Giftige planten
Giftige planten zijn planten die
vergiftigingsverschijnselen veroorzaken wanneer kleine hoeveelheden ervan
worden opgegeten, of planten die ontstekingen of andere huidaandoeningen
veroorzaken wanneer ze worden aangeraakt. Giftige planten kunnen slaap
verwekken, de huid irriteren, de slijmvliezen aantasten, kramp of buikloop
veroorzaken... en zelfs dodelijk zijn. Gelukkig komt dit laatste maar weinig
voor.
De giftigheid betreft niet altijd
de hele plant. Bij sommige planten zijn alleen bladeren, bessen, wortel, tak,
bloem of sap giftig. De schadelijkheid van giftige planten is ook van
verschillende factoren afhankelijk. De leeftijd van de persoon speelt een rol,
zijn gewicht, zijn gevoeligheid. Hoe jonger, hoe gevoeliger. Ook de groei- en bloeiomstandigheden en de omvang van de ingenomen
hoeveelheid heeft belang. Zo worden vele plantenstoffen als geneesmiddel
gebruikt en zijn ze maar giftig wanneer ze, zoals andere geneesmiddelen,
verkeerd of in te grote hoeveelheden worden ingenomen.
Vooral kleine kinderen (0-4 jaar)
worden slachtoffer van vergiftiging door planten. Het nieuwsgierige kind
onderzoekt niet alleen met zijn ogen en zijn handen, maar ook met zijn mond.
Voorwerpen worden niet alleen bekeken en betast maar ook geproefd. Kinderen
kunnen geen onderscheid maken tussen giftige en eetbare vruchten. De meeste
ongevallen gebeuren dan ook door het eten van giftige bessen. En omdat kleine
kinderen doorgaans in huis of in de tuin spelen is het niet verwonderlijk dat
vooral ongevallen met kamer- en tuinplanten gebeuren.
Om deze reden beperken we ons hier tot deze planten.
Ongevallen voorkomen
- De meest drastische vorm om vergiftiging door
planten te voorkomen is alle giftige planten uit de woonkamer en de tuin
te verwijderen. Dit is niet altijd prettig. In sommige omstandigheden kan
het een noodzakelijke voorzorgsmaatregel zijn. Giftige
planten wegnemen betekent niet dat alle groen en iedere bloem moeten
verdwijnen. Er zijn meer niet-giftige dan giftige planten.
- Wanneer er kleine kinderen zijn, verwijder je
toch best de giftige planten. Indien je dit niet wenst te doen, zorg dan
dat kinderen niet bij giftige planten kunnen komen. Hou
er rekening mee dat kinderen graag ergens op klauteren.
- Leer de kinderen zo vroeg mogelijk dat ze niet
van kamer- en tuinplanten mogen eten.
- Leer hen ten gepaste tijde het verschil tussen
eetbare en niet-eetbare, giftige planten en vruchten kennen.
- Leer de kinderen wat er gevaarlijk is. Laat kinderen bij voorbeeld nooit fluitjes maken uit
de holle stengel van de reuzenbereklauw.
- Gebruik bij het snoeien, kappen of wieden
handschoenen en wrijf niet in je ogen.
Wat doe je bij vergiftiging?
Algemeen
- Blijf kalm.
- Verwittig onmiddellijk gespecialiseerde hulp: het
Antigifcentrum (070-245 245), de huisarts of de 112.
- Als het slachtoffer braakt, hou
je het braaksel bij.
Concreet
De aanbevelingen hieronder gelden
enkel voor vergiftiging door planten bij een slachtoffer dat bij bewustzijn is.
Voor verdere informatie over eerste hulp bij vergiftigingen (bijvoorbeeld wat
doen wanneer het slachtoffer bewusteloos is?) raden we aan een eerstehulpopleiding
te volgen. Om efficiënt eerste hulp te kunnen toepassen moet je de technieken
immers op een praktische manier aanleren.
Bij vergiftiging door het eten van planten, of delen ervan:
- Verwijder de plantenresten uit de mond en houd
ze bij.
- Doe het slachtoffer niet braken! Neem geen
enkele maatregel zonder daarover het Antigifcentrum of een arts te
hebben geraadpleegd.
Bij aanraking met giftige planten die huidirritatie veroorzaken:
- Spoel de huid overvloedig met water (10 tot 15
minuten).
- Wrijf nooit hard over de huid.
- Experimenteer niet met zalfjes en lotions.
- Blijf uit de zon.
Voor de arts of het Antigifcentrum
is het nuttig als je de volgende inlichtingen kan geven:
- Leeftijd en gewicht van het slachtoffer.
- De naam van de plant.
Ken je de naam niet, neem dan een stukje van de plant mee en/of geef een
nauwkeurige beschrijving.
- Het deel van de plant dat de oorzaak kan zijn
van vergiftiging: bes, tak, blad, wortel, bloem...
- De (vermoedelijke) hoeveelheid: enkele bessen...
- De manier waarop het contact met het gif tot
stand kwam: eten, zuigen, aanraken, inslikken...
- De reacties die het slachtoffer vertoont:
buikloop, jeuk, huiduitslag, verwijding van de pupillen...
- Het tijdstip waarop het gebeurde.
- Typische bijzonderheden in verband met de
gezondheid van het slachtoffer: geneesmiddelen die ingenomen worden,
doorgemaakte ziekten...
Hou ondertussen steeds de
vitale functies van het slachtoffer in het oog: bewustzijn, ademhaling en
hartslag.
Via de telefoon een plant of een
bes beschrijven is niet makkelijk. Het Antigifcentrum
kan je dan ook vragen contact op te nemen met een
deskundige.
Overzicht van de
zeer giftige tuinplanten
Blauwe monnikskap, Doornappel,
Gevlekte aronskelk, Goudenregen, Herfsttijloos, Kardinaalsmuts, Lelietje-der-dalen (Meiklokje), Oleander, Palmboompje,
Papaver (Slaapbol, Maankop, Blauwmaanzaad, Klaproos), Peperboompje, Taxus
(Venijnboom), Thuja (Levensboom), Vingerhoedskruid, Wolfskers, Wonderboom,
Zevenboom.
Voor een foto,
klik in onderstaande tabel op de namen van de planten.
Plant
Naam
Familie
Giftigheid
Bloei- periode
Vergiftigings- verschijnselen
Blauwe
Monnikskap
Aconitum napellus
Ranonkelfamilie
Ranunculaceae
alle delen bij inname alle delen
bij aanraking
juni-
augustus
prikkeling, maagpijn, braken,
buikloop, gevoelloosheid,hartverzwakking
huidontsteking, prikkeling
Doornappel
Datura stramonium
Nachtschade-
familie
Solanaceae
alle delen bij inname (zaden
zijn zeer gevaarlijk: 15 zaadjes kunnen voor een kind dodelijk zijn)
juni-
september
pupilverwijding, droge mond en
keel, dorst, rode warme huid, hoge koorts, algemene opwinding overgaand naar
ongevoeligheid, vertraagde ademhaling en hartslag
Gevlekte
aronskelk
Arum autumnale
Aronskelk-
familie
Araceae
alle delen bij inname (enkele
bessen kunnen voor een kind al dodelijk zijn) alle delen bij aanraking
april-mei
maag-, darmontsteking, buikloop, pijn in mond en keel,
kramp
huidontsteking
Goudenregen
Laburnum anagyroides
Vlinderbloemen-
familie
Fabaceae
alle delen (vooral wortels, bast
en zaad) bij inname (acht zaden kunnen reeds
dodelijk zijn)
mei-juni
braken, brandend gevoel in mond
en keel, buikloop, opwinding overgaand naar verlamming
Herfsttijloos
Colchicum autumnale
Leliefamilie
Leliaceae
alle delen bij inname
augustus-
november
brandend gevoel in mond, keel,
maag, speekselvloed, braken, darmkramp, buikloop, dorst
Kardinaalsmuts
Eunonymus
Kardinaalsmuts-
familie
Celastraceae
zaad, blad, bast bij inname
mei
braken, buikkramp, buikloop,
sufheid
Lelietje-der-dalen (Meiklokje)
Convallaria majalis
Leliefamilie
Liliaceae
alle delen bij inname (ook het
water in de vaas waarin meiklokjes staan)
mei-juni
duizeligheid, braken,
misselijkheid, buikloop, hartstoornissen
Oleander
Nerium oleander
Maagdenpalm-
familie
Apocynaceae
alle delen bij inname, één blad
kan voor een kind dodelijk zijn
juli-augustus
maag-, darmontsteking, braken, buikloop, hartzwakte
Palmboompje
Buxus sempervirens
Palmboompjes-
familie
Buxaceae
alle delen bij inname sap bij
aanraking
kolieken, buikloop, braken
huidontsteking
Papaver (Slaapbol, Maankop, Blauwmaanzaad, Klaproos - meerdere
soorten)
Papaver
Papaverfamilie
Papaveraceae
alle delen
juni-augustus
rood gezicht, vernauwde
pupillen, moeilijke ademhaling, verzwakte hartwerking
Peperboompje
Daphne mezereum
Peperboompjes-
familie
Thymalaeaceae
alle delen (vooral de bessen,
een tiental bessen kan dodelijk zijn) sap van de bast bij aanraking
maart-april
brandend gevoel in mond, keel,
maag, kolieken, buikloop, blaren
Taxus
(Venijnboom)
Taxus baccata
Taxusfamilie
Taxaceae
blad, schors, zaad (enkele
bessen zijn voor een kind levensgevaarlijk) bij inname sap van de bast bij
aanraking
maart-april
maag-, darmontsteking, duizeligheid, verwijding van de
pupillen, spiersamentrekkingen, purperen huidvlekken, onregelmatige polsslag
Thuja
(Levensboom)
Thuja occidentalis
en orientalis
Cipresfamilie
Cupressaceae
alle delen (vooral de bladeren)
bij inname
maart-mei
maag-, darmstoornissen, kramp
Vingerhoedskruid
Digitalis purpurea
Helmkruid-
familie
Scorphularia-
ceae
alle delen (vooral bladeren en
zaden) bij inname
mei-oktober
maag-, darmontsteking, braken, buikloop, hartstoornissen
Wolfskers
Atropa belladonna
Nachtschade-
familie
Solanaceae
alle delen (vooral de bessen)
bij inname (3-4 bessen kunnen voor kinderen dodelijk zijn)
juni-augustus
pupilverwijding, droge mond en
keel, dorst, warme droge huid, hoge koorts, opwinding overgaand naar
ongevoeligheid, vertraagde ademhaling en hartslag
Wonderboom
Ricinus communis
Wolfsmelk-
familie
Euphorbiaceae
alle delen (vooral zaad en
wortels) bij inname, 1-3 gekauwde zaden kunnen voor een kind dodelijk zijn
april-mei
brandend gevoel in mond en keel,
buikloop, darmkrampen, nieraandoeningen
Zevenboom
Juniperus sabina
Cipresfamilie
Cupressaceae
alle delen bij inname
maart-mei
braken, maag-,
darmontsteking, buikloop, kramp
|
