Een van de rustplaatsen voor de wandelaars Tweedaagse wandeltocht (zie vorige blog) was het pleintje aan de kerk van Nieuwmunster. Een gelegenheid om die kerk opnieuw te bezoeken, want enkele keren stonden we voor een gesloten deur. Deze parochie werd voor het eerst vermeld in de kronieken van het jaar 1200. De naam Nieuwmunster is afgeleid van het oudvlaams Niemunstere en verwijst naar een (gothisch, Middeleeuws) kerkgebouw. Op internet vonden we dat de naam is afkomstig van het Duitse middeleeuwse kerkbegrip munster (Duits: Münster) en een gotische kerkgebouw was; de grote waren kathedralen en kloosterkerken. Bekend zijn: de Munsterkerk in Roermond, in Nederland het enige voorbeeld van een kerk in laat-romaanse stijl en behoort tot de Rijnlandse romaanse groep. De Munsterkerk of domkerk van Bazel is gebouwd tussen 1019 en 1500. Nog beter bekend is Munster van Ulm, de hoofdkerk van Ulm in gotische stijl met de hoogste kerktoren ter wereld. Munster
( Münster) verwijst ook naar de stad, naar speciale kaas enz.
De tempeliers hebben hun kruis in het wapenschild van het dorp, wat wijst op hun aanwezigheid. In de loop van de 13de en 14de eeuw werd een eerder kerkje omgebouwd tot een kruiskerk in Scheldegotiek, toren in het midden, een schip met zijbeuken en vijfhoekig koor. Deze kerk werd in 1578 verwoest en in brand gestoken (Beeldenstorm). Pas in 1629 werd de kerk heringewijd, zonder schip en met een geveltoren: je kunt dit merken aan de voorgevel. In 1884 werd een koor en een sacristie in neo-gotiek aan de kerk gebouwd met glasramen. Beelden: rechts vooraan zien we de heilige apostel Bartholomeus, patroonheilige van de kerk. In het midden hebben we O.L.Vrouw en rechts de heilige Coleta. De kerken zouden best interessante heiligenbeelden en ander kerkmeubilair van kleine pancartes te voorzien om de geïnteresseerde bezoeker wat te helpen.
We waren echter vooral geïnteresseerd in het rozenkransretabel (1641). Dit uniek pronkstuk bestaat uit een centraal gedeelte, met een 17de eeuws O.L.Vrouwbeeld, omgeven door 15 kleine paneeltjes met elk een voorstelling van een mysterie van de rozenkrans. Deze retabel was o.a. bedoeld om tijdens de periode van de contrareformatie de rozenkransdevotie te stimuleren.
Op de plaquette onderaan de retabel lezen we dat in 1986 mede onder impuls van pastoor Roger Depourq (+) een restauratie werd doorgevoerd. Tevens vermelding dat de inzegening gebeurde door bisschop Vangheluwe. Deze laatste was de 25ste bisschop van Brugge tussen 1984 en 2010. Op 22 april 2010 bood hij zijn ontslag aan als bisschop omwille van een zaak van seksueel misbruik. Er ontstond binnen onze wandelgroep een discussie of het niet zou aangewezen zijn die naam te verwijderen: er waren evenveel pros als contras.
Als Bruggeling was ik benieuwd of pastoor Roger Depourq dezelfde persoon was die een belangrijke rol speelde in de KSA na WO II. En dank zijn Google werd mijn nieuwsgierigheid in positieve zin beloond, door een site van de geschiedenis van de KSA van Brugge Sint - Kruis http://jeugd.studiant.be/ksarooyghem/pages/rooyghem/ges_4e.html
Internationale Tweedaagse van Vlaanderen op 7 en 8 mei 2011
Internationale Tweedaagse van Vlaanderen op 7 en 8 mei 2011
We hadden een fietstocht gepland in de regio Wenduine, Blankenberge, Nieuwmunster en we zagen groepen wandelaars. Geen wonder: we zaten midden de Internationale Tweedaagse van Vlaanderen 7 en 8 mei 2011. We babbelden met wandelaars en bekeken de organisatie. We kwamen onder de indruk van beide: wandelaars die meestal al babbelend en gekscherend stapten; sommigen hadden moeite maar deden verder. Wandelen moet recreatief zijn met sportieve elementen, maar het ontspannende moet de doorslag geven. Voor ons zijn de babbelmomenten tijdens de wandeling, in de pauzes en bij het einde doorslaggevend. En die waren er.
Op 7 en 8 mei had voor de 42ste keer de Internationale Tweedaagse van Vlaanderen in Blankenberge plaats. Men schatte dat er 10.000 wandelaars waren met start en aankomst op de Grote Markt van Blankenberge. De deelnemers konden de zaterdag en de zondag kiezen tussen vie afstanden 6 km (Springkastelenwandeling), 15 km (Animatieparcours), 24 km (Sportieve natuurwandeling) of 42 km. (lange afstandswandeling). Op zaterdag 7 mei stond de regio ten zuidoosten van Blankenberge aangedaan: Uitkerke, Zeebrugge, Lissewege, Dudzele en Oostkerke op het programma .
Zondag 8 mei 2011: regio ten zuidwesten van Blankenberge aangedaan: Uitkerke, Wenduine, De Haan, Vlissegem, Meetkerke, Nieuwmunster en Zuienkerke. Een omgeving met interessante landschappen en cultureel erfgoed, ook met de verhalen en herinneringen van de twee wereldoorlogen.
Er stak een enorme organisatie achter dit alles; voor zover we konden oordelen verliep alles zeer goed: wegaanduidingen; info over de wandelroutes en evenementen; info over openbaar vervoer, busparking, parkeerplaatsen; bevoorrading; logies in allerlei formules van sportzaal, jeugdherbergen, hotels. Er werd gezorgd voor verbroederingsfeesten, blarenbal, animatie voor jong en oud; oude ambachten en voor jongeren springkasteel en Vondelmolen, schminkatelier.
Bevoorrading: vooral om water bij te tanken en te genieten van gratis drankjes, fruitbedeling (appels, fair - trade bananen, versnaperingen) o.a. door de sponsors langs de weg. Vooral op de etappehoofdplaatsen waren er speciale evenementen zoals in Lissewege (na 24 en 42 km): Lisseweegse beiaard; harmonie; dansgroep; clowns; ovenkoek met vers gebakken spek en hoofdvlees met een fris drankje of een Brugse Zot
Grote markt (6, 15, 24 en 42 km): muziekband; springkasteel en gratis visproevertje bereid door de Oostendse visbakkers.
Wandelen is democratisch, gezond, ontspannend.
Nog een anekdote: militairen stapten mee, ook een groep Duitse soldaten met enkele wagens van de Bundeswehr (vervoer; logistiek; bevoorrading). Ze liepen samen met de anderen in gebieden waar de twee Wereldoorlogen hun littekens nog tonen.
Tevens was 8 mei de herdenking van het einde van WO II. Op 8 mei 1945 aanvaardden de geallieerden de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse nazitroepen, een dag nadat het Duitse opperbevel in Reims de akte van overgave had getekend. Met die overgave kwam een einde aan meer dan 5 jaar oorlog in Europa. We vroegen ons af in hoeverre er even gedacht werd aan deze gebeurtenissen. We stapten even af op het kerkhof van Wenduine (met merkwaardige oude grafsteen uit de zeventiende eeuw). Aan de ingang zagen we een gedenkteken van Geheime Leger afdeling Wenduine voor zij die gestorven zijn in Duitse concentratiekampen en verder zeventien oorlogsgraven van het Gemenebest uit de Tweede Wereldoorlog.Om stil van te worden en herinneringen op te halen.
11-04-2011
Ignace D'hert gastspreker op pastorale dienst Universiteit Antwerpen
De Pastorale Dienst van de Universiteit Antwerpen nodigde Ignace D'Hert uit voor een lezing over geloven op vrijdag 25 maart 2011 in de Ignatiuskapel CST Prinsstraat Antwerpen. De pastor van Johan Vanhoutte s.j. verwelkomde zijn vriend de Dominicaan en herinnerde ons aan de soms gespannen verhoudingen tussen beide ordes. Ignace D'Hert (Brugge, 1944) Dominicaan, bekend theoloog en publicist, kreeg enkele actuele geloofsvragen van de Pastorale Dienst:
Is God een ongrijpbaar mysterie of is hij overbodig en achterhaald door de huidige stand van de wetenschap? Zijn er eigenlijk nog werkende Godsbeelden voor de moderne mens?
Wat bepaalt dat we ergens wel of niet in geloven?
Is het mogelijk om over God te spreken zonder hem te recupereren?
Kunnen er hieruit waarden ontstaan die voor iedereen gemeenschappelijk zijn?
Hoe zou een eigentijdse Kerk in de geest van Jezus er echt kunnen uitzien?
De spreker - erudiet, bevlogen en onderhoudend - vond dat dit te veel vragen waren voor een avond en dat zijn verhaal er wat anders zou uitzien. Hij gaf een zeer goed overzicht van de verschillende Godsbeelden vanaf het begin tot de moderne theologen en ging de discussie aan met gelovige en niet gelovige wetenschappers.
Het merendeel van het publiek waren goed onderlegd in de bijbel, in praktische theologie (groepen Onderweghuis in het Antwerpse begijnhof, en De Vleugel Een vrijplaats voor liturgie - Borgerhout, en de pastorale dienst ).
Ik miste wel een reflectie naar het gelovig leven, de zingeving en de figuur van Christus. Ik had immers een van de voorafgaande vragen voor ogen: Hoe zou een eigentijdse Kerk in de geest van Jezus er echt kunnen uitzien?
Akkoord: geen recepten maar wel suggesties voor een christelijke spiritualiteit met pragmatische aspecten. Gooi God niet weg was het moto van deze bezinningsavond, maar God kan je veilig wetenschappelijk inkapselen in een moderne theologie die per definitie ook tijd- en cultuurgebonden is. Een stukje bezinning naar hedendaags geloven en zingeving ontbrak op die avond. Ik moet daarvoor grijpen naar de neerslag van zijn talrijke voordrachten, artikels en boeiende boeken.
Chartres
Chartres
De Notre-Damekathedraal van Chartres (Werelderfgoed) is de meest complete en de best behouden van de Franse gotische kathedralen en is een christelijk bedevaartsoord. De kathedraal biedt een overzicht van de kunst van de 12de en de 13de eeuw. De vensters vormen de meest complete verzameling oude gebrandschilderde ramen van Frankrijk. Het beroemde venster Notre-Dame-de-la-Belle-Verrière (omstreeks 1180) en de drie boogvensters van de westelijke gevel (uit de periode 1145-1155) zijn de oudste gebrandschilderde ramen die nog resteren uit de romaanse kathedraal.
De beroemdste reliek van de kathedraal is een kleed of sluier, genoemd Sancta Camisa dat gedragen zou zijn door de maagd Maria.
Het bekendste portaal van de kathedraal is het Koningsportaal: de moeder van God zwaaide hier de scepter over kunstenaars en geleerden. In het midden van het portaal zetelt de zegenende Christus, geflankeerd door de vier evangelisten: een man (Matteüs), een adelaar (Johannes), een leeuw (Marcus) en de os (Lucas). Op de vloer van de kerk bevindt zich een labyrint.
De bouw van deze kathedraal is het verhaal van zoveel andere kathedralen en kerken: zij die eraan bouwden deden dit zeker ook als boetedoening en om hun hemel te verdienen. Men zegt dat uit devotie voor Maria de boeren uit de omgeving de karren met stenen aanvoerden. De kathedraal staat op een heuvel en was van oudsher een heilige plaats: dit is een constante in de geschiedenis van vele oude kerkelijke gebouwen.
Over deze kathedraal is er zoveel te vertellen, daarvoor ga je natuurlijk naar Wikipedia en Google. Kijk tevens uit naar televisieseries. Een van de mooiste documentaires over Chartres zagen we op tv-kanaal National Geographic die geregeld eigen uitzendingen soms voor een deel met personages - wijdt aan het werelderfgoed. Voor Chartes bijv. kan je nog terecht op
http://channel.nationalgeographic.com/episode/chartres-cathedral-3123/Overview
(voorpublicatie uit : Kerken, heiligen en toerisme Antwerpen, Halewijn 2011 G. De Corte & M. Moeremans)
26-01-2011
Dominicanen - Predikheren
Dominicanen - Predikheren
De Sint - Pauluskerk aan de Veemarkt te Antwerpen in het schipperskwartier is een voormalige Dominicaner kloosterkerk uit de 16e eeuw. Zij straalt een barokke charme in combinatie met de romantiek van het oude kloostercomplex dat nog goed zichtbaar is. De Dominicanen bouwden dit kloostercomplex uit tot een trefpunt van geleerden, kunstenaars; deze orde had een goede naam voor het intellectueel gehalte. Op de eerste plaats waren de Dominicanen predikers - we noemen ze ook Predikheren - en verdedigers van het ware geloof. De oorspronkelijke naam van de Dominicanen is Predikbroeders en de Zusters Dominicanessen Predikerinnen. Hun meest gebruikte naam, die dateert uit de late Middeleeuwen, ontlenen ze aan de stichter Dominicus de Guzmàn. In 1216 kreeg hij de goedkeuring van de paus voor de stichting van een nieuwe religieuze orde. Hij had een gemeenschap van rondtrekkende predikanten voor ogen, oorspronkelijk bedoeld om de Franse Katharen ('ketters') te bestrijden, niet met de wapens maar met de kracht van redelijke argumenten en door een evangelische wijze van leven. Zeer kort na de stichting zond hij vanuit Toulouse zijn eerste volgelingen twee aan twee uit naar de stedelijke centra over heel Europa: Parijs, Madrid, Rome, Bologna. Bij de dood van Dominicus waren er Dominicanen in Gent, in 1230 in Leuven, drie jaar later in Brugge en Antwerpen volgde in 1244. Kwade periodes kwamen met de Beeldenstorm maar het was vooral de Franse Revolutie die de Dominicaanse kloostergemeenschappen en nekte. De orde is toen uit bijna geheel Europa verdwenen maar in de tweede helft van de 19de eeuw heeft ze zich tamelijk vlug kunnen herstellen.
De orde speelde aan belangrijke rol in het verkondigen en het verdedigen van het ware geloof. Als missionarissen waren ze zeer actief na de ontdekking van de Nieuwe Wereld in 1492. Nogal eens gingen ze er met de grove borstel door om de inlandse bevolking te verplichten over te stappen naar het christendom. In Peru bijvoorbeeld was dit zeer opmerkelijk. Het aantal bekeerlingen was voor hen bijzonder belangrijk omdat ze die resultaten konden voorleggen aan de paus en aan hun burgerlijke beschermheren die instonden voor de kolonisering. Hun aanpak leek goed op sommige praktijken van de eerste kerstening in onze gewesten.
Vreedzamer waren de Dominicanen van de voorbije honderd jaar in onze gewesten. Twee staken er met kop en schouders uit: Schillebeeckx (+ 2010), theoloog en publicist die vooral actief was vanuit Nederland, o.a. bij het laatste concilie en Jan Hendrik Walgrave (1911 1986) die lange tijd de bezieler en hoofdredacteur was van het tijdschrift Kultuurleven dat een uitgesproken kerk- kritisch imago had.
In de laatste decennia was er een grote terugloop in vestigingen, roepingen en de vergrijzing sloeg toe. De orde heeft zich aangepast en ging de digitale toer op. Elke week publiceren ze een nieuwe preek op internet en sluiten zo aan bij hun oorsprong: predikbroeders.
06-01-2011
Kerstbomen: een apart en lang verhaal
Kerstbomen
De verspreiding van de kerstbomen in onze streken kwam vooral door de Duitse soldaten in WO I. Duitse soldaten kregen van het thuisfront en van de Keizer kerstbomen als cadeau. Ze kregen tevens de boodschap: over enkele maanden zijn jullie thuis
In de film Merry Christmas ( 2005 ) die in de Kerstperiode altijd op een of andere televisiezender te bekijken valt staat de kerstboom en de verbroedering centraal .Het verhaal verwijst naar de Kerst in 1914 in de loopgraven van Frankrijk met Franse en Schotse troepen tegenover de Duitse. Op kerstavond is er even een wapenstilstand in het niemandsland tussen de loopgraven. Ze wisselen kleine cadeautjes uit, ze zingen, ze verbroederen. Soms wat lekker - sentimenteel en met gezwollen boodschappen maar toch te bekijken waard met het gezin.
De kunstkerstbomen zijn ook in trek omwille van een geringere voetafdruk (wat niet helemaal waar blijkt te zijn,als je alles bij elkaar rekent) en vooral het gemak bij opzetten en afbreken zonder de vervelende naalden in het tapijt of op de vloer.
In de katholieke kerk was men aanvankelijk niet enthousiast met de kerstboom omdat ze een duidelijke verwijzing was naar de natuurgodsdienst van de Germanen met de groene boom al symbool van nieuw en vruchtbaar leven . Luther was wel gewonnen voor de kerstboom als symbool voor de geboorte van Jezus. Geleidelijk kwam de kerstboom enkel in de kerken en pas in de 19de en vooral vanaf de 20de eeuw in de huiskamers, warenhuizen, pleinen, straten tot op het plein van het Vaticaan met een kerstboom uit de Ardennen.
Een kerstboom wordt versierd met verlichting - nu meer en meer flikkerende led-lampjes - slingers, kerstballen, engelenhaar, een piek, ster of engel op de punt van de kerstboom. Onder de kerstboom staat er dikwijls een kerststal (gepropageerd door Franciscus van Assisi en de kerk) en cadeaus. Hier ook is er een mode: van veelkleurige kerstballen tot alles in zwart, purper of rood. Vroeger stak men echte kaarsjes aan, in ijzeren houdertjes op het einde van de takken. Wel gevaarlijk, maar men had en natte dweil voor noodgevallen.
In het begin van het nieuwe jaar zijn er kerstboom verbrandingen in veel gemeenten. Er is eerst een aparte ophaalbeurt gevolgd door het gecontroleerd verbranden op een veilige plaats met in de omgeving kraampjes die zorgen voor verkoop, muziek en gezelligheid. In sommige warenhuizen in de VS ontmantelt men niet de grote kerstbomen: men zet ze met versiering en al gewoon buiten om te laten weghalen omdat dit goedkoper en veiliger is.
Bij navraag blijkt dat het vooral de kinderen zijn die aandringen op een echte kerstboom met versieringen en bijhorende kerststal. Ouders en oudere mensen doen wel graag mee uit nostalgie en om het jonge volkje content te stemmen.
04-01-2011
Driekoningen: taart en Sterzingen
Driekoningen: Driekoningentaart - Sterzingen
Driekoningenbrood is gebakken met een boon erin; wie de boon vindt, is die dag de baas. In een Driekoningentaart zit een boon en de persoon ze krijgt, is die dag koning en krijgt een kroon. Op 6 januari is het feest van Driekoningen, officieel Hoogfeest van de Openbaring van de Heer, maar wordt in de liturgie gevierd op de zondag na 1 januari als 6 januari op een weekdag valt.
In de periode ervoor is het Driekoningen zingen of Sterzingen in bepaalde streken in Nederland en België, ook in Duitsland. Kinderen en soms volwassenen gaan verkleed als koningen in de straten. Ze bellen aan, ze zingen een liedje en laten een ster draaien. De mensen geven wat snoep of zakgeld. Meer en meer wordt het sterzingen georganiseerd als steun voor projecten in binnen- en buitenland. Sommige jeugdbewegingen organiseren een sterrenstoet met herders, engelen, Driekoningen met hun gevolg.
Vroeger en zeker in de Middeleeuwen - was dit een van de meest populaire kinderfeesten. Dit is nog het geval in Spanje, waar de kinderen een brief schrijven te vergelijken met de brieven die onze kinderen schrijven naar Sinterklaas. Op 6 januari zijn er optochten waarbij de koningen snoepgoed naar de kinderen gooien. De drie wijzen (later werden ze in de volkscultuur koningen) kwamen aan bij de stal in Bethlehem. Bijbelverhaal van Mattheüs: de wijzen kwamen uit het Oosten en volgden een ster. In Bethlehem vonden de wijzen het kind en de ster. Zij aanbaden het met goud, wierook en mirre. Balthazar gaf mirre, een soort parfum waarmee o.a. doden werden ingewreven. Melchior gaf goud, goud is koninklijk ; Kaspar gaf wierook, wieroken (bewieroken) is een teken zou van eren.
Een van de vele Driekoningenliedjes
Driekoningen, driekoningen!
Koopt mij een nieuwe hoed,
Mijn oude is versleten;
Mijn vader mag 't niet weten,
Mijn moeder heeft geen geld;
Is dat niet slecht gesteld?
Georges De Corte - Marleen Moeremans voor Siti4
02-01-2011
Compostela - Conques (Fr.)
Compostela Conques (Fr.)
In de vrije dagen van de Kerstperiode overlegden we met vrienden over de komende vakanties. Opnieuw kwam Compostela ter sprake, of althans een deel van de bedevaartsroutes in Frankrijk.
We hadden het over een van de belangrijkste stopplaatsen in Frankrijk, Conques in de Aveyron, Centrum Zuid Franrkijk. Conques is een van de mooiste dorpjes van Frankijk en tevens Werelderfgoed. Het belangrijkste monument is de priorij (geen abdij) die afhangt af van de abdij van Mondaye. Via www.mondaye.com kom je bij de norbertijnen van Conques. De opvang van de pelgrims is een totaalprogrammma. Daar zorgen de vijf paters Premonstratenzen (Norbertijnen) voor. Om 7 uur s avonds is er eerst verwelkoming van de gasten. Een pater weidt uit over Conques en de Norbertijnen, die nog het sterkst zijn in de kloosters van Grimbergen, Tongerlo en Averbode. Je moet tijdig bellen als je wilt logeren in de priorij te Conques. Er is daar een goede sfeer, mede dank zij heel wat hospitaliers of vrijwilligers. Je moet wel eerst een praatje komen maken met de chef - hospitalier. Goede gebedsdiensten en prima rondleidingen in de kerk en eten krijg je pas na een kleine speech van de pater en het zingen van het pelgrimslied: Ultreïa De tekst van het refrein is in een oude Romaanse taal, tussen Occitaans en Spaans. Ultreia e sus eia. Deus, adjuva nos! Altijd maar verder en hoger, God sta ons bij! Ik geef een hertaling van Jean-Claude Benazet. Op het web zijn er Engelse en Duitse versies en zijn er uitvoeringen te beluisteren. Zoekwoorden bijv.
Ultreia e sus eia of Tous les matins nous prenons le chemin
Ultreia
Tous les matins nous prenons le chemin,
Tous les matins nous allons plus loin.
Jour après jour, St Jacques nous appelle,
Cest la voix de Compostelle.
Ultreïa ! Ultreïa ! E sus eia Deus adjuva nos !
Chemin de terre et chemin de Foi,
Voie millénaire de lEurope,
La voie lactée de Charlemagne,
Cest le chemin de tous mes jacquets.
Ultreïa ! Ultreïa ! E sus eia Deus adjuva nos !
Et tout là-bas au bout du continent,
Messire Jacques nous attend,
Depuis toujours son sourire fixe,
Le soleil qui meurt au Finistère.
Ultreïa ! Ultreïa ! E sus eia Deus adjuva nos ! A chaque pas, nous devenons des frères
Patron St Jacques, la main dans la main Chemin de Foi, chemin de lumière Voie millénaire des pèlerins.
Ultreïa ! Ultreïa ! E sus eia Deus adjuva nos ! Mr St Jacques écoutez notre appel
Des Pyrénées à Compostelle,
Dirigez nous du pied de cet autel,
Ici-bas et jusquau Ciel.
Ultreïa ! Ultreïa ! E sus eia Deus adjuva nos !
Van Georges De Corte & Marleen Moeremans verschijnt in 2011 Kerken, heiligen en toerisme bij de uitgeverij Halewijn, Antwerpen, met o.a. bijdragen over de Compostelaroutes.
16-12-2010
Petra Jordanië
Petra - Jordanië
Petra is Werelderfgoed in Jordanië; naast Quseir Amra en Um er-Rasas.
Jordanië is vooral verbonden met Petra. John L. Burkhardt herontdekte Petra toen hij in 1812 een rondreis maakte in Jordanië. Hij had van de plaatselijke bevolking de verhalen gehoord over een verborgen stad met veel rijkdommen. Hij vermomde zich als een moslim en vertelde aan zijn begeleiders dat hij een geit wilde offeren bij het graf van Aaron. Toen hij de stad had ontdekt, vluchtte hij en hij maakte zijn ontdekking bekend. De Nabateeërs stichtten deze stad in de derde eeuw voor Christus. Ze deed dienst als opslag en verkooppunt van goederen en specerijen. Zowel de Grieken als de Romeinen hebben er verbleven. Met de komst van het Christendom ging het bergaf en zeker bij de komst van de Kruisvaarders. Ervoor waren er nog twee aardbevingen zodat de stad voor het grootste deel onder het zand bedolven was. Dit toeristisch centrum kende een enorme boom met eenvoudige tot zeer luxueuze hotels zoals bijvoorbeeld de Möevenpick Resort.
Petra is zonder twijfel het hoogtepunt van de reis. Petra was de stad van de Nabateërs. Meer dan 2000 jaar geleden begon men deze stad uit de roze rotsen te houwen. Langs een bergkloof, El Siq, komen de toeristen binnen. Als je de film van Indiana Jones kent, zal je je zeker herinneren hoe Indiana Jones met zijn paard rent door een lange rotsspleet. Hij komt toe op een prachtig plein omgeven door rotstempels. Op het oude marktplein verandert het gekleurde zand van kleur naargelang van de stand van de zon. Als je na een flinke wandeling in de bergkloof in een laatste bocht opeens een roze tempel ziet, is dit een topervaring. Iedereen van onze groep werd er stil van. We wisten wat we zouden zien; maar als je het aanschouwde overtrof dit reële beeld de verwachting. Een deel van die weg kan je ook met een kameel afleggen. Veel mensen leven van het toerisme: de vele kleine en grotere hotels, de souvenirwinkels, de kameeldrijvers enz. Een aantal bedoeïen verbleef er tot voor kort; pas in 1993 werden deze mensen overgebracht naar nabijgelegen nieuwe huisjes. Petra is een stad met in hoofdzaak een aaneenschakeling van dodentempels. In de zesde eeuw v.C. woonden hier nomaden. Geleidelijk schakelden ze over op de landbouw en de veeteelt. Petra was het centrum voor de transithandel naar de Middellandse zee. Onze gids beweerde dat de winsten enorm waren. De goederen werden na transit tot honderd keer duurder verkocht. De Grieken stuurden een expeditie om hen te onderwerpen. Daarna gooiden de Nabateërs en de Grieken het op een akkoordje.
Belangrijk is naast de graftomben het systeem van waterleidingen. Bij het begin is een dam aangelegd, zodat er geen wateroverlast binnen zou gebeuren.
De meeste bewoners logeerden niet in de rotshuizen en -tempels. Deze dienden voor de cultus, voor rituele maaltijden, overnachting van rijke handelaars en opslagplaats. Je moet je voorstellen dat de meeste mensen aan de kant van de weg woonden in tenten.
Men ziet er ook vier Egyptische obelisken. De wegen zijn geplaveid door de Nabateërs en de Romeinen. De kleur van de stenen varieert: zwarte kleur wijst op ijzer.
Het koningsgraf is wat kleiner en lijkt op een bescheiden Byzantijnse kathedraal. De Romeinse overheersers bouwden een Romeins theater en vernietigden daarvoor een aantal graven. Aan deze bouw werkten geen slaven, wel ambachtslieden die specialist waren in het bewerken van stenen. Men besteedde een bijzondere aandacht aan de akoestiek.
In november 2010 vernamen we via een documentaire van National Geografic dat men de tempels van boven naar onder bouwde; er was heel wat vernuft nodig om dit te realiseren.
06-12-2010
Advent: kaarsen, Rorate en Kerstsfeer
Advent: kaarsen, Rorate en Kerstsfeer
De advent is de periode voor Kerstmis en is het begin van het liturgisch jaar. De advent telt altijd vier zondagen waarvan de laatste Rorate is. Het is een tijd van boete en vooral van verlangen.
Adventskrans: In kerken en in sommige huizen zijn er adventskransen (of kaarsenstandaarden) waarop vier kaarsen staan. Elke zondag wordt een extra kaars aangestoken. Op de laatste zondag voor kerst branden alle kaarsen. Meer en meer worden de adventskransen aan de voordeur gehangen, zonder kaarsen, eerder als versiering en om de Kerst aan te kondigen.
Adventskalender: Start vanaf 1 december en bevat die voor elke dag een luikje waarin een snoepje zit voor de kinderen.
Een van de traditionele kerkelijke gezangen in deze tijd is het Rorate coeli desuper, naar een tekst uit Jesaja 45:8: In de nieuwste bijbelverteling :
Hemel, laat gerechtigheid neer regenen, laat haar neerstromen uit de wolken en laat de aarde zich openen. Laat hemel en aarde redding voortbrengen en ook het recht doen ontspruiten.
De tekst van genoemde bewogen klaaghymne heeft vier strofen. Door het koor werd vanouds de eerste strofe na de hoogmis op de eerste adventszondag gezongen en op de komende zondagen herhaald en uitgebreid met een volgende strofe, zodat op de vierde en laatste adventszondag het hele lied aan de orde kwam. De melodie van het Rorate is pseudogregoriaans, veel later ontstaan dan de sobere melodieën uit de vierde tot en met de zesde eeuw. De meesten onder ons kennen de Latijnse tekst van Rorate Coeli niet van buiten, maar velen weten nog wel dat de eerste zin betekende: " Dauwt hemelen dauwt ..."
Deze eerste zin kan ik nog van buiten zingen: "Rorate coeli desuper, et nubes pluant iustum." Te pas en te onpas zing ik die enkele zin, als oneliner, gewoon uit een vorm van nostalgie en ook omdat dit melodietje zo lekker in de mond ligt.
Ik voel me in goed gezelschap: de muziekrecensent Willy Schuyesmans schreef: "En eerlijk gezegd smelt ik van heimwee bij de absoluut niet authentieke, maar o zo mooie en herkenbare smartlap Rorate Coeli. Je ruikt gewoon de kaarsen. ". Ik kan het niet beter uitdrukken. Rorate Coeli muziekrecensie http://www.schuyesmans.be/gregoriaans/NL/r0039.htm
Beluisteren op deze site: Introitus Real Audio File Rorate Coeli 03:09
Rorate Coeli muziekrecensie http://www.schuyesmans.be/gregoriaans/NL/r0039.htm
Beluisteren op deze site: Introitus Real Audio File Rorate Coeli 03:09
Rorate Coeli: Rorate coeli desuper, et nubes pluant iustum.
"
Dauwt, hemelen, uit den hoge en dat de wolken op de rechtvaardige regenen. Wees niet vergramd, Heer, en wil niet meer aan onze boosheid denken
Zie, die stad van uw heiligdom is verlaten.
Sion is eenzaam geworden. Jerusalem is vol treurnis.
De woonstede van uw heiligheid en uw roem, waar onze vaderen U lof hebben gezongen.
Dauwt, hemelen, uit den hoge en dat de wolken op de rechtvaardige regenen.
Wij hebben gezondigd en zijn geworden als een onreine, wij zijn allen neergevallen als een blad.
En onze boosheden hebben ons als een stormwind meegevoerd.
Gij hebt uw aanschijn voor ons verborgen en ons neergeworpen onder het gewicht onzer zonden.
Dauwt, hemelen, uit den hoge en dat de wolken op de rechtvaardige regenen.
Zie, Heer, de droefheid van uw volk en zend degene die Gij zenden wil. Verwek het Lam, de heerser van de wereld, uit de rots der woestijn en zend het naar de berg van de dochter van Sion.
Opdat het Lam het juk van onze gevangenschap wegneme.
Dauwt, hemelen, uit den hoge en dat de wolken op de rechtvaardige regenen.
Troost U, troost U, mijn volk dra zal uw heil komen.
Waarom wordt gij door rouw verteerd? Waarom heeft de smart U onherkenbaar gemaakt?
Redden zal Ik U, wil niet bevreesd zijn.
Ik ben immers de Heer, uw God, de Heilige van Israël, uw Verlosser.
Dauwt, hemelen, uit den hoge en dat de wolken op de rechtvaardige regenen.
17-11-2010
WO I: Pétain- oorlogspropaganda
WO I: Pétain- oorlogspropaganda
De figuur van Pétain is nauw verbonden met WO I en met Verdun. Deze oorlogstrateeg deed de kansen keren in het voordeel van de Fransen.
Hij liet de soldaten minder lang aan het front blijven. Hij zorgde ervoor dat er een voortdurende aanvoer was van soldaten bevoorrading naar de frontlinies: deze wisselingen van troepen was goed voor het moreel van de soldaten. De vrachtwagens speelden hier voor het eerste keer een zeer belangrijke rol: ze reden op en neer op de Voie sacrée. Dat was de enige, min of meer veilige weg die kon dienen voor de bevoorrading. Ze was toen een onverharde zandweg tussen Bar-le-Duc en Verdun met aan beide zijden hoger gelegen velden en weiden. In de winterperiode dienden oud-gedienden voortdurend steenslag op de weg te gooien, zodat de vrachtwagens (massaal ingezet en opgeëist) en zelfs taxi's vanuit Parijs niet in de modder zouden zaken. Het op en neer rijden is ook bekend als de paternoster. De aanvoer van oorlogsmateriaal voor de artillerie was levensbelangrijk. Deze oorlog werd vooral beslecht door de inzet van de artillerie. Ook de oorlog in de lucht begon een belangrijke rol te spelen met ballons en vliegtuigen.
Pétain zorgde ook dat de dagelijkse portie rode tafelwijn, de pinard, aanwezig was. Voor de soldaten was dit 'levensbelangrijk'. Voor de soldaten waren de luizen en de ratten bijzonder vervelend. Sommigen noemden de luizen de ergste vijand. De ratten zochten naar eten en etensresten. De verhalen dat ze de soldaten beten zijn meestal verzinsels. Wel liepen ze 's nachts over de soldaten.
Oorlogspropaganda is van alle tijden en bij elk van de betrokken partij. In de Grote Oorlog nam dit de oorlogspropaganda grotere vormen aan. In Engeland werd België bijvoorbeeld systematisch voorgesteld als slachtoffer - poor Belgium - dat diende geholpen te worden met alle mogelijke middelen. Welke boodschappen werden in het buitenland verspreid en sijpelden tevens door in Beglië? België werd onder de knoet gehouden door afschrikwekkende Duitse soldaten die met zaagbajonetten kinderen en vrouwen aanvielen. De zaagbajonetten (dus bajonetten met aan de ene kant een soort zaag) behoorden tot de standaard wapenuitrusting. Tijdens en ook na de oorlog werd de vijand vaak gediaboliseerd en de eigen soldaten als helden voorgesteld.
De Groote Oorlog 1914 - 1918 en Wapenstilstand 11 november
De Groote Oorlog 1914 1918 en Wapenstilstand 11 november
Wapenstilstand herdenken is een uitstekende gelegenheid om onze kennis op te frissen over deze vreselijke Eerste Wereldoorlog, vooral door de documentaires en de speelfilms. De ontroerende oorlogsfilm en kerstklassieker Joyeux Noël (2005) ziet men nog geregeld in die periodes op de televisie. Gedurende de eerste kerst van in 1914, verbroederden Franse, Schotse en Duitse soldaten op verschillende stukken niemandsland aan het front. In 2010 kwam een schitterende DVD de The Battle of Passchendaele. November, 1917. Na vier maanden van keiharde gevechten tegen de Duitsers weten de Canadese troepen het Belgische stadje Passchendaele in te nemen. De strijd die daarvoor geleverd werd, staat tegenwoordig symbool voor zowel de ongelooflijke gruwel als de heldenmoed die de Eerste Wereldoorlog kenmerkten.
Op de Vlaamse televisie was er de documentaire over de wederopbouw van dorpen uit het oorlogsgebied, zoals in Reninge in de Westhoek op twee kilometer van de frontlijn. Deze reconstructie is typisch voor vele dorpen uit de Westhoek: vechten tegen de trage papiermolens van de overheid, tegen losgeslagen militairen en het achtergebleven springtuig. We ervaren opnieuw de levensgrote problemen: de financiële steun voor de wederopbouw (Koning Albertfonds) die uitblijft en volstrekt ontoereikend is, de bureaucratie die weinig helpt, het ramptoerisme dat de ogen uitsteekt: rijke burgers uit Brussel en Antwerpen krijgen dure rondleidingen in de verwoeste gebieden; ondertussen leefden honderden mensen in barakken en koterijen. Ontroerende beelden van het vertrek naar Frankrijk en de terugkomst van de kinderen uit de oorlogsgewesten van de Westhoek; de boeren die worden gedood door de bommen en granaten in hun velden, de hongersnood, de ziekten, het gebrek aan drinkbaar water.
De oorlog voor deze mensen duurde nog maanden en maanden.
04-11-2010
Kruisbeelden, Mariabeelden en Maria iconen
Kruisbeeld en Mariabeelden en Maria iconen
De twee belangrijkste christelijke symbolen/voorwerpen in kerkgebouwen en stille ruimte zijn een kruisbeeld en een Mariabeeld. Iconen zijn vrij populair, de originele zijn meestal op hout geschilderd en zijn afbeeldingen van Christus, van de Moeder Gods, van Heiligen en Profeten, van taferelen uit het Oud- en Nieuw-Testament. In de Orthodoxe Kerk nemen zij een heel bijzondere plaats in. Kruisbeeld (crucifix): Aantal afbeeldingen (afgerond) via Google afbeeldingen. Kruisbeeld: 26 000 Holy Cross 14 miljoen. Bij Rooms - Katholieken is dit meestal een kruis met een Jezusfiguur; protestanten: meestal zonder gekruisigde Christus. Hier gaan we niet op welk soort afbeelding historisch de meest juiste is (sokkel? lendenschort? nagels? ontstaan?..), wel welk soort kruis meest geschikt is voor een bepaalde stille ruimte.
Mariabeeld: Aantal afbeeldingen (afgerond) via Google afbeeldingen. zoekwoord Mariabeeld 30 000 zoekwoord Holy Mary 12 miljoen. Vaak wordt Maria daarbij uitgebeeld met het (meestal naakte) kind Jezus op haar schoot of in haar armen. Bekende vormen zijn (zie Google - afbeeldingen):
Sedes sapientiae: Zetel der wijsheid. Maria zit op een troon en houdt Christus vast. Christus heeft een wereldbol als symbool van Gods heerschappij over de schepping of een open boek als bewijs van zijn leraarsambt of taak als verspreider van de leer in de hand. Byzantijns van oorsprong en werd vanaf de twaalfde eeuw populair. Zoek met Sedes Sapientiae op Google afbeeldingen: je krijgt een, 700 tal afbeeldingen.
De Sedes Sapientiae staat sinds 1909 in het zegel van de Katholieke Universiteit Leuven; de afbeelding stelt een vijftiende-eeuws "Sedes Sapientiae"-beeld uit de Sint-Pieterskerk van Leuven voor, met daaronder 1425, het jaar waarin de universiteit werd gesticht; het geheel omringd met de tekst Universitas catholica Lovaniensis. Sedes sapientiae. Het Patroonsfeest van de KuLeuven is op OLV Lichtmis, 2 februari.
Virgo lactans: Maria zoogt haar kind - zoek met Virgo lactans op Google afbeeldingen, een 700 tal afbeeldingen.
De meest populaire Maria icoon is die van Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand. Ik herinner mij dat ze in de ouderlijke woonkamer hing. In de Oosters-orthodoxe Kerk heet de afbeelding Theotokos (Godbaarster) van de Passie. Maria draagt in een donkerrood gewaad met een blauwe mantel en sluier. Aan de linkerzijde is de aartsengel Michaël te zien met lans en spons als voorwerpen van Jezus' kruisiging. Rechts is de aartsengel Gabriël afgebeeld met een 3-kruis en spijkers.
Deze icoon van het zogenaamde Hodegetria-type, waarbij Maria naar haar zoon wijst. Het Jezuskindje voorvoelt zijn lijden en wendt zich al tot zijn moeder om zich te laten troosten. De uitdrukking van de maagd is plechtig en gericht op de kijker in plaats van naar haar zoon. Opvallend is ook dat de sandaal van Jezus loszit. Dit verwijst naar een woord van Johannes de Doper die zei dat hij niet waard was om Jezus' sandaal los te maken. De icoon wordt bewaard in in Rome in de hoofdkerk van de Redemptoristen, die de devotie tot Onze -Lieve-Vrouwe van Altijddurende Bijstand altijd sterk geweest en zij hebben veel bijgedragen tot haar verspreiding. De Redemptoristen hadden hun vermaard college in Hoogstraten (pastoorsfabriekje). In orthodoxe kerken valt de iconostase of iconenwand die het heiligdom van het schip van de kerk afscheidt. Van zodra een orthodox gelovige de kerk binnentreedt wendt hij zich naar de centraal ter verering geplaatste iconen om ze te kussen en ervoor te bidden en een kaars aansteken; priesters bewieroken de iconen in de huizen van orthodoxen hangt de Christus - icoon en de icoon van de Moeder Gods. Zelfs in de auto is zij aanwezig. Velen nemen een zakicoon mee op reis. Men ziet het: iconen zijn onafscheidbaar verbonden met het spiritueel leven van ieder orthodoxe christen.
En bij wijze van spirituele benadering wordt doorgaans voor de icoon een iconenlampje aangestoken.
Hier en daar worden bij ons cursussen ingericht om iconen te leren maken. Icoon: Voorstanders: intercultureel; tegenstanders: geen echte Vlaamse wortels.
26-10-2010
Boekenbeurs Antwerpen 2010- zingeving, waarden, André Louf
Boekenbeurs Antwerpen 2010- zingeving, waarden, André Louf
Elk jaar kijk ik naar de boeken die verband houden met religie, zingeving, spiritualiteit en vergelijk die met die boeken van vroeger die ik koester. Het aanbod dit jaar is op het eerste gezicht groter dan de vorige, maar dat geldt misschien voor de meeste rubrieken. Opvallend hierbij de boeken omtrent zenmeditatie, eutonie, yoga, esoterisme, stilte ervaringen natuurgodsdiensten, aromatherapie hun trouw (alternatief) publiek hebben. Een hype ligt nu zeker ook bij publicaties omtrent geluk, mindfulness, zelfgroei. Een van de rode draden is de ervaring van de eigen lichamelijkheid en zintuiglijkheid, het zoeken naar verdieping en evenwicht. De traditionele godsdienstige boeken hebben een trouw, wat ouder publiek, met inbegrip van kritische boeken naar aanleiding van de stormen die het instituut kerk op zijn grondvesten en geloofwaardigheid deden beven.
Toen ik onlangs vertelde dat een nieuwe publicatie van mij bij de uitgever lag (in boekhandel voorjaar 2011) over Kerken, heiligen en toerisme keken sommigen vreemd op, zeker als ik sprak over de daarmee samenhangend nieuwe hype: religieus toerisme; googel met religious tourism en je vindt 7 miljoen hits ; religious tourism levert nog 108 000 hits op. Een andere publicatie die ik voorbereid gaat over Verstillen verbeelden, bezinnen, bidden een boek voor rijpere volwassen met een christelijke achtergrond. Ik las daarvoor een aantal gebedenboeken, gebedskalenders, uitgaven en vzw Muurkranten en grasduin in de vele websites. En toch grijp ik graag naar een wat ouder standaard gebedenboekje: In Gebed. Eensgezind volharden in Gebed een oecumenisch gebedenboek. (Turnhout, Brepols,1988); de magistrale inleiding was van de onlangs gestorven abt van de Katsberg André Louf (+ 2010) André Louf (1929 - 12 juli 2010) werd verkozen tot abt in de trappistenabdij van Katsberg (labbaye du Mont des Cats - Frans-Vlaamse Godewaartsvelde) en bleef dit tot 1997. Kort daarna trrok hij zich terug als kluizenaar in het zuiden van Frankrijk in een kleine verbouwde ezelsschuur. Uit KerkNet/Braambos: Als monnik en kluizenaar weet André Louf ontelbare zinzoekers gelovigen en vrijzinnigen te inspireren. Dat hij als een succesvol abt van een bloeiend trappistenklooster uiteindelijk kiest voor een kluizenaarsbestaan in quasi totale eenzaamheid, lokte alom bewondering en respect uit (De Kruisweg - André Louf (uitgeverij Tielt, Lannoo). Internationaal wordt hij geroemd als een groot en origineel denker en schrijver. Zijn boeken worden nog steeds over de hele wereld gelezen en hij hield retraites voor paus Joannes Paulus II. Zo schreef hij voor deze paus de meditaties bij de Kruisweg in het Romeinse Colosseum op Goede Vrijdag (9 april) 2004. Hij leefde in de kluis niet in een volledig isolement: soms bezoek, mailen en surfen. Naast schrijven vulde hij zijn dagen met bidden, in zijn eentje de eucharistie vieren, en lezen in de Bijbel. In zijn kluis stond Louf naar eigen zeggen nog elke dag om kwart over 3 op. Ik volg nog altijd de dagorde van de cisterciënzers. In de namiddag rust ik wel een beetje. Maar ook buiten de uren dat ik bid, denk ik aan de Heer, ben ik bezig met Hem. Hij blijft een bron van inspiratie.' Het klopt dat ik schrijf over weinig wereldse onderwerpen als gebed, inwendigheid en het contemplatieve leven, gaf hij in een interview toe. Waarom dat in deze tijden aanslaat? Blijkbaar bestaat bij heel wat mensen nog een groot verlangen naar een contact met God. Zij zoeken, zij proberen dingen uit en komen dan toch bij God terecht.
25-10-2010
Karel de Grote
Karel de Grote (747 - 814) was van 768 tot aan zijn dood koning der Franken. Daarnaast werd hij in 800 tot keizer van het Westen gekroond. Karel was de zoon van Pepijn de Korte en is begraven in de dom van Aken. Van zijn biograaf Einhard weten wij dat hij 1.93 m. lang was. Hij heeft lang geregeerd en heeft het Frankische rijk uitgebreid. Hij werd een voorbeeld voor middeleeuwse vorsten. Een vreemde zaak is zijn zalig/heilig verklaring: hij werd in de 12e eeuw officieel zalig verklaard, bij het volk stond hij als "heilige" bekend. In de Middelnederlandse literatuur is het voorhoofse ridderverhaal Karel ende Elegast (ca. 1250) hier een voorbeeld van.
Karel wordt wel de Vader van Europa genoemd; daarom werd naar hem in 1949 de Internationale Karelsprijs Aken in het leven geroepen voor personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording. We halen er enkelen aan, we zien dat naast politici uit de Westerse wereld er kunstenaars, filosofen... bij waren. Een halve eeuw Europese en Wereldgeschiedenis.
2008 - Angela Merkel; 2007 - Javier Solana; 2006 - Jean-Claude Juncker; 2003 - Valéry Giscard d'Estaing; 2000 - Bill Clinton; 1999 - Tony Blair; 1996 - Koningin Beatrix; 1993 - Felipe González Márquez; 1992 - Jacques Delors; 1991 - Václav Havel; 1989 - Frère Roger Schutz, Communauté de Taizé; 1988 - François Mitterrand en Helmut Kohl; 1987 - Henry Kissinger; 1986 - Het volk van Luxemburg; 1976 - Leo Tindemans; 1973 - Salvador de Madariaga; 1967 - Joseph Luns; 1958 - Robert Schuman; 1957 - Paul-Henri Spaak; 1956 - Winston Churchill; 1954 - Konrad Adenauer; 1953 - Jean Monnet; 1951 - Hendrik Brugmans.
Volgens Mc Kitterick (een moderne gezaghebbende historica - 2010) was hij de eerste Frankische koning die macht combineerde met verantwoordelijkheid. Hij had volgens haar een oprecht christelijk geloof, hij had een eigen gebedenboek, hield zich met kerkelijke gezangen bezig en liet een nieuw, gezaghebbende uitgave maken van het Nieuwe Testament. Zij gaat in tegen de idee dat er toen sprake was van de 'duistere' Middeleeuwen. Er was toen een sterke schriftelijke cultuur bij de geestelijkheid en bij heel wat leken (contracten). Hij stichtte heel wat scholen, wat de schriftelijkheid bevorderde. Hij bevorderde de toenmalige dynamische economie, alle verhoudingen in acht genomen.
24-10-2010
Kluizen in Bollendorf (D) en bij ons
Kluizen in Bollendorf (D) en bij ons
Tijdens onze vakantie in Bollendorf (D) - een wandelparadijs vlak aan de grens met Duitsland - maakte een wandelaar ons attent op een kluis 'Schankweiler Klause' in de omgeving. Zulke tips van ervaringsdeskundigen nemen we altijd met twee handen aan, zeker als het ongeveer - past in onze planning. We verwachtten ons aan een eenvoudige behuizing midden de bossen. Het viel ons op dat er pancartes stonden met aanduidingen van parking, wat ons vreemd leek voor een kluis. We kwamen op onze bestemming: een barokke kapel op een kleine plateau midden bossen en met ernaast een woning; in de omgeving parkings en alle nutsvoorzieningen. We hoorden van een wandelaar die de kluis kende, dat er inderdaad een kluizenaar was, een pastoor op pensioen, die in de omgeving een handje meehielp aan de liturgische diensten en de pastoraal. Het geheel behoorde tot de parochie Holsthum (Irrel).
De kapel was open: een kleinood; mooi barok vol geschiedenis (oprichting 1648; uitbreiding naar drie altaren tot 1772). Heden: een stille ruimte voor wandelaars en zinzoekers, en voor allerhande liturgische vieringen, zoals huwelijken en herdenkingen. Op een kaart zagen we dat deze kluis op een lijn lag met andere kluizen in de omgeving die een netwerk vormden. We dachten aan de kluizen in Vlaanderen en Nederland. Toen we thuis kwamen zagen we een artikel over een kluizenares in Vorselaar G.H. die een nieuwe kluis had met eigen gebedsruimte, een stuk weiland met een kudde schapen, een stal en een atelier voor het maken van kaarsen en handgeschept papier. Ze vertelt haar verhaal en ze verkoopt haar producten in parochies. Kluizenaars zijn nog niet uitgestorven.
23-10-2010
Tuniek van Christus in Dom van Trier
Belangrijke relieken
Belangrijke relieken waren noodzakelijk om bedevaarders aan te trekken van heinde en verre. Dat gaf aanzien aan deze kerk, maar ook aan de stad.
Zo verkreeg de basiliek van Trier een reliek van eerste rang: de rok of tuniek van Christus. De Heilige Tunika (Heilige Rock) bracht vanaf 1512 heel wat bedevaarten op gang. Over de echtheid is er heel wat discussie, zoals over veel andere christelijke relieken.
De huidige opvatting is dat deze reliek op de eerste plaats een symbolische en geen 'historische' waarde heeft. Dit wordt verwoord in het pelgrimsgebed van Trier:
'Jezus Christus, Heiland en Verlosser,
erbarm u over ons en over de gehele wereld.
Gedenk uw christenheid en breng samen, wat gescheiden is.
Amen.'
De Dom van Trier is een uniek, schitterend barok kerkgebouw en staat op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.
Echternach: een dagtrip
Echternach is de oudste stad in Luxemburg, gelegen aan de Sûre of Sauer. De abdij in de stad werd in 698 gesticht door Willibrord. In Tweede Wereldoorlog werd Echternach zwaar gebombardeerd waardoor een groot deel van de stad - ook de abdij - werd verwoest, maar zorgvuldig gerestaureerd.
Het historische stadhuis is in gotische stijl uit de 15e eeuw.
De belangrijkste attractie is abdij van Echternach met daarin het graf van de heilige Willibrord in de crypte van omstreeks 800, met fresco's uit de 14de eeuw. De Engelse monnik Willibrord kwam naar Echternach - vanuit Nederland en België - en bouwde er vanaf 698 een abdij en klooster op geschonken gronden van de Pepijnen. In het klooster is nu een school is en kantoren.
De abdij was het eerste Angelsaksische klooster in continentaal Europa. De abt/bisschop kreeg de benoeming van geestelijke keurvorst binnen het Heilige Roomse Rijk, zo kon hij meestemmen over de keizer. Deze abdij bezat veel eigendommen en rijkelijke buitenverblijven, o.a. in de omgeving van Bollendorf aan de oever van de Sauer. Tijdens de middeleeuwen was de abdij een belangrijk centrum van cultuur.
De abdij werd in 1797 opgeheven en werd gebruikt als porseleinfabriek.
In 1868 begon de wederopbouw, o.a. naar de architectuur van Paray-le-Monial en na WO II kwam een nieuwe restauratie.
Zeer bekend is de Processie van Echternach - ter ere van Willibrord - de springprocessie. De deelnemers zijn aan elkaar vastgemaakt met witte zakdoeken en springen in de maat van de processiemars naar voren, afwisselend op hun linker- en rechtervoet. Dit is in 1947 zo ingesteld omdat het toenmalige ritme (drie stappen naar voren en twee terug) voor chaos zorgde. Op het einde van het linker zijschip is een interessante tentoonstelling over de springprocessie.
Cultuurwandeling: start bij de VVV bij de basiliek (vraag de gratis brochure) en volg de symbolen op de trottoirs met 'VIA Epternacensis'.
Basiliek: zie hierboven - Benedictijner abdij: prelatenvleugel van de abdij gebouwd in Lotharinger stijl van 1727 - 1731 - Abdijmuseum: in rechter hoekpaviljoen.
Kloostertuin - oranjerie: mooi aangelegd;
Stadspark - paviljoen: was gesloten (zonder verwittiging). Op de borden info over de invloed van deze tuinen op de aanleg van dergelijke tuinen in de ruime omgeving; de schepenbouwers en de brug over de rivier.
Stadsmuur: 10de eeuw,, 13 de eeuw; in de 19de eeuw vernietigd; resterende stadspoorten werden verkocht als woonhuizen. Op deze weg staat een gerestaureerd gotisch huis.
Justitiekruis : voor het stadhuis.
Denzelt: voormalig pales van justitie.
Petrus- en Pauluskerk: op fundamenten van een Romeinse nederzetting.
Hihof: prehistorisch museum
Tuinpaviljoen - parledrome: mooie tuin maar parledrome functioneerde niet.
Moeder Godskapel: op de weg naar het meer van Echternach Romeinse villa: naast meer van Echternach; interessante site, met Infoforum en thematisch museum en auditorium.
Meer van Echternach: aangenaam om te wandelen; geschikt voor picknick. Vissers en joggers en speeltuigen en ontdekkingspark voor kinderen. Grote Jeugdherberg. Rondgang: reken om anderhalf uur. Aan het begin van het meer: restaurants, hotels, parkings.
In deze kleine stad zijn er gezellige straatjes om te winkelen en om iets te drinken of te eten.
22-10-2010
Keizers, keurvorsten en prins-bisschoppen: vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht - 1 -
Keizers, keurvorsten en prins-bisschoppen: vermenging van wereldlijke en kerkelijke macht - 1 -
Bij culturele reizen bezoeken we altijd kerkelijke gebouwen zoals kerken, kloosters en, abdijen. In die zin zijn we prototypes van religieuze toeristen. Bij recente bezoeken aan Trier, Aken, Keulen zagen we interessante voorbeelden van vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht weerspiegeld, die terug gingen naar het vroege christendom, vooral door het optreden van Constantijn de Grote.
Constantijn de Grote sprak als eerste Romeins keizer zich uit voor het christendom rond 313: zo kwam er een einde aan de christenvervolgingen en kreeg het christendom een eersterangsrol toebedeeld. Hij stichtte een nieuwe hoofdstad Constantinopel ( eerst genoemd Nova Roma - Nieuw Rome - op de plaats van Byzantium, dat strategisch lag aan een kruispunt van land- als zeeroutes; zo ontwikkelde zich het Byzantijnse Rijk.
Constantijn steunde de kerk financieel, hij bouwde basilieken en kerken zoals Heilig Grafkerk in Jeruzalem en de oude Sint-Pietersbasiliek te Rome, gaf belastingvoordelen aan de geestelijken enz. Hij besliste niet over de inhoud van de de christelijke godsdienst (de verering), taak van de bisschoppen, maar hij verplichtte zijn onderdanen die doctrine te volgen.
De keurvorsten waren van 1198 tot 1806 verantwoordelijk voor het verkiezen van een nieuwe koning van Duitsland, resp. keizer van het Heilige Roomse Rijk. De zeven keurvorsten bestonden uit drie geestelijke keurvorsten, de aartsbisschoppen van Mainz, Trier en Keulen. De vier wereldlijke keurvorsten waren de Paltsgraaf aan de Rijn, de Koning van Bohemen, de Hertog van Saksen en de Markgraaf van Brandenburg. Geestelijke keurvorsten zijn typische vertegenwoordigers van de vermenging van wereldrijke en kerkelijke macht
De vermenging van wereldrijke macht en kerkelijke macht zagen we ook bij de prins-bisschoppen. Zij kwamen voor in Nederland (Utrecht bijv.), België (prinsbisdom Luik), Engeland, Macedonië, Polen maar waren sterk in het Heilige Roomse Rijk met een vijftigtal prins-bisdommen.
In feite vermengden vroeger heel wat abten, bisschoppen... met uitgestrekte landbouwbezittingen ook deze twee machten. Op kleinere schaal kon dit ook het geval zijn in gemeenten en dorpen met de plaatselijke geestelijkheid. Door de Franse revolutie, de scheiding van kerk en staat, de toenemende secularisering ging dat proces verder zijn gang.
Anekdote over Constantijn: Heilig of enkel Groot? In de Byzantijnse liturgische kalender is hij, zoals zijn moeder Helena, opgenomen als heilige. In de meeste orthodoxe en katholieke kerken van het Oosten wordt Constantijn als een heilige vereerd.
Hij wordt in de oosterse kerk tezamen met zijn moeder Helena op 21 mei vereerd als een apostelgelijke heilige. In het westen schrikt men terug voor zijn krijgszuchtige karakter.
In de Latijnse lijst van heiligen is hij niet vermeld, maar hij wordt daar geëerd met de titel "de Grote". In de Westerse kerken is zijn heiligheid zeer omstreden, omdat men in hem de grondlegger zien van de verstrengeling van wereldse en geestelijke macht.
Dit is enigszins te vergelijken met de Heilige Karel de Grote die in 1165 op bevel van keizer Frederik Barbarossa heilig verklaard door de aartsbisschop van Keulen. De naar Frankrijk uitgeweken paus Alexander III weigerde dit te bekrachtigen en men stapte naar de tegenpaus Paschalis III deed dat wel deed. De Rooms-Katholieke Kerk erkent Karel niet officieel als heilige. Wel wordt toegestaan dat hij in Aken en omgeving als 'zalige' wordt vereerd.
07-06-2010
Compostela dichtbij
Compostela dichtbij Compostela begint weerom te pieken met keuzen voor een verre tocht (te voet, met de fiets), of een deel ervan bijv. in onze regio. Het zeer actieve Vlaamse Compostela Genootschap speelde recent op kleinschalige projecten en ontwikkelde een Jacobskerkenpad voor wandelaars en fietsers, met achttien Vlaamse Jacobskerken die verwijzen naar de apostel Jacob de meerdere, de patroonheilige van de Compostelabedevaarten. info http://www.compostelagenootschap.be/default.aspx?id=409
Zo kwamen we terecht in Sint-Jacobskapelle, een klein polderdorp en deelgemeente van de stad Diksmuide. Dit dorpje heeft een band gelegd met de Compostela bedevaarten als vertrekplaats of als tussenstop. Aan de Sint - Jacobskerk (beschermd monument; naamgeving door de schenker) staat sinds 2007 een levensgrote bedevaarder in brons van Eddy Maelfait. Langs de weg, rechtover de kerk is er een pancarte met een lofzang uit 1868 van Guido Gezelle uit zijn gezinsblad Rond den Heerd: 'Het kerksken ligt vlak in de weiden, ene sterke halve ure gaans van Dixmude, en in het schilderachtigste en bekoorlijkste oord dat men vinden kan.' Voor verse soep en broodjes en vooral veel streekbieren kan je terecht in het typische dorpscafé De Gevallen Engel, (langs GR IJzer) vlak naast de kerk.
Oeren: in de moeren - De Belgische militaire begraafplaats - grafschennis Compostelabedevaarders zijn meestal benieuwd naar de natuur- en cultuurlandschappen die ze ontmoeten. Voor de wandeling in de Westhoek zijn dat bijv. De Moeren (F: moëres) met interessante aspecten van inpoldering (bemalen), en onder water zetten om militaire redenen. Zo kwamen we onder de indruk van Oeren: dit dorpje leed fel onder de Eerste Wereldoorlog. In de zomer van 1915 ontstond de militaire begraafplaats van Oeren als tijdelijke noodoplossing. De begraafplaats kreeg in 1917 een definitief karakter. In 1918 vond er een grootschalige grafschennis plaats waarbij 38 'Vlaamse' heldenhuldezerkjes besmeurd werden. Naar aanleiding van deze grafschennis vond hier in 1923 de vierde IJzerbedevaart plaats onder het thema Eerherstel aan de geschonden graven. De begraafplaats telt nu nog slechts vijf heldenhuldezerkjes met Keltisch kruis, een meeuw of Blauwvoet en de letters AVV-VVK, ontworpen door de frontsoldaat, schilder en tekenaar Joe English. De Belgische militaire begraafplaats werd in 2008 werd beschermd als monument.
Bezoek Houtem: kerk en pastorie/refuge (refugie). Pastorie: Deze mooie pastorie (1636) met torentje was ooit de refuge van de abdij van Sint - Niklaas uit Veurne, en is nu omgeven door een walgracht. Een refuge als kerkelijk gebouw verwijst naar een 'veilige' buiten - verblijfplaats voor abdijen en kloosters. Ook gebruikt in vredige tijden als voorlopige verblijfplaats voor bijzondere gasten. Refuge verwijst nu meestal naar een of ander asielcentrum, bijv. voor uitgeprocedeerde asielzoekers of voor ketsbare vrouwen en kinderen. Interessante refuges van abdijen in Mechelen (van de abdij van Grimbergen) en in Brugge (van Ter Duinenabdij). In deze pastorie/refuge van Houtem had Koning Albert I tijdens WO I zijn hoofdkwartier. Kerk: De Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk is sinds 1948 beschermd en is een gotische hallenkerk met een logge, zware westertoren met steunberen, uit de 15e-17e eeuw. Enkele Romaanse ijzerzandstenen, delen van de vroegere kerk, zijn bewaard.
Terwijl ik die tekst maakte, hoorde in op de radio een interview met striptekenares Judith Vanistendael die net terug was van een voettocht van 850 km. naar Santiago de Compostela: zes weken alleen met rugzak, stapschoenen, dagelijks 30 kilometer en een tekening bestemd voor een tentoonstelling en een boek. Ze heeft veel mensen gezien. Ze was een van de 50 000 pelgrims en voelde zich ook niet zo uniek. Bij haar vertrek voor de Camino francés zei ze dat ze deze hedendaagse pelgrimstocht niet ondernam uit religieuze overwegingen, maar omdat wandelen naar Compostela - volgens iedereen die zij er naar vroeg, een onbeschrijfelijke ervaring was. Zo verwoordde zij wat het aanvoelen is van de meeste stappers. Ik moet tevens denken aan Oikoten (nu Alba) die in 1982 het initiatief nam om met jongeren uit de bijzondere jeugdzorg tussen 16 en 18 jaar (gesloten instelling, drugs ) gedurende drie vier maanden te stappen met een individuele begeleider naar het verre Compostela. http://www.alba.be/oikoten_tochten.php Als ze zonder kleurscheuren groeiend naar eigen verantwoordelijkheid - toekwamen, mochten ze de instelling verlaten. Zon tocht is zeer lastig en confronterend voor de jongeren en de begeleiders; ongeveer 70 tot 80 procent halen het einddoel. De herintegratie: een op de drie vrij goed, een op de drie hervalt en een op de drie zwalpt.
