Na bijna 21 jaar laat de kruisbek zich weer zien op de ringplek!

Op de eerste dag van juli 2015 , net voor de hittegolf dagen, werd nog snel even de negende CES dag van 2015 afgewerkt aan het Tjeukemeer.  De ochtend begon helder met  een klein briesje van 2B uit het oosten. Er werd vroeg begonnen met het vangwerk omdat de temperaturen in de ochtend wel eens flink zouden kunnen oplopen. Opvallend veel zwartkoppen (21), doch ook fitissen (18) ,tjiftjaffen(17) en zelfs een familie staartmezen (11) liet zich vangen. Klapper van de dag was toch wel een eerste jaars KRUISBEK.  De vogel zat in de tweede  netbaan van onderen in CES opstelling C6 en was er aan de westzijde ingevlogen. Dit is de 2e vangst  op deze ringplek aan het Tjeukemeer sinds 1985, de eerste keer was dat op 30 juli 1994. Biometrie en enkel fotos staan in het verslag in de Bijlage hieronder. Al met al een mooi begin van de (warme) juli maand waar op de 1e dag  zelfs 117 vogels werden gevangen. waaronder ook nog een zestal boerenzwaluwen.

Jan de Jong, Joure .Tel.0513-414788 Email j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
150701..docx (381.6 KB)   
DSC04812.JPG (195.4 KB)   
kruisbek 1e kalenderjaar Rohel Tjeukemeer.JPG (162.8 KB)   

In de junimaand weer veel vogels gevangen aan Tjeukemeer.

Op 4-17 en 25 juni werd er weer actief voor het Constant Effort Site program van het Vogeltrekstation Wageningen gevangen aan het Tjeukemeer te Rohel .

Op 4 juni zowaar een oosten wind en weinig wind, zodat er onder gunstige omstandigheden gevangen kon worden. Veel soorten lieten zich in de ochtend vangen. Van de 25 soorten waren er enkele die opvielen. Zo waren er twee paar staartmees met jongen aanwezig wat  een 18 tal vogels opleverde. Van 21 kleine karekieten bleek dat er een flink deel bij zat wat stellig nog op doortrek was omdat ze nog vetscore 1 of meer hadden. Spectaculair was de vangst van een KRAKEEND vrouwtje in vangbaan C1. De vogel zat in de onderste baan van een dun 10 m mistnet  en fladderde wat tegen de netbaan. Met snelle stappen door het water werd de vogel gepakt, wonder boven wonder bleek de netbaan ongedeerd. Kennelijk had de vogel meer in het water gezeten dan in de vangbaan gehangen. Al met al 98 vogels die morgen waarbij opvalend weinig  eerste jaars vogels.

Op 17 juni stond er wel wat meer wind uit het ZW waardoor de  netten veel trilling vertoonden. Harm Nijholt uit Oldeouwer was vanmorgen als gast aanwezig. Hij maakte een filmpje voor Youtube van de ringplek en maakte daarbij gebruik van een drone met camera. Dat leverde  prachtige beelden op.  Zie  https://www.youtube.com/watch?t=130&v=iQx47iCfJuY  In de vroege ochtend kwamen ook nog een 3 tal lepelaars langs en de tjiftjaffen lieten zich goed vangen, er werden 15 eerste jaars gevangen. Met een totaal van 78 vogels , waaronder een wijfje  gekraagde roodstaart en een putter mannetje , werd de ochtend afgesloten.

Op 25 juni trof ik in de eerste uren enkele druppels regen doch dit verdween al weer vrij snel en de lucht klaarde op. Na 08.00 uur kwam de zon er zelfs flink door. Dit resulteerde in een 100+ dag (103 vogels gevangen). Daaronder waren opvallend veel tjiftjaffen , fitissen, kleine karekieten en zwartkoppen. Bij de Fitissen  waren er drie van de vier volwassenen al begonnen met de slagpenrui. Een witsterblauwborst  mannetje van 24 april 2015 werd teruggevangen.

Alle drie de dagverslagen van de juni maand zijn hieronder  te raadplegen.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788 Email;  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
150604..docx (196.1 KB)   
150617..docx (285.5 KB)   
150625..docx (148 KB)   
DSC04651.JPG (129.3 KB)   

Het CES onderzoek aan het Tjeukemeer op 13 en 27 mei 2015.

Op 13 en  27 mei is er ringonderzoek verricht aan zangvogels aan de noordoever van het Tjeukemeer, dit doen we al vanaf  1985 op dezelfde plek. Meestal zijn er in de tweede en derde decade van mei van minder vogels aanwezig omdat dan de doortrek van zangers wat afloopt. Vooral de rietzanger , fitis , grasmus en de tjiftjaf kunnen rondom die tijd al vroeg met het broeden beginnen. Vaak moeten we echter  wachten tot de 1e week van juni voor  er oude vogels met jongen gevangen  kunnen worden. Toch zijn er in de laatste decade van de meimaand nog wel  diverse doortrekkers langs de noordoever van het Tjeukemeer.Kijkt U maar eens naar de verslagen van 13 en 27 mei j.l.

 Vooral bij de zwartkop blijf ik me verbazen over de sterk toegenomen aantallen ongeringde vogels die de laatste jaren in de periode eind mei gevangen worden. Zouden dit nog late doortrekkers zijn of komen ze later aan op de broedplek? Ook de kleine karekiet trekt  dan nog door tot zeker in de 1e decade van juni. Op 27 mei ringde ik nog een kleine karekiet met vetscore 2 (gewicht 13.7 gram) , duidelijk een vogel die nog op doortrek was. Kleine karekieten worden er dit jaar wat minder gevangen in de mei maand omdat de rietzoom de afgelopen winter bijna  volledig  gemaaid is  geweest op de ringplek. Eens in de zoveel tijd gebeurt dit.  Je kan duidelijk merken dat de plekken waar nog oud riet is blijven staan een voorkeur  hebben bij deze gasten, vandaaruit  zingen ze uitbundig.

De witsterblauwborst is tussen 2005 en 2015 een  vaste broedvogel geworden in het  SBB natuurgebied Marswâl.  Ook elders in de provincie heeft deze soort zich flink uitgebreid en kan men hem op allerlei plekken aantreffen, onder anderen  volop in het Oosterschar  bij Sint Johannesga. Rond 1975 was deze soort aan de Tjeukemeer oever een zeldzaamheid. Er kan dus veel veranderen in 35 jaar.

Jan de Jong, Joure . Tel. 0513-414788

Bijlagen:
150513..docx (20.7 KB)   
150527..docx (225.8 KB)   
Bord Marswâl.JPG (241.3 KB)   
witsterblauwborst is sterk toegenomen.JPG (98.3 KB)   

Boerenzwaluw verstopt zich in schuur.

Op 6 mei was ik in Terwispel voor het onderzoek aan boerenzwaluwen bij boer Sjoerd Wagenaar.Een boerderij waar ik al vele jaren achtereen kom om oude en jonge  boerenzwaluwen te ringen en te onderzoeken.Ik zet daar al jaren in mei als de boerenzwaluwen zijn teruggekeerd een mistnet voor de schuurdeur om de oude vogels te vangen en te controleren.

Omdat de zwaluwen niet allemaal uit de schuur naar buiten wilden vliegen haalde ik het mistnet na een poosje voor de deur weg en klom via de ladder op de hooizolder. Meestal zijn de boerenzwaluwen die nog achterblijven in de schuur vogels die  bekend zijn met "het klappen van de zweep" en weten dat er een net voor de deur staat. Door het net te verwijderen en de deuren  goed open te zetten zodat ze kunnen zien dat er een vrije uitvliegmogelijkheid is vliegen de zwaluwen meestal naar buiten. 

Met een paar handgebaren op de hooizolder vlogen inderdaad bijna alle boerenzwaluwen uit de schuur naar buiten, op een na.Ik had dit al eens vaker meegemaakt en volgde de vlucht van de boerenzwaluw door de schuur om te kijken waar hij ging zitten.De boerenzwaluiw vloog met een dwarrelvlucht naar beneden en was plotseling in een flits verdwenen in een hoek van de zolder.Ik dacht in eerste instantie dat ie door een voerluik of een mogelijk ventilatie koker was verdwenen.De vogel echter kon niet verdwenen zijn want ik had hem duidelijk gevolgd.

Toen ik langzaam naar de hoek toeliep zag ik iets vreemds, twee staartpennen staken uit een pluk stro. Dit moest wel de boerenzwaluw zijn die ik had gevolgd.Voorzichtig naderde ik de hoek en met een snelle greep had ik de vogel in de hand! Verwonderd bleef ik even staan, op deze wijze een boerenzwaluw vangen was me nog niet eerder overkomen. Op weg naar beneden van de hooizolder vertelde ik het aan de boer die ik triomfantelijk de gepakte zwaluw liet zien. Hij is ook nog  geringd zei hij! 

Wel eens eerder kon ik broedende boerenzwaluwen zo van het nest pakken en geringd weer terug zetten op het nest,doch nog nooit eerder had ik op deze wijze een boerenzwaluw bemachtigd.Deze boerenzwaluw was in dezelfde schuur als volwassen vrouw geringd op 1 juli 2011. Dit vrouwtje werd op 3 september 2012, 12 juni 2014 en op 13 augustus 2014 door mij in dezelfde schuur terug gevangen.Kennelijk heeft dit vrouwtje me (weer) herkent en zich proberen te verstoppen. Na de vogel te hebben  gecontroleerd en doorgemeten voor het wetenschappelijk onderzoek (NIOO/KNAW, Wageningen)  heeft ze de vrijheid  weer teruggekregen. Dit gedrag had ik bij het ringen van boerenzwaluwen nog niet eerder meegemaakt. Al sinds 1992 ring en onderzoek ik in Friesland boerenzwaluwen doch  bij zoiets blijf je wel even met verbazing achter.

Ik ben er van overtuigd dat individuele boerenzwaluwen me persoonlijk kunnen herkennen als ik de schuur betreed.

Jan de Jong, Joure. Tel. 0513-414788  E-mail j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
boerenzwaluw Peter Boltjes.jpg (252.4 KB)   

Braamsluiper en Tuinfluiter laten zich horen.

. Bij aankomst op 2 mei was er behoorlijk veel grondmist en het was rond de 3 graden aan de noordoever van het Tjeukemeer. Vrijwel geen wind (0-1 B uit ONO) en een zwakke bewolking. De oeverzone was bij aankomst rond 4.20 uur nog in alle rust. Nadat de mistnetten waren geplaatst  werd het al snel wat lichter en kwam de zang door de koude maar moeilijk op gang.Tijdens de zonsopkomst zat er een  dun laagje ijsafzetting op de vegetatie en de mistnetstokken.   Pas nadat de zon door de vrij sterke grondmist heen was begon het wat warmer  te worden. Daarna begon ook de zang van meerdere soorten meer gestalte te krijgen. Op diverse plekken werd de tuinfluiter en de braamsluiper  gehoord en werden er vogels  gevangen in de netten. Van de braamsluiper  werden er deze morgen  zelfs 6 gevangen , waaronder zelfs een eigen terugvangst van een vogel die we op 1 september 2012 als 1kj hadden geringd. Van de tuinfluiter  werden  deze ochtend maar liefst 8 vogels gevangen en hierbij was ook een die we op 4 mei 2014 als na1kj  hadden geringd, dus na bijna een jaar weer terug op dezelfde plek. Veel vogels (braamsluiper,tuinfluiter en zwartkop) bleken na het doormeten ook nog trekvet te bezitten. een  vrouwtje zwartkop woog zelfs 22.0 gram  terwijl dit normaal toch tussen de 17.0 en 18.0 gram ligt. Ongewoon was de vangst van een tweede jaars mannetje sperwer in de onderste baan van het net. De vogel werd voorzichtig uit de netbaan verwijderd en kort daarna met een aluminium ring van het Vogeltrekstation Wageningen weer de vrijheid gegeven.  Ondanks de vrij dichte  grondmist van vanmorgen werden er toch nog  48 vogels  gevangen  en gecontroleerd  weer losgelaten. Zesendertig  ervan kregen een pootring en zijn zo individueel voor de wetenschap als individue te herkennen. Meer details  van de vangsten en waarnemingen staan onderaan in de Bijlage.

Jan de Jong , Joure  Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
150502..docx (58.9 KB)   
braamsluiper Ingmar van der Brugge.jpg (436.4 KB)   

Terugkeer van boerenzwaluw in Friesland op de broedplaats in 2015.

De boerenzwaluw is een van de vogelsoorten waar in het voorjaar naar uitgekeken word. Veel waarnemers melden dan ook hun eerste waarnemingen waar ze de vogel voor het eerst hebben gezien. Dit jaar was de eerste melding al op 26 maart bij de Lemsterhoek waar Bert Zijlstra er één zag rondvliegen. Op dezelfde dag werd er in de Alde Feanen bij Eernewoude ook een gezien door Age Hulder. Deze vroege rondvliegende boerenzwaluwen hebben nog geen binding met hun broedplek en worden dan ook als losse waarnemingen beschouwd. Het duurde nog tot 5 april voordat Friesland voor het eerst er een in de schuur werd gezien. Voor de werkelijke aankomst op de broedplek noteren we de aankomst IN de schuren of stallen. Losse waarnemingen blijken heel vaak geen binding te hebben met de broedplek. Het verzamelen van deze data is altijd een stuk moeilijker omdat er maar weinig mensen zijn die deze gegevens elk jaar noteren. Vooral bij boeren,paardenliefhebbers,geiten- houders en diverse particulieren worden lijstjes bijgehouden van de eerste aankomst in schuren stallen ,hokken of garages. Deze aankomstdata zijn jaarlijks van belang omdat er vaak uit blijkt dat er een enorme variatie is in de aankomst op bepaalde lokaties. Voor Friesland heb ik deze eerste aankomst data in de stallen eens op een rijtje gezet.

Staat U melding er niet bij en heeft U de aankomstdata wel genoteerd dan horen we dit graag. Ook gegevens van voorgaande jaren van aankomst en vertrek van boerenzwaluwen zijn welkom.

Een voorbeeld van twee plaatsen met de eerste aankomst data.

Uit dit voorbeeld blijkt dat er toch een groot verschil kan liggen in bepaalde jaren dat de 1^e boerenzwaluwen terug keren in stal of schuur zelfs binnen Friesland. Zo waren ze bij Jan en Jet Hofstra in Hoornsterzwaag in 2011 en 2012 veel vroeger terug in de stal dan bij Bauke Smid in Warns. Het verschil is toch ruim 12 dagen! Het zou interessant zijn om dit verschil in aankomst eens landelijk te onderzoeken. Zou de aankomst mogelijk beduidend vroeger zijn omdat de vogels meer noordelijker overwinterd hebben?. Bekend is dat er soms nog vogels aankomen die pas half mei voor het eerst in de stallen terugkeren. Zouden deze late mei vogels dan de meest zuidelijke overwinteraars zijn of toch late jongen (tweede legsels) die ook later door de rui heen komen en dus later aankomen? Een combinatie met ringonderzoek aan nestjongen en (terug)vangsten van oude volwassen vogels op de broedplek zou ons daar in Friesland (en daarbuiten) mogelijk meer informatie over kunnen geven. Meer onderzoek zou veel kunnen verhelderen betreffende deze vraagstelling.

Het vast leggen van provinciale en landelijke aankomstdata in stallen en schuren zou hou ik graag bij. Gegevens kunt U zenden naar j.d.jongringer403@home.nl . Ook voor vragen en korte mededelingen over langere of korte reeksen van aankomst en vertrekdata hou ik me aanbevolen.

Jan de Jong E.A.Borgerstraat 66 8501 NG Joure. Tel. 0513-414788.

Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen (NIOO/KNAW).

28-04-2015, 16:10 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Het ringen van vogels gaat dit jaar het 31e seizoen in. 

Al vanaf 1985 word er aan het Tjeukemeer onderzoek verricht aan zangvogels. Ook dit jaar ben ik door de zachte winter al vroeg in het seizoen gestart met het opruimen van het aangespoelde vuil in de vorm van plastic, flesjes en allerlei rommel. Ook dit jaar in februari weer een flinke zak met afval verwijderd. Het werkt zo een stuk prettiger in het ringgebied. Omdat er dit jaar vrijwel geen ijs lag op het Tjeukemeer is door de golfslag weer een flink deel van de oevers afgekalft doordat de wind vrij spel had.

Op  11 maart plaatste ik tijdens het onderhoud op de ringbaan een 18 meter netje wat zeven vogels opleverde , 4 rietgors, 1 roodborst, 1 winterkoning en 1 zanglijster.  Jammer dat op die dag een vernieling op de ringplek en de loopplank moest worden hersteld. Op de ringplek waar de vogels worden doorgemeten/geringd/onderzocht en weer losgelaten was alles overhoop gehaald. zitplek was vernield en houten balken lagen her en der verspreid(deels kapot) en onderdelen  lagen in de rietoever. De daders zijn tot op heden nog niet bekend, de schade is inmiddels hersteld.

Op 20 maart  werden er al wat meer vogels gevangen(14) waaronder  een prachtige volwassen ijsvogel, een bokje en een vuurgoudhaantje. Ook voor 20 maart waren er weer mensen op het terrein geweest, w.s. met een metaaldetector of er zijn grondmonsters genomen. Op enkele plekken vond ik kleine ronde gaten van 12 a 15 cm groot en ca. 10 cm diep vooral bij netbaan C3 en langs het looppad tussen C5 en C6 netbaan.

Op 4 april werden een 25 tal vogels gevangen waaronder al een zestal tjiftjaffen en maar liefst vijf winterkoningen. De winterkoningen hebben een zwakke winter gehad zodat we dit jaar wel weer een goed broedseizoen kunnen verwachten. Opmerkelijk was die ochtend dat er maar liefst een zestal bokjes opvlogen van de snippenplek, had ik nu maar een netje geplaatst. De bokjes vlogen zowat onder de laars vandaan, stellig al flinke doortrek van de soort.

Op 11 april kwamen de tjiftjaffen en fitissen goed los (fitis 15 en tjiftjaf 23). Nu had ik het snippennet wel geplaatst en konden we drie bokjes  ringen. een van de bokjes woor maar liefst 77.8 gram. Verder de eerste rietzanger dit jaar en een vijftal zwartkoppen. bij het slootje voor de loopplank verse otter spraint   aangetroffen. Jammer dat de wind nogal was aangehaald daardoor veel trilling in de netten.

Op 17 april werden 42 vogels gevangen tijdens de 1e CES dag, waaronder de eerste grasmus en een sprinkhaanzanger  dit seizoen. weer twee bokjes  gevangen op snippenplek.Langs de oever een bruine kiekendief  gezien en de boerenzwaluwen lieten zich bij netbaan B14  niet vangen, er waren zelfs een  10 a 12 tal aanwezig.

Op 24 april de 2e CES dag uitgevoerd. dit zou eigenlijk gebeuren op 25 april samen met de jeugdvogelwacht van Heerenveen. Door de weersvoorspelling liep alles even anders, er werd regen voorspeld en dan kon het program niet doorgang vinden. De jeugdvogelwacht komt nu een week later. Toch op 24 april ondanks de vrij hardnekkige mist  een flink aantal zwartkoppen (32) gevangen. Op een totaal van 55 gevangen vogels is dit een uitzonderlijk hoog aantal. Door de laag hangende mist kwamen er ook veel roepende wulpen laag over , maar liefst 155 passeerden die ochtend.

Voor alle  verslagen van de vangdagen zie  de Bijlagen hieronder.  

Opgemaakt 27 april 2015 Jan de Jong, Joure

Bijlagen:
150212..docx (1.5 MB)   
150311..docx (17.7 KB)   
150320..docx (219.8 KB)   
150404..docx (20.2 KB)   
150404..docx (20.2 KB)   
150411..docx (52.8 KB)   
150417..docx (81.4 KB)   
150424..docx (20.3 KB)   

Kleurringen van broedende spreeuwen  gezocht.

In 2014 zijn er in ons land een flinke hoeveelheid  jonge spreeuwen van een pootring voorzien, daarbij waren 584 die een kleurring droegen in het kader van een speciaal onderzoek. Nu een groot deel van deze jongen  dit jaar aan het broedproces  meedoen bestaat er grote kans dat er spreeuwen  waargenomen kunnen worden met een gekleurde pootring  naast de aluminium ring. Reden dat er een groot aantal zijn voorzien van kleurringen is dat we  graag te weten willen komen wat de dispersie is van deze  jonge vogels. Waar worden de vogels in de herfst en winter gezien en waar vestigen zich de jonge spreeuwen als ze na een winterseizoen  terugkeren naar de geboortegronden.  Ook in Friesland zijn in de omgeving van Heerenveen en Oostermeer nestjongen  van spreeuwen voorzien van kleuringen. Verder zijn er op tal van plekken in Europa  ook spreeuwen gemerkt  met verschillende  cijfer of letter combinaties op de kleurring  zodat er grotere kans bestaat dat ze tijdens het broedseizoen opgemerkt gaan worden.

In Friesland broeden veel spreeuwen nog onder de dakpannen van boerderijen en hokken. Rond deze tijd zijn er al flink wat  broedparen die aan een eerste legsel zijn begonnen. Daarnaast is er ook een toename van broedvogels in  speciale nestkasten voor spreeuwen die in het kader van een nestkastproject  worden bijgehouden. Graag zou ik dan ook de aandacht willen vestigen op de aanwezigheid van mogelijk gekleurringde spreeuwen in de provincies in ons land. Met een goede kijker (telescoop) is de combinatie van cijfers /letters en de juiste kleur  gemakkelijk te herkennen. In Friesland is recent al een broedvogel met een rode kleurring  ontdekt in een nestkast!

Ben erg benieuwd of er bij de  waarnemingen ook vogels zijn die zo'n opvallende kleurring  dragen. Reacties  graag  doorgeven naar  j.d.jongringer403@home.nl  of bellen naar 0513-414788.

Jan de Jong, Joure E.A.borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Bijlagen:
DSC03252.JPG (123.3 KB)   
spreeuw Annemarie Hessel.jpg (36.8 KB)   

Eerste boerenzwaluw dit jaar bij Joure.

Vorige week meldde ik  in de regionale Leeuwarder Courant dat er in Nederland al boerenzwaluwen zijn gezien. Op 1 maart waren er zelfs al twee bij  het Wormer - en Jisperveld in Noord Holland. Voor Friesland waren er rond die tijd nog geen maart meldingen binnen gekomen , doch dit zou gezien de waarnemingen in Nederland wel snel loslopen dacht ik.  Het duurde echter nog tot  20 maart voor de eerste echte melding bij me binnenkwam. De primeur gaat in dit geval  naar  Joure. Anne Lenis, een duivenman die regelmatig in de lucht kijkt, ontdekte de vogel smiddags om 20 over 12  boven zijn huis.  Toch nog vroeg eigenlijk voor de boerenzwaluw want normaal keren ze pas in de 1e of 2e week van april bij ons in de broedschuur terug.

De vroege boerenzwaluwen in maart zouden best eens vogels zijn geweest die  bij/rond  de Middellandse Zee  overwintert  hebben en daardoor vroeger terug konden  keren zodra de weersomstandigheden daar gunstiger worden. Normaal  overwinteren de boerenzwaluwen meer ten zuiden van de Sahara tot diep in Zuid Afrika. Het is een groot gebied waarin de vogels kunnen overwinteren. 

Van een  boerenzwaluw die we in 2011 van een geolocator voorzagen in Warga bij boer Talsma weten we dat de vogel  overwinterde in  Botswana van 2 november tot  1 april. Op 1 april vertrok de vogel uit Botswana en kwam op 27 april weer in Nederland aan. Onderweg  had de vogel  zes dagen  gestopt  waarschijnlijk om voedsel bij te "tanken". De reissnelheid  per dag is dan toch nog 435 km/per dag en dat is een flinke snelheid voor zo'n kleine zangvogel.

Boerenzwaluwen die ver in Afrika overwinteren kunnen dus nog vrij laat  terugkeren  op hun broedplekken. De vogels die hier als eerste gezien worden zijn dus vaak niet die vogels die ver in Afrika overwinteren. Zouden de Friese boerenzwaluwen dit jaar tot diep in Afrika hebben overwintert?

Het is dus daarom ook belangrijk te weten wanneer de eerste boerenzwaluwen  terug keren in de broedschuren en stallen. Graag horen we dan ook de eerste aankomst data van de boerenzwaluw.

Jan de Jong, Joure. Tel ; 0513-414788 

of Email j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
boerenzwaluw Rob Floor.jpg (23 KB)   

Vondst van een  bijzondere zilvermeeuw uit Rusland.

Waarnemingen van meeuwen met pootringen komen de laatste jaren steeds vaker voor in ons land. Vooral nu er ook veel met gekleurde pootringen word gewerkt in allerlei landen in Noord en West Europa zijn er veel vogelaars die letten op deze kenmerken. Het vinden van een dode zilvermeeuw met pootring uit Rusland is dan ook opmerkelijk. Van Theo en Janet de Jong uit Leeuwarden kreeg ik onlangs een terugmeldingsformulier toegezonden  van een vondst van een zilvermeeuw in de omgeving Cornwerd (Friesland).

Ring; (RUM)Moskwa ES..010650  Zilvermeeuw spec. - nestjong.Geringd; 23 juni 2012 te Ozerchanka, Kandalakshskiy,Rusland.Gevonden; 11 januari 2015 te Cornwerd, Friesland, Nederland. vers dood olieslachtoffer.Afstand; 2162 km. Tijd; 933 dagen.

Het betreft hier een zilvermeeuw spec. (Larus argentatus) die 2 jaar ,6 maanden en 20 dagen oud was, dus nog niet in zijn volwassen kleed. De vogel is geringd in het gebied van de Geelpotige zilvermeeuwen , deze komen  regelmatig voor in twee populatie van Larus argentatus in Noord Noorwegen en oostelijk deel van Baltische Zee. Deze Baltische populatie kreeg de  naam Larus argentatus omissus. (DB.Kenmerken gids p.133).

Deze vogel werd  als nestjong geringd in het "omissus" gebied.Helaas is de vogel niet verder  onderzocht op biometrie en zijn de resten niet bewaard gebleven voor verder onderzoek.

In mijn archief vond ik nog twee vondsten met ringen uit het "omissus" gebied.

Ring;(RUM) Moskwa DB154960 Zilvermeeuw  - nestjong. Geringd;4 juli 1988 te Kandalaksha Reserve, Murmansk, Rusland. Gevonden; 6 november 1988 Bornrif, paal 3.800 op Ameland, Nederland. Vers dood gevonden in staand visnet door K.Koolman uit Zaandam (via D.C.Visser Ameland). Afstand; 2135 km. Tijd: 125 dagen. 

Deze vogel werd via de PTT ontvangen op 8 november 1988. Biometrie genoteerd en geslacht bepaald; is vrouw 1e kalenderjaar.

Ring:(RUM)  Moskwa D.970281 Zilvermeeuw - nestjong. Geringd; 11 juli 1983 te Parya Guba, Murmansk, Rusland. Gevonden; 9 december 1984 bij zandput Langweerder Wielen, Friesland, Nederland. Niet vers dood.Afstand: 2169 km.  Tijd; 516 dagen

Ook deze beide vondsten  van nestjongen komen uit het "omissus" gebied en behoren mogelijk tot de Geelpotige Zilvermeeuwen (Larus argentatus omissus).

Vondsten van zilvermeeuwen die nog deels in het jeugdkleed zijn met Russische pootringen (+ kleurringen) zouden beter onderzocht moeten worden  door  specialisten om achter de juiste (onder)soort te kunnen komen. Nu is dit door steeds verder ontwikkelende  determinatie problematiek ook voor een vogelkenner met name voor jonge meeuwen nog erg moeilijk om vast te stellen  om welke (onder) soort  het gaat. 

Jan de Jong, Joure j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
RUM ES..010650.pdf (153.3 KB)   
zilvermeeuw 1kj Jos Welbedacht..jpg (122.4 KB)   
zilvermeeuw man en vrouw Ria Vogels.jpg (247.7 KB)   

Velduilen nog lang niet vertrokken uit Friesland.

De velduilen die in 2014 op de grote  veldmuizenplaag afkwamen in de Friese weiden en er massaal tot broeden kwamen zijn nog lang niet verdwenen. Op heel veel plekken in de provincie zitten nog groepjes  bij elkaar op ruige  terreintjes en akkers  waar de veldmuizen nog weeldig tieren. Boeren zetten op enkele plekken zelfs de landerijen  maar onder water om zo de schade  nog enigzins te beperken.  Als vogelkundig medewerker van de regionale courant ontving ik in de  decembermaand en de eerste dagen van januari nog een flink aantal meldingen van waargenomen groepen velduilen. Soms  vlogen enkele tientallen velduilen op van de landerijen bij jachtpartijen  of werkzaamheden op het boerenland. Vanuit de gehele provincie komen nu meldingen binnen van deze groepjes; Joure (bij Trijntje Wiel), Abbega, Bolsward , Pietersbierum , Koudum, Heeg, Sneek, Ameland, Vleiland, Sijbrandaburen, etc. Op enkele  plekken zitten de velduilen zelfs tussen de ransuilen op de roestplekken, o.a.te Heeg en bij Terhorne. Het is dus opletten bij de tellingen van roestplekken van ransuilen. Vermoedelijk is het aantal velduilen wat momenteel aanwezig is nog veel groter omdat de soort zich overdag vaak wat schuil houd, in de schemering en nacht jagen ze vooral op muizen. Deze zijn nu massaal aanwezig zodat ze in een relatief klein gebied kunnen verblijven. Vaak zijn het de boeren en jagers die deze groepjes  uilen  ontdekken als ze spontaan opvliegen uit de velden als deze betreden worden. We zijn benieuwd of er de laatste maanden ook door meer  mensen deze grote groepen velduilen zijn ontdekt en  dit nog niet gemeld hebben. Reacties  zijn welkom.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788  Email; j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
velduil foto Renate Fokkens.jpg (244.7 KB)   
velduil foto Jaco Walhout.jpg (495.5 KB)   

In het Friese Haule duikt een vreemde mus op.

Na de kerstdagen ontdekten Douwe en Joke Visser in het Friese Haule een wel erg vreemde mus op het boerenerf. Op de voedertafel zat tussen een groepje huismussen en enkele ringmussen  een huismus mannetje met een sterk afwijkende kleur. Op de rug , staart en bovendekveren had de vogel een sterke roodbruine kleur. Nooit eerder had ik deze opvallende kleuren bij een huismus man gezien. In eerste instantie dacht Douwe Visser  aan een kruissing met een roodmus man, doch deze soort komt daar niet voor. Ook is gedacht dat iemand de vogel geverft zou hebben.  Mogelijk dat de kleurafwijking is ontstaan doordat de vogel ongewild  grote hoeveelheden andere voedingsstoffen heeft opgenomen en dat daardoor de  afwijkende kleur  is ontstaan. Ook hormonale afwijkingen bij vogels kunnen kleurafwijkingen veroorzaken.  Ik kom de laatste 20 jaar regelmatig in ligboxen en stallen en zie de laatste jaren steeds meer afwijkend  gekleurde huismussen, vaak  meer bonte eksemplaren. We weten dat bij de huismus vele variaties rondvliegen van miskleuren.  Meestal zijn dit wat zwart wit gevlekte of soms geheel witte vogels. Zo is er in Sneek in 2014 door  Eelke van der Meer een vrijwel witte huismus gezien die net geen albino was, de rode ogen ontbraken en in de vleugel zat nog een spoortje van bruin. De "rode" huismus dook op 6 januari plotseling weer op bij de voedertafel aldus Douwe Visser. Het is steeds dezelfde vogel, er zijn geen meerdere eksemplaren met dezelfde afwijkende kleur. Een aparte mus dus, zijn er ook meerdere met een dergelijke afwijking  gezien? De kleuren zitten dus IN de veer , dat kan dus alleen door de veerzakjes  zijn aangemaakt. Foto  van de opvallend rood gekleurde huismus van Douwe Visser bijgesloten , en tevens de witte huismus uit Sneek van  Eelke van der Meer toegevoegd. Graag ontvang ik meer fotos van nog andere  afwijkend gekleurde vogels uit deze plaatsen  Haule en Sneek of nabije omgeving.

Jan de Jong Joure Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl  

Bijlagen:
huismus man miskleur . Douwe Visser Haule.JPG (106.5 KB)   
huismus rood. Douwe Visse Haule.JPG (92.5 KB)   
huismus wit. Eelke van der Meer Sneek.jpg (1.2 MB)