Bomen in onze wijk.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

door Dolf Dijk.

Alnus of els.

De els is te herkennen aan de zwarte elzenproppen die men in de herfst tot aan het voorjaar aan de kale takken ziet hangen. In het voorjaar, voordat de blaadjes aan de bomen komen, is hij te herkennen aan de gele mannelijke katjes.

De vier meest voorkomende elzen in Nederland zijn:

Zwarte els Alnus glutinosa die groeit in drassige grond en wordt veel aangeplant om de grond te verbeteren. Op de wortels groeien namelijk kleine knolletjes waarop bacteriën leven die stikstof uit de lucht bindt om zo het tekort aan stikstof, wat veel voorkomt in drassige grond, aan te vullen. De zwarte els heeft een zeer groot verspreidingsgebied, van West-Europa tot in Japan.

Het droge hout van de Zwarte els is geel van kleur en wordt gebruikt in de klompenindustrie en van de bast en de bladeren worden kleurstoffen gemaakt. 

Verder is er een variëteit van de Zwarte els n.l. de Alnus glutinosa 'Laciniata' met diep ingesneden bladeren.

Als tweede de witte of grauwe els Alnus incana die men in Nederland van nature alleen aantreft in Twente en in de gebieden langs de Rijn. Door uitzaaiingen treft men hem veel aan op grote puinstortplaatsen waar hij door zijn vele uitlopers het puin bij elkaar houd. Hij kan, net als de Zwarte els, stikstof uit de lucht binden.

Het hout van deze els is van slechte kwaliteit.

De derde els is de Hartbladige els of Italiaanse els Alnus cordata, op de foto en te zien op het Damloperplein. De Hartbladige els is in Venetië gebruikt voor heipalen onder de prachtige gebouwen waaraan Venetië zijn bekendheid heeft te danken. Onder water is deze houtsoort heel duurzaam door het looizuur wat zich in het hout bevind.

Een ander punt is het klimaat in Zuid-Italië dat uitermate geschikt is om mooie rechte stammen te kweken.

Als laatste noem ik de Alnus Spaethii waarvan er vier op een rij staan in de Hongaarsestraat. Verder staat hij o.a. aan de Prof.Poelslaan en aan de Hoekersingel.

Van deze soort weet ik alleen te vertellen dat het een snelle groeier is.

In vroegere eeuwen vreesde men de boom om dat bij het kappen van de els het hout verkleurde naar een oranjerode kleur alsof het bloede.

Hierdoor geloofde men dat een kwade geest in de boom huisde.

Naar aanleiding van dit bijgeloof is een Duitse legende genaamd de "Erlkönig" (elzenkoning) beschreven in dichtvorm door Goethe en is een lied gecomponeerd door Schubert.