Driekoningen wordt in Keulen en in vele streken en steden in Duitsland goed gevierd. In onze streken beperkt zich dat meestal tot het sterzingen door kinderen (vroeger ook door volwassenen) om geld te verzamelen voor het goede doel of voor snoep en zakgeld.
Meer verspreid is de Driekoningentaart met frangipane of appel. In de taart is een boon verstopt en de persoon die de boon terugvindt is die dag "koning(in)" en mag een kroon dragen.
Een van de gebruiken in sommige streken in Duitsland is dat huizen gezegend worden en daarvoor een merkteken krijgen, met kalk op de deurstijl. 20 C + M + B 12 betekent dat in het jaar 2012 dit huis werd gezegend, de C, M en B verwijzen naar de beginletters van de namen van de drie koningen Caspar, Melchior en Balthasar. Onlangs las ik zowel in Kerk en Leven als in Wikipedia dat deze uitleg over C M B de afkorting is van een huiszegen Christus mansionem benedicat: Christus zegene deze woning. Voor mij moeilijk uit te maken welke de juiste uitleg is. Ik blijf opteren voor de beginletters van de drie koningen (wijzen), in combinatie met de zegening van het huis.
In de Dom van Aken bevindt zich een schrijn waarin relikwieën van de Drie Koningen bewaard worden? Dit schrijn is het grootste goudsmeedwerk dat in de Middeleeuwen vervaardigd werd. Ongeveer veertig jaar is eraan gewerkt en het is 220 cm lang, 110 cm breed en 153 cm hoog. Het vertoont de vorm van een basilica en bestaat uit twee sarcofagen waar een derde bovenop geplaatst is. Het is gemaakt uit goud en het binnenwerk uit eikenhout. In de zijwanden staan meerdere beelden van apostelen en andere figuren, alle uit verguld zilver. Meer dan duizend edelstenen vullen het geheel aan.
Prachtige en unieke religieuze kunst.
27-10-2011
Sint - Salvatorskathedraal Brugge - ook basiliek?
Ik heb bij uitgeverij Halewijn (Antwerpen) een boek uitgegeven Kerken, heiligen en toerisme
met o.a. een kleine bijdrage over de Sint-Salvatorskathedraal, waarvan ik zeg dat ze ook een basiliek is.
Ik weet wel ik ben een geboren Bruggeling dat dit vreemd klinkt, maar ik heb me gesteund op Wikipedia lemma basilieken. Wikipedia - St Salvators: vermeld in de lijst van de basilieken in België. http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_basilieken#Belgi.C3.AB Maar ik vond nergens op Google een bevestiging.
Ik kreeg al enkele reacties (Bruggelingen) om te zeggen dat ik fout ben.
Ik vroeg het aan Jan Tilleman van de kathedraal om uitsluitsel te geven: Er zijn tot nu toe geen documenten waar er sprake is van een basiliek. Er zijn in de kathedraal ook geen attributen aanwezig zijn, die verwijzen naar een basiliek (zoals in de H. Bloedbasiliek). Ik vermoed dat er hier verwarring is tussen het gebruik van termen: basiliek en kathedraal. De Sint-Salvatorskerk is een kathedraal sedert de heroprichting van het bisdom in 1834.
Voor een correctie in het boek is het nu te laat; de boreling ligt al op de Boekenbeurs.
Kerken, heiligen en toerisme reclametekst van uitgeverij Halewijn. http://www.kerknet.be/microsite/halewijn-uitgeverij/catalogus/uitgave.php?uitgaveID=1470 "Kerken, heiligen en toerisme
Dit boek is bestemd voor wie graag religieuze cultuur, bedevaartroutes en evenementen zoals processies kiest voor een uitstap of een reis. Het beschrijft meer dan 100 grote en kleine kerkgebouwen, bedevaartsoorden en ander religieus erfgoed in België, Frankrijk en Italië. De selectie is een persoonlijke keuze van de auteurs en wil geen aanspraak maken op representativiteit of belangrijkheid. Alle beschreven plaatsen zijn per land alfabetisch gerangschikt op gemeente. De plaatsbeschrijvingen worden aangevuld met achtergrondinformatie waar nodig. Georges De Corte is professor emeritus aan de Universiteit Antwerpen. Hij schreef dit boek samen met zijn echtgenote Marleen Moeremans, internist-geriater. Catalogusprijs 20 euro."
09-08-2011
Heiligen en heiligenbeelden
Heiligen en heiligenbeelden
In kerkgebouwen en huiskamers staan vaak gipsen heiligenbeelden. De heiligen achter deze beelden worden vereerd met kaarsjes en gebeden. Sinds het tweede Vaticaans
Concilie (1962-65) werden deze beelden nochtans meer en meer uit de
kerkinterieurs verwijderd. Devotiebeelden in gips worden doorgaans
als minderwaardig beschouwd. Het zijn industriële serieproducten, die
vanaf het midden van de 19de eeuw massaal werden verspreid. Ze zijn
de exponenten van het katholieke reveil van de 19de en 20ste eeuw en
getuigen van een glorieuze maar strak geleide Kerk en van een volkse,
sterk doorgedreven devotiecultuur. Tot op vandaag zijn ze dragers van
geloof en er gaan meer en meer stemmen op in studiedagen en publicaties
om met dit - ogenschijnlijk minderwaardige erfgoed niet lichtzinnig
om te gaan.
Documentatie Heiligen: Op Google zoeken met Heiligenkalender en Lijst
van christelijke heiligen. Een zeer veelzijdige Nederlandstalige site is
www.heiligen-3s.nl/index.php met 5249 heiligen. Een interessant boek is
Het Heiligenboek van Tom Zwaenepoel (Lannoo, 2008).
08-08-2011
Leven na de dood?
Leven na de dood?
We willen meestal zekerheid hebben over leven na de dood. De idee dat het na de dood met alles is afgelopen is voor velen ondraaglijk, omdat dan het leven geen enkel zin zou hebben gehad. Gelovigen en niet - gelovigen kunnen geen 'zekerheid' verkrijgen over leven na de dood.
Geloven dat we op een of andere manier verder leven na de dood geeft troost, hoop en vertrouwen.
Gebed voor Ianka een vroeg gestorven kind
God, ik weet niet waar Je woont, misschien boven de wolken, vast heel dicht bij de zon.
God, Ianka komt eraan,
Heel plotseling gestorven, voorgoed bij ons vandaan.
Doe voor haar open, God, want wij blijven hier achter,
Wij kunnen niets meer doen. God, Ianka komt eraan.
Wil Jij haar goed ontvangen, Je armen om haar slaan?
Bron: Naomi Van der Velden pastor Sint - Vincentius GZA Antwerpen
Gebed voor een overleden partner
(...) Jij zult altijd in mijn gedachten zijn.
Ik zal nog van je dromen en je stem nog horen.
Ik kan niet begrijpen dat jij weg bent, voorgoed. (...)
Bron: Marinus Van den Berg, pastor
Deze en andere teksten over kristelijke spiritualiteit verschijn in 2012 in een apart cahier ADEM (uitgeverij Halewijn, Antwerpen)
07-08-2011
Slavenschepen en bedevaarders
Slavenschepen en bedevaarders
Een van de treffendste beelden van de slaverij is het vervoer in slavenschepen. Ze liggen in het ruim als 'sardienen in een doos', in miserabele hygiënische omstandigheden, met te weinig drinken en voeding. Het gevolg daarvan was een grote sterftegraad. Dit resulteerde in een hoge sterftegraad wat een zwaar financieel verlies betekende voor de eigenaars, de investeerders en de kapiteins.
Volgens recent onderzoek blijkt dat procentueel er verhoudingsgewijs meer bemanningsleden onderweg stierven (Laurens Priester, 1989) . In een andere studie (L. Lehman 1987) vinden we dat in de zestiende eeuw pelgrims vanuit Genua en Venetië naar het Heilig Land werden vervoerd voor de bedevaart naar de heilige plaatsen. Hun duur betaalde plaatsen in het ruim verschafte hen nagenoeg even weinig plaats als op de slavenschepen, namelijk 1.8 op 0.6 meter.
16-07-2011
Maria Magdalena, Madeleine
Maria Magdalena, Madeleine
We hebben een boontje voor Maria Magdalena, Madeleine. Dit komt op de eerste plaats omdat mijn parochiekerk in Brugge naar haar genoemd was. Dan kwam de basiliek Sainte - Madeleine in Vézelay met daarbij de discussies met mijn stapgenoten wie deze heilige feitelijk was: zondares, vrijgevochten rijke en intellectuele vrouw, eerste van de apostelen...
Nog voor Vézelay hadden we deze heilige leren kennen via het Provençaalse spoor in Zuid Frankrijk omgeving Marseille, Saintes-Maries-de-la-Mer, waar ze zou zijn beland met andere heilige vrouwen en mannen (Magdalena, Martha, Lazarus, Maximinus). Ze werd er vereerd en ze leefde er dertig jaar teruggetrokken in een grot in het nabije massief La Sainte Baume, waar ze gevoed werd door de engelen en haar lang haar diende als kledij. Ze wijdde haar leven zoals een nieuwe woestijnheilige voor haar liefde tot de gekruisigde.
Haar teruggevonden relieken werden bijgezet in de nieuwe basiliek van Saint- Maximin. Nadien was er discussie en ruzie over haar relieken tussen Vézelay (Benedictijnen) en de basiliek van Maximinus (Dominicanen) om de meest vereerde relieken te hebben naast die van Jacobus de Jongere (Compostela). Want relieken trok pelgrims aan en dus aanzien en inkomsten. Hier ook een guerre de reliques,
Vlug leerde ik dat deze heilige vele levens had gehad, maar dat geldt voor de meeste heiligen. De boeken die ik onlangs raadpleegde (o.a. Mark Heirman, Maria Magdalena, de vrouw van zijn leven; Leuven, Antwerpen, Houtekiet, 2010 en Guido Kindt, Maria Magdalena, vrouw minnares of apostel van Jezus, Van Halewyck) waren boeiend maar konden ook geen uitsluitsel geven evenmin als op de vele vindplaatsen op internet. Voor zover dit überhaupt mogelijk is
Komt daarbij de hype die kwam omdat Magdalena een sleutelfiguur speelde in de beststeller: De Da Vinci Code van Dan Brown, met bijhorende film en commentaren. Deze figuur is vaak aanwezig in de religieuze kunst (zie bij Kindt) waar ze als icoon de vrouw met de albasten kruik optreedt of als publieke vrouw maar meer als treurende vrouw aan de voet van het kruis.
In de evangelies wordt ze enkele keren vernoemd, meer dan vele apostelen, en vormen zo een bron vorm van kennis omtrent haar. Gaat het dan over dezelfde persoon: de vrouw die de voeten van Jezus waste en zalfde en door hem vergiffenis kreeg van haar zonden; de vrouw die bij de gekruisigde Jezus stond met Maria moeder Gods ( tussen haakjes waar bleven de mannen?). De vrouw die als eerste vaststelde dat Jezus niet meer in het rotsgraf lag (gift van de rijke Jozef van Arimatea) en aangesproken werd door een engel en door de verrezen Christus.
Voor een groot deel kan ik de redenering volgen dat ze als het ware werd weggeveegd na de evangelies en geen plaats kreeg in de Handelingen van de Apostelen. In de vier erkende evangelies is nergens sprake dat zij de vrouw was van Jezus de Nazarener, zoals er ook geen bevestiging of ontkenning te vinden is dat Jezus ongehuwd bleef.
Ze speelde een rol in de lijdensverhalen in de vier erkende of canonieke evangelies. Zeker is dat in de Middeleeuwen er een grote verering was voor Maria Magdalena; een verering die (later) enkel overtroffen werd door de verering van Maria als Moedergods.
In het Westen was er vaak een vermenging van de publieke zondares die zich bekeerde met Maria van Betanië en Maria Magdalena. De boetvaardige zondares (de zwarte Madonna) werd het menselijk gezicht waarin alle zondaars zich konden herkennen. Naast de zwarte Madonna stond Maria, Moeder Gods als de witte Madonna).
Interessant zijn de uitweidingen over de apocriefe Magdalena; dus zoals ze optrad in de niet erkende, afwijkende, geheime of verborgen geschriften (o.a. Nag Hammadi vondsten) en de achteruitstelling van de vrouw (en van Magdalena) in het christendom vanaf de vierde eeuw, mede in de hand gewerkt door het verplicht celibaat en het voorbehouden van de priesters aan mannen.
De vrouwenhaat is in zoveel citaten bij theologen in de ME terug te vinden, Kindt heeft er een karrenvracht verzameld van De vrouw is slechts een onvolledige of gebrekkige man (Thomas van Aquino); De vrouw is een mislukte man en bijgevolg inferieur (Albertus Magnus). De mannelijke kerk duldde niet langer dat een vrouw, behalve de Maagd Maria, een vooraanstaande rol zou spelen. (Kindt, 27)
Heirman schrijft in zijn slotparagraaf: Voor mij blijft Magdalena een vrouw die ons zal blijven verbazen. Dat is haar grootste liefde de Nazarener ook verschuldigd. Of ze zijn vrouw was of zijn meest geliefde leerling, en of we haar mogen gelijkstellen met Maria van Bethanië of een berouwvolle zondares, zullen we nooit weten. Slechts één zaak staat vast. Dat ze Zijn meest geliefde was. De vrouw van Zijn leven.
Vézelay romaanse basiliek St.-Madeleine
Vézelay romaanse basiliek St.-Madeleine
Wie Vézelay zegt denkt onmiddellijk aan de wereldberoemde, romaanse basiliek St.-Madeleine. Deze beschermde abdijkerk (Werelderfgoed) ligt hoog in een schilderachtig en piepklein dorp in Bourgondië. In de basiliek zijn de broeders en zusters van de Orde van Jeruzalem nadrukkelijk aanwezig: drie keer per dag hebben zij gebedsdiensten en vieren ze de mis met gezang en orgelmuziek. Deze religieuzen zien bidden in een gewijde stilte is een bijzondere ervaring en spoort de gelovigen aan om te mediteren.
Vezelay was één van de vier verzamelpunten in Frankrijk voor de pelgrimages naar Santiago de Compostela in Spanje. In 1146 riep de beroemde cisterciënzer abt Bernardus van Clairvaux, uit naam van paus Eugenius ll en in aanwezigheid van de Franse koning Lodewijk VII, koningin Eleonora van Aquitanië en ontelbare edellieden en andere pelgrims, de christenen op tot de Tweede Kruistocht (1147-1149) die op een mislukking uitliep. Voor Lodewijk IX de Heilige was Vézelay het beginpunt van zijn twee achtereenvolgende rampzalige kruistochten. Het stadje werd zo een verzamelplaats voor koningen, ridders, bisschoppen, abten en pelgrims. In de 19e eeuw voerde architect Viollet-le-Duc (1814-1879) belangrijke restauratiewerken uit.
Als we de Ste. Madeleine, gebouwd tussen 1140 en 1150, betreden, komen we in een driebeukige narthex (atrium of paradijs), de voorhal of het portaal van een kerkgebouw, waar de doopleerlingen en de boetelingen mochten staan. In romaanse pelgrimskerken zoals in Vézelay was de narthex een afgescheiden voorkerk waar de pelgrims hun wereldlijke onrust achter zich lieten om dan het heilige van de kerk binnen te treden. Deze ruimte was tevens bestemd als overnachting voor de pelgrims, voor de rituele reiniging en als verzamelplaats voordat de boetelingen die in processie de kerk betraden. We werden overdonderd door het timpaan boven het hoofdportaal, met in het midden een zittende Christus. De talrijke kapitelen vormen verhalen en zijn zo een volks-Bijbel in steen. Ze zijn uniek in de kerkelijke beeldhouwkunst.
Toegang: hoofdstraat en via de zijstraten; licht stijgend (colline éternelle) ; alles verwijst naar de basiliek (voorbeelden). Groot plein voor de basiliek; achter: tuin, Rivier Cure, museum Viollet-le-Duc (dé restaurateur).
De grote voorhal (narthex) is gebouwd na de voltooiing van het schip in 1140. In tegenstelling tot het schip, is de narthex voorzien van spitsbogen. Bernard van Clairvaux heeft hier in 1146 opgeroepen tot de tweede kruistocht. (zie Georges)
De eerste aanblik eerder schraal; de twee torens zijn niet harmonieus ingeplant.
Bouwstijl: romaanse kerkarchitectuur uit de bouwstijl van de Romeinse basilica.
Delen: portaal schip of middenbeuk; zijbeuk (soms met gaanderij); transept of kruisbeuk; kooromgang (vaak met relieken; belangrijk voor bedevaarders); viering; koor met abside; kranskapellen in de kooromgang.
Vooraanzicht: timpaan: niet denderend; binnengaan in de nartex (voorgebouw) enige niet gewijde plaats. Zicht op schip en koor; LICHTINVALLEN. Nartex: Timpaan (fronton): beeldhouwwerk, muurpaneel, boven de ingang; rond (romaans) of spits (gotiek). Voor de beeldhouwers om hun vaardigheid en geloof te demonstreren. Soms verschillende grote delen of registers. Centraal timpaan: Christusfiguur; fijn uitgevoerd plooienspel van de kledij; Christus als mens-God; gezicht omkranst, golvend haar, ontroerend menselijk. Stille glimlach; zetelend in de hemel, in de glorie, in de schoot van de eeuwigheid: transcendent maar gericht naar de mensheid. Gestileerde water- en plantenmotieven. Hoofdingang rechts bovenaan op de rechterdeurstijl - Petrus en Paulus.
Kapitelen : kopstuk van een zuil, (pijler of pilaster), meestal met beeldhouwwerk. In de ME: boeken (bijbel) der leken; afbeeldingen van heiligen, bijbelse personen of een verhaal. Basiliek van Vézelay waar in bijna elk kapiteel in het schip. Drie portalen geven toegang tot het langhuis. Boven het middelste portaal bevindt zich één van de bekendste Romaanse uitbeeldingen (1120 en 1135). Christus zijn vingers stralen licht uit naar de apostelen. Zij ontvangen de Heilige Geest in de gedaante van de stralen (Pinksteren). Johannes de Doper is weergegeven boven de zuil die de bovendorpel stut.
De twee andere portalen zijn eveneens voorzien van interessant beeldhouwwerk. Er bevinden zich ook prachtige kapitelen in deze ruimte.
Culturele geschiedenis
Strijd die de abdij van Vézelay in de periode 1000 - 1130 voerde tegen Cluny, de prelaten, de graven en de burgers. (vgl. Notre - Damekathedraal van Chartres: ook op heilige heuvel; boeren voeren stenen aan; boetedoening en om hemel te verdienen) (Werelderfgoed). Opgang, verval, restauratie: redders Eugène Viollet-le-Duc (1814 - 1879) met beschermer en compagnon de route was Prosper Mérimée (1803, archeoloog, historicus, literator, senator, inspecteur van de historische monumenten).
De Compostela bedevaartroutes in Frankrijk (Chemins de Saint-Jacques-de-Compostelle en France - étape jacquaire) waren zeer belangrijk in de Middeleeuwen tot halfweg de twintigste eeuw. Daarna was er een terugloop; dank zij de UNESCO en de inspanningen van de christelijke kerken kwamen deze routes opnieuw volop in de belangstelling. Alle bedevaartgangers zijn zeker niet religieus of zelfs christelijk geïnspireerd. Een aantal doen dit vanuit een spirituele nood en om zichzelf te bevragen. Het sportieve, het uitdagende speelt daarenboven een rol. http://www.compostelagenootschap.be/default.aspx?id=498
Vijf Vlaamse pelgrimswegen: Via Limburgica, Via Monastica, Via Brabantica, Via Brugensis , Via Scaldea (geen historische wegen: onmogelijk te reconstrueren).
Cees Noteboom Omweg naar Compostela
Cees Noteboom Omweg naar Compostela
Werd door het Amerikaanse tijdschrift Newsweek (Belga - 31 mei 2011) uitgeroepen tot een van de tien beste reisjournalen van de afgelopen eeuw. Volgens het artikel is hij de ultieme stilist van het genre'. Nootebooms beste reisboek is volgens het tijdschrift De omweg naar Santiago. Daarin beschrijft de nu 77-jarige auteur zijn omzwervingen in Spanje en gaat hij in op de literatuur, cultuur en geschiedenis van het Zuid-Europese land met een ongekende eruditie, zwier en vitaliteit. Het Newsweek-artikel omschrijft hem als zelfbewust, gevat en onvoorspelbaar', met een verbluffend origineel observatievermogen'.
In 2009 kreeg hij van de Belgische koning Albert de driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren.
Cees Nooteboom, De omweg naar Santiago, De Bezige Bij - 2009; vuistdik boek. Uit de aankondiging:
"De omweg naar Santiago is een van de mooiste reisboeken uit de Nederlandse literatuur. Het is de neerslag van alle omzwervingen van Cees Nooteboom in Spanje, waarbij hij de lezer meeneemt op zijn ontdekkingstocht door de geschiedenis, kunst en literatuur van het land dat hem gaandeweg veroverde." We citeren een sleutelpassage op p. 66: Om de essentie van de bedevaart naar Santiago te begrijpen moet je de Middeleeuwer uit het comfortabel romantische beeld halen dat wij van hem hebben (als wij er al een hebben). Hij was een wezenlijk ander mens, met totaal andere preoccupaties. Zijn samenleving was een geestelijke eenheid, relieken van heiligen en martelaren maakten er een voor ons niet meer na te voelen essentieel deel van uit. Die heilige overblijfselen vererend en zoekend trok hij van land tot land, van kerk naar kerk, een altijd op weg zijnde biddende, bevlogen massa.
Verwacht geen rechtlijnig reisjournaal van dag tot dag op weg naar Compostela. Wel een eigenzinnig, prachtig en empathisch verhaal.
Compostela: opnieuw en nieuw
Compostela: opnieuw en nieuw
Zowat tien jaar geleden gingen we met het Emmaüsgenootschap (Mechelen De Noker) voor het eerst op stap op enkele Compostela - wegen in Spanje en vooral in Frankrijk. De grote vijfdaagse wandelingen deden we om de twee jaar. Nadien aangevuld door tweedaagse wandelingen op Compostela wegen en sites in Vlaanderen. Toen al merkten we een stijgende belangstelling voor Compostela tochten.
Het aantal publicaties, blogs, websites, televisie-uitzendingen over dit verschijnsel nam recht evenredig toe. We verwijzen op de eerste plaats naar de boeiende reeks Weg naar Compostela (Man bijt hond VRT 2010 2011). Arnout Hauben is de pelgrim van drieëndertig die met zijn 'rugzakcamera', 2.325 kilometer op zijn eentje wandelde en zijn crédential (pelgrimsboekje) liet tekenen en vooral interviews afnam en soms kwam tot de essentie vn route de la vie: leven en dood, voorspoed en tegenslag. Een flash ervan met de basiliek van Vézelay vind je op http://www.youtube.com/watch?v=_2N8vK4Rs2M
Op dinsdag 3O mei 2011 las Frieda van de stappers een fragment voor uit het boek van Cees Noteboom Omweg naar Compostela. We wisten toen nog niet dat enkele dagen later dit boek uitgeroepen werd tot een van de tien beste reisjournalen van de voorbije jaren. Dit merkwaardige boek bespraken we in een andere blog.
Telkens proberen we iets nieuws te ontdekken of te herontdekken zoals:
La Charité - sur Loire het eindpunt en de kathedraal van Sens op de terugweg: zie aparte blogs.
La Charité-sur-Loire priorijkerk Notre Dame - Werelderfgoed
La Charité-sur-Loire priorijkerk Notre Dame - Werelderfgoed van Unesco
De priorijkerk van la Charité-sur-Loire Notre Dame (1107) is uitgeroepen tot Werelderfgoed van Unesco (1998) en ligt langs de Loire. Ze is een van de mooiste voorbeelden van romaanse kunst in Bourgondië en werd gesticht door de abdij van Cluny (de oudste dochter van Cluny) en ligt op de bedevaartsroute naar Compostela, van Vézelay naar Bourges. Vanaf de 11e eeuw deden armen en pelgrims een beroep op de liefdadigheid (charité) van de monniken van deze machtige benedictijnenabdij. De lange stenen brug - oudste over de Loire blijft in je geheugen hangen; aan de oevers kan je zonnen, pootje baden, rusten en genieten.
De kerk verloor haar romaanse toegangspoort en originele beuken: je kunt dit zien op de maquette en op de grond. Achter de koorafsluiting van de kerk hebben opgravingen de funderingen blootgelegd van een priorij uit de 11e eeuw. De keukens, eetzaal, stallen en woonruimte van de prior zijn bewaard gebleven.
De dienst voor toerisme heeft een prachtige (gratis) brochure aan de bezoekers.
Sens - kathedraal Saint - Etienne
Sens - kathedraal Saint - Etienne
Sens ligt aan de rivier de Yonne en is vooral bekend om zijn kathedraal Saint - Etienne, de oudste kathedraal in gotische stijl in Frankrijk. De bouw van de huidige kathedraal van Sens begon na 1130. In de 13de eeuw was Sens de verblijfplaats van paus Alexander III en Thomas Becket.
Wat ons opviel is dat dit kerkgebouw tevens de cultusplaats is van een levendige parochiegemeenschap en religieus cultureel bijzonder belangrijk is voor de brede omgeving.
De kerkschat van Sens behoort tot de rijkste van Frankrijk en bevindt zich in het Musée de la Ville, gevestigd in het vroegere aartsbisschoppelijk paleis.
De stad is heerlijk om te flaneren. Parkeer aan de vestingen.
17-06-2011
Akropolis - Parthenon - Pantheon
Akropolis - Parthenon - Pantheon: even opfrissen
Onlangs was ik op een uiteenzetting over de Europese Muntunie, waar de spreker verwees naar Griekenland dat in moeilijke papieren zit. Hij gebruikte daarvoor een dia met Parthenon (Athene). Sommigen vonden dat er eerder sprake is van Akropolis. Toch maar surfen om zeker te zijn en om die kennis op te frissen.
Akropolis (Grieks): het hoogste punt van de stad met een stadsburcht of citadel; Akropolis wordt vooral geassocieerd met Athene.
Het Parthenon was de tempel voor Athena Parthenos (de Maagd), beschermgodin de stad Athene, op de Akropolis van Athene, en is het hoogtepunt van de Atheense bouwkunst in de klassieke periode van de vijfde eeuw v. Chr. Sommige van de oorspronkelijk friezen bevinden zich in Londen (Elgin marbles) en zitten in ons collectief bewustzijn.
Niet verwarren met Pantheon, (Grieks; letterlijk elke - god) 'gewijd aan alle goden': een gebouw in Rome dat als tempel werd gebouwd tussen 118 en 125 na Christus; Rooms Katholieke basiliek. Het Pantheon van Rome kreeg bij het brede publiek bekendheid door films en romans zoals de thriller van Dan Brown Het Bernini Mysterie (Angels and Demons).
27-05-2011
Kapelletje van Sint Job Uitkerke
Sint - Job
Fietsen in de Uitkerkse Polders is niet enkel boeiend omwille van de natuur (Uitkerkse polders: fauna en flora) maar ook omwille van de kleine kerken (Nieuwmunster, Klemskerke ) en de kapellen. We kwamen eerder bij toeval terecht bij het Kapelletje van Sint Job Uitkerke langs de Blankenbergse dijk. Elke bezoeker kan een aandenken meenemen met een schets van de kapel, wat uitleg en een gebed voor de heilige man Job.
De kapel werd gebouwd in de 19de eeuw op de plaats waar voorheen de kerk van het dorp Sint-Jan stond. Eerst bezocht de plaatselijke bevolking het kapelletje om de heilige Job bidden om hen te genezen van huidziekten. Later kwamen mensen uit de verdere omgeving en wielertoeristen.
Op de website van Dries van den Akker s.j. http://www.heiligen.net/heiligen/05/10/05-10-00--1500-job.php vinden we dat Job de Aartsvader dulder & gelovige uit de bijbel; ca 1500 vóór Christus?. Job komt voor in het gelijknamige bijbelboek in het Oude Testament. Waarschijnlijk gaat het hier niet om een historisch persoon. Zijn liturgische verering komt vooral vanuit het oosten.
In de middeleeuwen werd hij vaak gekozen als patroon van hospitalen, ziekenhuizen en vooral van melaatsentehuizen, later verdrongen door Sint Rochus (feest 16 augustus). Er zijn bedevaartsoorden en naamplaatsen in België en Nederland die naar hem verwijzen.
Meestal wordt hij afgebeeld als een man met een baard, zittend op de mesthoop,overdekt met zweren.
25-05-2011
Hermelijn op vlucht
Enkele weken geleden was ik aan het fietsen in het Natuurreservaat Uitkerkse Polders http://www.uitkerkse-polder.be/ Opeens zag ik een vijftal vogels luid kwetterend laag over de grond vliegen en ik zag een langwerpig diertje vluchten naar de rietrand. Dat moet een hermelijn zijn.
Thuis opzoek naar meer info, want ik kende hermelijn enkel van horen zeggen: het bont voor koningsmantels en een figuur in Reinaert de Vos.
Hermelijn is familie van de wezel en heeft langgerekt lichaam; kastanjebruin en gelig witte buikzijde en een zwarte staartpunt.In de zomer is de vacht roodachtig bruin, in de winter is ze wit. Vroeger werden de wintervachten van hermelijnen verwerkt in de bontafzettingen van koningsmantels.
Het dier kan 160 tot 310 millimeter lang worden, met een staartlengte van 95 tot 140 millimeter en een gewicht van 90 tot 445 gram. Mannetjes zijn veel groter dan vrouwtjes. Overdag en 's nachts zijn ze actief. Een hermelijn is een carnivoor, die voornamelijk op knaagdieren als woelmuizen jaagt, vogels of hun eieren en haasachtigen.
En welke rol speelde de hermelijn in Reynaert de vos ? Hermeline is de 'vossin' . In de natuur zijn beide dieren niet zo close gezien ze hetzelfde territorium hebben omdat ze voor een groot deel dezelfde prooien opjagen.
Dit keer zagen we letterlijk een hermelijn in vogel-vlucht.
André Louf 2
André Louf 2
Op 26-10-2010 publiceerde ik een blog over de boekenbeurs Antwerpen en tevens over André Louf, een van mijn geliefkoosde religieuze auteurs, die overleden was. Enkele (oudere) lezers waren tevreden met de aandacht voor deze merkwaardige man. Wat later vond ik In Memoriam André Louf door Br Benoît Standaert osb (http://krisbiesbroeck.skynetblogs.be/archive/2010/08/03/in-memoriam-dom-andre-louf.html met een indringende schets van André Louf. Ik neem deze tekst integraal over en dank Benoît Standaert ervoor.
Dom André Louf stierf op 12 juli 2010 en werd twee dagen later in de abdij waar hij als achttienjarige intrad, begraven. Een vaderlijke vriend, abt en kluizenaar, een creatief schrijver en uitnemend vertaler, geestelijke begeleider en inspirator van zovelen, een vurige oecumenist. Heel zijn leven werd hij evenzeer naar de publieke markt als naar de barre eenzaamheid van de woestijn getrokken. Toen hij na 35 jaar abt zich in 1998 kon terugtrekken, hoopte hij kartuizer te worden. Maar daar werd het hem niet toegestaan Een benedictijner zustergemeenschap in Zuid-Frankrijk nodigde hem echter uit: hij mocht bij hen aan de rand van de gemeenschap die uit zusters en broeders bestond, een leven in een kluis leiden. De stal van een gestorven ezel werd voor hem tot kluis omgebouwd Daar ontpopte hij zich tot een bedrijvige vertaler: o.a. heel Ruusbroec maakte hij toegankelijk in het Frans, met een bijzonder aanvoelen van het taaleigen van de Vlaamse mysticus. Deze werden prompt in het Nederlands vertaald (Met Gods genade, Lannoo 2002).
Hij was een zoeker die andere zoekers aanmoedigde, als stonden we in onze generatie terug aan het begin van de weg.
Zijn vele bijdragen over geestelijke begeleiding vertrekken telkens van dat ene inzicht: verwacht het niet van je inspanningen maar laat je beminnen door de Liefde die eerst is. Het Woord Gods is een doorbraak, een bevruchtend gebeuren in het hart van de mens die luistert. Zijn allereerste publicatie, Heer, leer ons bidden, (Lannoo 1971, in meer dan tien talen vertaald), getuigt van die ontdekking.
Armoede, nederigheid, gebroken hart en rouwmoedigheid: in die richting concentreerde zich zijn aandacht steeds meer. Was hij soms kerkpolitiek een uiterst goed geïnformeerde gezagsdrager in de orde en zelfs daarbuiten, deze belangstelling taande met de jaren weg. Hij stierf als een arme, een armen dwaas volgens de zelfduiding van Guido Gezelle, maar wel ten diepste verzoend in het meest schamele van zijn menszijn. Een groot meester, lichtbaken voor ontelbaren, heeft zijn cel en kluis gewisseld voor de hemelse gemeenschap der armen, der heiligen. Wat hij als lichtende afgrond van Barmhartigheid elke nacht opnieuw opzocht, mag hij nu van gelaat tot gelaat aanschouwen. En wij geloven dat hij, zoals voordien, ook nu nog en vrijer dan ooit voor ons ten beste zal spreken, arm voor de armen."
20-05-2011
Vergeten door het op zijn plaats te zetten
Vergeten door het op zijn plaats te zetten
Voor vergeten zijn we met zijn allen ervaringsdeskundigen. We worden er geregeld mee geconfronteerd en we vinden dit meestal vervelend. Zelfs paswoorden die we geregeld gebruiken zijn we af en toe even kwijt. Het vergeten dat we hier vooral op het oog hebben gaat over parate kennis van namen, data, tot en met paswoorden voor bankkaarten en toegangen tot websites. In de meeste gevallen kunnen we ons ertegen wapenen, want heel wat vergeten is eerder goedmoedig en niet bedreigend. Er bestaan geheugentrainingen maar het effect daarvan is twijfelachtig; of zoals met het nu graag formuleert: niet evidence based. Welke tactieken blijven (nu nog) overeind. We sommen er enkele op. De eerste wordt praktisch altijd bovenaan geplaatst: noteer wat je moet onthouden. Daarvoor heb je een kalender, een agenda, een spiekblaadje, een adressenboek en noem maar op. Als je een object niet terugvindt zoals sleutels, medicijnen, papieren, boeken enz. werk met vaste plaatsen. Het gevaar is als je iets niet op de vaste plaats terugzet, dan raak je in de knoei. Een andere gevaarlijk moment is als je iets voor de eerste keer moet opbergen. Het komt erop aan dat je vindplaats op een of andere manier logisch houdt volgens je eigen criteria. Desnoods opschrijven op een geheugenregister: kerstverlichting (bij de K): in de kelder bovenaan. Andere tactieken zijn: Waar heb ik het laatst gebruikt? Of: het zal wel uitkomen (klopt nogal eens). Ook soms efficiënt: je staat van tafel om iets te halen en je weet niet meer wat. Ga naar de plaats waarvan je denkt dat het object daar ligt. Zelf methodes ontwikkelen om je geheugen te ondersteunen is prima en zeker veel beter dan onmiddellijk te denken dat je nu al in de spiraal zit van systematisch vergeten zoals personen met een dementie. Til niet te zwaar aan het goedmoedig vergeten, ook al is dat vervelend. Wat humor kan je hierbij helpen, bijv. zeggen: "Ik heb weeral Aloïs ontmoet" (naar Aloïs Alzheimer). Je kunt zeker nog de hulp vragen van een of andere heilige voor verloren voorwerpen. 'Baat het niet, dan schaadt het niet' en het ligt ook in de sfeer van het luchthartige.
Als je werkt met de computer kan je beroep doen op diverse zoekmiddelen, vraag aan veelgebruikers wat interessant is en raadpleegt de Helpfunctie. Deze zoekmiddelen zijn digitale heiligen voor de verloren bestanden.
Annie M.G.Schmidt
Annie M.G.Schmidt
Annie M.G.Schmidt geboren op 20 mei 1911 bracht de Nederlandstalige jeugdliteratuur op de voorgrond en wordt overal herdacht. Terecht. Drie generaties kennen haar boeken, gedichten en liedteksten met de onvergetelijke figuren van Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet Ibbeltje, Beerte Pippeloentje, Otje, ... Het zijn één voor één klassiekers geworden in onze literatuur. Je vindt ze in boekvorm, luistercd of op dvd.
Op haar website http://www.annie-mg.com vind je alle informatie die je maar wenst over wie ze was en wat ze schreef.
In DS Letteren L7 20 mei 2011 (Annejet van der Zijl brievenboek: Veel liefs van Annie) trok een bepaalde zin mijn aandacht: De rode draad in de brieven is 'willen behagen', tegelijk haar beste en haar slechtste eigenschap, zoals ze zelf ooit zei.
Deze zin deed me denken aan dezelfde eigenschap die men toeschreef aan Guido Gezelle. Eveneens enorm productief en van alle markten thuis, vernieuwend en nog altijd in het collectieve bewustzijn van velen (hoe lang nog?). Van M.G. Schmidt springen naar Guido Gezelle: een vreemde associatie, maar dit is nu eenmaal de kern van vrije associaties, en voor iedereen persoonlijk.
18-05-2011
Slag om Moerbrugge (Oostkamp) 8 - 12 september 1944
Slag om Moerbrugge 8 - 12 september 1944
Op 8 mei 1945 kwam de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse nazitroepen. Op vele plaatsen herdacht men het einde van de Tweede Wereldoorlog. Er waren ook talrijke plaatselijke herdenkingen, bijvoorbeeld van de bevrijding of een slag bij een gemeente. Toen ik van Brugge naar Oostkamp reed, merkte ik dat er een omleiding was om over het kanaal Gent Brugge Oostende te komen en dit via de brug van Moerbrugge. Deze weg loopt parallel met dit kanaal (de vaart).
Zowel aan de brug in Moerbrugge als in Oostkamp zijn er 'littekens' van WO II en vooral van bevrijding. Daarin staat centraal de slag om Slag om Moerbrugge 8 - 12 september 1944.
De doorbraak gebeurde daar op 10 september 1944 met Shermantanks. Bij de gevechten kwamen 48 Canadezen, 104 Duitsers en 20 burgers om. Het monument aan de rotonde bij de brug is een merkwaardig kunstwerk gecreëerd uit een tankwrak. In de Kapellestraat in Oostkamp staat een herdenkingsmonument opgedragen aan de 10de Canadese infanteriebrigade.
Met Moerbrugge kwamen bij mij herinneringen naar boven van de vlucht van haveloze groepen Duitsers met allerlei vervoermiddelen: paarden, karren, fietsen al of niet met banden. De bevrijding van Brugge kwam op 12 september Brugge na het opblazen van alle bruggen. Onze woning lag bij de Gentpoort en het hele gezin had al een tijdje moeten onderdak zoeken verderop bij familie in de Oude Gentweg. Toen we terug kwamen stond het huis er nog, maar van binnen waren alle ruiten stuk en de dakpannen lagen op de grond.
Ik snuffelde rond op internet met als zoekwoord slag bij Moerbrugge en vond interessante informatie van de Heemkundige Kring Oostkamp; van de plaatselijke oud strijders; van vieringen en verwijzing naar de historische documentaire Remember 44 van de plaatselijke filmclub enz. De Canadese bevrijders hebben hard moeten vechten, tot en met lijf-aan-lijf gevechten, om de controle op het kanaal te veroveren. Er vielen veel slachtoffers aan beide kanten.
11-05-2011
Nieuwmunster (Polders - Kuststreek)
Nieuwmunster
Een van de rustplaatsen voor de wandelaars Tweedaagse wandeltocht (zie vorige blog) was het pleintje aan de kerk van Nieuwmunster. Een gelegenheid om die kerk opnieuw te bezoeken, want enkele keren stonden we voor een gesloten deur. Deze parochie werd voor het eerst vermeld in de kronieken van het jaar 1200. De naam Nieuwmunster is afgeleid van het oudvlaams Niemunstere en verwijst naar een (gothisch, Middeleeuws) kerkgebouw. Op internet vonden we dat de naam is afkomstig van het Duitse middeleeuwse kerkbegrip munster (Duits: Münster) en een gotische kerkgebouw was; de grote waren kathedralen en kloosterkerken. Bekend zijn: de Munsterkerk in Roermond, in Nederland het enige voorbeeld van een kerk in laat-romaanse stijl en behoort tot de Rijnlandse romaanse groep. De Munsterkerk of domkerk van Bazel is gebouwd tussen 1019 en 1500. Nog beter bekend is Munster van Ulm, de hoofdkerk van Ulm in gotische stijl met de hoogste kerktoren ter wereld. Munster
( Münster) verwijst ook naar de stad, naar speciale kaas enz.
De tempeliers hebben hun kruis in het wapenschild van het dorp, wat wijst op hun aanwezigheid. In de loop van de 13de en 14de eeuw werd een eerder kerkje omgebouwd tot een kruiskerk in Scheldegotiek, toren in het midden, een schip met zijbeuken en vijfhoekig koor. Deze kerk werd in 1578 verwoest en in brand gestoken (Beeldenstorm). Pas in 1629 werd de kerk heringewijd, zonder schip en met een geveltoren: je kunt dit merken aan de voorgevel. In 1884 werd een koor en een sacristie in neo-gotiek aan de kerk gebouwd met glasramen. Beelden: rechts vooraan zien we de heilige apostel Bartholomeus, patroonheilige van de kerk. In het midden hebben we O.L.Vrouw en rechts de heilige Coleta. De kerken zouden best interessante heiligenbeelden en ander kerkmeubilair van kleine pancartes te voorzien om de geïnteresseerde bezoeker wat te helpen.
We waren echter vooral geïnteresseerd in het rozenkransretabel (1641). Dit uniek pronkstuk bestaat uit een centraal gedeelte, met een 17de eeuws O.L.Vrouwbeeld, omgeven door 15 kleine paneeltjes met elk een voorstelling van een mysterie van de rozenkrans. Deze retabel was o.a. bedoeld om tijdens de periode van de contrareformatie de rozenkransdevotie te stimuleren.
Op de plaquette onderaan de retabel lezen we dat in 1986 mede onder impuls van pastoor Roger Depourq (+) een restauratie werd doorgevoerd. Tevens vermelding dat de inzegening gebeurde door bisschop Vangheluwe. Deze laatste was de 25ste bisschop van Brugge tussen 1984 en 2010. Op 22 april 2010 bood hij zijn ontslag aan als bisschop omwille van een zaak van seksueel misbruik. Er ontstond binnen onze wandelgroep een discussie of het niet zou aangewezen zijn die naam te verwijderen: er waren evenveel pros als contras.
Als Bruggeling was ik benieuwd of pastoor Roger Depourq dezelfde persoon was die een belangrijke rol speelde in de KSA na WO II. En dank zijn Google werd mijn nieuwsgierigheid in positieve zin beloond, door een site van de geschiedenis van de KSA van Brugge Sint - Kruis http://jeugd.studiant.be/ksarooyghem/pages/rooyghem/ges_4e.html
Internationale Tweedaagse van Vlaanderen op 7 en 8 mei 2011
Internationale Tweedaagse van Vlaanderen op 7 en 8 mei 2011
We hadden een fietstocht gepland in de regio Wenduine, Blankenberge, Nieuwmunster en we zagen groepen wandelaars. Geen wonder: we zaten midden de Internationale Tweedaagse van Vlaanderen 7 en 8 mei 2011. We babbelden met wandelaars en bekeken de organisatie. We kwamen onder de indruk van beide: wandelaars die meestal al babbelend en gekscherend stapten; sommigen hadden moeite maar deden verder. Wandelen moet recreatief zijn met sportieve elementen, maar het ontspannende moet de doorslag geven. Voor ons zijn de babbelmomenten tijdens de wandeling, in de pauzes en bij het einde doorslaggevend. En die waren er.
Op 7 en 8 mei had voor de 42ste keer de Internationale Tweedaagse van Vlaanderen in Blankenberge plaats. Men schatte dat er 10.000 wandelaars waren met start en aankomst op de Grote Markt van Blankenberge. De deelnemers konden de zaterdag en de zondag kiezen tussen vie afstanden 6 km (Springkastelenwandeling), 15 km (Animatieparcours), 24 km (Sportieve natuurwandeling) of 42 km. (lange afstandswandeling). Op zaterdag 7 mei stond de regio ten zuidoosten van Blankenberge aangedaan: Uitkerke, Zeebrugge, Lissewege, Dudzele en Oostkerke op het programma .
Zondag 8 mei 2011: regio ten zuidwesten van Blankenberge aangedaan: Uitkerke, Wenduine, De Haan, Vlissegem, Meetkerke, Nieuwmunster en Zuienkerke. Een omgeving met interessante landschappen en cultureel erfgoed, ook met de verhalen en herinneringen van de twee wereldoorlogen.
Er stak een enorme organisatie achter dit alles; voor zover we konden oordelen verliep alles zeer goed: wegaanduidingen; info over de wandelroutes en evenementen; info over openbaar vervoer, busparking, parkeerplaatsen; bevoorrading; logies in allerlei formules van sportzaal, jeugdherbergen, hotels. Er werd gezorgd voor verbroederingsfeesten, blarenbal, animatie voor jong en oud; oude ambachten en voor jongeren springkasteel en Vondelmolen, schminkatelier.
Bevoorrading: vooral om water bij te tanken en te genieten van gratis drankjes, fruitbedeling (appels, fair - trade bananen, versnaperingen) o.a. door de sponsors langs de weg. Vooral op de etappehoofdplaatsen waren er speciale evenementen zoals in Lissewege (na 24 en 42 km): Lisseweegse beiaard; harmonie; dansgroep; clowns; ovenkoek met vers gebakken spek en hoofdvlees met een fris drankje of een Brugse Zot
Grote markt (6, 15, 24 en 42 km): muziekband; springkasteel en gratis visproevertje bereid door de Oostendse visbakkers.
Wandelen is democratisch, gezond, ontspannend.
Nog een anekdote: militairen stapten mee, ook een groep Duitse soldaten met enkele wagens van de Bundeswehr (vervoer; logistiek; bevoorrading). Ze liepen samen met de anderen in gebieden waar de twee Wereldoorlogen hun littekens nog tonen.
Tevens was 8 mei de herdenking van het einde van WO II. Op 8 mei 1945 aanvaardden de geallieerden de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse nazitroepen, een dag nadat het Duitse opperbevel in Reims de akte van overgave had getekend. Met die overgave kwam een einde aan meer dan 5 jaar oorlog in Europa. We vroegen ons af in hoeverre er even gedacht werd aan deze gebeurtenissen. We stapten even af op het kerkhof van Wenduine (met merkwaardige oude grafsteen uit de zeventiende eeuw). Aan de ingang zagen we een gedenkteken van Geheime Leger afdeling Wenduine voor zij die gestorven zijn in Duitse concentratiekampen en verder zeventien oorlogsgraven van het Gemenebest uit de Tweede Wereldoorlog.Om stil van te worden en herinneringen op te halen.
