Over filosofie en fotografie Afwisselende teksten over filosofie en fotografie en teksten met een knipoog.
25-01-2014
Zin in de zintuigen deel 7
De context(en zo meer)
In een museum komen we allereerst om te kijken.
Bij een concert komen we primair om te luisteren.
Het wezen(de essentie ) van kijken zijn BEELDEN.
Het wezen ( de essentie) van luisteren zijn KLANKEN.
BEELDEN staan stil, we kunnen ze ophangen, neerzetten, belichten, omdraaien, manipuleren (foto's bijv ), beetpakken , kortom het zijn concrete objecten.
De context bij onze taalverwerving speelt zich af in BEELDEN en KLANKEN!
Baby's van circa 1 tot 2 jaar zien bewust allereerst beelden. Het grijpen en tasten ernaar begint langzaam op gang te komen Verder in de ontwikkeling horen ze vanuit de omgeving( de context dus) de daar bijHORENde klanken, die voor hen niet meer te grijpen en te betasten zijn. In ongecoordineerde klankstootjes en brabbeltaal wordt daarop gereageerd. In de verdere groei worden dat langzaam voor ons herkenbare woordjes, die verderop in de knop komen tot voorzichtige zinnetjes om dan heel wat later uit te groeien tot een prachtige volwassen boom met wortels, vertakkingen en bladeren tot de wonderbaarlijke configuratie van onze moeder/vadertaal! EEN MAGISCH WONDER VAN PRACHT EN SCHOONHEID!! Poezie, romans,verhalen en veelzeggend spreken zijn daar sprankelende voorbeelden van. Dat is de taal in de context van het discours, de zgn omgangstaal. Maar ook hier bepaalt de context weer de gevoelslading van die taal. Toespraken bij feesten, bruiloften , crematoria aula's ,promoties, oorlog, ruzies, preken in kerken,conferances , thuis en zo verder en zo meer. Maar u ziet, ik heb DE KUNST in mijn opsomming niet genoemd. Geen toeval, maar opzet. We komen hier nl. aan bij de taal in de context van de kunst die tot uiterst interessante problemen leidt. , en wel , omdat hier pas echt duidelijk wordt dat de omgangs taal hier buitengewoon grofmazig is in vergelijking met de buitengewone complexe functionaliteit van ons BREIN! De esthetica( beeldende kunst , musische kunst (muziek, zangkunst ) literatuur ja, ja, en dan nog de cognitiviteit (denkkunst). Esthetica is het verzamelbegrip voor de kentheorie, waarin diep wordt ingegaan hoe onze zintuigen gedeeltelijk werken en hoe wij mogelijk denken. De grondbetekenis van theorie is AANASCHOUWELIJK MAKEN,( theater ) dus kijken hoe het nu precies zit ( in het engels betekent "theatre" ook operatiezaal (kijkoperaties)
Voor ons is het nu van belang wat en hoe we horen, en wat en hoe we kijken bij de beeldende en musische kunst. Welnu beelden zijn statisch
geluiden zijn dynamisch
Beelden krijg ik dus via mijn ogen naar mijn brein in z'n geheel binnen en geluiden via mijn oren achter elkaar. ( in a flow).
Geluiden zijn in een flow als zwevende,fragiele zeepbellen met iriserende(afwisselende) kleuren, die niet te grijpen en voor ieder individu verschillend zijn . De zeepbel is dus voor iedereen wel hetzelfde ,maar het kleurenpalet op die bel voor iedereen verschillend . Dit noemen we eenheid in verscheidenheid.( de IN VARIETATE CONCORDIA). Nu, en dat is het grote , maar ook gelijkertijd het uiterst boeiende probleem van onze tekortschietende taal om de complexe functionaliteit van onze brein in woorden te vangen . Het lokt daarom vaak heftige discussies uit omdat we nogal in onze arrogante koppigheid niet toegeven dat onze zeepbel opeens ook uiteen zal spatten. Over smaak valt NIET te twisten.( deftig heet dat: De gustubus non disputandum est)
Over geluid voorlopig genoeg voor deze week, maar er valt nog veel meer over te zeggen. Daar komen we een volgende keer nog over te spreken. Dat wil dus zeggen iets zeggen over het zeggen en spreken over het spreken. Maar eerst gaan we het over de klanknabootsingen hebben. Daar gaat het voor mij om een groot raadsel, dat naar mijn weten nog steeds niet is opgelost. En zo hoort het ook, want u weet , in de filosofie gaat het nooit om oplossingen, maar alleen om de juiste vragen te stellen. Want denk je de oplossing gevonden te hebben, dan heb je echt niet goed gezocht!!!
"De context is de totale omgeving waarin IETS zijn betekenis krijgt", zo luidt de definitie. Met dat "IETS" kan zowel een tekst, als een situatie of betrokken personen worden bedoeld. Dit gaat dus over geschreven en gesproken taal, op papier, met woorden en door sprekende personen. Taalkunde dus. Maar dan zijn we er natuurlijk nog lang niet. Voor ons (voor mij althans) is de prangende vraag "hoe zit dat nu met de taal van de muziek??!!, in een bepaalde context??!!" (1) We gaan daarvoor maar eens luisteren naar onze favoriete muziek op een CD in de context van onze woonkamer, lekker luierend luisterend zittend op de bank. Toevallig hebben we ook die muziek op een DVD.(2) We zien nu de musici spelen o.l.v. van de dirigent. We noemen dit het zien van "het gebaar van de muziek" (3) Vervolgens beluisteren en bekijken we naar dit alles weer in het concertgebouw. En zo kunnen we nog wellicht doorgaan met nog bredere contexten, waarin dat gebaar nog meer onze belevenis van de muziek intensiveert. Voor mij was dat bijv. het geval toen ik op vakantie 's avonds om 11 uur in de heerlijke Italiaanse zwoele lucht de prachtige uitvoering van Verdi's opera Aida mocht meemaken in de thermen van Caracalla in Rome. Dit was voor mij de subliemste belevenis van de muziek , mede bepaald door een context gevuld met jubelende bravo roepende Italianen staande op hun zitplaatsen om nog steeds meer toegiften ( encores)!! Ik begreep toen volledig Schopenhauer, die de kunst in het algemeen , maar de muziek in het bizonder de hoogste plaats in de hierarchie van de kunsten plaatst in zijn filosofie. Hij vond dat muziek de allerhoogste vorm van kunst was. Dit behoeft voor mij geen verdere dicussie.
Een geheel andere vraag is hoe het komt dat er zoveel verschillende vragen en smaken zijn van wat mooi en lelijk is? Hoe komt het dat ik bijv. hard rock geen muziek meer noem, maar radioactief afval of het ene schilderij mooi vind en voor een ander geen waardering heb. Hoe komt het dat ik nog nooit in een museum mensen heb gezien, staande voor een schilderij , die bravo en encore riepen of boeh schreewden.? De filosofische dicipline , die zich hiermee bezighoudt is de Esthetica. Daar gaan we de volgende keer maar eens even op bezoek. Tot dan.