'Onze politieke cultuur verhindert efficiënt beleid’
'Jullie krant staat vol van de verkeerde recepten die men gebruikt'

Wim Moesen,
Professor emeritus aan de KULeuven

België en Zweden staan op hetzelfde niveau: hun overheden nemen elk 53,1 procent van het bbp voor hun rekening. In alle ranglijstjes over wat ze daarmee presteren, scoort Zweden veel beter dan België. Hoe komt dat? Wim Moesen, professor emeritus aan de KULeuven en specialist Publieke Financiën, legt het uit in een interview in De Standaard.

DS: U vergeleek recent Zweden en België?

‘In beide landen passeert 53,1 procent van de welvaart (bbp) via de overheden. Ze staan op een gedeelde vierde plaats, na Denemarken, Frankrijk en Finland.’

DS: Bereiken ze ook identieke resultaten?

‘Absoluut niet. Zweden en België delen de vierde plaats voor overheidsbeslag; maar voor regeringseffectiviteit is Zweden derde en België elfde, en voor economische competitiviteit is Zweden zesde en België dertiende. Ons rekenwerk voor twintig landen leert dat de omvang van het overheidsbudget totaal niets zegt over wat daarmee bereikt wordt. Het is niet omdat je veel uitgeeft, dat de resultaten goed zijn, maar ook het omgekeerde klopt niet.’

DS: Alleen de Scandinaven scoren goed?

‘Het ligt ingewikkelder. Drie Scandinavische landen – Denemarken, Finland en Zweden – hebben een zeer hoog overheidsbeslag én een zeer hoge beleidseffectiviteit.

Aan het andere uiteinde staan vier landen met hoge tot vrij hoge uitgaven en een lage effectiviteit: ik noem ze de Club Med: Griekenland en Italië, en Spanje en Portugal.

DS: De Belgen hebben evenveel en identiek materiaal, maar ze bakken er minder van?

‘Ja en het verschil zit in de gewoonten in de keuken en in de recepten die men daar gebruikt: de politieke cultuur dus. Als iedereen maar in de ijskast grabbelt als hij honger heeft zonder dat er regels zijn, zal die ijskast geregeld leeg zijn. Als men politiseert in plaats van te objectiveren, zullen veel dossiers aanbranden. Jullie krant staat vol van de verkeerde recepten die men gebruikt. Politieke benoemingen, slechte bezuinigingen. Dan verbaast het ook niet dat de burgers weinig respect hebben voor die beslissingen en ze niet naleven.’

Bron: DS

Guy Tegenbosch, De Standaard

Het verschil tussen Zweden en België blijkt al vóór de beslissingen: bij de statistieken en de probleemanalyse. Zweden objectiveert, België politiseert.

Zweden worstelde in de jaren ’90 met een hoog overheidsbeslag (+ 60 procent ) en een te hoge schuld (+ 85 procent). Er kwam een ‘Hoge Raad voor Financiën’; de regering bevolkte die niet zelf, maar liet dat aan experts over. Hun objectivering van de problemen werd aanvaard, hun adviezen gevolgd, de schuld halveerde, het overheidsbeslag zakte. België kent sinds de jaren ’90 een probleem met z’n concurrentiekracht. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven – werkgevers en vakbonden – moesten de problemen jaarlijks becijferen. De meeste jaren raakten ze het niet eens en waren er twee cijfers. Recent beval de regering dat de (vaak gepolitiseerde) experts van de Nationale Bank en het Planbureau de cijfers moesten uitklaren. Die deden dat, maar nog voor hun inkt droog was, bestookten de partijen elkaar met hun verschillende interpretaties. Er zijn maar statistieken als erover onderhandeld is.