1995-09-14, donderdag

Dag Iedereen,

Vanmorgen keek ik vol ongeloof naar een leeg scherm. Gisteren moet er iets gebeurd zijn bij
het wijzigen van een bestandsnaam. Vier blz's tekst kwijt. Allez vooruit, 'k zal het efkes gauw opnieuw vertellen.

'k Zit hier te typen aan een typtafeltje dat LM voor mij ineen gestoken heeft. Speciaal op maat, want
den bureau is te hoog om aan te typen. Het is een mooi fijn tafeltje op slanke metalen pootjes,
afgewerkt met teflon voetjes. De hand van de meester.
Wat zeg ik, ineengestoken? Persies of dat ligt hier in een kit gereed in de schabben.
Neenee, LM heeft dat zelf moeten maken. Eerst hopen dat het materiaal aan boord is, dat gaan zoeken,
en dat naar de workshop slepen. Dan beginnen meten en passen, zagen en lassen (misschien ook wat vloeken)
Hier is geen Brico of Gamma, allemaal Self Made. Dit tafeltje is een Uniek Stuk, gesigneerd LM.

De afwerking is voor mij. Slissen en vernissen kan ik onderhand wel. 'k Ben benieuwd welke kleuren verf
te krijgen zijn bij de bootsman. 'k Hou u op de hoogte want het tafeltje is nog niet af en het verhaal evenmin.
En zeggen dat er thuis een glazen blad ligt te wachten op een onderstel.

Van dinsdag tot vannacht was er inert-gas watch. Dan wordt ook in het machien wacht gelopen,
LM deed twaalf-zes. Dwz van 12h tot 18h & van 00h tot 06h. In de zes uren dat de mecaniciens wacht-af zijn,
moeten ze douchen, eten, en maken dat ze in slaap raken. In de tweede wacht-af lukt het inslapen wel.

We schakelen over van droge lading, gelost in Sines, Portugal naar vloeibare lading, te laden in Monstad , Noorwegen.
Daarvoor moeten de luiken volgepompt worden met een gasmengsel. Het kan niet ontploffen, men kan er enkel van stikken.
Pure CO, plus misschien nog wat zwavel en zo. Het mengsel wordt hier aan boord gemaakt met de stoomketel (the boiler).
'k Heb geprobeerd mee de uren van LM te doen (zes-op-zes-af), maar dat is niet zo goed gelukt deze keer.
Ik raakte niet in slaap wanneer er moest geslapen worden.

      In Sullon Voe, Schotland heeft de zes-op-zes-af 10 of 14 dagen geduurd. Dat was op schip 22.
      Toen kon ik wel mee met dat ritme. Op de duur weet een mens bij het wakker worden niet of het middag of avond is,
      maar het went. Er was toen een gat in de romp en de Schotten wilden dat niet hebben.
      En ze hadden overschot van gelijk. Feitelijk wilde niemand dat. Niét.
      De lokale radiozender gaf toen berichten over de vorderingen van de werken aan boord.
      Er werd ook meerdere keren gefilmd van uit een helikopter. Ze hielden ons goed in de gaten hoor.
      Ze hebben daar nogal wat visgronden te beschermen tegen vervuilers.

Maar dat heeft niks te maken met déze wachten zes-op-zes-af.
Toen was het een noodtoestand. Deze keer was het gewoon routine.

Het voordeel van 's nachts wakker zijn is dat de laundry dan vrij is. Alle wasmachines zijn beschikbaar.
Dan gaat het snel natuurlijk. En er is niemand die met de knoppen staat te spelen om het programma te laten vooruit gaan
of de was nog klammig uit de droogkas gooit omdat hij meent dat het lang genoeg geduurd heeft.

Ik ben naar de videocollectie gaan kijken. Die staat in een kast op de brug. Er is niet veel nieuws bij gekomen.
De lijst is eens opnieuw geprint, maar de cassettes zijn dezelfde. De laatste die bijgekomen zijn dateren
van Rotterdam, 30 april '94. Zeker weten.

De overalls zijn toegekomen!
Met de vorige set was het wassen, passen, mooi opvouwen en gaan terugbrengen bij 1^ste stuur (choff) Car
wegens te klein. Twee keer. Nu, derde keer goeie keer. En het zijn  blauwe. Dat vertel ik er bij omdat LM
goed staat met blauw. De vorige waren oranje. Dat is wel een veilige kleur om iemand snel terug te vinden die overboord
geraakt is. Ze gingen af in de was. Nu heeft LM een oranje handdoekje en een van de grijze overalls heeft een rozige waas.
Dat is niet erg. Roze is toch voor jongetjes.  -nu is roze voor meisjes, jammer-  Deze blauwe passen prima.
Met de elastiek uit de rug zitten ze alsof ze ervoor gemaakt zijn. Om te werken, bedoel ik, niet om te blijven zitten.
Vanmorgen zei Nieke dat ze nog een overall had voor ons, ene van haar man, de cheng. Die overall is te klein voor hem.
Hij moet de zijne op maat laten maken. Hij meet 2,04m en weegt ± 140 kg.
Tussen zijn overalls moet een kleinere maat geraakt zijn. 
Ze moeten die elke keer van België meebrengen en dat beslaat nogal wat ruimte in de valies, overalls van zijn maat.
Laconieke bedenking van de lieve chef steward RD: "En hij moet die valies dan nog zelf dragen ook, pauvre petit!"
De ch.stew meet ongeveer 1m60 en weegt denkelijk 52 kg, zo'n type Fred Astaire. Qua gezicht lijkt hij er ook wat op.
Hij is een Formule1-freak én Schumacher-fan. Ofwel doet hij maar zo, om de gesprekken gaande te houden.

Zondag konden we Spaanse TV ontvangen -Golf van Biskaje- LM was alle mogelijke zenders aan het overlopen.
Ik vroeg waar de Formule1 gereden werd. "In Italië, maar als we hiér de RAI kunnen ontvangen
dan is er toch iets met de koers van het schip hoor."
Van het lachen was ik direct genezen. We rolden nogal hard en ik had nausea  -schele hoofdpijn-
Dat is niks om over naar huis te schrijven en ik was zeer beschaamd. Hoe ik dat vroeger oploste in Biskaje weet ik niet meer.
Ofwel werd ik niet ziek (geen tijd), ofwel werkte ik het er af, ik weet het niet meer.

      Door voor dit blog met de correspondentie van toen bezig te zijn weet ik het weer wel.
      Én ik had geen tijd om ziek te worden in Biskaje, én ik werkte het er af. Toen was ik in elk geval meer in beweging.
      En dan was er toch altijd mijn troostmuziekje Biskaya natuurlijk. https://www.youtube.com/watch?v=pCCV2vTrUKc , 03min54

Op het vermaledijd vorig schip -schip 25- is het me ook eens overkomen, die schele hoofdpijn, ik weet niet meer op welke wateren.
Typisch passagierster-flauwiteiten. Ik wil wat niet. De 'echten' worden toch ook niet zeeziek!
 
Zo eens langs de neus weg aan een stuurman vragen of het normaal is dat we hier de RAI kunnen ontvangen.
We hebben het uitgeprobeerd op JL, de 2^de stuur. Zeekaarten en koers uitzetten hoort tot zijn takenpakket.
Hij gaf ons een milde glimlach, een beleefde reactie op mijn onnozel (beledigend) mopje. -foei³ m.

De Formule 1 werd uitgezonden op een Spaanse zender en het was een formidabele wedstrijd.
Op een bepaald ogenblik brulde LM zo luid dat het deksel van de laptop ongeveer dichtklapte op mijn vingers.
En dat was nog maar de opwarmingsronde. Vloog daar ene rechtdoor en het moest links zijn.
Ze begonnen de wedstrijd al met een man minder. Daarna nog een paar spectaculaire situaties, kortom,
er viel vanalles te beleven. Voor wie niet gekeken heeft, van de 24 zijn er 9 toegekomen.  -kan dat wel kloppen?

Zaterdag zijn Nieke en ik nog efkes gaan boodschappen doen, we konden meerijden met het busje van de agent.
(Zou hij zijn bankkaart al terug hebben?) Hij kwam Richard (de fitter) halen om hem naar Lissabon te voeren en
Nieke en ik mochten meerijden tot in Sines. Feitelijk was het meer dan boodschappen doen, ik had weer Een Zending.
Middag-chocolaatjes bijhalen voor LM zodat we toekomen tot New York. Verder voldoende postkaarten en 2 aanstekers voor
ch.steward RD. Meer moest dat niet zijn. Nieke had vishaken nodig, speciaal voor inktvis.
Die bestaan in alle kleuren, maten & modellen. Ze had rap gevonden wat ze nodig had. Visgerei alom verkrijgbaar in Sines.

Sines is een klein oud Middeleeuws stadje.
De supermercado ligt aan de rand van het oud stadsgedeelte, daar waar de woonblokken beginnen. Blokken van 3-hoog en
overal hangt was te drogen. Veel levendiger dan onze straat thuis en daar zijn de blokken toch ook maar 3-hoog.
De zon schijnt thuis anders, minder zuiders. En er wappert in onze straat geen was.

Lekkere chorizoworst meegebracht. Heel het frigootje ruikt er naar. Echt een vakantiegeur.
Heel Sines heeft iets vakantie-achtig. Na de boodschappen zijn we de vesting en de kanonnen gaan bekijken.
Het was klein en stil binnen de muren. Klein, ook het oefenplein, en toch had het iets groots:
op deze grond liepen ooit zeer vastberaden mensen rond.

Daarna hebben Nieke en ik ons op een terras geïnstalleerd. Dat terras was eigenlijk een houten plankier op de kasseien van
een steil oplopend straatje. Het straatje waar het agentschap is. (Zou de agent zijn bankkaart nu al terug hebben?)
Van daarboven lag het schip verborgen achter de kruin van een palmboom, de zon scheen en
we moesten pas om 14h weer aan boord zijn. Tijd zat. De garçon sprak Engels en hij vond het geeneens erg
dat we hem deden werken. Beneden op het water lagen de vissersboten te slapen aan hun trossen,
de jachten dobberden rond hun anker en het strand was wit.
Dit was zo een van die momenten dat alles mooi is en iedereen goed.

Van op het water gezien begint Sines met een trap en een zigzagstraatje naar boven. Daar staat een kerk op een pleintje
en een standbeeld van Vasco Da Gama. De trap en het straatje worden gedekt door de kanonnen boven in het fort. Links.
Boven en rechts van het pleintje zaten wij.

Nonkel Vasco moet nogal een straffe kerel geweest zijn in zijn jonge jaren. Er staat iets over hem in
het kruidenboek van J.Kybal dat ik bij heb. Ga zitten en lees.

Na de kruistochten kwam het transport uit het Midden-Oosten weer op gang.
De Turkse moslims (zij waren in die dagen de harde soort) waren verjaagd van de kust van de Middellandse Zee.
Met de Arabische moslims (zij waren de gematigden, toen) viel te praten en vooral zaken te doen.
De oosterse specerijen werden uit Indië door Arabische schepen naar het Arabisch schiereiland gebracht.
Van daar werd de lading per karavaan over het Arabisch schiereiland vervoerd, tot aan de kust van de Middellandse Zee.
En daar namen de Venetianen het transport over van de Arabieren. Dat ging dan weer per schip.

De Venetianen hadden het alleenrecht voor het transport van kruiden in de Middellandse Zee en daarmee ook
voor de hele kruideninvoer in Europa. Ze deden met de prijzen wat ze wilden. Het woord 'peperduur' bestaat nu nog hè.
Venetië is er rijk mee geworden.
Dat alleenrecht moest beschermd worden, anders kon iedereen met kruidentransport beginnen en dan
zouden de prijzen dalen. Zeer fel dalen. Concurrentie en overaanbod waren te vermijden.

Nu naar de westkust van Afrika.
Volgens de kerk van Rome, en die had toen nog ongeveer alles te piepen op wetenschappelijk gebied,
eindigde de wereld aan Cabo Verde, een eilandengroep ter hoogte van Mauretanië.
Dat was zo hun manier om de vrije onderneming (en het vrij denken) te beteugelen:
vanaf Cabo Verde veranderde de aarde in vuur. Punt.

Vasco waagde het dat te betwijfelen. "'k Zou toch eens willen gaan kijken" mompelde hij in 1498. De ketter!
Sponsors waren rap gevonden, want áls er een route over zee bestond, en áls Vasco die kon vinden,
dan werden de sponsors schat- en schatrijk. Er werden een paar schepen uitgerust en
daar werden bemanningen voor gemonsterd. Hij vertrok zuid-west om de N-O passaatwind in de zeilen te hebben en
keerde aan de Zuid-Amerikaanse kust hopend op gunstige winden, tot hij de Z-W wind te pakken kreeg, want
hij wou zoals vorige Portugese zeevaarders naar de kaap van Afrika, gelijk wat Rome beweerde te weten.

Aan de Zuid-Afrikaanse kust, (iets lager dan waar nu Kaapstad ligt) kreeg hij goede hoop.
Het weer was rotslecht, de zee stond woest, maar nonkel Vasco wist wat het betekende, dit torment : de ronding van een continent.

In Madagaskar wisten ze hem te vertellen dat Indië nog een half oceaantje verder lag. Hij daar henen. Hij is in Indië geraakt
en kon rechtstreeks met de producenten van de specerijen onderhandelen.
ÁLLE tussenpersonen waren in één klap uitgeschakeld: de Arabische rederijen in de Perzische golf,
de Arabische karavaanleiders over het schiereiland en in de Middellandse Zee de Venetianen die in Europa
de invoer van specerijen in hun klauw hielden.
Vasco zat nu aan de bron! De lefgozer.
Hij werd onderkoning van Indië benoemd omdat hij Portugal gered had van het faillissement
en kreeg thuis zo links en rechts op een miljoen plaatsen in Portugal een standbeeld.
In Sines is hij geboren en in de schaduw van zijn standbeeld zaten
Nieke en ik te genieten van het uitzicht op de baai en alle rust die daar te bekijken was.

Het strand begon er steeds witter en mooier uit te zien. Zouden we nog? Het was niet ver.
Maar wel diep, heel die trap af  En de boodschappen moesten weer mee naar boven ook … we waagden het er op.

We kwamen voorbij het huisje van het agentschap. (Zou hij zijn bankkaart al terug hebben?)
De agent stond buiten op het balkon te telefoneren. Wij wuifden naar hem en hij naar ons.
Hoe idyllisch
… stond buiten op het balkon omdat hij een flutmerk van telefoon heeft en de ontvangst binnen op geen knijt trekt.
Hoe prozaïsch.
… stond buiten op het balkon met de kaptein te telefoneren om te vragen of wij twee wat langer mochten wegblijven.
Hoe slim.
… stond buiten op het balkon en wij vergaten te vragen of we onze boodschappentassen daar efkes mochten afzetten.
HOE DOM.

Beneden aan het strand ging Nieke alvast haar postkaarten zitten schrijven,
zodat ze die kon meegeven vóór het schip vertrok. Dat had zij goed bekeken.
Ik ging pootje baden, schelpjes rapen en keien verzamelen. Die moesten nog allemaal mee naar boven ook.
Ze waren te mooi om te laten liggen, en daarbij, ik had ze nodig voor de grote plantenbak in de mess.
De plantenbak van de mess is een verhaal voor de volgende brief. -maar daar had ik al over verteld, tekst 139. schip 24 brief 06 

Onze postkaarten heb ik raprap staande geschreven. Ze zijn bijna niet leesbaar. En toen ik op weg was naar boven
om ze te gaan afgeven, sloeg het machien aan. Toen wist ik dat de agent al van boord was en dat ik nog maar eens
te laat was met de post. 't Is niet de eerste keer hè. Zodus … als ge Portugese postkaarten krijgt uit Noorwegen
is dat misschien wat ongewoon, maar voor mijn doen niet ongebruikelijk. Als gr begrijpt wat ik bedoel.

Vanavond komen we aan in Monstad, Noorwegen. Dan moet al onze post boven gereed liggen bij de Kaptein.
Nu hoop ik dat LM zijn certificaten hier toegekomen zijn bij de agent ter plaatse.

Ziezo, dat was het voor deze keer.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bartolomeu_Dias , https://en.wikipedia.org/wiki/Vasco_da_Gama , https://en.wikipedia.org/wiki/Westerlies#/media/File:Map_prevailing_winds_on_earth.png