Het Stazione Termini is een van de weinige succesvolle werken van na-oorlogse architectuur. Het is er zeer druk en in en rond het station treft men allerlei mensen aan.
Zo zag ik twee bejaarde zwerfvrouwen die midden op het drukke stationsplein waren neergestreken met hun hele hebben en houwen. Elk hadden zij een rolwagen die afgeladen was met allerlei rommel. Zich niets aantrekkend van de rest van de wereld zaten zijn hun potje te koken op een geïmproviseerd houtskoolvuurtje.
De Galleria Borghese is gevestigd in een vroeg-17e-eeuws palazzina. Tussen 1801 en 1809 werd de collectie beelden behoorlijk uitgedund, toen meer dan 500 werken aan Napoleon werden verkocht: deze staan nu in het Louvre in Parijs.
Er bleven echter fantastische sculpturen achter, waaronder een aantal van Bernini's beste werken, zoals David, Apollo en Daphne en Pluto en Persephone, maar ook Canova's beeld van Pauline, zus van Napoleon en vrouw van prins Camillo Borghese, die als Venus poseert. In de Galleria hangen schilderijen van Italiaanse meesters - zoals Perugino, Rafaël, Botticelli, Caravaggio en Titiaan en nog veleanderen.
Toegang is strikt gelimiteerd tot 360 bezoekers per 2 uur. Reserveren via internet is dus aangeraden. De bezoekers worden dus in blokken van 2 uur toegelaten. Het beste wat je kunt doen is eerst naar boven te gaan om de schilderijen te bekijken. De meesten blijven immers eerst beneden voor de beelden. Als deze ' massa ' dan naar boven komt kun jij op je gemak beneden de sculpturen bekijken.
In Rome zult u ook ontelbaar veel bedelaars tegenkomen. Kreupele oudjes, verminkten, maar ook jonge en gezonden, zigeunermeisjes met baby aan de borst enz... U komt ze tegen op strategische plaatsen, bij de toeristische hotspots, aan elke kerkdeur, in de gangen van- en in de metro zelf. Het is een donkere kant van Rome waar zoveel grandeur te zien is en uiteindelijk toch ook het centrum van de christelijke wereld. Het is moeilijk om niets te geven, maar al zou je ook maar 10 cent aan elke bedelaar geven dan ben je aan het eind van de dag toch een klein kapitaaltje kwijt. Dus ook hier: do as the Romans do, en negeer ze, hoe hard het ook lijkt.
Blikvanger van de Piazza Colonna is de 30 meter hoge Colonna di Marco Aurelio. De bas-reliëfs op de zuil, die uit 180 dateert, illustreren de veldtochten van Marcus Aurelius tegen de Germaanse stammen en de Sarmaten.
Een wonderlijk monument waar ik met mijn verrekijkertje niet op uitgekeken raakte.
"Ik wil Rome zien, het eeuwige Rome, niet de stad die elke tien jaar anders wordt. Wanneer ik tijd had, zou ik die nog beter gebruiken. Vooral de geschiedenis leest men hier geheel anders dan overal elders ter wereld. Elders leest men van buiten naar binnen toe, hier meent men van binnen naar buiten te lezen: alles groepeert zich om ons heen en gaat weer van ons uit. En dat geldt niet alleen van de Romeinse geschiedenis, maar van de ganse wereldgeschiedenis. Immers ik kan van hier uit de veroveraars tot aan de Wezer en tot aan de Euphraat vergezellen of, wanneer ik een baliekluiver wil zijn,de terugkerende triumfaters afwachten op deze heilige grond ".
Neen..dit is geen living-statue, maar dergelijke beelden vind je doorheen gans de stad. Steeds opnieuw valt er iets te ontdekken voor de opmerkzame geesten.
Moderne architectuur was tot voor een paar jaar een zeldzaam fenomeen in Rome. Nu zijn er al verschillende bouwprojecten waarvan onder andere dit nieuwe museum voor de Ara Pacis, een altaar uit de 9e eeuw v.Chr.
Een slok water én een filosofische overdenking van Goethe.
Dorst hoeft men in Rome niet te lijden. Overal staan fonteinen met drinkbaar water.
Een bedenking van Goethe bij zijn pogingen om zelf schetsen te maken van zijn observaties.
" En toch moet de dilettant, hoe zwak zijn krachten ook zijn, zich niet laten afschrikken. De enkele lijnen die ik op papier zet, vaak overhaast, zelden juist, maken mij het gemakkelijker mij zintuiglijk waarneembare dingen voor te stellen; want men komt er immers lichter toe, zich tot het algemene op te werken, wanneer men de voorwerpen nauwkeuriger en scherper heeft leren gadeslaan. Alleen moet men zich niet vergelijken met de kunstenaar, maar rustig zijn eigen gang gaan; want de natuur heeft goed voor haar kinderen gezorgd, ook de geringste wordt door de aanwezigheid van de voortreffelijkste niet belemmerd in zijn bestaan: ' Een kleine man is ook een man ! ' En daarbij willen we het dan maar laten "
Hoewel niet de meest bekende vind ik de Fontana delle Tartarughe (Schildpadfontien) de mooiste van Rome. Deze, zich op de Piazza Mattei bevindende fontein, werd in 1585 ontworpen door Taddeo Landini en beeldt vier slanke jongelingen uit die vier dolfijnen ondersteunen. Uit de bekken van de dieren stroomt water in marmeren schelpen. De bronzen schildpadjes werden in de 16e eeuw toegevoegd, mogelijk door Bernini.
Een van de gedenkwaardigste en indrukwekkendste gebouwen van Rome is het Pantheon. Het is ook het best bewaard gebleven antieke bouwwerk van Rome. De herbestemming als kerk in 609 -oorspronkelijk was het Pantheon een tempel voor alle goden- redde het van de ondergang. De inscriptie boven het portiek vermeldt dat staatsman Marcus Agrippa, schoonzoon van Augustus, het oorspronkelijke Pantheon in 27 v.Chr. liet bouwen ter ere van de overwinning op Antonius en Cleopatra in Actium. Agrippa's bouwwerk werd echter zwaar beschadigd tijdens een brand in 80 en compleet herbouwd door Hadrianus (117-138). Het opvallendste gedeelte van het bouwwerk is de koepel, een perfecte halve bol en een symbool van pracht en harmonie dat een enorme invloed had op de architecten van de renaissance: Brunelleschi's kathedraal in Florence en Michelangelo's ontwerp voor de koepel van de Sint-Pieter zijn beide afgeleid van het Pantheon. De cirkelvormige opening (oculus) in het midden is de enige bron van licht en kan zowel tijdens zonneschijn of regen spectaculaire effecten teweegbrengen.
Probeer het Pantheon zo vroeg mogelijk te bezoeken. Het is open om 08.30u en vrij toegankelijk. Door vroeg te gaan vermijdt u de drukte die vanaf 10.00u begint als de reisgidsen en schoolgroepen aankomen. Dit geldt eigenlijk voor alle bezienswaardigheden in Rome. Vanaf 11u wordt het een massaspektakel. Natuurlijk begrijp ik dat iedereen het recht heeft om al dat moois te bewonderen. Maar als ik de keuze heb kies ik voor rust en sereniteit. Dit verhoogt de intensiteit van de beleving. Zo heb ik bijvoorbeeld geen goede herinnering aan het Vaticaans Museum. Maar daarover straks meer.
Probeer bij het Pantheon ook eens aan de achterkant te kijken. De impact van de tijd is daar duidelijk te zien. Brokstukken van de schitterende daklijst liggen daar gewoon op de grond te wachten op wie of wat ? Nobody knows !
Het levendige Campo de' Fiori wordt gedomineerd door het standbeeld van Giordano Bruno. Terecht kreeg deze priester en filosoof hier een eervolle plaats nadat hij in 1600 op deze plek op de brandstapel werd gezet. Giordano Bruno werd beschuldigd van ketterij en schuldig bevonden aan vrijdenkendheid door te beweren dat de aarde niet het middelpunt van het universum was, maar rond de zon draaide.
Van dit bezoek had ik meer verwacht. Helaas zorgt de enorme belangstelling (zelfs nu in maart !) voor een overrompeling waardoor het onmogelijk is om alles rustig te bekijken. Hoewel ik reeds een uur voor de opening aanwezig was stond er al een rij van een paar honderd mensen. Deze groeide gestaag aan tot enkele duizenden die van alle kanten kwamen aanstromen. Eenmaal binnen wordt men bijna letterlijk door het volk ' meegedragen ' door de verschillende zalen. De Lacoön kon ik gelukkig wel rustig bekijken, maar van de Stanze di Rafaello kon ik maar een glimp opvangen. Gidsen die met hun paraplu omhoog hun groepen leidden, schoolklassen die soms meer lawaai maakten dan aandachtig waren, kortom, geen aangenaam bezoek. Natuurlijk krijgt men een indruk van de enorme grootsheid en rijkdom van het Vaticaan. Meterslange gangen waar elke vierkante centimeter bewerkt is met kunst. Ik iet mij dus maar meedrijven met de mensenstroom tot in de Sixtijnse Kapel. Daar onder ' Michelangelo's hemel ' was het een enorm gedrum en door mij tegen de zijwanden te drukken lukte het mij toch om een half uurtje dit wereldberoemde plafond te bekijken.
De Sint Pieter en het Sint Pietersplein beschrijven is een quasi onmogelijke opdracht. Ik beperk mij tot beelden die voor zichzelf spreken. Om indruk te krijgen van de omvang en rijkdom moet je er eigenlijk zelf geweest zijn. Wel vermeld ik hier het prachtige beeldhouwwerk, de Pietà van Michelangelo, waar ik het geluk had dit in alle rust en stilte te kunnen bewonderen. Mijn les geleerd aan het Vaticaans museum was ik nu wel de eerste om binnen te gaan en ook de eerste om de koepel te beklimmen. Anderhalf uur later toen ik wegging stroomde het Sint-Pietersplein vol met groepen mensen.
Afscheid van Rome met... Johann Wolfgang von Goethe.
" Wanneer men het niet zelf beleefd heeft, kan men zich niet voorstellen, hoe mooi het is bij volle maan een wandeling door Rome te maken. Alle details worden door de grote licht- en schaduwpartijen geabsorbeerd, en alleen de massale vormen staan in hun strenge monumentaliteit voor ons.Al sinds drie dagen hebben wij volop genoten van de helderste en schoonste nachten. Een bijzonder fraaie blik levert het Colosseum op.Het wordt 's nachts gesloten; er woont een kluizenaar in naast een klein kerkje, en bedelaars nestelen zich in de vervallen gewelven. Zij hadden op de begane grond een vuur aangelegd, en een zachte koelte dreef de rook aanvankelijk in de richting van de arena, zodat het onderste gedeelte van de ruïne onzichtbaar bleef, maar het bovenstuk van de geweldige muren er donker bovenuit stak; wij stonden bij het hek en zagen het schouwspel aan, de maan stond hoog en helder aan de hemel. Langzamerhand trok de rook door de gaten en openingen van de muren heen; door de maan werd hij belicht als een nevel. Het was een zeldzaam gezicht. In deze belichting moet men het Pantheon zien, het Capitool, het voorplein van de Sint-Pieter en andere grote straten en pleinen. En zo hebben de zon en de maan, evenals de menselijke geest ook hier een geheel andere functie dan op andere plaatsen; hier, waar zij geweldige, doch geenszins vormeloze steenmassa's tegenover zich hebben ".
