Ringverslag Rohel Tjeukemeer 2018

In 2018 zijn er op de vaste ringplek aan het Tjeukemeer in totaal 60 soorten gevangen en 1929 vogels van een ring voorzien. Dit jaar veel meer soorten dan in 2017 (50). Deze toename zal ongetwijveld verband houden met het terugzetten van de bosschages waar in de winter van 2017/2018 mee is begonnen. De vogels komen nu meer in de overgebleven (CES) bosschages en de kans op vangen is daardoor groter. Klopt ook want in het najaar moest ik soms de netten al vóór 09:00 uur sluiten i.v.m. de toegenomen aantallen (1 ringer aanwezig).   Koploper in 2018 was wederom de kleine karekiet met 317 geringde eksemplaren. Opvallend was dit jaar dat er twee nieuwe soorten aan de soortenlijst (sinds 1985) konden worden toegevoegd. De slobeend (nr.95) was op 3 november wel een totale verrassing, de vogel hing zowaar in een van de bovenste vangbanen van een mistnet en veroorzaakte zelfs geen enkel gat in het net. Op dezelfde dag werd ook nog een (lang verwachtte) cetti’s zanger (nr.96) gevangen in een mistnet langs de rietzoom bij net baan C9. Twee nieuwe soorten op 1 dag. Op 23 november zelfs een 2^e cetti’s zanger, nu bij vangbaan C6.  

Naast de cetti’s zangers en de slobeend werden er ook meer opvallende soorten gevangen zoals; bladkoning 25 september (2^e sinds 1985), draaihals 1 september (2^e sinds 1985), grote gele kwikstaart 20 oktober (2^e sinds 1985), roodborsttapuit (5^e,6^e en 7^e vangst sinds 1985) en tapuit (6^e, 7^e en ^8e sinds 1985). Een ijsvogel die op 28 augustus werd geringd was na 13 dagen al in Wieringerwerf en is snel de Afsluitdijk dus overgestoken.

Er werden in 2018 in totaal 53 individuen gevangen met een pootring van vóór 2018. Het ging hier vooral om de vijf meest gevangen (52,83%) geringde soorten; rietgors (9), zwartkop (7), kleine karekiet (6), rietzanger (3) en fitis (3). Buitenlandse pootringen werden vastgesteld bij rietgors (1 Frankrijk), zwartkop (1 Belgie) en kleine karekiet (1 Engeland, 1 Frankrijk). Vogels met Nederlandse vreemde pootringen kwamen van kerkuil (1), zwartkop (1) en spreeuw (1).

De kleine karekiet met Engelse pootring is dezelfde die we ook al eens in mei, juni en juli vorig jaar op de ringplek terug vingen.

Al met al was het een goed ringseizoen 2018. Mochten in 2019 en erna er mensen zijn die graag eens een ochtend bij het vogelringen aanwezig willen zijn dan kan dat. Eerst even bellen met 0513-414788.

Er is zelfs een mogelijkheid om als assistent of aspirant ringer (in opleiding) mee te draaien op het Ringstation Rohel.

Wens jullie, mede namens mijn vrouw, allemaal een goed en gezond 2019 toe en veel leesplezier met dit verslag.

Bijlagen:
bokje na 1kj.JPG (165.1 KB)   
Jaarverslag Rohel Tjeukemeer 2018.pdf (7 MB)   

Boerenzwaluwen hadden een 2018 een warme zomer.

In 2018 leek het er eerst op dat we een slecht boerenzwaluwenjaar  te verwerken zouden krijgen. Eerst in het overwintergebied in Afrika hadden de vogels vlak voor hun terugkeer te maken met grote stof en zandstormen die de wegtrek verhinderden en in veel gevallen onmogelijk maakten. Toen er toch meer ruimte ontstond om deze stof en zandstormen te trotseren kregen ze ook nog te maken met flinke harde winden, regen en kou in het zuiden van Europa. Geen wonder dat er velen erg laat op de broedplaatsen aankwamen. Sommigen zelfs pas eind mei, toen  de eersten al net kleine jongen hadden, begonnen zij pas met hun 1e legsel.

In dit verslag(73 pag. )een opgave van wat er allemaal onderzocht is en  allerlei wetenswaardigheden die in 2018 zijn opgetekend tijdens het onderzoek met aanvullingen van correspondenten en aandacht  voor de witte vlek op de buitenste staartpen.   Reden te meer om ook eens de uitslag van het onderzoek naar pesticiden eens goed te lezen en naar de fotos te kijken van de zand en stofstormen in Afrika.Veel plezier met het lezen van het verslag en mocht U aanvullingen hebben of bijzondere ervaringen met boerenzwaluwen dan hoor ik dit graag.

Een goede start in 2019 en  een fijne jaarwisseling  toegewenst

 29 december 2018. Jan de Jong, Joure.

Boerenzwaluw onderzoeker in Friesland.

Bijlagen:
boerenzwaluw 26-8-2018 Marianne Slot. Waterland.jpg (227 KB)   
Boerenzwaluw Journaal 8, 2018 Jan de Jong.pdf (4.4 MB)   

Watersnip liet zich weer vangen op Ringstation Rohel Tjeukemeer.

Op zaterdagmorgen 29 september al vroeg in de ochtend afgereisd naar de ringplek aan het Tjeukemeer bij Rohel. Bij aankomst rustig najaarsweer met enkele laaghangende mistbanken. Vanmorgen naast de netten voor de watersnippen ook enkele mistnetten voor zangvogels  geplaatst  met geluid van zwartkop (en later rietgors) op netbanen B14-B15 en B15a.  De watersnippen waren bij het plaatsen al wel aanwezig doch er vlogen drie vervroegd weg. Na het plaatsen van de netten het geluid geplaatst, een mix van watersnip/bokje. Het terrein aan de westkant van het slootje is een goede plek om ze te vangen. Daar is nog een stukje drassig weiland, waar vroeger  bosjes stonden, met hier en daar modderige plekjes. De vegetatie bestaat uit  wat riet/lisdodde en zeggenpollen.

Pas even voor 07:30 uur, toen het iets lichter werd vielen een viertal watersnippen in vanuit het noorden.  Na 08:30 uur werd nog een 2 tal watersnippen gevangen die indaalden en tijdens het bezoek aan de netbanen opvlogen en in het net belanden. Geen gek aantal van 6 watersnippen. Doch er waren vanmorgen nog geen bokjes te zien op de vangplek. Diverse  watersnippen waren bezig met de staartrui.

De netten die voor zangvogels werden  geplaatst leverden toch nog flink wat  roodborsten (14)en rietgorsen (17) op . De vangsten van de zwartkop (8) vielen me wat tegen. De volledig lijst met gevangen  vogels en het verslag staat in de Bijlage.

Jan de Jong. Ringer 403 . Email; j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
20180929.docx (236.7 KB)   
baardman 29 sept 2018 Rohel Tjeukemeer.JPG (63 KB)   
watersnip 29 sept 2018 Rohel Tjeukemeer.JPG (148.8 KB)   

Bladkoning zelden gevangen aan het Tjeukemeer. 

Op 25 september reisde ik al vroeg af naar het Tjeukemeer om vogels te vangen. Het was een heldere ochtend met volle maan en het waaide gelukkig niet al te hard. Wel lag er over het weilandengebied bij Rohel als het are een dunne deken van laaghangende grondmist doch bij aankomst aan het Tjeukemeer was die verdwenen aan de oever. Na het opzetten van de netten in de banen bleek al snel dat er een ransuil aanwezig was. Omdat het zo helder was met volle maan wist de vogel de pas geplaatste netten snel te ontwijken. Nadat ik het geluid van de zwartkop had aangezet was het wachten opo de eerstre vogels. Dit bleek na enige tijd een rietzanger te zijn die al even voor 06:00 uur in netbaan B14 hing. De vogel had duidelijk vet (vetscore 3) maar woog niet zo veel (11,2 gram).Duidelijk een vogel die al een flinke reis voor de boeg had afgelegd.  Nadat er eerst  wat zwartkoppen in donker konden ontsnappen uit de netten kwamen de eerste roodborsten ook door rond 07:30 uur Al snel werd duidelijk dat er kennelijk maar weinig zwartkoppen doortrokken vanmorgen. Wel waren er meerdere kleine karekieten  en zelfs een enkele ongeringde snor aanwezig.  Toen na de zonsopkomst weldra de mezen (pimpelmees, staartmees en koolmees) ook los kwamen was het opletten. Zelfs een viertal zanglijsters en 2 merels gaven acte de precance.  Snel liepen de netten vol en toen er ook nog veel rietgorsen los kwamen moest ik  voor 09:00 uur  snel de netten sluiten omdat het anders veel te druk werd. Het bleek een goede zet want  er waren al 119 vogels inmiddels. Al deze vogels moesten  nog verwerkt worden, en ze kunnen uiteraard niet zo lang vastgehouden worden.  Toen ik de laatste netten opruimde viel me op dat er toch nogal wat tjiftjaffen in zaten. En jawel hoor, bij het laatste net (B15a) trof ik zowaar een voor deze ringplek zeldzame bladkoning. Dat was lang  geleden dat hier een gevangen was! Op 4 oktober 1986 , dus bijna 31 jaar geleden werd de eerste gevangen op deze ringplek. De ochtend kon niet meer stuk! Oook naast deze bladkoning  zat er in netbaan C4 ook nog een eerste jaars roodborsttapuit, een soort  waarvan ik dit jaar al eens eerder een had gevangen op 1 september. Ook de roodborsttapuit komt zelden voor aan het Tjeukemeer, dit was de 6e vangst pas sinds 1985.

Voor meer details en fotos zie mijn verslag in de Bijlagen.

Jan de Jong ,Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen. Email; j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
20180925..docx (487.6 KB)   
bladkoning.JPG (140.8 KB)   
koperwiek na1kj.JPG (185.2 KB)   
roodborsttapuit.JPG (135.8 KB)   

Groep van jeugdvogelwacht Joure bij het ringen van vogels aanwezig.

Op 15 september was er op het Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer al vroeg in de ochtend om 07:15 uur een flinke groep jongens en meisjes van de Jeugdvogelwacht Joure  met hun begeleiders  aanwezig. De zon was nog maar nauwelijks op als de groep in ganzenpas naar de oever wandelde. Ondanks de (niet voorspelde) kleine bui in de vroege ochtend werd het toch een leuke dag. Er werden veel kleine karekieten,zwartkoppen en rietgorsen  gevangen.  Ook van de voor het Ringstation Rohel weinig voorkomende snor werden zelfs 2 gevangen. Nadat de vogels  geringd zijn mochten de jongens en meisjes de vogels even in de hand houden (ringersgrip) en de vogel daarna  loslaten.

In de Bijlage een verslag met fotos van de gevangen soorten  en een overzicht van de vangsten van de snor gedurende de periode 1985 -2017.

Jan de Jong, Joure 

Bijlagen:
20180915..docx (513.8 KB)   
DSC09439.JPG (83.3 KB)   
JVW Joure op witte bruggetje.JPG (165.6 KB)   
rietzanger in de hand.JPG (80.4 KB)   
Voorzitter Laurens Potijk geeft uitleg bij het vangnet.JPG (191.2 KB)   
Zwartkop in de hand JVW Joure.JPG (107.3 KB)   

IJsvogel uit De Fryske Marren steekt te Afsluitdijk over?

Na de warme zomers  dagen komen er nog maar montjesmaat  meldingen van ijsvogels bij me binnen.In de gemeente De Fryske Marren zie je ze nog maar weinig.  Ook aan het Tjeukemeer bij Rohel op het Staatsbosbeheer terrein Marswâl  zie ik ze de laatste maanden nog maar weinig voorbij komen.Tijdens het wintertje van 2017-2018 zijn er toch nog flink wat ijsvogels omgekomen door koude. Tussen 1985 en heden zijn er 63 ijsvogels aan het Tjeukemeer geringd op Ringstation Rohel. Topjaren waren 2016 en 2017. In 2016 zelfs 12 gevangen waarvan vier in de maand augustus. In 2017 werden er nog eens 11 ijsvogels  geringd. Dit jaar tot op heden nog maar een geringd en wel op 28 augustus. En laat nou net deze jonge vogel van 2018 na 13 dagen teruggemeld worden bij Wieringerwerf. Gelukkig is de vogel niet dood gevonden maar gecontroleerd door  collega ringer A.C.Winters uit Medenblik. De vogel is dus nogal rap vertrokken uit Rohel en is in 13 dagen tijd mogelijk de afsluitdijk overgestoken.Of zou ze in 13 dagen ook rond of over het IJsselmeer zijn gevlogen? We weten dat vooral jonge ijsvogels nogal rond kunnen zwerven, ze zijn dan op zoek naar geschikte voedselplekken ("vis stekkies") en kunnen dan zelfs tot in de bebouwde kommen van dorpen en steden gezien worden. Oude vogels verjagen de jonge vogels enige tijd na het broedseizoen uit hun territorium en de jongen moeten dan zelf maar een plekje vinden. Zo ontving ik van (oud schoolmeester) W.Jissink in Oudehaske op 10 september 2001 een melding dat er een ijsvogel zich dood had gevlogen tegen de vensteruiten. Deze bleek 4 (!) dagen eerder op 6 september 2001 in de omgeving van Almere geringd te zijn. Tijden deze trek en zwerfperiode kunnen zelfs ijsvogels uit noordelijker streken hier voorkomen, b.v. uit Zweden , Polen en Rusland. Dus wie weet waar "onze" geringde ijsvogel uiteindelijk terecht zal komen, zou hij verder gaan trekken richting Belgie of Frankrijk , en zelfs nog naar Engeland  kunnen vliegen?. Hopelijk horen we nog iets van haar, want het was een jong vrouwtje . Ben benieuwd of er dit jaar ook op meer plekken rond deze tijd ijsvogels gezien zijn of zelfs  gesneuveld. Helaas komen er onder de ijsvogels opvallend veel raamslachtoffers voor.

Reacties kan men zenden naar;  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
ijsvogel in de hand Foto Jan de Jong.jpg (62.6 KB)   
NLA. P...31147.pdf (96.4 KB)   

Ringvangsten van doortrekkers.

Op 1 september 2018 wordt er aan het Tjeukemeer(noordzijde) bij Rohel nog altijd ringonderzoek gedaan aan trekvogels. De ringlokatie bestaat al vanaf 1985 toen ik  daar voor het eerst  zangvogels ringde voor wetenschappelijk onderzoek op een gestandariseerde wijze voor het Vogeltrekstation. Inmiddels zijn er al weer heel wat jaren verstreken en zijn er vele 10.000 den zangvogels  geringd en onderzocht. Daarbij zijn er ook die maar zelden  gevangen worden. een van die soorten die ik maar weinig in de netten kreeg was de draaihals. Een typische soort spechtachtige  die maar zelden in Friesland als broedvogel voorkomt. Dit jaar werd er in het Drents Friese Wold bij Aekingezand  een broedgeval vastgesteld door Wim van Zwieten.Het is dan ook een soort die in het broedseizoen niet zoveel voorkomt. Op de doortrek echter kan hij op allerlei plekken , voornamelijk langs de kust, worden aangetroffen.Vaak zijn het eenlingen doch een enkele keer worden er enkele bijelkaar  gezien. De vogels zijn verzot op mieren en worden dan ook veel in tuinen en parken aangetroffen.

Op de trek echter vang ik ze aan de noordoever van het Tjeukemeer maar zelden. De vangst van 1 september is dan ook sinds 1985 (!) pas de tweede. Op 26 augustus 2016 werd pas de 1e   op Ringstation Rohel gevangen. De draaihals is dan ook een opmerkelijke gast aan het Tjeukemeer. Met zijn voortdurend draaiende kop probeerd hij je af te leiden en neemt daarbij soms een langgestrekt lichaam aan. Dit  strekken van zijn lichaam doet ie om een tak na te bootsen, want normaal is de vogel niet zo lang als hij aan het voedsel zoeken is.

Naast de draaihals was het ook een bijzondere dag. Zo werden er naast de draaihals  verder nog als bijzonderheden  gevangen ; roodborsttapuit, tapuit, paapje en zelfs een ongeringde BUIZERD. In de Bijlage  een verslag van die morgen. De buizerd werd totaal niet verwacht doch hing op een gegeven moment zelfs in de dunne mistnetten. tot mijn grote verbazing bleef de vogel rustig hangen en kon ik hem zonder schade uit het net verwijderen. Als je alleen ben op het Ringstation(Ik zoek nog altijd nieuwe assistenten!)  moet je altijd oppassen met de scherpe en sterke  klauwen van deze vogelsoort. Voorzichtig heb ik hem dan ook in een leefnetje (!) gedaan en in mijn ringenvoorraad  gezocht naar een juiste ringmaat. Ringtang, fototoestel en ringmaat klaar gelegd en voorzichtig een klein deel van het leefnet geopend en langzaam een poot tevoorschijn gehaald om de ring aan te leggen. Met zijn scherpe klauwen haalde de vogel echter een paar keer uit, gelukkig mistte deze op een haar na  mij vingers. Toen ik de ring had aangelegd werd het net voorzichtig  verwijderd, het foto toestel lag al klaar, en  heb ik de buizerd op de foto vastgelegd en daarbij de beide poten stevig vasthoudend. De vogel goed in de gaten houdend kon ik toch nog enkele fotos maken. 

Zo zie je maar weer dat het ringen van zangvogels (en bijvangsten) met de nodige voorzichtigheid moet gebeuren. voor een uitgebreid verslag  lees de  Bijlage van de drukke ringmorgen aan het Tjeukemeer.

Jan de Jong, Joure .

Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen (j.d.jongringer403@home.nl).

Bijlagen:
20180901..pdf (578.1 KB)   
buizerd.JPG (202.9 KB)   
draaihals.JPG (150.8 KB)   
paapje.JPG (102.9 KB)   
roodborsttapuit.JPG (129 KB)