Brussel: kolonie of kolonialisator ?

De Brusselkeuze uit het programma van N-VA lokt vele reacties uit. Soms emotioneel, dan weer vele tinten gal en ook enkele ‘grote woorden’.

De tijd van de kolonialisatie is voorbij, kon men zelfs lezen in de reacties op de ‘Brusselkeuze’ die N-VA wil invoeren. Hetzelfde Brussel, die institutionele Belgenmop die ons bezighoudt, het bodemloos vat, dat niemand ooit kan vullen, meteen ook het land waar alle stereotypen ook een beetje waar zijn.

In zijn boek over de onderhandelingen van de zesde staatshervorming schrijft Johan Vande Lanotte (Sp.a): ‘Als er over Brussel wordt gediscussieerd, wordt iedereen meteen kwaad. Dan vliegen de verwijten en stereotypen heen en weer. De Vlamingen willen alleen maar rechten en jobkes. De Franstaligen leven van het geld van de Vlamingen, maar spreken geen gebenedijd woord Nederlands. En ze zijn spilziek. Het vervelende is: in Brussel zijn alle stereotypen ook een beetje waar.’

Al minstens even leerrijk is de passage over Brussel in de recent gepubliceerde memoires van PS-coryfee Merry Hermanus., weinig bekend in Vlaanderen, maar wel een zwaargewicht binnen de Brusselse PS. Jarenlang was Hermanus de rechterhand van Philippe Moureaux (PS). Het besluit van Hermanus is ontnuchterend: zonder een grondige hervorming van de Brusselse instellingen, zal Brussel nooit meer zijn dan een Danaïdenvat ... een bodemloos vat, dat men nooit zal kunnen volscheppen.

Franstalige reacties

De plannen van N-VA over Brussel lokken vele reacties uit. Vaak emotioneel en bijzonder voorspelbaar. Emotie, veel emotie en heel veel emotie. Zo bijvoorbeeld begint het editoriaal van Francis Van de Woestyne in La Libre Belgique met de woorden ‘Décoiffant, stupéfiant, horrifiant.’ Klinkt alvast mooi, maar betekent eigenlijk niets. Bij Béatrice Delvaux, die zoals steeds meent aan te voelen wat in Vlaanderen leeft, luidt het in Le Soir: ‘Schizophrène, paradoxale et peu enthousiasmant pour l’électeur néerlandophone.’ Ik denk echt niet dat de Vlaamse kiezer op 25 mei 2014 veel boodschap zal hebben aan de analyse van Delvaux.

De politieke praatprogramma’s ‘Mise au point’ (Rtbf) en ‘Controverse’ (Rtl) stonden zondag in het licht van het programma van N-VA. Ik had me voorgenomen om te kijken, want ik ben geïnteresseerd in het standpunt van de Franstaligen. Na enkele minuten ‘Mise au point’ was het al zover. Filosoof Drieu Godefridi verklaart dat de voorstellen van N-VA voor Brussel ‘fascistisch’ zijn. Ik heb de TV meteen uitgezet. Ik ben het beu om omwille van mijn taal vergeleken te worden met de grootste misdaden uit de vorige eeuw. Noch ik, noch mijn familie waren daarbij betrokken. Ik heb niets te zien met het fascisme, noch met het nazisme. Waarom zou ik moeten aanvaarden dat er steeds over Vlaanderen wordt gedacht in die termen? Ik ben een democraat in hart en nieren. Alleen maken dit soort van vergelijkingen elk politiek debat onmogelijk. Dat is pas totalitair denken.

Maar zoals steeds krijg ik geen antwoord op de fundamentele vraag: waarom willen Franstaligen met Vlamingen samenblijven? Indien het dan toch onmogelijk blijkt om langer dan vijf minuten over Vlaanderen en Vlamingen te spreken zonder dat er vergelijkingen worden gemaakt met de jaren dertig, het fascisme, het nazisme, ... waarom dan toch samenblijven?

50 tinten donkerrode gal

De prijs voor de subtiliteit gaat alvast naar ene Hugo Camps. Het programma van N-VA kan hij ontleden in twee woorden: ‘demente slapstick’. Wat een overtuigende argumentatie! Hij slaagt er bovendien in om, dan nog op het eerste blad van een kwaliteitskrant, de politicologen die in de media de plannen van N-VA kwamen duiden, te bekladden als ‘relnichten’ (sic). Van niveau gesproken! 50 tinten gal. Verzuurde linkeronderbuik. Campsschot.

Enkele maanden geleden schreef Camps al even subtiel, na de documentaire op Vier over Sybille de Selys Longchamps en haar dochter Delphine: ‘Hoe wanhopig moet je als tv-zender zijn om een oud wijf op te voeren’ (sic). Tja, mocht Camps ooit eens over Camps schrijven, dan zullen we ongetwijfeld mogen lezen: hoe wanhopig moet je als gazet zijn om dagelijks een oude vent op te voeren?

Iemand anders zou zo’n zaken moeten schrijven, het kot zou te klein zijn. Maar Camps mag dat allemaal, hij is namelijk ‘stukjesschrijver’, ‘gedachtzegger’ en ‘allesweter’. Rode gal behoeft geen krans.

Brusselse reacties: Back to the future

Zoals gebruikelijk deden ook enkele Nederlandssprekende Brusselaars hun duit in het zakje. Philippe van Parys (UCL) heeft het over ‘kolonialisatie’. Eric Corijn (VUB) voorspelt Brussels ‘verzet’. Schrijfster Celia Ledoux dreigt er zelfs mee te emigreren, want ze wil niet wonen in een separatistisch land ... een argument dat ongetwijfeld zware indruk zal maken op de Vlaamse publieke opinie.

Brussels minister Guy Vanhengel (Open VLD) vond dan weer dat de Brusselaars ‘apatride’ werden, maar de kans dat hij weet wat dit woord betekent is vrij gering. In het N-VA-model blijven de Brusselaars immers gewoon Belgen, zoals dit op heden het geval is. Of bedoelt Vanhengel misschien dat alle Belgen nu al apatride zijn?

Kolonialisatie, verzet, volksverhuizing, apatride, ... Het lijkt op de mooie film ‘Back to the future’ uit 1985 met Michael J. Fox. We zitten volop een andere eeuw. Nog even en Leopold II zit opnieuw op de troon.

Een kind zonder naam

Spijtig dat er zo weinig aandacht wordt besteed aan de onhoudbaarheid van het huidige Brusselmodel, die wirwar van instellingen waar geen kat haar jongen in terugvindt. De verwarring is dermate troef dat er nog nauwelijks een Vlaming of een Vlaamse Brusselaars is die weet of dat gewest nu ‘Brussels Hoofdstedelijk Gewest’ heet, dan wel ‘Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, of ‘Brussels Hoofdstedelijke Gewest’, of misschien ‘Brusselse Hoofdstedelijke Gewest’?

Het is alvast een mooie quizvraag. En, zoek het antwoord niet op de website van het gewest, want wat daar staat is fout. Kan het eigenlijk nog surrealistischer? Hoe wanhopig ben je als tweetalig gewest, wanneer je zelfs je eigen naam in het Nederlands niet meer kent?

Hendrik Vuye, professor staatsrecht, op Doorbraak.be

"Indien het dan toch onmogelijk blijkt om langer dan vijf minuten over Vlaanderen en Vlamingen te spreken zonder dat er vergelijkingen worden gemaakt met de jaren dertig, het fascisme, het nazisme, ... waarom dan toch samenblijven ?" -Hendrik Vuye-