I’ll never let you see
The way my broken heart
Is hurting me
I've got my pride
And I know how to hide
All my sorrow and pain
I’ll do my crying in the rain

The Everly Brothers (Crying in the Rain)





in november als de zomer voltooid verleden tijd is 
en de lente in de onvoltooid toekomende wordt geschreven
zullen we sterven en opnieuw geboren worden.

in november als de ochtenden lang en wazig zijn
en vochtige wagens naar koud zweet stinken
zal jouw ademhaling hoorbaar op hol slaan.
de wind van herfstige herinneringen zal met je meezingen.

in november als nog niet klaar en al donker één zijn
zullen mijn gevoelens minder breekbaar dan beton lijken.
maar in het hoekje achter mijn ongenadige ogen
zullen tranen de fles van zwoel geluk vullen.

vanaf november wanneer de cyclus afgerond is
zullen we als ouders in het huis van sarah wonen
met wie we een wereld vol gekleurde blokjes zullen bouwen.


    
                                       voor mijn dochtertje Sarah 





ZELFS GODINNEN STERVEN
6 gedichten vol wrede wanhoop



Dat wij tot in het merg doorwreten
van hunkering naar een gaaf behoud
geteisterd staan uiteengespleten
laat zuilen en profeten koud.

Andries Dhoeve (Nieuwe Gedichten)





1.
(een eerste nooit geschreven brief)

meter,

ook de wijzers van jouw uurwerk
oud en duurzaam, én kwetsbaar
zullen bruusk afgebroken worden.
radeloos zullen ze me uiteenrijten
en eeuwenlange wonden achterlaten.

zondermeer zal ik ze koesteren
met plezier en weemoed, wanhoop.
en diep in me zal een boot
bloedrood, leven en dood,
tegen de dorre oever lek varen,

meter
(misschien dat ik je wel
altijd missen zal)





2. GROOTMOEDER

vele jaren heeft ze het graan voelen rijpen
en met het graan is ze meegegroeid.
toch zijn haar woorden geen dorre takken
in een heidens en vernietigend houtvuur.

haar stem is zacht en zoet om smaken
als het fluwelig vlees van perziken.
haar gelaat is grimmig en vol gleuven
niet door zilt zeewater maar sober:

nooit heeft ze rome ervaren, en eeuwigheid.
nooit heb ik haar rusteloos horen rouwen.
vele jaren heeft ze het graan voelen rijpen:
ik wil haar nog niet geoogst zien.





3.

zoals zij ligt
op haar zachte zij
afwezig
de ogen doffer dan dood en tijd
en rondom haar van tong tot oor
het codewoord wordt doorgegeven

zo wil ik haar lome lippen lenen
een gedicht vol eeuwigheid boetseren





4.

gisteren toen ze nog leefde en discreet danste
en vele gedichten in één adem reciteerde
is verloren vreugde en vrijheid geworden.

nu zijn de overgordijnen gesloten
en stamelt ze nietszeggende verzen
die vormelijk niet met de broze bouw
van haar brakke lichaam samenvallen.
de lampen van de luchter zuchten gelig.

ze belichten nauwelijks de woorden
vastgeworteld in haar hart;
zelfs de kaars flikkert
moeizaam en ruikt naar roet
zoute tranen en zuur verdriet.

woorden kan ze niet langer ontcijferen:
alle herten in haar bloed zijn verdwaald
in het korzelig koraal van haar hersenen.





5.

slechts je stem is echo eentonig
maar eindeloos weergalmend in het woeste waaien
van de nacht. vergeefs verzin ik andere gordijnen
zwaardere gordijnen om je klagend kreunen
je smekend stamelen buiten te sluiten.

zo is je broze beeld niet waarvan de stukken
van de legpuzzel schemerig op de vloer liggen.
de kunst tot reconstrueren is met je bloed
stil blijven staan. een ikoon is het,
je beeld. andere details gaan hopeloos verloren.

traag en moedeloos zet ik mijn masker
vol ongevoeligheid en verraad op.





6. EMPORION
(een tweede nooit geschreven brief)

naar jou keer ik ooit terug - misschien.
dan laat ik je zonder haat
zonder zorgen oude stenen voelen.
daar is de vlakte zilt en rustig.
waar de grieken zoet droomden
zal ik jouw gedichten voor je lezen.
en elke nis van de bloedende basilica
zal ik versieren met vrome verzen
voor jou over jou: vroeger én nu
én later. dan zal je weer lachen.

daar zijn alle seizoenen lente.
zelfs de begraafplaats ademt
rust en liefde. geen dood.





PRENTKAARTEN



Straten schuiven in eendere straten
licht schuift in eender licht
mensen in eendere mensen
volte in eendere leegte
leven in eendere
dood.

PaulRodenko (Orensnijder tulpensnijder)





ZOMAAR EEN VLAAMSE STAD

er wordt niet gelogen als de zon loodrecht staat
nooit gelogen als mensen één zijn met hun schaduw.
dan wordt enkel de waarheid niet gezegd
zoals bij het ware en volle leven.

er wordt slechts gelogen, en dan nog in bedekte woorden,
als de zware gordijnen alle licht buitensluiten,
als bier schraal smaakt en naar bederf,
als het schuim overheerst en over de rand loopt.





SOEST, DUITSLAND
nauwelijks weergalmt in deze ommuurde stad
zonder poorten het leven. is lawaai is tederheid

mensen slenteren langs gerestaureerde wallen
kinderen spelen beleg (schamper
wordt dit romantiek genoemd)
ze denken aan vroeger: godsdienstoorlogen
die volkeren in tweeën verdeelden zoals het zwaard
het bebloede laken doormidden scheurde

leven is er een schotse kerktoren zonder kruis.
maar het uurwerk tikt geruisloos.
de klokken begeleiden geen rondedans.
het water is rustig nu. levenloos zelfs.
geen bloemenbootjes varen nog
op het naar verderf stinkende water

hier feest men sinds lang niet meer:
men slaagt slechts erin de sur-place aan te houden.





PALAMOS, SPANJE

aan de kade een bedrijvig vrachtschip
tegen de heuvel een zonnende kerk.
tussenin hinkstapspelende kinderen:
ze hinken van schip naar kerk.

kerk. en de nauwe winkelstraat
is een paternoster groentekramen
waar het geborgen leven is.
de gekartelde kust
is volledig bezet met agaven
onbeweeglijk neergehurkte wachters
onverdroten en met oneindig geduld
uitkijkend over de vijandige zee.

barbarossa zou terug kunnen komen.
en dan. dan zullen groentekramen
slechts bloederige brij zijn en kinderen
niet meer van nu naar vroeger hinken.





LENINGRAD
(een impressie)

het bevroren water zal geen bloed meer wenen.
de dorre aarde zal geen klaaglied meer schreeuwen
van mannen en vrouwen zonder naam.
toch hebben hun soldaten nooit
rozen in hun geweerloop gestoken.
(groeien hier wel rozen, tovaritj ?)

de nauwgezet gerestaureerde hermitage
denkt bijna uitsluitend impressionistisch.
(de werkelijkheid werd naar siberië verbannen)
de kolossale atlantiden staren tevergeefs
naar de overzees-liggende toekomst
die zich nooit begrijpen laat.

in de buurt van het winterpaleis
wordt een dronkaard discreet weggevoerd
door schichtig kijkende mannen in burger.





FROM HERE TO ETERNITY
5 gedichten over nergens en ergens



... AILLEURS

Alles is goud hier - wijl 't in Brussel regent.
Ik huiver soms voor wat de wind mij zingt.
Morgen wordt alles weer door 't werk gezegend:
sluipen en liegen waar het brood om dwingt.

Andries Dhoeve (Gedichten 1945-1965)





1 (hier, een brabantse stad)

het ritme van het dagelijks leven is meer reutel
dan onbesuisd en veelbesproken volle bierglazen legen.

erger nog de nacht die even snel voortwentelt
als de hartslag van de stervende stumperd.
onafwendbaar staren de glurende ogen traag en treurig
naar de moordende morfinespuit binnen handbereik.

zelfs de kinderen zijn grijsaard en onmondig voor altijd.
vanop de bank in het park kijken ze beotisch lachend
naar polyestereenden die over gladde golfjes dobberen.
de grillige kastanjelaar draagt geen vruchten meer.

het ritme van de dag is als de ratel van de leproos
die alle lust en leven op afstand houdt.





2 (hier, een kuststad)

zwaar hangen ook vannacht
de woedende wolken van de goden.
genadeloos glimmen de stenen van de stad,
strooien hun trotse tranen
bol van bestoft verleden
hol van hopeloos heimwee.

de luiken zijn gesloten,
het bier smaakt zuur en zerp.
en in mijn veelvormige vingers voel ik
het steedse kotsen van mijn kil gemoed.

naast de hijgende havenmuur
ligt met hoogzwangere buik
een verkleumd vissersschip radeloos
en verloren op zijn doffe zij.

zwaar hangen ook vannacht
de woedende wolken van de goden.
op de weerkaatsende stenen
stuikt mijn schreeuw te pletter.
mijn bloed verft de draailamp
van de vuurtoren donkerrood.





3 (elders, ergens tussenin)

uurwerken hebben steeds een ander ritme
een trager ritme getikt dan hier.

alle zomers zijn dagelijks gezapig en gemoedelijk
als het slentertempo van een ingekort boemeltreintje.
(maar .vele winters zijn toch nog krakende koelkasten
en meisjes zonder blozende vraagwangen)

zo zijn mijn moerassige zomers nooit geweest:
nooit at ik aardbeien met slagroom
zonder de verlammende smaak van zuurheid op mijn tong.
steeds liepen mijn gevoelens ongrijpbaar evenwijdig
met de gladde sporen naar nergens.

daar echter kan ik de autoportieren
wijdopen zetten, zonder zuchten of zeuren.
daar kan ik mezelf door een fletse filter
van stof van tien tot één horen tellen.
men betaalt het eten al met de glimlach.

ik schijn erin te zullen slagen me
grenzeloos en ongenadig god te voelen.
maar ook het leven van lust en tijdloosheid
is daar nog maar een uitgedroogde rozijn.

de wijzer draait merkbaar trager. of ik
het verouderen stoppen kan is de vraag.





4 (daar, la fosca)

vele winters en zomers ligt het gemeerd
in het zalvende zand. onverstoorbaar
wordt het tot eeuwige rust gewiegd.
de enge en hoge hoofdstraat is
onbegrijpelijk korter dan tijd.

tijd heb ik nodig om tomeloos en traag
ketsende stenen in mijn mond te gorgelen.

korter nog dan tijd is de afstand
tussen kerk en thuis waarin het kruisbeeld
en de stille staanklok broederlijk
en broos het leven verderslepen.

vele winters en zomers al ligt het gemeerd
tussen rokende rotsen en woelige golven.

tijd heb ik over om van hier naar nergens
een niemandsland waarin de tergend trage deur
op een kier wordt gezet en mensen
zonder maskers en zakken vol reisgidsen
binnendansen, te hinkstapspringen.





5 (daar, hotel ancora)

we hebben elkaar onbegrensd en ongekend kennen
in dit lome land waar regen weldaad is, en wulpsheid.

er is geen vermuft vocht dat deuren kriepend klemmen doet
als van het oude gebarsten en geschilferde huis.
toen leefde ik lusteloos en kunstmatig:
ik had nog niet ongeremd ervaren dat de dag
lang duurt en tegelijk kort kan zijn.
niemand kon het me leren. niemand wist ervan.

we hebben elkaar leren kennen in dit land
waar zon en lucht de nieuwsgierige gevels
in spaans ritme en adem gekleurd hebben.

daar gebeurt ademhalen gulzig en bewust.
dag is warme choco melk en boterhammen
met krenten en rijkelijk uitgesmeerde boter.
nacht is een zandkasteel en maanlicht
dat door de blinden als liefdesbrief binnenglipt.





LETTERWOORD



Zolang je poëzie wilt schrijven,
geloof geen woord dat blinkt als water,
balsemend de stank van bloed.

Clem Schouwenaars (Cantica Mea)





Leeggezogen door het letterwoord
uit het grote boek (poëzie
laat zich niet ongestraft tarten)
werp ik een allerlaatste maal
mijn netten uit. tevergeefs.
de woorden glippen glibberig
door de dichte mazen,
laten zich niet vangen.
ik laat me ontvoeren
om een onbekende dood te sterven
tussen zeewier en dolfijnen.





PAPIEREN REVOLUTIE

men heeft me het alfabet leren zingen
op het ritme van woedende wind
en laffe lucht. schuimkoppen duwen me
onder (zout smaakt naar leed en eenzaamheid)
ze proberen mijn gepijnigde stem
te vermurwen in een gesmoorde schreeuw.

de gong van de liefde laveert niet
over de bijtende zoutvlakte. geen rozen
worden door de rauwe wind bijeengeblazen.
geen klanken doen de kristallen toren trillen.
geen affiches kondigen nog aan:
de revolutie van morgenmiddag.

die van gisteren is reeds lang vergeten.





SONNET

onrustig lig ik geborgen en in foetushouding
tussen zee en aarde, licht en donker.
lichtbundels die mijn vliegtuig gevangen houden,
verblinden me. mijn ogen wennen niet

aan het duister van de lege bunker
waarin ik struikel over beenderen
en rottend vlees. waanzin! waanzin!
enkel schreeuwen rest me nog.

want ruw wordt de witte stok
in mijn gekneusde ribben geduwd,
beestachtig wordt de zonnebril

tegen mijn geschaafde gezicht gedrukt.
ademloos word ik gekastreerd:
een lidteken, een schande blijft achter.





zoals zij spreekt zacht en zomers
geen woord breder dan het ander
geen woord harder dan het ander
en haar tedere tong doorgeeft
en tegen oren houdt (maar niemand
hoort even fris en fluwelig als zij spreekt.
altijd. overal) zo spreekt de vrede niet.

de vrede heeft geen gelaat. slechts grimassen
die ze opzet volgens geluiden en kleuren
van de dag. de vrede is karnaval.
eindeloos en eeuwig veinzen en
steeds weer andere maskers opzetten.