Een rondreid van drie weken in Toshkent, Xiva, Buxoro en Samarqand
01-10-2023
Naar de Noorderbuurten van Tasjkent
Met bus en metro trokken we de Noorderwijken in, waar het (gesloten) museum voor de slachtoffers van de repressie grenst aan de TV-toren in de vorm van een raket - uiteraard beklommen wij hem en namen voor een koffie plaats in het draaiend restaurant. Langs de mooie Japanse tuin wandelden we naar de recent gebouwde Minor-moskee, de grootste van het land, en dan naar het aardbevingsmonument. Onze volgers moeten weten dat Tasjkent op 26 april 1966 door een superzware aardbeving getroffen werd, waarna de stad met vrijwillige hulp uit de hele Sovjet-Unie heropgebouwd werd (vandaar de brede en beboomde lanen) en een echt mooi metronetwerk kreeg. We eindigden onze wandeling bij de fonteinen en het oorlogsmonument van het Onafhankelijkheidsplein, waar alle namen van Oezbeekse gesneuvelden in de oorlog van 1941-1945 tegen de nazi-agressors in gouden boeken opgeschreven staan.
Eerst gingen we vandaag naar het zeer interessante en veelzijdige museum voor toegepaste kunsten en ambachten uit Oezbekistan, waar we heel wat moois zagen. Dan naar de tuinen rond het parlement, waar tal van beelden van schrijvers het park sieren. En tenslotte "Magic City", waar zogenaamd typische gebouwen uit grootsteden van de wereld enkele straatjes vol cafeetjes en winkeltjes opleuken.
Een deel van onze voormiddag spendeerden we weer bij het Registan-plein, waar vele koppeltjes hun huwelijksfoto's laten maken. Ook vier grote Oezbeekse dichters en de eerste president Islom Karimov hebben hier hun standbeeld. We bezochten het huis van de grote Tadzjiekse schrijver Sadriddin Aini: onze lezers moeten weten dat in Buchara en Samarkand de meeste mensen eigenlijk Tadzjieks spreken, een vorm van Perzisch, en de taal die eeuwenlang in Midden-Azië dominant was (de Turkse talen zoals Oezbeeks zijn pas later echt op hoger vlak doorgedrongen). En tenslotte zagen we in onze wijk nog het mausoleum van Al-Mutaridi ...
Op onze voorlaatste dag in Samarkand (morgennamiddag nemen we de trein naar Tasjkent) kwamen we weer op nog niet bezochte plekken. Eerst het sterrenobservatorium van Ulugh Bek, de kleinzoon van Amir Timur, die een ware "vorst der wetenschappen" was. Dan het graf van de profeet Daniël, wiens lijk blijkbaar wel 19 meter lang is. Dan het historisch museum waar we kennismaakten met de vóórislamitische Sogdische cultuur. Verder het Joodse kerkhof, en tenslotte de Meros-papierfabriek waar sinds de tijd van Ulugh Bek op ambachtelijke wijze papier uit moerbeiboombast wordt gemaakt. En we zagen een door een ezeltje getrokken karretje ...,
Amir Timur, bij ons beter bekend als Timoer Lenk (ofte Timoer de Mankepoot, want in één van zijn veldslagen was hij een been kwijtgeraakt) was de stichter van het Timoeridenrijk in Midden-Azië nadat de Mongoolse invallen zowat alles volledig verwoest hadden. We bezochten zijn rijkelijk versierde mausoleum. Daarna nog de Hodzja Ahror-medrese en enkele andere plekken, waaronder een schaakschoollokaaltje, en we eindigden de wandeling op de uitgestrekte boerenmarkt waarvan we jullie een stapel meloenen en pompoenen tonen. En tussendoor nog een onderwijzeres met enkele van de braafste kindjes van de klas ...
Het complex van mausolea uit de tijd van Amir Timoer (ofte Timoer Lenk) is één aaneenschakeling van mooie betegelde en bekoepelde gebouwen. De site heet "Levende Koning" omdat hier al sinds de 9de eeuw een groot pelgrimsoord was naar de plek waar een gezel van de Profeet zelf tijdens het gebed door ongelovigen onthoofd was, waardoor hij zijn hoofd oppakte en naar een nabije grot vluchtte waar hij nog steeds ergens voort zou leven ... en om die reden bouwde Amir Timoer hier de grafgebouwen voor zijn naasten.
Toen de USSR ineenstortte veranderde partijleider Islom Karimov in een "legendarische" eerste president van het onafhankelijke Oezbekistan, dat hij autoritair en met af en toe de nodige bloedbaden regeerde. Nu is hij het voorwerp van een (eerder gematigde) nationale verering en ligt hij in een eigen mausoleum, dat we bezochten. Daarna nóg een mausoleum, een kolossaal ditmaal, en veel ouder, voor de lievelingsvrouw van Amir Timoer (die wel 18 maal getrouwd was), genaamd Bibi Chanoem, een afstammelinge van de Mongoolse veroveraar Gengis Khan.
Het beroemdste plein van het hele land is het wereldbekende Registan (zie ook de allereerste foto van deze reisblog), waar drie wondermooie medrese's (islamscholen) die je elk apart bezoeken kan een volmaakt ensemble vormen. Daarna wandelden we naar de begroende Russische wijk, die na de inval in 1868 aangelegd werd, en waarvan we jullie twee paleisjes tonen, en de orthodoxe Alexius-kathedraal en de Armeense kerk.
