Het Brusselgevoel

Rik Van Cauwelaert

Decennialang worden Brussel en het Hoofdstedelijk Gewest bestuurd door afdragertjes. De traditionele Vlaamse partijen hebben in het verleden zelden geïnvesteerd in Brussel. Het pijnlijke resultaat is bekend: een schrijnende armoede, een schrikwekkende werkloosheid. Maar er is uitzicht op beterschap. Want er bestaat nu een Brusselgevoel, zeggen academici.

Al snel was duidelijk dat achter Freddy Thielemans' vertrek [als burgemeester van Brussel] een brutaal Brussels machtsspel schuilging. Thielemans legde zijn burgemeesterssjerp pas af na de schriftelijke zekerheid dat hij de leiding kreeg van de vzw Tentoonstellingspark, die de Heizelsite uitbaat.

De vzw Tentoonstellingspark, volledig gecontroleerd door de PS, is de 'pompe à fric' (de geldpomp) van de stad Brussel. Paul Van den Boeynants mocht er destijds de laatste jaren van zijn politieke loopbaan slijten en forse emolumenten opstrijken, als hij maar wegbleef uit het stadhuis.

Decennialang al worden Brussel en het Hoofdstedelijk Gewest bestuurd door een nomenclatuur van politieke farceurs als Kir en Thielemans. Als burgemeester van de hoofdstad van het federale koninkrijk paste Thielemans in een lange traditie van 'viveurs' als Hervé Brouhon (PS) en gewezen dancingportier Michel Demaret (PSC).

De traditionele Vlaamse partijen hebben in het verleden zelden in Brussel geïnvesteerd. Zij lieten hun mandatarissen veelal in de steek, keken de andere kant op en lieten begaan. Daar wordt nu de prijs voor betaald. De Brusselse gemeenten kreunen onder de schulden, toch blijft het hoofdstedelijk gebied voor de meeste Franstalige politici één grote zelfbedieningszaak.

Wie dat niet gelooft, moet eens lezen wat PS-apparatsjik Merry Hermanus daarover schrijft in zijn pas verschenen memoires 'L'ami encombrant'. De meest onthutsende passages over het hoofdstedelijke bestuur werden tot nu toe door niemand tegengesproken. Zo schrijft Hermanus: 'In principe staan de [Brusselse] gemeenten onder de voogdij van de regionale regering. In werkelijk bestaat er geen controle. Het Brussels Gewest heeft geen rekenhof. Er is dus geen controle op de regionale begroting en bijgevolg ook niet op de gemeentelijke begrotingen en de naleving ervan.'

En hij gaat voort: 'Wat niet wil zeggen dat iedereen in het Gewest de zaken op hun beloop laat. Verre van, er zijn ambtenaren die op competente wijze zorg dragen voor het beheer van de publieke fondsen. Maar de situatie is erger. Het institutionele systeem faalt en bevestigt de ergste kritiek die in het noorden van het land wordt gemaakt.'

'In Brussel', verduidelijkt Hermanus, 'is elke beslissing een kwestie van geven en nemen, van een of andere combinazione. Al jaren worden de gemeentelijke begrotingen niet meer goedgekeurd. De toezichthoudende ambtenaren krijgen de opdracht de voorgeschreven termijnen te laten verstrijken, en daarmee is de kous af. Daarom blijft de Brusselse regio met haar gemeenten zonder grondige hervormingen een bodemloos vat. Dit is het failliet van een systeem, daar is iedereen het over eens, zelfs zij die al te genereus worden betaald voor hun zwakke of onbestaande competenties.'

Voor alle duidelijkheid: Merry Hermanus is, als gewezen gemeenteraadslid en schepen van de gemeente Jette, als secretaris-generaal van de Franse Gemeenschap en als voormalig Brussels Parlementslid een ervaringsdeskundige.

Voogdij

Elk voorstel om het Brussels Gewest onder federale, laat staan Vlaamse en Waalse voogdij te plaatsen, wordt door minzame academici als Philippe Van Parijs (UCL) en Eric Corijn (VUB) krachtig verworpen. Volgens de professoren bestaat er zoiets als een Brusselgevoel en moet de rest van het koninkrijk blijven betalen voor het onnoemelijke aantal diensten dat de hoofdstad en haar bestuurders het land bewijzen. Die diensten zijn: het opvangen van minder- bedeelden uit de rest van de wereld, de opvang van jongeren en studenten en het onthaal van internationale, Europese ambtenaren, diplomaten en andere lobbyisten die, jammer genoeg, niet meebetalen voor de weldaden waarmee ze door Brussel worden overladen.

Het moet toch zijn dat het Brussel van de academici die elkaar treffen in de knusse Universitaire Stichting nogal verschilt van het Brussel waarin de bewoners van de achterbuurten van Anderlecht, Molenbeek, Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node moeten zien te overleven. Want ondanks dat warme Brusselgevoel kwam 42 procent van de inwoners van het Brussels Gewest bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen niet opdagen of stemde ongeldig.

Rik Van Cauwelaert in Paleis der Natie (uittreksel uit De Tijd)