Tijm
Wetenswaardigheden over de plant
Konijn op zijn Vlaams, een lekker stoofpotje, worteltjes en erwten: compleet alledaagse gerechten, maar oh, zo lekker en wat is het geheim dat deze gerechten gemeenschappelijk hebben? Natuurlijk: tijm, men zou denken ordinair, maar toch zeer verdienstelijk in onze keuken en natuurlijk ook de geneeskrachtige werking is niet te versmaden. Even verder zal ik een eeuwenoud recept van hoestsiroop verklappen die men nergens beter kan vinden en die effectief werkt. Daarbij is ze uitermate goedkoop en heeft u een kruidentuin in de hof of op het terras, dan is ze zelfs in de weekends in uw bereik, geen apotheker van wacht: maak dan zelf uw unieke hoestsiroop op basis van tijm!
De wortels van dit groenblijvende half-heestertje vinden we terug in de landen rond de Middellandse Zee. De oude beschavingen maakten veelvuldig gebruik van dit populaire kruid. Ook de Egyptenaren en de Etrusken gebruikten het in combinatie met andere kruiden, dit om hun geliefde afgestorvenen te balsemen. De Grieken (tijm komt van het Griekse thymos wat kracht betekent) gebruikten het om hun spijzen te verfijnen en als wierook in hun tempels. De Romeinen wisten dit plantje te waarderen in hun keuken maar ook in de huisapotheek. Ze maakten er toiletwater en zeep van en dit om zijn zeer disinfecterende en genezende werking , iets wat ze perfect door hadden, voor hen was het een echte schoonheidskuur. Tijm was er ook het symbool van moed en dapperheid. Later brachten ze het over op hun veroveringstochten naar onze streken waar het vooral te vinden was in kloosters en abdijen maar ook bij het gewone volk. In de middeleeuwen naaiden de edelvrouwen takjes tijm op de klederen van koene ridders om hen sterkte en kracht te geven bij gevechten en expedities. Bij het gewone volk werd het aangebracht als middel tegen kwalijke geuren en om ziektes te bestrijden. Tijm en knoflook waren het antibiotica van de lagere klasse.
Wanneer we tijm botanisch moeten omschrijven dan vallen vooral de kleine, paarsblauwe bloemen (Familie de Lipbloemigen) op, deze bloeien in mei - oktober en zijn een zeer geliefde bijenplant. Honing van tijm is zeer waardevol en heeft een sterk genezende werking (o.a. bij geelzucht). De jonge takjes zijn kruidachtig en bevatten kleine, afgeronde naaldvormige blaadjes. Oudere takjes worden houtachtig. De lange fijne worteltjes dienen om water en voedsel te zoeken in droge rotsachtige bodems, dit is de natuurlijke biotoop van tijm.
Nog enkele populaire tijmsoorten:
-
Citroentijm (Thymus citriodorus): winterhard, groenblijvend; geschikt als keukenkruid bij vis- en kipgerechten. Minder sterk dan gewone tijm maar heeft wel een sterke citroengeur.
-
Kruiptijm (Thymus serpyllum): kruipende groenblijvende vaste plant geschikt als keukenkruid met een mild aroma maar vooral geschikt als bodembedekker in rotstuinen.
Standplaats
Tijm vraagt om een zonnige, droge standplaats waarbij de grond het liefst kalkhoudend is. Vochthoudend en goed doorlaatbaar is essentieel en zware grond kan men verlichten door er turf onder te mengen. Tijm wordt het best om de 2 à 3 jaar verplant, zo blijft houdt men een jeugdige en frisse plant en behoudt het zijn sterk aroma.
Opkweek
Het keukenkruid vermeerderen kan met zaaien maar het duurt een paar jaar eer men een volwassen struik heeft. De methode die het meest gebruikt wordt om nieuwe plantjes te bekomen is scheuren. Dit gebeurt in het voor- of najaar: we planten de gescheurde plantjes met worteltjes eraan diep genoeg d.w.z. het groen 10 cm boven de grond. Het verplanten dient op dezelfde wijze te gebeuren indien men houtige en minder fris ogende planten wil vermijden. Oudere planten verliezen immers veel van hun aroma! Men kan de plantjes ook stekken, afleggen en eventueel aanaarden, alle methodes zijn gangbaar en gemakkelijk te verwezenlijken.
Gebruik in de keuken
Het ons allen welbekende kruidentuiltje kan haast niet zonder tijm en in combinatie met laurier en peterselie is het de smaakmaker. Stoofpotjes, wildgerechten, pastas, vegetarische gerechten, spaghettisaus men kan het zo gek niet bedenken of tijm hoort er bij. Het kruid mag meekoken (liefst wel met mate gebruiken!). Bij het opdienen verwijderen we vanzelfsprekend de tijmtakjes.
Samen gebruikt met marjolein geeft het aan spijzen een heerlijk aroma. Ook bij marinades, gerechten met wijn en bij de inmaak van olijven wordt tijm gebruikt. Niet alleen om zijn smaak maar ook omwille van de anti-bacteriële en ontsmettende werking wordt het gebruikt bij het conserveren van vlees(ham). Een bestanddeel van Benedictine- likeur is tijm.
RECEPTIDEE
Parelhoen met tijm
Wrijf een parelhoen in met peper en zout. Plaats de parelhoen in een vuurvaste schotel samen met een teentje knoflook en meerdere takjes tijm. Giet er droge witte wijn bij, voldoende tot het vlees onder staat. Zet dit alles ongeveer twee uur in de oven tot de wijn bijna hellemaal verdampt is en het vlees goudbruin en mals is. Opdienen met wat gestoofd witlof of wat andere wintergroentjes, zelfgemaakte aardappelkroketten (hemels) of misschien een portie frietjes en het feest kan beginnen.
Geneeskrachtige eigenschappen
In de homeopathie is tijm niet weg te denken, dit door de ontsmettende en anti-bacteriële werking. Ook helpt het kruid bij spijsverteringsproblemen (darmgisting), gebrek aan eetlust en bij slechte vertering van spijzen in de hand gewerkt door verhoogde galafscheiding die tijm teweeg brengt . Slapeloosheid , depressie of migraine: tijm kan helpen.
Problemen met de ademhalingswegen, griep, bronchitis en hardnekkige hoest kunnen verlicht worden met siroop op basis van tijm, hiervoor heb ik een receptje uit grootmoeders tijd :
Laat gedurende een tiental minuten in 3 dl water ongeveer 50 g tijm meekoken, na het koken zeven en er 100 g kandij of rietsuiker aan toevoegen . Doe dit mengsel in een steriel flesje en bij gebruik zal je merken dat de hoestbuien minder hevig worden en tenslotte ook verdwijnen.
Meer info over de bereidingswijze en het gebruik van deze tijmsiroop kunt u vinden in het specifieke artikel over TIJMSIROOP |
|
Niet alleen in de homeopathie wordt er gebruik gemaakt van tijm, ook in de cosmetica-industrie gebruikt men het in zeep, tandpasta parfum,...
Hopelijk blijven hoest en andere winterse ziektekiemen ver uit onze buurt, mocht dit niet het geval zijn: tijm kan misschien de reddende engel zijn !!!
|
.gif)
