Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
03-12-2006
De donkere weken ! ! !
Morgen beginnen we aan de zes donkere weken, drie vóór, en drie na Kerstdag. De dagen zijn zeer kort en de nachten dubbel lang. In de volksmond zegt men :
" De dagen gaan maar open en toe " of : " De dagen hebben niets meer aan. "
Een weerspreuk leert ons 't volgende :
" Op Sinte-Barbara; is het weer soms "barbarabaars".
En mochten we nu reeds met vorst af te rekenen hebben, wel dan was deze heilige onze redder in nood zegt maar want......
" Als Sinte-Barbara wil, staat de vriezeman stil. "
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 December 2005 was een bewolkte dag met 's avonds regen ! De maximum temperatuur bedroeg 9,6° en die werd om 17u41 waargenomen. De minimum temperatuur van die dag werd 's morgens om 5u29 opgetekend en die bedroeg 7,5°. 3 December 2004 was een zonnige dag maar pas vanaf de middag. Om 14u59 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg die dag 5,7°. De minimum temperatuur werd 's morgens om 7u24 opgetekend en die bedroeg toen min 3,3° ! De warmste 3de december sinds de waarnemingen was deze van 1953 met 14,4°. De koudste 3de december ooit kwam in 1879 voor met min 13,3° ! ! !
Van deze heilige weet men dat haar vader haar met eigen handen de marteldood toe bracht. Pas was het euvel voltrokken of hij werd door het hemels vuur getroffen. Hieraan is het toe te schrijven dat de mijnwerkers en soldaten, en al deze die in onmiddellijk gevaar zijn, haar tot patrones hebben gekozen. Zij wordt dieswege aanroepen om het bekomen ener heilgen dood. Men leest in haar leven, dat ze alvorens te sterven, God verzocht al deze bij te staan die haar in stervensnood zouden aanroepen en hun zou toelaten de HH Sacramenten te ontvangen. De devotie tot de H. Barbara dagtekent in ons land, waarschijnliojk van de 10de eeuw, wanneer haar relieken naar de Sint Baafsabdij te Gent overgebracht werden. Te brugge bezat de S. Basiliuskerk in 1159 de linkerhand van deze heilige. Sedert 1810 wordt een deel ervan in de Sint Jacobskerk bewaard.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 December 2005 was een zwaar bewolkte dag met een maximum temperatuur van 7,8° om 14u39 waargenomen. De minimum temperatuur van die dag werd 's nacht om 3u 04 opgetekend en die bedroeg 0,3° 2 December 2004 was een dag waar het tot de middag wachten was op de zon. Om 14u02 had het kwik zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg toen 6,9°. De minimum temperatuur bedroeg toen min 0,7° en die werd 's morgens om 8u58 opgetekend. De warmste 2de december sinds de waarnemingen was deze van 1985 met 14,9°. De koudste 2de december ooit kwam in 1879 voor met min 11,3°
Terwijl we wachten op de H. Barbara (4 december) laat ik ondertussen enkele weerspreuken vooruit blikken en ons enkele voorspellingen doen, zoals deze bijvoorbeeld :
" December veranderlijk en zacht, geeft eenen winter waar men mee lacht."
Een andere weerspreuk komt ons dan weer 't volgende vertellen :
" Al wat komt voor nieuwjaardag, en is geenen winterafslag. "
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 December 2005 was en licht bewolkte dag met een maximum temperatuur van 4,9° die om 14u15 waargenomen werd. De minimum van die dag bedroeg 0,9° en die werd 's morgens om 8u51 opgetekend. 1 December 2004 was een donkere mistige dag met als maximum temperatuur 4,1°. De minimum lag die dag nauwelijks 1 graad lager, om 9u30 noteerde men toen 3,1° De warmste 1ste december sinds de waarnemingen was deze van 2000 met 14,5°. De koudste 1ste december ooit kwam in 1890 voor met min 8°.
ecember komt van het latijn decem = tien. Hij was de tiende en laatste maand in het oud Romeins jaar en was toen onder de bescherming geplaatst van Saturnus, god van de tijd, en van Vesta, de godin van de huiselijke haard. Door de hervorming ingevoerd door Numa Pompilius werd hij de twaalfde gerangschikt.
Bij de oude saksers was hij de eerste maand en werd Haligmanothof heiligmaand genoemd. Zo noemde hem ook Karel de Grote wegens het feest van Kerstmis. Wij noemen hem nog altijdKerstmismaand.
Joelmaand, zoals hij vroeger genoemd werd, kwam voort van het oud Zweeds : Julamanot, naar het Germaanse joelfeest.
Midwintermaandhoort men wel eens, dit waarschijnlijk in verband met het wenden van de zon op 22 december welke dan in het teken van de steenbok komt.
Donkeremaand is het gevolg van de korte dagen in dit tijdstip. Wintermaand, zoals hij meestal genoemd wordt, komt voort door het feit dat de winter in deze maand een aanvang neemt.
December begint al direct met een lotsdag : vriest het morgen, dan is het voor drie maanden of voor 3 manen, leest u maar :
" Als Sint-Eligius met ijs begint, wil hij drie maanden dat tot vriend. "
Of......
" Vangt op Sint-Eligius de winter aan, dan stut hem voorts driemaal de maan. "
Omgekeerd, mocht het reeds gevroren zijn, dan vermildert het weder :
" Sint-Elooi brengt de dooi. "
En die dooi gaat hij dit jaar zeker niet hoeven te brengen, gelukkig maar zou ik zo zeggen. Lager vindt u in een apart hoofdstukje nog 't een en 't ander over Sint-Elooi; ga maar eens een kijkje nemen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 November 2005 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 4,1° om 15u13 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 0,4° en dat werd 's morgens om 7u58 opgetekend 30 November 2004 kende een mistige start waarna de zon wel op bezoek kwam. Het kwik liep op tot 6,2° en dat werd om 13u56 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 4,2° om 1u05 opgetekend. De warmste 30ste november sinds de waarnemingen was deze van 1841 met 14,4°. De koudste 30ste november ooit kwam in 1921 voor met een min 11°.
Morgen is het Sint - Elooi, alias de H. Eligius, BB
Deze heilige, Sint Leu, is een volksheilige in België, waar hij als bisschop van Noyon en Doornik, het geloof kwam verspreiden. In het Vlaamse land wordt hij vereerd als beschermer van de paarden en aanroepen tegen de ziekten die woekeren in de stal. Het leven van deze heilige gedenkende, hebben de smeden en goudsmeden hem tot patroon gekozen. Het is als smid dat hij doorgaans afgebeeld staat : een bisschop-smid die een paard beslaad. Naar oude gewoonte zag men, tot over meer dan 50 jaar, vóór het feest de leerjongens van het ambacht in bisschoppen verkleed, de mijter op het hoofd, hamer en trektang in de hand, de Looimis bij de meesters aanzeggen en ze tot het feestmaal uitnodigen. Het volgende rijmpke kondigde, nu veel jaren geleden, te Mecchelen het feest aan : Na meester en de gasten, degeen die zyn van stiel, ik kom het u belasten, met reden zeer habiel; dat gy niet moogt mankeeren van morgen voor de fooi te zamen te compareeren by den Heiligen Elooi. Een mis tot zyner eere die zal worden gedaan, die 't Hanswyck verkeeren die zullen wel verstaan, als dat zy al te gader mogten nemen plaizier met Sint Elooi hun vader in wyn en in 't goe bier. Meester en gasten, ik heb de eer u te salueren, Sint Elooi is gearriveert van Lyons tot Parys, van Parys tot Brussel en van Brussel tot Mechelen. Hij is gelogeert in " de Craen " wilt gy het nu geloven, ge kunt er henen gaan. Hy eet aan de Neckerspoel poort, ik heb liever een stuyver als een oord, als het geld maar en klinkt. Ten tien ure de mis, en al die er niet is, een schelling de boet, wilt ge 't opdrinken, 't is ook goed. Ge ziet het aan myn knevel dat ik mag bier en genever, ge ziet het aan myn baart dat ik kom van wyt de straat. Geef toe dat het leven vroeger ook heel mooi kon zijn ! ! !
Sint-Andries zoals hij al wel eens genoemd wordt, is diegene die 't appelke knapte, die in 't koleke blies en die de koeien op stal bevriest. Deze laatste in de betekenis van ze op stal houden uiteraard. Hij is wel een man van betekenis in de volksweerkunde en dat vertellen ons de volgende weerspreuken als volgt :
" Met Sint-Andries, begint de vries. Maar Sint-Mattijs werpt een hete steen op 't ijs.
Of :
" Sint-Andries, brengt de vries. Sint-Elooi (1 dec.) brengt de dooi.
In verband met sneeuw op Sint-Andries, zegt men in de Kempen dan weer dit :
" Sint-Andries, spurrieke piep, vandaag zie 'k u nog maar morgen niet. "
En dat betekend dan weer dat de sneeuw wel eens dik kan vallen. Tot slot geef ik u nog een zeer oud middeltje mee om op Andreas het jaar te voorspellen, dat is 't volgende : Je plaatst een boordevol glas water op tafel, loopt het van zelf over, dan beduidt zulks een vochtig jaar, loopt het niet over, dan is een mooi en droog jaar in 't verschiet. Morgen wuiven we november uit en halen we december binnen met de grote trom, 't is immers de feestmaand ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 November 2005 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 4,6° om 14u22 waargenomen. De minimum temperatuur lag met min 0,3° net onder het vriespunt, en die werd 's morgens om 6u51 opgetekend. 29 November 2004 was een zwaar bewolkte dag waar het kwik om 14u02 gestegen was tot 8,2°. De minimum temperatuur werd 's morgens om 7u08 waargenomen en die bedroeg toen 6,6°. De warmste 29ste november sinds de waarnemingen was deze van 1836 met 16,9°. De koudste 29ste november ooit kwam in 1890 voor met min 10,3°
De op een na laatste weerheilige van november komt ons morgen bezoeken en een weerspreuk rond deze man leert ons 't volgende :
" IJs, de dag van Saturijn, maakt korte metten met 't venijn. "
Met andere woorden, mocht het morgen vriezen, dan zal er toekomend jaar geen venijn zijn. Morgen leest u hier dan weer alles over Sint-Andreas die ons overmorgen komt bezoeken, en dat is niet zo'n brave man als je het mij vraagt. Zeker komen lezen dus ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 November 2005 was een zwaar bewolkte dag met lichte regen. Om 13u19 had het kwik zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 5,1°. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 0,9° en die werd om 6u45 vastgesteld. 28 November 2004 was een bewolkte dag met lichte regen. De maximum temperatuur bedroeg die dag 9,2° en die was 's nachts om 2u43 al bereikt. De minimum temperatuur werd ietsje na middernacht waargenomen en die bedroeg toen 7,1°. De warmste 28ste november sedert de waarnemingen was deze van 1930 met 16,9°. De koudste 28ste november ooit kwam in 1890 voor met min 11,7°
We beginnen bijna aan de laatste maand van 't jaar !
Terwijl november op zijn laatste benen loopt, en ook de weerspreuken van deze maand uitgeput geraken, geef ik er u nog eentje mee die in feiten voor de landbouwers bedoelt is :
" Staat in november het veld kaal, dan is het in de zomer voor de boeren schraal. "
Boerkes, 't is maar dat ge 't weet ! ! ! Morgen breng ik u dan weer een boodschap van Sint-Saturnius die ons op 29 november komt bezoeken.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 November 2005 was een bewolkte dag met heel even wat zon, en met nog altijd een mooi wit tapijt ! Het werd die dag niet warmer dan 3,8° en die temperatuur werd om 14 uur waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen min 1,2° en die werd 's nachts om 2u45 opgetekend. 27 November 2004 was een licht bewolkte dag waar het droog bleef. Om 13u40 had het kwik zijn hoogste peil bereikt en dat bedroeg 9,8°. De minimum temperatuur bedroeg toen 6,8° en die noteerde men toen om 4u36) De warmste 27ste november sinds de waarnemingen was deze van 1970 met 14,2°. De koudste 27ste november ooit kwam in 1890 voor met min 12,8°.
