Rust tot den middag. Verzameling om 14 uur. Vertrek naar stelling NAZARETH (7km) , waar we de eerste dag der alerte geweest waren. Langs de weg lagen  Ardense  jagers op rust. De arme jongens ! ook zij hadden het niet gehouden. Met goede moed begonnen wij de  stelling Nazareth te organiseren tegen lage vliegers. Wij begonnen piketten te timmeren als voetstuk voor onze FM AAvi . Onze goede wil was onuitputtelijk. Na één uur, bevel te vertrekken naar De Pinte. (7km). Rust voorzien tot ’s nachts  2u 30 . Onderhandelingen met Mr Soie (De Pinte) over het vervoer der ransels der  6/44 , met instemming van de commandant die het duur vond en dadelijk met het geld der kantien wilde betalen, wat ik voor mijn peloton op eigen kosten wou doen. Doch daar de officieren  der andere pelotons niet mochten gestoord worden kon ik ze niet op de hoogte brengen. Mijn verbindingsman moest op het bureel blijven om mij te verwittigen.  Na een eerste mededeling aan de mannen bleef hij bij de mannen liggen.

Rust gekregen tot 2 u 30 . Verwittiging van Mr Soie.  Vervoer der ransels 3^de peloton.

Ontijdig verwittigd vertrok ik geïsoleerd op aanduidingen van sergeant Seghers naar Gent Sint Jacobskerk  (xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />12 km).  Wij troffen de Cie in Gentvoorstad reeds aan. Onze moraal in het 3^de peloton was fris in vergelijking met de anderen. Wij voelden ons peloton superieur door de ontlasting van de ransels. Wachten op de PI  van sergeant Poortmans die letterlijk nog niets had gevonden. Dan maar zelf op zoek naar logement. Doch de commandant wilde eerst de verkenning der stellingen doen, zodat een heftige discussie ontstond met mij, die eerst logementen wou vinden voor de mannen. Op zijn streng bevel gaf ik toe en wij deden de verkenning. Het scheen mij alsof de commandant hetzelf niet ernstig opnam.

1^ste opstelling : van Pré d’Amour tot St-Joris brug volgens de commandant. Opstelling vlug gedaan.

2^de opstelling : De kolonel komt en vraagt naar majoor en commandant. De opstelling moet verkeerd zijn. Wij zoeken de commandant.  Onvindbaar. Hij was gaan slapen, naar hij later zei. Wij zoeken de majoor op zijn PC. Hij was daar, doch als hij ter plaatse, door de kolonel

aangeduid aankomt, was de kolonel reeds weg.

Incident met commandant Scharres.

Terwijl ik de majoor zocht, valt cdt Scharres op mij, om mij te vermoorden van gramschap.

Ik zou een opeising van een camion door de 8^ste Cie tegengewerkt hebben. ‘ Sale gamin, je vous aurai ! ‘‘Je vous excuse, ce n’est pas moi.’  Jammer van commandant Scharres !

Daar is iets in mij gebroken voor hem op dat moment. Ook hij had het hoofd verloren.

Poos.  De majoor komt weer met nieuwe opstelling. Wij kopen een kaart van Gent en de majoor duidt eigenhandig de nieuwe stelling aan. Ik ga bij luitenant Neyns, die half dronken in het café zat, om hem mijn front te vragen voor het derde peloton. Ik raad hem aan ook zulke kaart te kopen, waarop hij antwoordt dat hij er zo maar een moet krijgen  en dat de troep rust heeft.  I  ga er dan drie bijkopen, voor de commandant en de twee andere peloton oversten, geef aan de luitenant de aanduidingen van de majoor en ga op zoek naar de commandant, of misschien zelf mijn front bepalen en bezetten. . Gelukkig was de commandant ontwaakt. De commandant maakt een schets voor het 3^de peloton. Ik verwittig luitenant Neyns bij de commandant te komen. Als hij komt , wil hij mij voor mijn opdringerig optreden een sigaar geven.  Deze 2^de opstelling was weer vlug gedaan.

3^de opstelling : De kolonel passeert nogmaals en geeft weer andere opdrachten. Nogmaals verander ik mijn 1^ste, 2^de en 3^de groep, en meld zodra opgesteld aan de commandant dat ik klaar ben.  Doch, zie, ik vind de commandant, met de officieren, een deel van het onderofficieren kader en de bureaucraten , verzameld achter een glaasje bier. Daar was nu plots geen gevaar meer. De heksenketel was afgekoeld. ‘ Ieder heeft rust tot 23 uur ! ‘

Ik  (en het 3^de peloton) was niet verwittigd .  Rust.

In iedere groep hadden we een koffiefeestje gehouden met peperkoek en twee flessen wijn.

Gent was in Paniek. Iedereen ging vluchten. Een wildeman sloeg zelf sommige zaken in eigen huis stuk met de voorhamer.

Ondertussen zochten alle soldaten zich fietsen, te requisitioneren.  Ik schreef voor mijn peloton enige blanco opeising bons  en toen ging het vlug.

Het ging nog verder : Sergeant Verest en korporaal Peeters beweerden dat de commandant toelating had gegeven zelfs auto’s op te eisen, en dat luitenant Grandry daarmede reeds volop aan de gang was. Neyns was zat.  Zonder geschreven bevestiging van zulke belangrijke beslissing te vragen, begon ik systematisch , met een burger als gids, alle auto’s op te eisen die in de garages nog stonden. Ik bekwam aldus acht prachtige wagens, die wij in een FILATURE fabriek met essence vulden. Triomfantelijk schoof de gemotoriseerde colonne achter de St Jacobskerk aan, doch wij werden koud ontvangen door sergeant Seghers , helper van de commandant, en door luitenant Neyns die nog steeds zijn roes trachtte te neutraliseren.De commandant was onzichtbaar en luitenant Grandry ook. Luitenant Neyns ongeschikt. Tenslotte had sergeant Seghers gelijk in de discussie die wij voor de zoveelste maal hadden .

‘ Wie beveelt de Cie ? ‘ vroeg ik.

‘ Ik ‘ zei sergeant Seghers.

Na lang aarzelen, begreep ik dat mijn zet met de auto’s te sterk was en besloot alles te likwideren. Het bevel van het peloton gaf ik aan sergeant Colson , en ik bracht de acht wagens terug naar de garages. Bont avondmaal bij een der auto eigenaars en dan te voet op zoek naar de rest van de Cie met de vage aanduiding Melle. Toch was de trieste karavaan gedwee en barmhartig tegenover mij. Ten einde Gentbrugge (6km)  logeerde ik ze in de bedden der burgers, die ik met den geweerkolf had gewekt. Daarna ging ik in ’t ronde zoeken naar de rest der 6/44. Eindelijk werden ze gesignaleerd door verloren soldaten der  7/44 in de richting van Melle verderop.

Alleen op weg. Soldaten en burgers komen langs mij voorbij. Een man van 30 jaar stort met zijn gezicht ten gronde en snikt met den kop tegen den grond van uitputting.  Arm volk !

Ach God zal zich in het zwakke laten gelden. Wilt U, O God , dan alles tot het uiterste laten komen , om U dan in onzen diepste nood als machtigen redder  te doen kennen ?

Bescherm dit volk dat zwerft langs de straten om 2 uur zondagmorgen . Ze kwamen van Wetteren. Ze kwamen van Lier en de Kempen.

Verder op zoek. Soldaten passeren gejaagd

. ‘ Welke  Compagnie ? ‘  Carabiniers.

  ‘ D’ où venez-vous  ?  Des lignes près d’Alost.

‘ Que se passe-t-il là-bas ? ‘

Zo vraag ik hen over hun ervaring, over de waarde van hun wapens, enz.

Plots ;  ‘ Haut les mains  ! ‘  roept  hun sergeant.

‘ J’ai une arme dans la poche droite de ma capote. Prenez la ! ‘

‘ Ici mes papiers de nomination d’officier belge .’  Niets te doen.  ‘ En avant vers Gand ! ‘

Op elk woord dat ik nog wou spreken dreigde de sergeant mij met mijn eigen pistool.

Met de handen omhoog ging ik voor hun bajonetten voorop. Soms deden zij mij lopen.

‘ Mes hommes de ma Cie dorment ici dans les maisons ! ‘

Passez vite, pas un signal, c’est un piège !

Tot eindelijk een auto langs achter ons inhaalde en stopte. Het waren officieren der carabiniers. Een kalm, doch streng onderzoek stemde reeds gunstiger. Ik gaf zonder hun vraag: naam van mijn kolonel, mijn regiment, mijn militiejaar, mijn commandant der schoolcompagnie, kolonel van het 12 RI en de reden waarom ik daar rondliep. Mijn mannen slapen hier in de huizen.
De officier ging kijken.

‘ Ou sont les hommes de Journée ? ‘ ‘ Par ici,  par ici … ! riep commandant Liégeois van de 7de Cie, die toevallig daar stond. Korte woorden. Alles in orde. Afkeuring van mijn nieuwsgierigheid. Mijn gelukwensen aan die sergeant. En weer ging ik op zoek naar de rest der  6/44 .

Het Bataljon was om zeep. Alles in wanorde. Verloren. De 7^de en 8^ste Cie verstrooid en verscheurd. Commandant Liégeois zocht manschappen en officieren. De caissons der 8^ste stonden alleen langs de weg. De rest der 6/44 vond ik eindelijk als wezen achtergelaten in de gracht langs de straat en tegen de huizen.  Na 10 minuten was ieder gelogeerd bij middel van een geweerkolf.

Vanaf Gent, vanaf de opeising der fietsen, begon de wanorde en de desertie. Daar was iets gebroken in het hart der soldaten die lagen langs de straatstenen zonder officieren.

De bezetting van Gent zou grote invloed uitoefenen op de moraal der manschappen.

1) In Gent hadden de mannen gevoeld dat het hoger bevel het hoofd verloren had.

Bewijs: 3 opstellingen op 3 uur en dan plots rust. Trouwens in de straten van Gent was verweer zonder K4.7 blijkbaar  ondoelmatig en onhoudbaar.

2) Vele lagere officieren en de onderofficieren gaven de pijp aan Maarten als ze de onstandvastigheid en het weifelen van het hoger commando voelden. Daarbij hadden wij peloton oversten, enigszins het contact met onze mannen verloren, wat onvermijdelijk is door een opstelling in de huizen.

3)

4) De keuken had slecht geravitailleerd. Ik had zeer veel inspanning aan mijn mannen gevraagd.

5) Rond 21 uur kon ik mijn peloton niet beheersen daar ik mijn handen vol had met de colonne luxe auto’s welke ik ten slotte verplicht was terug te voeren. Sergeant Colson was per fiets en niet in staat ook het voetvolk in handen te houden, dus niet in staat het bevel over het 3^de peloton dat ik hem had overgedragen te voeren naar behoren.

6) Rond 24 uur holde een RT artillerie door de straten van Gent voor de colonne der 6^de Cie en sneed de Cie in tweeën. Alzo gingen sommige mannen verloren en gelukten er pas ’s anderendaags in ons te vervoegen.

Besluit : ’s Avonds hadden officieren en soldaten duidelijk de indruk dat de vijand ons reeds van verre beheerste door de paniekstemming die hij ons injoeg.

Hoe zou onze houding zijn bij het contact ?

Om 3.00  uur kreeg commandant Liégeois der 7/44  de dringende raad van de officieren der carabiniers , waarschijnlijk stafofficieren, van een weerstandskern te vormen met wat van het II /44 nog overbleef  en de verwittiging dat rapport zou worden ingediend bij de DI  .

Om 4u30 werden op bevel van cdt Liègeois mijn gemotoriseerde en de rest der 6^de Cie gewekt, en samen met een tiental der 7^de Cie gingen we naar stellingen II /44. Commandant Liègeois duidde mij ongeveer de plaats aan. Haveloze bende. Ik als enige officier der 6/44 aanwezig met driekwart van de manschappen. Grandry kwam voorbij per fiets met als opdracht vanwege de commandant iets te te gaan controleren in Gent met betrekking op ons logement aldaar.

Waar waren de andere officieren ?

Aalst brandde aan de horizont . De lucht was duister door de rookwalmen. Wij hadden niets gegeten en maar weinig gerust. Ik zelfs niets.

Het eerste bataljon was reeds op zijn stellingen bezig met graven. Met de vage gegevens van cdt Liègeois wist ik alleen dat wij rechts van het I / 44 moesten aansluiten. Doch daarmede kon ik toch  de Cie niet opstellen.  Grandry had mij gezegd dat de commandant met luitenant Neyns en een deel van het 1^ste peloton 6/44 op het kasteel hadden geslapen. Toen ik ging kijken waren er alleen achteruitgeslagen militairen van een ander regiment. Dus ben ik de enige officier der Cie, verantwoordelijk voor het strookje grond  dat commandant Liégeois op mijn kaart had aangeduid.  Het was ook dwaas de Cie nog langer op de heuveltop tussen beide spoorlijnen Melle-Gent aan luchtbombardementen bloot te stellen.  Daarom besloot ik de Cie voorlopig op te stellen en dan verder naar de commandant te zoeken. Ik vond tenslotte de commandant doch ontving een sigaar omdat ik de Cie te laat verzameld had en ten tweede omdat ik ze op eigen initiatief had opgesteld. De commandant beval mij de Cie te verzamelen bij de brug. Luitenant Neyns was ik voorbijgereden. Hij stond te dromen bij de keuken die het gedeelte der 6/44,  dat bij hem was, ravitailleerde.  Van de overige driekwart  die bij mij waren , hield hij geen rekening alhoewel er daarbij ook mannen van zijn peloton waren.

Opstelling op zondag 19 mei.  We waren langs het spoor in reserve.

Het station van MERELBEKE werd gebombardeerd.

De vluchtende burgers kwamen ons zelfs langs de binnenwegen voorbij.

De 1^ste groep van het 3^de peloton wordt op aanduiding van sergeant Seghers door de commandant weggezonden voor een karwei van het regiment. Zij hebben gedurende drie dagen bruggen getimmerd over de Schelde en eindelijk de vierde dag weer alles afgebroken. Onder een luchtbombardement wordt deze groep uiteengedreven . Allen sergeant Colson kwam met Crabs terug op 23 mei. Groffils nog twee dagen later . De anderen nooit.

De Brandt en Claes waren in Gent verloren gereden door de artillerie die het 3^de peloton had afgesneden.  Ze vervoegden het peloton na het vertrek voor die karwei. Bervoets kon niet mede daar hij de enige zonder velo was en trouwens niet kon fietsen. Deze drie laatste bleven  dus aanwezig, de anderen van de eerste groep waren op karwei.

Om mijn peloton weer in de hand te hebben bracht ik het langs de boskant aan de weg naar Merelbeke.

18u00.  Op zoek naar de commandant. Ik kon onderweg  juist de keuken op sleeptouw nemen en medebrengen naar het 3^de peloton, anders hadden ze ons natuurlijk nooit gevonden. We bleven dan wachten langs het bos. Bij nieuwe opzoekingen bleef de commandant onvindbaar.

20u30 . Beslissing.  Rust met Peeters en Colle als schildwacht. Sergeant Verest van het 2^de peloton stelt zich ter mijner beschikking omdat hij geen vertrouwen heeft in zijn officier.  Samen doen wij een verkenning van terugtocht op de weg naar Merelbeke, en terloops brengen wij twee fietsen mee.

23.30 ; Rustige nacht. De schildwachten worden ingetrokken. Sergeant Verest zal waken. Ik slaap in een verlaten villa.