Getuigen van de Holocaust kwamen bijeen in het Poolse concentratiekamp Auschwitz, zoals elk jaar op 27 januari, de dag waarop het vernietigingskamp in 1945 door het Sovjet-leger werd bevrijd. Elk jaar worden zij ouder, brozer en hun aantal kleiner. De stille getuige, het kamp zelf, toont na 62 jaar ook tekenen van veroudering, letterlijk en figuurlijk. 



Tastbaar bewijs
De nieuwe directeur, de 34-jarige historicus Piotr Cywinski, zoekt naar mogelijkheden om Auschwitz als tastbaar bewijs van de nazi-misdaden te conserveren en tegelijk te moderniseren, zonder voedsel te geven aan ontkenners van de Holocaust.
Het moeilijkste is om de authenticiteit te bewaren en toch te zorgen dat bezoekers dingen kunnen zien en aanraken, zegt de in september aangetreden Cywinski. "Dit is geen middeleeuws kasteel dat is gebouwd met degelijke materialen die de eeuwen moeten kunnen doorstaan. Het was een nazi-kamp dat voor een beperkte tijd dienst moest doen."

Verval
Meest precair is misschien wat er moet gebeuren met de restanten van de gaskamers, die langzaam in elkaar zakken tengevolge van klimaatinvloeden, erosie en zwaartekracht. De nazi's bliezen de gaskamers en crematoria zelf op toen het Sovjet-leger tegen het eind van de oorlog oprukte. De meeste liggen er nog bij zoals zij ze hebben achtergelaten - ruïnes die zowel aan de misdaad herinneren als aan de pogingen deze te verdoezelen.
Alle verval is problematisch voor een monument dat mensen moet herinneren aan wat de joden, zigeuners, homo's, Poolse politieke gevangenen en anderen is aangedaan. Nu is het meeste nog aanwezig - de spoorlijn waarover de gevangenen aankwamen, de barakken waarin zij onder onmenselijke omstandigheden leefden, de gaskamers waar zij werden vermoord en de crematoria waar hun lichamen werden verbrand. 



Uniek historisch bewijs
Als het zou verdwijnen zouden toekomstige generaties worden beroofd van uniek historisch bewijs van de nazi-misdaden, een zorgwekkende gedachte nu holocaustontkenners weer van zich doen horen. In tegenstelling tot andere vernietigingskampen als Treblinka en Belzec, die werden afgebroken en waar alleen een herdenkingsteken nog aan herinnert, geeft Auschwitz nog een duidelijk beeld van hoe het kamp in elkaar zat.
Het verval van Auschwitz gaat extra hard omdat het gebruikte materiaal, zoals hout voor de wachttorens en barakken, uiteindelijk zal wegrotten of instorten. Cywinski wijst erop dat sommige gebouwen werden gebouwd door doodzieke en stervende gevangenen, die uit lijfsbehoud minimale inspanning leverden.

Twee kampen
Auschwitz bestaat eigenlijk uit twee kampen. Het tweede Auschwitz, Birkenau, is het grootste. Het werd drie kilometer van het oorspronkelijke complex gebouwd om de 'Endlösung' - de uitroeiing van de joden - te versnellen.
Omdat Auschwitz-Birkenau in de hele wereld geldt als symbool van de nazi-misdaden is elke verandering een zaak van grote verantwoordeli jkheid en zal die hoe dan ook weerstand oproepen. Cywinski pleit voor de aanleg van muren rond de gaskamers om verder inzakken te voorkomen. Nu is het moment om te handelen, zegt hij, want over tien, vijftien jaar kun je misschien niet meer zien hoe ze geconstrueerd waren.

Restauratie
Maar werkzaamheden aan de gaskamers is bij uitstek iets wat holocaustontkenners kunnen aangrijpen om hun beweringen kracht bij de zetten, bijvoorbeeld door foto's van de restauratiewerkzaamheden te verspreiden, zegt Jonathan Webber, professor joodse studies aan de universiteit van Birmingham en lid van de Internationale Auschwitzraad.
Het prikkeldraad in Auschwitz is sinds de oorlog al meermalen vervangen omdat het zo roestte, zegt hij. Maar 'rommelen aan de gaskamers' is heel wat anders. Dat is 'rommelen aan het hart en de ziel' van wat Auschwitz vertegenwoordigt. Webber heeft er bij de raad op aangedrongen de beste deskundigen van de wereld te raadplegen alvorens ook maar iets te ondernemen. 



Niets weghalen
Een andere taak die beheerder Cywinski zichzelf heeft gesteld is het moderniseren van de tentoonstelling die in 1955 in de oorspronkelijke barakken van Auschwitz werd ingericht - foto's van gevangenen, SS-kantoren met het portret van Hitler nog aan de muur en koffers, verbogen brillen en haar van de slachtoffers die hun werden afgenomen voordat zij gaskamers in werden gejaagd. Cywinski wil daar niets van weghalen, zegt hij.

Criteria
Maar er moet wel wat veranderen, omdat de tentoonstelling niet meer voldoet aan internationale museumcriteria. Hij benadrukt dat er niets zal gebeuren voordat autoriteiten van wereldklasse zich erover hebben gebogen. Een van die autoriteiten is Yad Vashem, het holocaustmuseum in Jeruzalem. Woordvoerster Estee Yaari vindt het niet meer dan logisch dat een museum dat in de jaren '50 is opgericht, gaat moderniseren.

Herinnering
"Destijds werd de tentoonstelling gemaakt voor mensen die zich de oorlog heel goed herinnerden", zegt Cywinski. "Nu hebben we een generatie jongeren van wie de ouders zich de oorlog niet eens meer herinneren. Als we niet veranderen zal deze tentoonstelling de toekomstige generaties steeds minder zeggen."(novum) (hln)

 Sinds de sperwer zijn plek heeft gevonden is het slecht gesteld met de mus in Amsterdam. Waren er tien jaar geleden nog 40.000 mussen, nu is het aantal teruggebracht tot 5.400. Belangrijkste oorzaak is de sperwer, die mussen graag op het menu ziet. Dat zei stadsecoloog Martin Melchers zondag in het radioprogramma Vroege Vogels.

 

Melchers heeft twee jaar door Amsterdam en het buitengebied gefietst om alle mussen te tellen. De mus is niet voor niets een geliefd maal voor de sperwer. De mussen zijn trager dan bijvoorbeeld kool- en pimpelmezen en dus een makkelijker slachtoffer. Daarnaast verblijven mussen altijd in groepen op dezelfde plek, waardoor de sperwers altijd weten waar ze iets te eten kunnen vinden. (anp) (hln)

 De Franse autoriteiten onderzoeken of dikke plakken teer die zondag op de kust van Bretagne zijn aangespoeld afkomstig zijn van het containerschip MSC Napoli dat aan de overkant van het Kanaal voor de zuidwestkust van Engeland opzettelijk aan de grond werd gezet. Op de stranden van de Côtes-de-Armour en Finisterre zijn in het weekeinde ook dode zeevogels aangespoeld. 



De Napoli werd aan de grond gezet nadat het schip eerder deze maand in een zware storm averij had opgelopen en olie begon te lekken. (novum) (hln)

 ,,Johan Museeuw is meegesleurd
in een karaktermoord van een senator en een krant op Lefevere.''
Dat vindt Wouter Vandenhaute, die zelf een rol speelde in de zaak.

In deze krant(Standaard) geeft Wouter Vandenhaute voor het eerst zijn versie van de feiten in de zaak-Museeuw. Museeuw bekende dinsdagavond dopinggebruik omdat de krant Het Laatste Nieuws woensdag zou uitpakken met een e-mail van Wouter Vandenhaute. Die mail bevatte de tekst voor een persconferentie waarin Museeuw twee jaar geleden al alles zou opbiechten. Museeuw heeft die persconferentie echter nooit gegeven. 


Wouter Vandenhaute

En dat was niet slim van hem, vindt Vandenhaute nu. Maar hij respecteert de beslissing van Museeuw. ,,Twee jaar geleden heeft hij me getelefoneerd. Hij vroeg me om advies. De dopingzaak-Landuyt drukte op zijn gemoed. Hij zat mentaal op een nulpunt.'' Museeuw biechtte toen alles op aan Vandenhaute en wees Jean-Marie Dedecker aan als zijn vertrouwenspersoon. Vandenhaute deed Museeuw daarop een voorstel over hoe hij zo'n publieke biecht moest aanpakken en stuurde die e-mail ook door naar vertrouwensman Dedecker.

Precies die mail belandde zowat twee jaar later bij Het Laatste Nieuws . Voor Vandenhaute is het duidelijk wie lekte: Dedecker. Vandenhaute is dan ook woest op de senator. En het resultaat? ,,Ik heb deze week andermaal een mens in nood gezien ( Museeuw, red ) die schaamteloos werd geslachtofferd in een hetze tegen Patrick Lefevere.''

Vandenhaute praat het kortstondige dopinggebruik van Museeuw niet goed, maar hij heeft er wel begrip voor dat Museeuw lange tijd zijn fout heeft ontkend. Vandenhaute begrijpt ook dat ploegmanager Patrick Lefevere Museeuw daarvoor niet sneller uit de ploeg heeft gezet en hem een pr-functie liet uitoefenen. ,,De zaak-Landuyt dateerde van voor de ethische code in het wielrennen. Op het moment van die code wordt de teller op nul gezet. Dat nulpunt gold voor iedereen. Ook voor Museeuw.''

Vandenhaute staat dan ook achter Patrick Lefevere. De artikelenreeks in Het Laatste Nieuws tegen de manager noemt hij een pure karaktermoord in de stijl van een echte boulevardkrant. Volgens de grote man van het tv-productiehuis Woestijnvis is Lefevere zelfs een van de weinige mensen die de wielersport uit de crisis kunnen trekken. Want dat de sport in de miserie zit, is duidelijk. Vandenhaute vraagt zich zelfs af of hij geen initiatief moet nemen voor zijn lievelingssport.

Intussen heeft ook Patrick Lefevere een persconferentie gegeven over de zaak. Net als Vandenhaute wijst hij Jean-Marie Dedecker met de vinger. ,,Als raadgever van Johan Museeuw heeft hij zijn vertrouwen beschaamd.'' Maar Lefevere trok nog veel feller van leer tegen Het Laatste Nieuws . Hij dient een klacht in tegen de uitgever, de hoofdredacteur en tegen journalist Maarten Michielssens van de krant. Over de grootte van de schadevergoeding bleef hij evenwel vaag. ,,De schade kan nog niet gemeten worden omdat nog elke dag ruchtbaarheid wordt gegeven aan de zaak'', zo verduidelijkte zijn advocaat achteraf.

Lefevere daagt ook Dedecker zelf voor rechter. Dit gaat niet over de zaak-Museeuw, maar over het feit dat Dedecker in september vorig jaar stelde dat drie Belgische toprenners een dopingkuur in Italië hadden gevolgd. Omdat het een burgerlijke vordering is, speelt Dedeckers onschendbaarheid niet.

(bbd, mm, hc) (Standaard)

 Noorse verbruikersorganisaties willen Apple ertoe dwingen zijn onlinewinkel ook open te stellen voor muziek- en videospelers die niet van Apple zijn. De Noorse verbruikersombudsman Björn Erik Thon riep Apple op andere bedrijven tegen 1 oktober van dit jaar codes ter beschikking te stellen zodat de muziek- en videobestanden uit de iTunes Store niet langer alleen op de iPod van Apple kunnen worden afgespeeld.

 

Dat meldde de Duitse editie van de Financial Times. Als Apple de oproep negeert, stappen de verbruikersorganisaties naar het gerecht. Zefs een sluiting van de iTunes Store in Noorwegen behoort dan tot de mogelijkheden.
Dinsdag hadden verbruikersorganisaties uit Duitsland, Finland en Frankrijk Apple al opgeroepen zijn systeem voor "Digital Rights Management" (DRM) voor andere muziekspelers open te stellen. (dpa) (hln)

Deze Noorse geluiden zijn terecht. Het gaat immers niet op dat men enkel aan Apple-programma's en -materiaal de exclusiviteiten van het afspelen koppelt. Dit lijkt mij een veel ergere concurrent voor de muziekwereld dan menig illegaal alternatief. Dit houdt mij persoonlijk ook af van de aankoop op de Itunes muziekwinkel omdat men met handen en voeten gebonden is aan de Apple-familie. Hoe goed Itunes ook is, maar door zulke monopolydrang niet aan mij besteed. Ik behoud graag mijn vrijheid om materiaal te gebruiken dat ikzelf wens. Ook Apple-België en Nederland zouden dit Noorse voorbeeld moeten navolgen en willen inzien hoeveel Itunes ook beweert van te verkopen er toch erg weinig Vlaams en Nederlands muziekmateriaal in hun digitale winkel te vinden is. Op enkele grote muziekgoden na, niet één! Bovendien is er geenenkel degelijk aanbod van recent singlesucces. Ga maar even na hoeveel nummers van de Ultratop 50 van het IFTP of de platenfirma's zelf op deze digitale aankoopwinkel staan? Weinig tot geen.
Ondanks de grote heisa en jubelkreten van de platenfirma's moeten ze begrijpen dat men hiermee het illegale downloaden met zulke toestanden in geenenkele grootte tegenwind biedt. En dan maar klagen, ondanks de merkelijke stijging van het digitaal aankopen, dat het illegaal downloaden voortbestaat. (GîG)

 De tweedaagse reis van premier Guy Verhofstadt naar Moskou op 29 en 30 januari gaat dan toch niet door. Nadat de Belgische ambassadeur in Moskou de Russische regering maandag had laten weten dat Verhofstadt met onoverkomelijke agendaproblemen zat, informeerde de Russische president Vladmimir Poetin Brussel dat hij premier Verhofstadt op 30 januari niet meer kon ontmoeten, wegens ... agendaproblemen. Rusland en België zoeken nu naar een nieuwe datum voor een bezoek van Verhofstadt aan Moskou.
Het grote onheil van dit kleine heibeltje is kumul, kumul, kumul... Premier en raadslid in Gent. Het kan allemaal in dit patattenland dat met de dag zijn gezicht verliest in deze snel economisch groeiende wereld.

 

Initiatief
Hoewel België het initiatief voor het bezoek aan Poetin nam, maakte de Belgische regering er de laatste dagen (weer) een potje van. De Russische mededeling dat president Poetin op 30 januari geen tijd meer heeft om Verhofstadt te ontmoeten, komt dan ook niet onverwacht.
Toch is er volgens Buitenlandse Zaken geen sprake van een diplomatiek incident. De zaak wordt als een prozaïsche agenda-kwestie afgedaan, waar de Belgische diplomatie volledig vrijuit gaat.

Welles-nietes
Maandagmorgen kreeg de Belgische ambassadeur in Moskou Vincent Mertens de Wilmars te horen dat premier Verhofstadt wegens een overvolle agenda niet kon afreizen. Mertens kreeg de opdracht om een nieuwe afspraak te regelen.
Dinsdagnamiddag werd de Belgische ambassadeur geïnformeerd dat de premier toch zou komen, maar dat de reis was ingekort. Verhofstadt zou pas na de Gentse
gemeenteraad van maandagavond vertrekken. De afspraak met Poetin die voor dinsdagmiddag was gepland, kon dus gewoon doorgaan.

Engagement
In het Kremlin dachten ze daar anders over. Gisteren vernam Brussel dat president Poetin reeds andere engagementen was aangegaan en dat er geen tijd meer voor Verhofstadt was. Hoewel de Wetstraat 16 nog het informele circuit mobiliseerde, bleef het Kremlin bij zijn standpunt en zijn weigering om Verhofstadt toch nog op 30 januari te ontvangen.

Gentse gemeenteraad
Het agendaprobleem van de premier had alles met de Gentse gemeenteraad te maken. Sinds 8 oktober is Verhofstadt er lid van en paars beschikte er slechts over een meerderheid van drie stemmen. Om die reden besliste Verhofstadt om de Ruslandreis te
verdagen.
Omdat die beslissing nogal wat gerommel en commentaren uitlokte, kwam er dinsdag een koerscorrectie. Vertrek na de Gentse gemeenteraad en 's anderendaags met kleine oogjes naar Poetin. De Russische president deed echter niet meer mee, wegens agendaproblemen.

Zakenlui
In het zog van Verhofstadt en De Gucht zouden ook Belgische zakenlui naar Moskou afreizen. Daar was ondermeer een delegatie uit de diamantsector bij. Het was een uitstekend moment voor bilateraal overleg tussen België en Rusland. België heeft er pas het OVSE-voorzitterschap opzitten en is nu voor twee jaar lid van de VN-Veiligheidsraad.

Daarnaast is er Kosovo. Vrijdag zal de speciale VN-gezant Martti Ahtisaari de krijtlijnen voor het definitieve statuut van Kosovo bekend maken. Tenslotte is er de energieproblematiek. Op de informele Europese top van 20 oktober in het Finse Lahti, trok Verhofstadt met zijn pleidooi voor een offensieve houding tegenover Rusland de aandacht. (belga/hln)

 De Europese Commissie is klaar met een voorstel om de marktordening voor groenten en fruit te hervormen. Die hervorming is de laatste stap in een algemene herschikking van de organisatie en de subsidiëring van de landbouw in Europa. Een van de bedoelingen nu is om de mensen meer groenten en fruit te laten eten. Dit moet bereikt worden via hogere promotiebudgetten en via het gratis aanbieden van overschotten aan scholen en jeugdkampen.

 

Hervorming
De filosofie van de hervorming volgt de lijn die jaren terug is ingezet: subsidies die de markt niet langer verstoren, maar boeren aanzetten om de signalen van de markt te volgen (ontkoppeling in het jargon). Ook gaat aandacht naar milieu en worden exportsubsidies afgeschaft.

Telers
De groenten- en fruittelers krijgen jaarlijks voor 1,5 miljard euro subsidies van Europa. Daarmee is de sector goed voor 3,1 procent van het budget, hoewel de productie goed is voor 17 procent van de totale Europese landbouwproductie. Europa voert jaarlijks voor een 5 miljard euro groenten en fruit uit, tegen een invoer van 16 miljard. De twee belangrijkste onderdelen van de hervorming zijn de ontkoppeling van de subsidies en de versterking van de telersverenigingen. Die verenigingen moeten de telers groeperen, zodat ze sterker staan tegen hun afnemers, de grootdistributeurs. Die verenigingen krijgen nu al 700 miljoen euro. Het doel is dat ze sterker worden, en een groter deel van de telers groeperen.

400 gr. per dag
Het loskoppelen van productie en subsidies houdt in dat de subsidiëring niet langer afhangt van de hoogte van de productie (en daardoor overproductie stimuleert). De telers zullen nu een forfaitair bedrag krijgen afhankelijk van historische bedragen. Voor de consument is de sterkere promotie belangrijk. De Wereldgezondheidsorganisatie wil dat iedere persoon 400 gram fruit en groenten per dag eet. Enkel Griekenland en Italië halen dat niveau. De gemiddelde Belg komt maar aan 291 gram per dag.

Daarom zal de Europese Commissie meer geld uittrekken om promotiecampagnes te ondersteunen. Wanneer er van bepaalde soorten overschotten zijn, kunnen die -met geld van Europa- gratis ter beschikking gesteld worden aan scholen, jeugdkampen, ziekenhuizen, gevangenissen en liefdadigheidsinstellingen.
Het Europees Parlement en de lidstaten moeten zich nu buigen over het voorstel. Eurocommissaris voor Landbouw Mariann Fischer Boel hoopt dat de hervorming in 2008 van kracht kan worden. In 2007 zouden Parlement en lidstaten het ook nog eens moeten worden over het voorstel om de wijnsector te hervormen.
Intussen gaan er al stemmen op voor een beperkte hervorming van het hele landbouwbeleid in 2008 of 2009 en voor een grotere hervorming na 2013. (belga) (hln)

 De overheid moet een striktere wetgeving uitwerken, voldoende controles uitvoeren en sancties opleggen indien nodig. Dat zegt de verbruikersorganisatie Test-Aankoop (TA) na een evaluatie van de voeding en de voedselveiligheid in 2006. Ondertussen blijkt uit een nieuw onderzoek dat de menu's in fastfoodketens, en ook bij degene die zich een gezondheidsimago aanmeten, slecht scoren.

 

Nog veel werk
Gezonde voeding stond voor Test-Aankoop in 2006 centraal. Na verschillende onderzoeken vorig jaar besloot de organisatie dat er een striktere regelgeving inzake etikettering moet komen, minder lucht in vanille-ijs moet, de kant-en-klaar maaltijden niet evenwichtig samengesteld zijn, er te veel pesticiden op druiven, verse kruiden en nectarines te vinden zijn en er te veel toegevoegde suikers gebruikt worden. Er is duidelijk nog veel werk aan de winkel en de overheid moet hierin een rol spelen, besluit Test-Aankoop.

Meer daadkracht
Het Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan van gezondheidsminister Rudy Demotte (PS) zorgde totnogtoe niet voor concrete veranderingen en volstaat op zich niet. Test-Aankoop vraagt meer daadkracht van de overheid. "We vragen dat er een gedegen wetgeving komt waar ze nu te laks is", zegt Ivo Mechels van Test-Aankoop. "We vragen grondige controles en sancties waar nodig." Zeker de etikettering van voedingsproducten moet beter, aldus de organisatie. Daarnaast wil Test-Aankoop dat de wettelijke verplichtingen inzake etikettering ook gelden voor de los verkochte producten.

Te vettig
Een Belg op vier eet geregeld een fastfoodmaaltijd. Test-Aankoop vond het dan ook hoogtijd deze menu's eens onder de loep te nemen. De organisatie bezocht McDonalds, Quick, Pizza Hut, Sbarro, Subway, Hector Chicken, Wok Away, Exki, Greenway Foods, Foodmaker en Le Pain Quotidien. In zowat 8 van de 10 klassieke menu's wordt de norm van 30 gram vet overschreden. Bij de gezonde menu's bevat twee van de tien menu's nog te veel vet. In de meeste menu's zit ook te veel zout, Wok Away spant de kroon met 217 pct zout van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid in zijn maximenu. "Ook de zogenaamde gezonde menu's zijn af te raden, omdat daar ook de hoeveelheid verzadigde vetzuren overschreden wordt", aldus Mechels. Zowel de gewone fastfoodmenu's als de "gezonde" fastfoodmenu's zijn dus meestal te vet en te zout. Ze vervangen geenszins een gevarieerde en evenwichtige maaltijd, aldus Test-Aankoop. Ook ketens zoals Exki en Le Pain Quotidien die prat gaan op het verkopen van "gezonde voeding", blijken niet gezonder te zijn.

Arbeidsvoorwaarden
Test-Aankoop evalueerde ook het ethisch beleid van de ketens. Enkel Exki, Quick en McDonald's bleken gedeeltelijk begaan met arbeidsvoorwaarden. De verbruikersorganisatie concludeert dat er een gebrek is aan transparantie op alle niveau's en het ecologisch beleid onvoldoende is.

Kleurstoffen
Wat de kleurstoffen in snoep betreft, bevatten slechts 6 van de 50 onderzochte stalen geen enkele synthetische kleurstof. Test-Aankoop pleit voor duidelijk verkrijgbare informatie over de ingrediënten in de los verkochte snoep. (belga)(hln)