reclamecampagne die vanaf 2010 in ons land gevoerd werd rond de arenashow Ben Hur Live. In Antwerpen Sportpaleis zullen op 5 en 6 maart 2010 de zeeslagen, gladiatorengevechten en wagenraces worden uitgevoerd. De acties en het spektakel staan op de eerste plaats, het religieuze element dat in de film zeker aanwezig was (zie verder), wordt niet vermeld bij de aankondiging.
Welke religieuze films zitten in ons collectief geheugen? We selecteerden er vijf De Tien Geboden - The Passion of the Christ - Het evangelie volgens Matteüs (Il Vangelo secondo Matteo) -Jesus Christ Superstar - Ben Hur.
Eerst nog dit: Sommige christenen wijzen elke religieuze film met Jezus als hoofdfiguur af; daarentegen vinden anderen dat zulke films wel kunnen worden gebruikt als evangelisatiemateriaal.
De twee meest succesvolle religieuze films waren De Tien Geboden (1956) en The Passion of the Christ (2004).
Cecil B. DeMille regisseerde en produceerde The Ten Commandments. Het is het verhaal van Mozes met als hoogtepunt de ontvangst van de Tien Geboden, de twee stenen tafelen. De productie was groots opgezet, met zeer veel figuranten en visuele effecten. Ik herinner mij levendig het splijten van de Rode Zee. Als ik in Egypte ben komen die beelden bij mij op.
The Passion of the Christ (2004) is een succesvolle film over de laatste twaalf uren in het leven van Jezus Christus, van de regisseur en co-producer Mel Gibson. De martelingen en kruisiging zijn buitengewoon gewelddadig weergegeven en gingen voor mij te ver.
Het evangelie volgens Matteüs (Il Vangelo secondo Matteo) (1964) zwart-wit van de (ongelovige) Italiaanse regisseur Pasolini. Ik genoot van deze film zowel esthetisch als qua duiding. Deze film werd ook in het Vaticaan opgevoerd en kreeg een zeer lang applaus.
Jesus Christ Superstar: rockopera, musical en film. Jesus Christ Superstar (1964) is een rockopera met muziek van Andrew Lloyd Webber. De rockopera werd wat later een succesvolle musical en nu nog. Door religieuze groeperingen hebben destijds geprotesteerd tegen de opvoering van het stuk, omdat Jezus te veel als een gewone sterveling zou worden neergezet. In 1973 kwam de film. Webber (en Rice) hadden niet de bedoeling een 'religieuze' rockopera te maken. Ze wilden een stuk maken gebaseerd op de Bijbelverhalen met zeer menselijke karakters van Jezus en Judas. Twee songs werden hits: 'Superstar' en 'I don't know how to love him', ook op internet te beluisteren.
De meesten kennen de succesfilm Ben Hur vanuit de bioscooop in hun kindertijd, of door de video, DVD en de geregelde heruitzendingen op televisie. Ben Hur is de verfilming van Ben Hur, A Tale Of The Christ Lew Wallace (1880). De bekendste verfilming is die met Charlton Heston uit 1959. Ben Hur vertelt het verhaal van Judah Ben Hur, een rijke handelaar uit Jeruzalem en begint met de geboorte van Jezus. De rest van de film speelt zich 26 jaar later af en komt Jezus enkele keren in het verhaal: de bergrede, de kruisweg op de Via Dolorosa en de kruisiging. Na drie jaar als galeislaaf met talrijke schermutselingen - wordt Ben Hur Rome een succesvol wagenrenner (met de witte paarden) die het moet opnemen tegen Messala (zwarte paarden en met messen aan de assen). Als Ben Hur op de televisie komt, probeer ik altijd een deel ervan te zien, bij voorkeur de onvergetelijke wedstrijd tussen Ben Hur en Messala.
Ik weet nog niet of ik de arenaversie ga bekijken
Aanvulling: Ik moet niet meer beslissen, want vanmorgen 28.01.2010 las ik in de krant een Belgabericht dat 'Ben Hur Live' in het Antwerpse Sportpaleis afgelast is en de producent de boeken heeft neergelegd. Ook de voorstellingen in Wenen en in Boedapest zijn geannuleerd.
24-01-2010
Een omweg van 45 km waard: Saint - Savin (Vienne - Poitiers) Frankrijk
Een omweg van 45 km waard: Saint Savin (Vienne - Poitiers)
Men had ons op het hart gedrukt dat als we in de omgeving van Poitiers waren, we zeker en vast naar de abdij van Saint- Savin-sur-Gartempe (Vienne; Poitou) dienden te gaan, omwille van de uitzonderlijke schilderingen op de muren en op de zoldering. De romaanse kerk van de abdij staat sinds 1983 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, ze is de oudste hallenkerk in de streek van Poitou en is geïnspireerd door de architectuur van het heilige graf van Jeruzalem. In de kerk zijn er romaanse fresco's en wordt daarom de "Romaanse Sixtijnse kapel" genoemd. Volgens de info zou hier het meest complete en best bewaarde geheel van romaanse fresco's zijn van Frankrijk en uniek in Europa.
De restauratie was hier ook door de tussenkomst van Prosper Mérimé. In 1834 werd hij benoemd tot inspecteur van historische monumenten in Frankrijk; hij reisde het hele land door en kon zo vele gebouwen van de ondergang te redden, met als bekendste voorbeeld de Sainte-Madeleine te Vézelay. Hij omringde zich met architecten specialisten in restauratie, zoals Eugène Viollet-le-Duc. Hij werkte graag in kerken en kloosters en abdijen, hoewel hij niet gedoopt was en atheïst. Als kunstkenner en erudiete persoonlijkheid had enorme bewondering en respect voor het religieuze erfgoed.
In de abdij: we begonnen in de abdij kerk om de schilderingen te bekijken en te bewonderen. Gelukkig hadden we onze verrekijker bij en een brochure. Zo konden we de belangrijkste taferelen uit het Oude Testament ontdekken op de zoldering. Met het blote oog was dit veel moelijker, vandaar dat we ons afvroegen hoe de gelovigen dit vroeger deden om dit bijbels stripverhaal te duiden. We volgden de aanbevolen route door het voormalige klooster om de schilderingen te bewonderen, de restauratie, enkele kloostergangen en cellen en de kloostertuin.
In de kloostertuin leerden we dat de drie soorten groenten en vruchten gekweekt werden en dat het verbruik ervan in overeenstemming was met de drie sociale lagen. Wat onder de grond stak zoals aardappelen, uien was bestemd voor de lagere klasse ook in het klooster: de ingehuurde arbeiders en de niet ontwikkelde broeders; wat boven de grond groeide aan struiken en als planten was voor de hogere laag en de hoogste laag konden genieten van de producten van de vruchtbomen. Een prachtige halve dag, door de ontdekking van en door de omgeving. We konden picnicen aan de rand van de tuin met uitzicht van Gartempe. We wandelden in het dorpje en de de directe omgeving. Er is een brug van de 11de eeuw, verderop is er - zoals in zoveel oudere gemeenten - een postkoetshalte van de 17de eeuw en overblijfselen van omwalingen en kleine torentjes (rue des Murailles et rue des Tanneries).
We zegden tegen elkaar: we komen wel eens terug voor een langer bezoek. Dit is nog niet gebeurd, maar de hernneringen, de foto's en internet houden de herinnering warm en levendig.
De Abdij Notre-Dame de Saint-Rémy te Rochefort behoort tot de Cisterciënzers van de strikte observantie, de trappisten. Voor de modale toerist klinkt deze abdij bekend in de oren omwille van het trappistenbier Rochefort. Trappisten staan bekend om hun afzondering. De levenswijze van de monniken is streng: om drie uur opstaan, geen vlees eten, alleen praten als het echt nodig is. Doordringen in de persoonlijke levenssfeer van de monniken is vrijwel onmogelijk. Slechts een beperkt gedeelte van de kloostergebouwen staat open voor de gasten, zelfs de brouwerij is niet voor het publiek toegankelijk. De grote parkings bij deze abdij wijzen op geregelde passanten en voor de personen die verblijven in de gastenkamers. In de omgeving enkele wandelpaden in de bossen. We volgden een deel van een zondagsmis waar de gelovigen mochten plaats nemen in het koor. De ingang van het gastenverblijf en de verkoop van producten is aan de zijkant, achteraan. Er is geen winkel. Door de tralies zagen we de grote brouwketels. http://www.trappistes-rochefort.com/ o.a. met uren van de diensten.
08-01-2010
Trappen en obelisken in Rome
Rome bezoeken betekent trappen aankunnen. Elke grote kerk heeft trappen en we spreken dan nog niet van de trappen om de koepel van St. Pieters te bestijgen (een aanrader). De meesten nemen van bij het begin de lift (betalend) en doen de laatste 300 trappen. Dit zijn wel de moeilijkste en je moet ze soms schuin en gebukt nemen. Halfweg de koepel moet je zeker uitstappen en kan je in een halve boog rondwandelen en je kijkt zo neer op het hoofdaltaar van Sint - Pieter. Op de muren staan schattige engeltjes die ons deden denken aan de engeltjes op het prentje van de Eerste Communie. Zonder de lift dien je ook te betalen om de trappen te bestijgen. De kaartjesknipper kijkt je lachend aan en vraagt of je wel zeker bent van te voet te gaan.
De trappen die in Rome evenwel de hoogste status hebben zijn de Spaanse trappen, de Heilige Trap en de trappen van de Trevifontein.
De Spaanse Trappen (1723 en 1726) zijn typisch Rococo, op het Piazza di Spagna horen bij horen bij de kerk Trinitá dei Monti (met de twee grote torens op de zijkant), die niet toegankelijk is voor de toerist. Vlakbij is de Villa Medici en het park Villa Borghese met het museum Galleria Borghese. De Spaanse Trappen is de plaats om zich te laten zien en om te genieten van de drukte. Vroeger poseerden daar modellen voor de couturiers die kozen.Voor de kerk staat een obelisk.
Rome heeft de meeste obelisken ter wereld: acht oude Egyptische (overgebracht door Romeinse keizers), vijf Romeinse obelisken en tevens enkele moderne obelisken. Nadat een aantal. Na de Romeinse tijd vervielen de obelisken en raakten bedolven onder puin, met uitzondering van de obelisk van het Vaticaan. Vanaf de Renaissance werden de obelisken herontdekt en Paus Sixtus V liet ze opnieuw oprichten op de nieuwe grote pleinen. De locaties, afmetingen en namen vind je op Wikipedia met 'obelisken van Rome'.
Trappen Trevifontein: een van de grote attracties voor elke toerist.De trappen zijn in een halve boog gelegd rond de fontein, en geven je de indruk dat je in een schouwburg bent. Bernini tekende deze fontein. 's Avonds is de fontein sprookjesachtig verlicht. Sommigen werpen achterwaarts muntjes in de fontein als gelukbrenger. Deze fontein levert water aan andere grote en kleinere fonteinen. In Rome is het netwerk van drinkfonteintjes stevig uitgebouwd en een letterlijke verfrissing die bijzonder gewaardeerd wordt. Drinken uit het bassin is niet nodig (en ongezond), er zijn kraantjes op de trappen en achteraan. Het zuivere water van deze fontein behoorde tot de beste waters van Rome.Zoals bij elk monument zijn er heel wat legendes en verhalen verbonden aan de trappen, het water, de beelden van deze fontein. Het spektakel en de ambiance zijn echter veel belangrijker en authentieker.
De Heilige Trap (Scala Santa) is heiligdom en bedevaartsoord en bevindt zich in het oude Lateraanse paleis tegenover de basiliek van Sint-Jan van Lateranen.Volgens de traditie liep Jezus er over bij zijn passie. De trap bestaat uit 28 marmeren treden die met hout zijn bekleed. Op sommige treden bevinden zich glazen venstertjes waardoor druppels bloed van Christus te zien zouden zijn. Pelgrims en toeristen beklimmen de trap op hun knieën onder het opzeggen van een gebed op elke trede. Aan weerszijden zijn twee trappen gemaakt waar men overheen kan lopen. Op het einde van deze Heiige Trap staat achter glas een ruimte Het Heilige der Heiligen, het Sancta Sanctorum met veel relieken bewaard, waaronder de beroemde Christusikoon Santissimi Salvatore Acheiropoieton ("niet door menselijke handen gemaakt"). Het Sancta Sanctorum kreeg een rol in het boek De ontdekking van de hemel (1992) van Harry Mulisch, film The Discovery of Heaven (2001).
De Heilige Trap en de verlichting van het Heilige der Heiligen is op de middag buiten gebruik. Er zijn nog andere 'heilige' trappen in Rome, van een lagere status.
07-01-2010
Rome - Pantheon: van tempel tot kerk
Rome - Pantheon: van tempel tot kerk
Een Romeins gezegde: Wie Rome bezoekt zonder het Pantheon te hebben gezien, keert terug als een ezel.
Het Pantheon is een must voor de toerist. Heel de buurt is een pleisterplaats voor hen. Dit gebouw is bijzonder interessant als beste overblijfsel uit de Romeinse oudheid en is gemakkelijk te overzien. Het werd verschillende keer heropgebouwd en gerestaureerd. Het Pantheon is sinds 609 een kerk. Er zijn nu nog altijd liturgische plechtigheden, het bezichtigen van de bijzondere architectuur is belangrijker geworden dan de liturgie, wat geldt voor de meeste kerken met naam in Rome. Het Pantheon was oorspronkelijk een tempel voor goden, beter: voor het volkomen goddelijke. Ze werd opgericht door Menenio Agrippa: dat zie je aan fries boven de zuilen: M. AGRIPPA.L.F.COS.TERIUM.FECIT M. staat voor Marcus, L voor Lucii, Cos voor Consul. Vrij vertaald: Marcus Agrippa, zoon van Lucius, bouwde het tijdens zijn derde consulaat. ( = 27 v.C.). De tempel werd in 609 aan de paus geschonken die ze onmiddellijk liet veranderen in een kristelijke kerk Santa Maria ad Martyres. De paus liet daarvoor 28 wagens met beenderen uit de catacomben naar deze kerk brengen. Dat was tevens het begin van het feest van Allerheiligen.
De met brons beklede houten deuren zijn nog de oorspronkelijke. De kopel was de inspiratiebron voor vele grote koepels. Elke bezoeker kijkt automatisch naar de opening in de koepel die diende als enige lichtbron. Het regenwater wordt opgevangen door openingen in de vloer. Heel wat bouwelementen zoals bronzen dakpannen en bronzen plafondbalken werden gebruikt voor andere doelen: voor het baldakijn in Sint Pieter tot voor de kanonnen van de Engelenburcht. Als je binnenkomt valt de eenvoudige en harmonieuze structuur op. De afstand van de koepel tot de grond is gelijk aan de diameter. Het harmonisch architecturale overweegt in de ervaring. Je vindt er graven van schilders, o.a. Rafaël. Ook de graven van de Italiaanse koningen zijn er, maar van 'bewonderen' was bij ons weinig sprake, gezien de geringe artistieke waarde.
Buiten de kerk ziet je een fontein van Della Porta (Piazza della Rotonda) en een obelisk.
Rome - Basiliek San Clemente: Drie heiligdommen op een plaats
Basiliek San Clemente: Drie heiligdommen op eenzelfde plaats
De basiliek San Clemente is een twaalfde - eeuwse rooms-katholieke kerk en is een van de oudste christelijke kerken van Rome. Er zijn drie gebouwen: de rijk versierde kerk (bovenkerk) op de gelijkvloerse verdieping (gratis toegang). Er onder liggen (toegangsgeld) de eerste basiliek (onderkerk) en nog dieper (ongeveer twintig meter onder straatniveau) een Mithrastempel. Dit complex is interessant om de politieke en religieuze geschiedenis van het vroege christendom te volgen tot en met de Middeleeuwen.
Bovenkerk: is een juweel. Op de zoldering en in het koor wondermooie mozaïeken o.a. met de boom des levens, de vier grote kerkvaders van het Westen: Ambrosius, Augustinus, Hiëronymus en Gregorius de Grote (Paus Gregorius I) Deze apsismozaïeken behoren ongetwijfeld tot de mooiste in Rome; sommige delen ervan stammen uit de zevende eeuw. Ze zitten vol symbolen die we niet onmiddellijk herkennen, maar via benoeming in een gids wel herkenbaar zijn: de twaalf duiven en de twaalf schapen verwijzen naar de twaalf apostelen.
Het mooist vonden we de kooromheining van de zesde eeuw met de koperen afsluiting met schola cantorum dat overgebracht werd van de onder- naar de bovenkerk. De vloer heeft een prachtig cosmatenwerk. In heel wat kerken in Rome zijn deze geometrische en kleurrijke constructies te vinden. Cosmatenwerk zijn stukjes ingelegd marmer, porfier, glas en zelfs goud .
Tijdens de vroege middeleeuwen (tot de 14de eeuw) is een groep Griekse kunstenaars in Rome werkzaam en men noemt ze Cosmaten omwille van de veel voorkomende voornaam Cosma. Ze maakten op de eerste plaats vloermozaïeken (in marmer) maar deden ook hun briljant inlegwerk in gangen en voorhallen en vooral in kerkmeubilair zoals preekstoelen, koorhekken, tronen, altaren, tabernakels en graftomben.
Onderkerk: vijf beuken met zuilenrijen, dienden als fundament en werden vol gemetseld en de ruimtes volgestort. Sinds 1862 zijn na uitvoerige opgravingwerkzaamheden de oorspronkelijke structuur en veel romaanse frescos weer zichtbaar.
Resten van een Mithras-heiligdom: voor de Perzische zonnegod; gebruikt voor initiatierituelen tot de eerste eeuwen na Christus, was een officiële godsdienst in het Romeinse Rijk en populair bij de Romeinse soldaten en zeelieden. Daarna waren de meeste Romeinen tot het christendom bekeerd en raakte de tempel in onbruik. Wat we slechts achteraf vernamen - door opzoeken op internet dat er in Rome verschillende Mithrastempels waren en zijn, zoals hetMitreo di Palazzo Barberini. In 1084 werd de eerste kerk door de Noormannen (aanvoerder Gisbert) verwoest. Een nieuwe kerk - de bovenkerk werd gebouwd met de onderkerk als fundament.
San Clemente is een kleinood. Je mag nergens fotos trekken en er zijn permanent restauraties bezig in de benedenkerk, zodat heel wat interessante frescos niet te zien zijn. In de Mithras - tempel zijn er een aantal gangen en plaatsten niet toegankelijk. Het geheel is verlicht met ledlampen; spijtig genoeg zijn de aanduidingen niet altijd zo duidelijk. Het personeel aan de balie vonden wij niet vriendelijk.
Buiten de bewondering die we hadden voor de rijk versierde barokke basiliek, kregen we door dit bezoek een idee van de rol die de Noormannen speelden in de Middeleeuwen.
De initiatieriten in aparte ruimtes van de Mihtrastempels deden ons tevens denken aan de doopruimtes (baptisteria; doopkapel, doopkerk) die zo ruim verspreid waren in het vroege christendom in West-Europa met als grandioze voorbeelden het baptisterium van Pisa, Siena, Florence en in Rome Sint - Jan van Lateranen en voor ons een revelatie Baptisterium van Sint Johannes in Poitiers (Frankrijk) van 360 in de Merovingische periode. Dit is het oudste christelijke bouwwerk in Frankrijk en een van de bekendste bouwwerken van de Merovingische kunst. Initiatieriten treft men aan in elke cultuur bij overgangen, zoals in het christendom de vormselvieringen.
En tenslotte zullen wij dank zij San Clemente ons blijven herinneren wat cosmatenwerk is. In verschillende kerken in Rome hebben we hun werk kunnen bewonderen.
06-01-2010
Rome - Bernini en Brown
Rome - Bernini en Brown
Het boek van Dan Brown dat gaat over Bernini en Rome heet: Het Bernini Mysterie (Angels and Demons). Bij het grote publiek was Dan Brown bekend met zijn De Da Vinci Code, dat later verscheen. Dat was immers al zijn vierde boek en stond in 2004 en 2005 op de internationale bestsellerlijst. The Da Vinci Code werd in 2006 verfilmd. Ook het boek Angels and Demons werd verfilmd en is in mei 2009 uitgebracht met opnieuw Tom Hanks in de hoofdrol.
Het Bernini Mysterie (Angels and Demons) is een lange en spannende zoektocht naar een bom en naar vier ontvoerde kardinalen die in aanmerking komen om paus te worden. Het gaat over een reeks aanslagen beraamd en uitgevoerd door een geheim genootschap: de Illuminati. Het boek is een rennen en zoeken tegen de tijd en het zoeken naar geheime boodschappen die alle verband houden met kunstwerken van Bernini.
We zullen het boek niet navertellen, maar we ondervonden dat het boeiend en soms leerrijk is om de verschillende Bernini - locaties in Rome te verbinden met de voortgang van de zoektocht. Er zijn websites die deze zoektocht op de voet volgen, ook de website van Dan Brown. Er is tevens een dvd Het Bernini Mysterie (90 min.) naar zijn boek met De echte feiten rond de Illumunati en de andere geheimen van het Vaticaan. (ondertitel dvd)
St. Pietersplein: herkenningsteken is onderaan de obelisk een plaat beeldhouwwerk vanBernini ontworpen, met verwijzing naar het oerelement wind. De richting is Oosten, waar men moet gaat zoeken: dit is de barokke kerk van St. Maria della Vittoria.
St. Maria della Vittoria: De extase van de heilige Theresa van Avila in de Cornaro Kapel. Dit beeldhouwwerk van Bernini lokte heel wat commentaar uit. Sommigen vonden dit een erotisch beeld.
Piazza Navona: (vroeger een renbaan, vandaar de vorm) een ander beeldhouwwerk van Bernini, misschien wel het bekendste. Het is een fontein met vier riviergoden die verwijzen naar de vier rivieren van de vier continenten: Nijl, Ganges, Donau en de Rio Plata.
Engelenburcht: ervoor ligt de Engelenbrug met beelden van (leerlingen van) Bernini met tien engelen.
St. Pieter: het graf van Petrus. Daar komt een ontknoping
Heel wat interessante informatie kan je vinden op Wikipedia met als zoekwoord http://nl.wikipedia.org/wiki/Angels_and_Demons
Rome - engelen en duivels
Rome - Engelen en duivels
Een engel herkennen in kerkgebouwen is makkelijker dan te verklaren wat een engel is en nog moeilijker om de engel een plaats te geven in het geloof. De doorsnee gelovige weet ongeveer wat een engel is (boodschapper van God), en de helft van hen gelooft in het bestaan van de engelen. In het vroegere godsdienstonderwijs was de engel veel duidelijker aanwezig door de Bijbelverhalen en in de catechese. Ieder kende de persoonlijke bewaarengel, de engelen voor en na het Kerstgebeuren en op de communieprentjes van vroeger was dikwijls een engel aanwezig om de jongens en het meisjes op het rechte pad te houden.
Een engel is niet typisch voor het christendom. In de islam zijn ze opvallend aanwezig en in het Jodendom. De aartsengelen hebben een bijzondere plaats, we denken in de eerste plaats aan Michaël (Michiel), met een zwaard in de hand, de leider van de goddelijke legertroepen in de strijd met Satan of Lucifer. De engel Gabriël kondigde de geboorte van Johannes de Doper aan, en later aan Maria de geboorte van Jezus Christus.
De gevallen aartsengel kende men als Lucifer of Satan. De gevallen aartsengel kwam tezamen met een derde van de engelen in opstand tegen de Almachtige en verloor. Satan dook later op in het aardse paradijs die de mensen verleidde tot zonde. De Bijbel noemt deze gevallen engelen 'boze geesten' (demonen); de duivels kennen we vooral door de afbeeldingen met de hel en door de verhalen en films over duiveluitdrijvingen. Duivels in Rome zien we vooral in de kerkelijke kunst bijvoorbeeld met schilderijen over het laatste oordeel, de bekoringen door de duivel.
Het markantste kerkgebouw in Rome dat verband houdt met engelen is de Engelenburcht, (Castel sant' Angelo), gelegen aan de Tiber. De burcht was oorspronkelijk het grote mausoleum van keizer Hadrianus (135 en 139). Niet toegankelijk is de privé - verbinding (passetto) naar het Vaticaan. Vroeger kon de paus via deze weg vluchten naar deze versterkte burcht. Op de Engelenburcht staat een bronzen beeld van de aartsengel Michael (Michiel). Op kerstdag 590 hield Paus Gregorius I een optocht om God te smeken een einde te maken aan de pestepidemie. Bovenop het mausoleum verscheen de aartsengel Michaël. De engel stak zijn zwaard in de schede, wat betekende dat Gregorius' bede was verhoord en de strijd tegen de pestepidemie voorbij was. Paus Pius II liet op de plaats waar de aartsengel zou zijn verschenen een kapel bouwen.
Voor deze burcht ligt de Engelenbrug met beelden van (leerlingen van) Bernini: tien engelen die een van de wapenen van Christus, het zijn voorwerpen die te maken hebben met de lijdenstijd van Jezus.
05-01-2010
Rome - Winkelen in Rome
Rome en Milaan zijn de belangrijkste shoppingsteden en Rome is volgens kenners iets goedkoper met een gelijkwaardig aanbod. Toeristen en shoppers kijken vooral uit naar kledij, fijne lederwaren van schoenen tot handtassen, binnenhuisinrichting met antiek en brocante. Echt goedkoop is het wel niet, maar meestal toch duurzaam en trendy. Een bezoek (window shopping) aan de dure winkelstraten hoort er zeker bij. Voor mode van de wereldbekende Giorgio Armani, Valentino, Versace, Gucci, Dolce & Gabbana, en de exclusieve juweliers in Via dei Condotti, Via Frattina, Via Borgognona en verder: Via Nazionale, Via Sistina, Via del Corso, Piazza del Popolo, Via del Gambero, Via Tomacelli Belsiana. Je ziet veel Japanners en rijke toeristen. Toeristen kopen makkelijker en goedkoper in de winkels op de Via del Corso, en loop winkelgalerijen binnen (Galleria Alberto Sordi) . We zagen heel wat kunst en antiek je in Via dei Coronari, Via del Babuino, de Via Margutta. Volgende centra konden wij niet bezoeken, maar werden aanbevolen: Via Cola di Rienzo en de shoppingcentra in Cinecitta Due.
29-12-2009
Rome : algemene impressies
Rome : algemene impressies
Rome is een wereldstad met zijn 2.5 tot 3 miljoen inwoners; wat rommelig wel proper en provinciaal met zijn 22 wijken die evenveel dorpsgemeenschappen vormen. Als je rondwandelt zie je veel horeca, allerhande winkels, veel apotheken maar nagenoeg geen grote warenhuizen. Rome is een gekleurde stad door de vele nieuwkomers uit andere werelddelen, dan zie je best aan de verkopers op straat, aan de kelners, gekleurde mensen op de trams en in de metro. Even opvallend - als je erop let - is de binnenlandse immigratie zoals vanuit het armere Calabrië en het bergachtige Abruzzo. De historiek van Rome is zeer complex. Belangrijke knooppunten: Rome als hoofdstad van een wereldrijk; de ondergang van het Romeinse keizerrijk; de opgang van het christendom met de oprichting van de pauselijke staten. Daardoor kwam in Rome en in de wijde omgeving de oppermacht van de kerken en vooral van de pausen. De harde en de soms hebzuchtige hand van de clerus werd met de dag meer voelbaar. Er was een haat - liefde verhouding. Haat omwille van het autoritaire en hardvochtige optreden van de kerk; liefde: bracht werkverschaffing voor heel wat mensen, inkomsten voor de kunstenaars, geleerden, ambachtslui en middenstand. De inwoners waren fier te wonen en te leven in een stad van God (citta di Dio) met een prachtige, culturele omgeving en een rijk verleden. In de Romeinse binnenstad is nog altijd een veelvoud aan kerken (eigendom van het Vaticaan) en veel katholieke instellingen. In het straatbeeld zie je priesters en religieuzen als toerist, student of afgevaardigde van een andere groepering, ook vaak als gids voor bekenden.
De kerken zijn verwarmd en er is voortdurende beweging van gelovigen, priesters, bezoekers. Men schat het aantal kerken op een 300 tal; op een stadsplan in de straten zagen we een 120 kerken opgesomd. Vele kerken zijn buiten gebruik of in lange restauratie. Tevens opvallend zijn de kerken die een nieuwe bestemming kregen door nieuwsoortige kristelijke gemeenschappen van buitenlandse migranten.
Stille ruimte in de kerken van Rome: in de grote kerken te beginnen met Sint-Pieterskerk is het een drukte maar het geheel is nog betrekkelijk stil. Je kunt geregeld missen volgen en die plaatsen zijn goed afgelijnd en er is veel discipline. In elke kerk is er een stille ruimte, meestal een zijkapel, een sacramentskapel, met brandende kaarsjes, ex votos en biddende personen.
