CD&V zette gisteren stevige druk op de begrotingsgesprekken met de eis voor de introductie van een meerwaardebelasting op verkoop van beursgenoteerde aandelen (en afgeleide producten). Dit zou ervoor zorgen dat de rijkste vermogens in dit land bijdragen tot de sanering van de staatsfinanciën, was de redenering. Maar een meerwaardebelasting zoals CD&V op genoteerde effecten treft allerminst de rijkste Belgen, waarschuwden kenners. Het hele voorstel kwam neer op een uitbreiding van de mislukte speculatietaks.

Afgelopen nacht heeft CD&V echter zijn voorstel bijgestuurd. In het CD&V-voorstel komt er 'een belasting van meerwaarden op aandelen in de vennootschaps- en personenbelasting'.  Er wordt niet meer gesproken over een onderscheid tussen genoteerde en niet-genoteerde aandelen. In het voorstel dat gisteren de hele dag op tafel  lag, gingen vennootschappen nog ontsnappen. Dat betekende dat grote vermogens de facto buiten schot bleven.

Maar ook nu is er geen garantie dat de 10 procent rijkste Belgen een extra inspanning zou doen voor de sanering van de overheidsfinanciën. De rijkste Belgen, die heel wat beleggen in kunst, vastgoed, goud om maar enkele voorbeelden te noemen, zouden nog altijd kunnen ontsnappen aan extra bijdragen omdat al deze alternatieve beleggingsvormen buiten schot blijven.

Michel Maus, fiscaal specialist, raadt aan om tot een veel bredere belastingbasis te gaan bij het belasten van meerwaarden, maar dan dan aan een veel lager tarief dan wat CD&V op tafel legt. 'Eerder 5 procent tot 7,5 procent in plaats van die hoge 30 procent', zegt Maus.

Maus stelt vast dat het CD&V-voorstel veel smaller is én ook nog eens binnen de meerwaarden op aandelen uitzonderingen voorziet. De belasting zou niet van toepassing zijn op KMO-aandelen en ook niet op startersaandelen. 'Daar kunnen redenen voor zijn, maar je moet wel zien dat je niet met een maatregel eindigt die bijvoorbeeld private equity interessanter maakt dan beursgenoteerde bedrijven', waarschuwt Maus.

Rijken meer belastingen laten betalen is bovendien niet eenvoudig. Ze zullen altijd proberen hun vermogen zo te structureren dat ze ontsnappen aan de belasting. De ultieme techniek is verhuizen. Dat kan je ook voor een beperkte periode doen. Iemand die bijvoorbeeld van plan is zijn bedrijf te verkopen, kan met het oog op die ene slag, tijdelijk elders zijn woonplaats vestigen. 

In het verleden gebeurde precies het omgekeerde, rijke buitenlanders (vooral Fransen en Nederlanders) die zich in België vestigden om aan belastingen op vermogen en aandelen in eigen land te ontsnappen.

De hele Belgische fiscaliteit is georganiseerd rond hoge belastingen op arbeid en het ontzien van holdingstructuren, een gevolg van jarenlang gelobby. ‘Bij een wijziging zal er onvermijdelijk onbedoelde schade zijn’, merkt Maus op.