Bernard Mandeville ( 1670- 1733 ) groeide op in het toen nog file-vrije Rotterdam. Hij promoveerde hier tot doctor in de geneeskunde . Vestigde zich als zenuwarts in Londen, waar hij menige adellijke dame met de toendertijd geheten "vapeurs (flauwtes) met zwalpende baarmoeders" behandelde en die wij nu gewoon hysterica noemen. Tussen deze wankelende wonderbaarlijke moeders door dacht hij als geengageerd denker ook diep na over moraalfilosofische problemen. Zijn bekendste werk is " The fable of the Bees ",( 1714 ) een politieke satire in dichtvorm. Kern van zijn denken is dat de mens van nature niet goed is. In de bijenkorf gaat luxe dan ook gepaard met gefleem, schijnheiligheid en bedrog. Advocaten kloppen hun cliënten geld uit de zakken en doktors zijn meer bezig met hun inkomsten dan met hun patiënten. Maar van een afstand gezien loopt alles op rolletjes. De korf bloeit en groeit en is een toonbeeld van orde en regelmaat.. maar , ja daar komen de moraalfilosofen uit hun denkhoek. De heerschappij van de deugd moet worden ingevoerd en iedereen moet voortaan eerlijk zijn. En zie het gevolg: De advocaten hebben geen werk meer, de doktors genezen hun patiënten , maar komen op zwart zaad te zitten. De grondprijzen dalen , de economie valt stil en de hele bijenkorf gaat ten gronde aan hongersnood. Zijn conclusie : Het zgn " hogere" is volgens Bernard slechts een bedenksel van filosofen en machthebbers. De mens komt nu juist via zijn ondeugden tot grote daden . Ofschoon op eigenbelang gericht , leiden zijn daden tot maatschappelijke vooruitgang. " Private ondeugden hangen samen met sociale baten." Aan deze ironische paradox dankt Mandeville zijn reputatie.
Ik dacht hieraan bij het horen, dat de flitspalen veel ongelukken veroorzaken, omdat de bestuurders bij het naderen ervan plotseling te strak op hun rem gaan staan om een te hoge boete te voorkomen met alle gevolgen van dien. We staan , volgens Bernard, met die morele dingen gewoon voor paal. Zo ook met die vermaledijde drempels. Gewoon weg ermee . De wegen niet meer onderhouden en de mensen gewoon in hun eigen valkuilen terecht laten komen. Geen wegennet uitbreiden, maar gewoon lekker auto's blijven kopen. Het algemene file -probleem lost zich dan vanzelf op. De hele werel wordt dan op den duur een groot monolytisch blok , niet van steen maar van blik. De mens gewoon door zijn eigen mobiliteitsdrang immobiliseren.. Niets mooier dan een snelheids duivel in zijn 250 km boleet in de hel van het Rijndal in zijn broeiend vastgelopen blik te zien zitten. Het hele raderwerk loopt dan tenslotte eindelijk vast. Maar let op ,dan geen geluidshinder en luchtvervuiling meer. Geen gedonder meer in het Midden Oosten om de olie. Geen ongelijk meer tussen arme en rijke landen . Het rijke Westen weer op hetzelfde niveau als het arme Oosten , met dit verschil: zij in een een behaaglijke warme zandwoestijn en wij ten bate van hen duurzaam ingeblikt . Eindelijk gerechtigheid.
Zo , en dan ga ik nu eerst nog snel een ritje maken in m'n pas gekochte private ondeugd met de blik op dit oneindig zalige vooruitzicht en natuurlijk met m'n verstand op nul .
Maup. -=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
|