LETTERLIJK:

Het PS-model dat de intransparantie cultiveert, moet verdwijnen

Het opstappen van de voorzitter van het auditcomité van de federale overheidsdiensten is een indicatie dat de PS-staat de intransparantie cultiveert. Dat blijkt nog duidelijker uit de kritiek van het Rekenhof op de rekeningen van Wallonië en de Franse Gemeenschap.

Mij valt op dat rangschikkingen van landen of regio’s op basis van criteria als corruptie, welzijn, vertrouwen in de instellingen, goed bestuur, gelijkheid en kwaliteit van onderwijs in grote mate dezelfde winnaars opleveren. Het zijn in essentie Noord-Europa en de blanke gewezen Britse kolonies, en voor sommige criteria de Verenigde Staten en Singapore. Die performantie spruit voort uit een totaalgebeuren dat talenten betere kansen biedt. Meritocratie, integriteit, transparantie en de voorbeeldfunctie van overheden zijn daarbij essentieel.

Onlangs (De Tijd, 5 november) wees ik erop dat bij gelijke uitkeringen in diverse delen van het land de armoedebestrijding in Vlaanderen efficiënter is. Hetzelfde geldt voor allochtone werkgelegenheid en studieresultaten. De PS-staat is zowel economisch als sociaal inefficiënt. De Walen zijn er de rechtstreekse slachtoffers van, de Vlamingen, via de transferten, de onrechtstreekse. Om dat systeem in stand te houden moet de PS haar macht steeds meer vergroten en de rekening voor haar inefficiëntie naar Vlaanderen kunnen blijven doorsturen. Het gaat hem niet om ideologie. Het gaat hem over politieke macht: benoemingen, subsidiëring van schatplichtige organisaties, baronieën, nepotisme, cumul van inkomens en pensioenen, en, in functie daarvan, gebrek aan transparantie.

De CVP-staat - die veel performanter was - heeft afgedaan. De PS-staat is nooit machtiger geweest en cultiveert de intransparantie, zoals ook blijkt op federaal vlak uit het opstappen van de voorzitter van het auditcomité van de federale overheidsdiensten.

Onbetrouwbaar

Het uitstekende werk van CEO Johnny Thijs bij Bpost is terecht door velen geloofd. Het malgoverno van PS-minister Jean-Pascal Labille is duidelijk: staatsondernemingen passen in het plaatje van de PS-staat. Of de efficiëntie gediend wordt, is irrelevant. De derde betaler is politiek ook irrelevant.

De hypocrisie werd mooi toegelicht in een artikel van de Franstalige krant La Libre (22 november) die een expert die niet genoemd wenste te worden het volgende liet berekenen: om het inkomen van Kamervoorzitter André Flahaut te betalen zou een privé-werkgever een salariskost van 700.000 euro moeten dragen. Flahaut liet ook zijn Luxemburgse (samenwonende) vriendin benoemen tot gouverneur van Waals-Brabant. Haar inkomen is niet meegerekend.

Met Bpost en zovele andere incidenten moeten de regeringspartijen nog eens onder het Caudijnse juk door. Nieuwe vernederingen in s’ lands belang?

La Libre vraagt zich ook af waarom een Waals minister meer verdient dan een federaal minister, of een Brusselse staatssecretaris meer dan een Vlaamse minister.

Dezelfde La Libre titelde op 20 december dat het Waalse Gewest bijna twee keer meer schuld heeft dan het beweert (meer dan 11 miljard euro). Het verwijst naar het 25ste rapport van het Rekenhof gericht aan het Waals Parlement. De regering voldoet niet aan de normen van ‘régularité, sincérité et d’image de fidélité’. Met andere woorden, hun rekeningen zijn onbetrouwbaar.

Het is de schuld van het Rekenhof, zeggen de ministers Rudy Demotte (PS) en André Antoine (cdH) ‘sereen’, terwijl het gaat om de strengere Europese normen die consolidatie vereisen, voor iedereen gelden en (uiteraard) in Vlaanderen worden toegepast.

Ik heb de rapporten van het Rekenhof eens van nabij bekeken. Het jongste rapport begint met de stelling dat het Waalse begrotingsjaar 2009 gerapporteerd werd op 13 juli 2013. ‘Dans le passé, le gouvernement n’a jamais respecté [les délais légaux]’, stelt het Rekenhof. Daarom is de controle op de rekeningen van 2005 tot 2007 nu gebeurd en wacht die voor 2008 op commentaar van de (Waalse) administratie. Het Waalse ontwerpdecreet dat de Europese normen moest implementeren, is zelfs niet neergelegd.

Het Waalse ‘blunderboek’ is een inventaris van ondeugdelijk bestuur en onregelmatigheden. Geen spoor van verificatie van Europese conformiteit. Geen verificatie van de marktwaarde van participaties of leningen. Schulden bij tussenvennootschappen van Wallonië correleren niet met de relevante vorderingen. Transacties zijn niet gedocumenteerd. Regels, waar die bestaan, worden overtreden.

De (interne) auditfunctie is een lachertje. Geen personeel van niveau. Lage verloning. Weinig tussenkomsten. Verkeerde samenstelling van organen. Belangenconflicten allerhande. Er is maar één medewerker die als ‘confirmé’ (gecertificeerd?) kan worden beschouwd. Vorming is onbestaande. Het rapport besluit: ‘Het activiteitsniveau laat niet toe de auditfunctie te beoordelen.’

Kortom, interne audits zijn in Wallonië een fictie. Er is zelfs niemand om uit protest ontslag te nemen.

Ernstige controle

De laatste gecontroleerde rekeningen van de Franse Gemeenschap zijn die van 2008 en, stelt het Rekenhof, ‘dans le passé, le gouvernement de la Communauté Française n’a jamais respecté les délais’. Over wie hebben we dat nog gelezen? Het recentste rapport over het patrimonium betreft… het jaar 2001. Thesaurierapporten werden nooit ingediend. Dan volgt een lijst van mankerende rapporteringen die elke ernstige controle onmogelijk maken. 

Er was media-aandacht in Vlaanderen over het meenemen van waarschijnlijke onderbestedingen van 2013 door minister Muyters in zijn begroting voor 2014. Er waren wel, voor de jaren 2011 en 2012, een geconsolideerde balans en een resultatenrekening, overeenkomstig de nieuwe strenge Europese normen. En net zoals de vorige, waren die op tijd ingediend. Opmerkingen van het Rekenhof zijn er, maar het gaat om verbetering, verfijning. Dat zijn normale discussies, zeker voor een overgangsjaar.

De Vlaamse media zijn blijkbaar niet geschoffeerd door de ‘onbetrouwbare ‘ of ontbrekende rekeningen van Wallonië en de Franse Gemeenschap.De Vlaamse media zijn blijkbaar niet geschoffeerd door de ‘onbetrouwbare ‘ of ontbrekende rekeningen van Wallonië en de Franse Gemeenschap. Wel was er grote kritiek op de ‘onderbestedingen’ van minister Philippe Muyters (N-VA), een zeer technische discussie, die het ‘getrouwe beeld’ niet aantasten. Het is het verhaal van de splinter en de balk, enkel omgekeerd.

Wat zou gebeuren als Wallonië en de Franse Gemeenschap geen overheid waren? Als uw onderneming dezelfde beoordeling van haar externe auditor zou krijgen als bijvoorbeeld de Waalse regering van het Rekenhof? Dan zouden het management en de raad van bestuur moeten opstappen, zou het bankroet wenken en zouden wellicht straffen volgen.

Nochtans zijn het politici van de partij - die de hoofdverantwoordelijkheid draagt voor dat malgoverno - die meer greep willen krijgen op overheidsbedrijven. Zelfs op de overheidsbedrijven die goed gerund worden en die tot nader order ook de Vlaamse burgers toebehoren.

Aansprakelijk

België is tegenover Europa verantwoordelijk voor de integere toepassing van bijvoorbeeld milieu-, begrotings- en rapporteringsregels door gemeenschappen en gewesten. Omdat het Waals Gewest en de Franse Gemeenschap klaarblijkelijk in gebreke blijven, lijkt het me gepast dat een federale parlementaire commissie hun integriteit zou onderzoeken en bestuurlijke en financiële sancties zou voorstellen.

Ook het Vlaams Parlement kan het Rekenhof om opheldering vragenDe handelswijze van de door de PS gerunde overheden doet denken aan de tijd van feodale heren (en dames) die zich boven de wet waanden.

Wegens de aansprakelijkheid van België kan wat hierboven staat het federale parlement en in het bijzonder de Franstalige kiezer en Kamervoorzitter André Flahaut (PS) niet onberoerd laten. Ook het Vlaams Parlement kan het Rekenhof om opheldering vragen. Zo wijst het Rekenhof (rapport van november 2013, pagina 5) op de mogelijkheid dat Vlaanderen zal moeten meebetalen aan de boetes wegens het overtreden van de Europese regels voor de behandeling van stedelijk afvalwater. Overtredingen die enkel in Wallonië gebeurden.

Misschien kan actie ondernomen worden via een soort trojka op zijn Grieks? 

Mijn wensen voor 2014 zijn dat er een systeem komt waarbij het malgoverno in het hele land wordt aangepakt. Dat kan enkel indien eindelijk een einde wordt gemaakt aan de PS-staat.

Louis Verbeke, voorzitter van de Vlerick Business School

(De Tijd)