belspelletje

Verschenen in dagblad Metro op 15-03-2007

“Je moet het maar net zien! B**TR*X” - we zoeken de naam van een vorstin en we hebben nog steeds geen beller.” De presentatrice kijkt smekend in de camera. Één keertje bellen, mij het antwoord geven en er vandoor gaan met tienduizend euro! Snel! Voordat iemand anders het doet!”

Wie belt, krijgt een bandje te horen (”de lijn is dicht, probeer het nog een keer”) en is voor elke poging 60 eurocent kwijt. (In Vlaanderen is dat 1 euro kwijt) Het spelletje wordt gerekt en gerekt. Pas op het allerlaatste moment is daar dan eindelijk een beller. “Beatrix! Ja! Heel goed! Gefeliciteerd met je 50 euro! En dan nu de code van de kluis. Raad de vier cijfers en je wint 10.000 euro!”
Snelle rekenaars weten: die kans is één op tienduizend.

Het ministerie van Justitie onderzoekt of zenders die belspelletjes aanbieden, zoals SBS 6, RTL 4, Net 5 en Tien, zich aan de Gedragscode Promotionele Kansspelen houden. Zo niet, dan overtreden ze de wet. Belspelletjes mogen bijvoorbeeld niet misleidend zijn of aanzetten tot overmatig vaak bellen. De zenders zijn zich van geen kwaad bewust. “Ons treft geen enkele blaam,” aldus een woordvoerder. Verder hult hij zich in stilzwijgen. Waarom eigenlijk? Wat mogen wij als kijker niet weten? Dat Endemol in 2006 in Nederland 24,9 miljoen euro omzette aan interactieve diensten? Dat het hele team achter de belspellen, inclusief de presentatoren, bonussen krijgt als er extra veel wordt gebeld?
In Groot-Brittannië liep vorige week tv-producent Endemol tegen de lamp. In één van zijn belspelletjes kregen kijkers verzonnen namen van prijswinnaars voorgeschoteld. Ook deed een medewerker van het programma zich voor als winnaar van een hoge geldprijs.

In Nederland (en Vlaanderen) is het niet anders. ‘Gesjoemel’ worden belspelletjes hier in de volksmond genoemd. In essentie is het oplichting, sla er het woordenboek maar op na. Een misdrijf waarop een gevangenisstraf van maximaal drie jaar staat.
Maar wat als over enkele maanden alle belspelletjes in Nederland van de buis worden gehaald, zoals per direct in Engeland is gebeurd? Worden die 24,9 miljoen euro dan teruggegeven aan de kijker? Moet iemand zich verantwoorden voor de rechter? Ik vrees van niet. En dat is vreemd, want een presentator van een belspelletje doet precies hetzelfde als een internetoplichter uit Nigeria. Hij belooft zijn slachtoffer gouden bergen, als deze tenminste bereid is eerst wat kleine onkosten voor te schieten.

De meest bekende tv-presentator die dankzij belspelletjes doorbrak, is John Williams. Als geen ander wist deze Surinamer met zijn lodderige oogopslag jarenlang horden thuiszittende bijstandsmoeders tot bellen te bewegen. “Ja, misschien win jij wel al deze knisperende briefjes van honderd die ik hier in mijn hand heb. Eindelijk iets extra’s voor de kinderen. Je hoeft alleen maar even te bellen.”
Tegenwoordig is John presentator van Dancing on Ice. Hij is booming en wordt liever niet meer aan belspelletjes herinnerd. Begrijpelijk, want hij heeft de kijker financieel flink laten bloeden voor zijn eigen carriëre.
Daarom is John Williams de aangewezen persoon om, mede namens alle presentatoren van belspelletjes, de Nederlandse bevolking excuses aan te bieden voor jarenlang bedrog en misleiding.
Weigert Williams, dan dienen u en ik massaal aangifte tegen hem te doen wegens oplichting. Dat kan echt. U heeft het recht aangifte te doen van een strafbaar feit, of u daar nu het slachtoffer van bent of niet, en de politie is verplicht deze op te nemen.
Lijkt me het summum van interactieve televisie. Even naar het politiebureau lopen, aangifte doen en dan snel naar huis om live te zien hoe John Williams tijdens de finale van Dancing on Ice door twee dienders van het ijs wordt gehaald. Wie doet er mee. In België is het niet anders.