|
360 jaar stamboom Mengels 1655 – 2015.
Het samenstellen van een stamboom was voor mij zoiets als het betreden van onbekend terrein. In het begin een beetje onwennig en het leek op een onmogelijke opdracht. Naargelang de tijd vorderde raakte ik meer en meer in de ban van het verleden. Ik vond mijn weg ook op de digitale snelweg en bezocht vele genealogische sites welke van onschatbare waarde waren voor de reconstructie van de ‘Mengels-boom’.
De reis werd voor mij belangrijker dan de bestemming want aan het einde van de rit blijf je toch met een onvoldaan gevoel achter. Ergens stopt het ‘vinden van’ en is er niets meer om de vader van je voorvader te vinden. Gegevens eindigen op de breuklijn van het laatst geschrevene en het niets meer. Je kijkt dan op tegen eeuwen van voorvaders en familie die verdwenen. Ze leefden anoniem in tijden waar niets geregistreerd werd. De kunst is dan om het los te laten en te berusten in de onvoldaanheid die toeslaat. Zo begint het geboorteregister in Kanne pas in 1697 en alle geboortes voor dit jaar staan nergens geregistreerd.
Met mijn poging tot het reconstrueren van de stamboom Mengels wilde ik ook meer doen dan een boekhoudkundige opsomming geven van namen en data zoals we er al zoveel kennen. Ik had de bedoeling om de stamboom te gebruiken als kapstok om er een familiekroniek aan op te hangen.
Ik zocht, voor zover als mogelijk, naar familiebanden en de verhalen achter de namen. Deze mensen welke verdwenen in de plooien van de tijd hadden er recht op vond ik. Ik heb ze dan ook een beetje teruggehaald uit het verleden en zichtbaar gemaakt.
Het verleden heeft bij mij altijd een grote rol gespeeld en ik heb altijd al beseft dat wij hier op deze aarde, om het oneerbiedig uit te drukken, maar een voorlopig eindproduct zijn van vele generaties die ons voorafgingen. Een optelsom van genetisch materiaal dat generaties lang verrijkt werd door huwelijken. Het idee dat je toch moet weten waar je van afstamt is iets waar ik altijd mee rondgelopen heb. Het heden begrijpen door het verleden te kennen, je weet wel. Het is op waakvlam blijven smeulen tot ik enkele maanden geleden enkele verloren gelegde A4 blaadjes terugvond welke ik jaren geleden kreeg van mijn vader. Het was een getypte tekst met een beknopte opsomming van onze voorouders. De tekst kwam niet uit een printer maar rolde uit een typmachine, dit maar om aan te geven hoe lang dit schrijven al bestond. Hiermee ging ik aan de slag. Wie al dit voorbereidend werk had gedaan kon ik niet meer achterhalen, maar langs deze weg wil ik hem of haar bedanken.
De zoektocht naar de oorsprong van de stam Mengels nam mij mee op reis naar een kleine stukje Limburg, verstopt in het Zuid-Oosten van de provincie. Het ligt aan de grens met Nederland en op een boogscheut van Maastricht.
Ik vond mensen en familiebanden terug in het glooiende landschap van Haspengouw, waar ze leefden in dorpen met namen die klonken als muziek. De heerlijkheden Opcanne en Neercanne, de dorpen Wilre en Montenaken, ze bestaan nog ook al hebben ze andere namen gekregen. Doorsnee mensen waren het die er leefden als vice-schout, burgemeester, landbouwer, koster of schrijnwerker.
België was nog science fiction en we leefden onder het gezag van de Prins bisschop in Luik. Het was de tijd van de Oostenrijkse Nederlanden. Het waren woelige tijden met oorlogen, plunderingen en hongersnood. We zaten op de eerste rij bij de slag van Lafelt en waren getuigen van het beleg van
Maastricht.
Ik vond veel kindersterfte terug en gezondheid was een kostbaar goed.
Veel hulp kreeg ik ook van Winand Mengels, één van onze voorvaderen die een kroniek schreef over alles wat zich afspeelde in zijn dorp Kanne en omgeving. Hij beschreef in zijn boek de gebeurtenissen in de periode tussen 1740 en 1778, het jaar van zijn dood. Deze kroniek, welke 38 jaar overspant, schreef hij in het toen gangbare oud Nederlands en hij gebruikte de titel:
“Memorie ofte Kronyck-boeck waarin beschreven zyn de merkwaerdigste geschiedenissen ende voorvallen in het dorp Opcanne ende daeromtrent, sedert het jaar 1740 uyt nieuwsgierigheyt zeer naukeurig, zoo veel doenelyck is geweest, opgestelt ende geschreven door my Winand Mengels, inwoonder, vice-schouth en schepen van Opcanne”
Als titel kan dit wel tellen zou ik zo zeggen. Het bevat een schat aan gegevens en geeft toch een inkijk in de manier hoe er toen geleefd en gedacht werd. Hoe meer ik er in las, hoe meer ik wou weten.
Mijn opzoekingen in het verleden stopten in het midden van de zeventiende eeuw, omstreeks 1655. Het was het bij de geboorte van onze stamvader Petrus Mengels. Maar waar hij het levenslicht zag en wanneer, dat kon ik niet achterhalen. Was hij van Kanne of Maastricht afkomstig? Wie waren zijn voorouders? Onbekend.
Van in het begin nam ik me voor om geen speculaties, halve waarheden of veronderstellingen aan elkaar breien. Wat ik ging schrijven moest juist en onderbouwd zijn. Ik gebruikte daarom alleen gegevens welke neergeschreven werden in de zogenoemde ‘GHB’ geschriften, de parochiale geboorte-, huwelijks- en begrafenisregisters.
De enige gegevens welke ik van onze stamvader Petrus (Pieter) terugvond is een vermelding in het begrafenisregister van Kanne. Hij werd er begraven in 1720, zonder vermelding van dag of maand.
Met wie hij gehuwd was heb ik niet kunnen achterhalen maar hij was met zekerheid vader van op zijn minst vier kinderen, Petrus (Pieter), Maria, Helena en Joannes.
Deze familiebanden waren min of meer gemakkelijk vast te leggen omdat ze regelmatig vermeld werden als getuige, dopeling, bruid, bruidegom of partner bij dopen, huwelijken en begrafenissen.
In het kader van de privacy en het gebruik van persoonsgegevens stopte ik acht generaties verder. Het is de generatie van mijn grootvader en grootmoeder Willem Mengels en Josephine Cleuren. (20.03.1879 – 28.05.1963)
Om te besluiten wil ik nog toevoegen dat ik de wijsheid niet in pacht heb en dat deze kroniek best nog mag aangevuld worden met nieuwe of betere gegevens. Beschouw dit werkje als een poging van mij om op een pretentieloze manier een overzicht op te stellen van een stuk vergeten familiegeschiedenis.
|
