Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
29-06-2007
Vandaag zijn Sint-Petrus en Sint-Paulus onze gasten
Zoals gisteren al beloofd breng ik ook vandaag nog enkele spreuken rond de laatste weerheilige van juni en een eerste staat in verband met de wind :
" Sint-Pauwel's wind, is 't jaar zijn wind. "
En mocht het vandaag een open weer zijn, en de wind zacht, wel dan zal heel het jaar even aangenaam zijn. Ook wordt het dan een erg goed "biejaar". Helaas vrees ik een beetje voor dat helder zacht weer want het is algemeen bekend dat Sint-Pieter meer van regen houdt, lees maar :
" Wanneer het Sinte-Pieter is, zorg dat de hooitijd 't einde is, want vissen doet hij zonder gena, ofwel te voren, ofwel er na. "
En tevoren heeft hij zeker zijn best al gedaan. En kraait de haan, wel dan is er geen twijfel aan :
" Als Sinte-Pieter's haantje kraait, komt regenweer ons toegewaaid. "
Afronde doe ik vandaag met een weerspreuk uit het Gentse en die zegt ons 't volgende :
" Als 't regent op Sinte-Pieter, gebruikte in hiel de maand geen gieter. "
En mocht het toch slecht weer zijn, kan volgend schietgebedeke misschien hulp brengen : " Goede heilige Sint-Paulijn, geef ons wittebrood en wijn. "
Lager kan u nog iets lezen over een zeer oude gewoonte op deze dag, en morgen sluiten we juni af en kijken we al vooruit naar juli, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 Juni 2006 was andermaal een mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 25,3° om 16u51 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 11,1° en die werd 's morgens om 5u32 opgetekend. 29 Juni 2005 was een warme dag met zon maar ook met onweer dat gepaard ging met hagel ! Om 17u16 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 28,1° ! 's Nachts om 3u50 noteerde men toen de minimum temperatuur van die dag en die liet 17,2° opschrijven. De warmste 29ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1957 met 32,6° ! - De koudste 29ste juni ooit kwam in 1844 voor met 5,3° !
Op de dag van de HH Petrus en Paulus werd er vroeger een speciale drank gedronken die men Pappenthee noemde. Dat was melk met saffraan en suiker en met die drank werd de milde voorbijganger vereert. Die werd dan uitgenodigd om plaats te nemen in een versierde stoel en te drinken uit de gebuurte tas . In Opwijk bijvoorbeeld waar men Sint-Paulus vereert, is er nog ieder jaar een paardenprocessie. Op zich wel iets eigenaardigs. Vooraan rijdt er een ruiter met de vaan, dan de groep ruiters en dat zijn er wel wat, vervolgens een geschiedkundige stoet zegt maar die het leven van de heilige voorstellen. Het beeld en de reliek wordt gedragen door mannen in een 16de eeuwse kledij. De geestelijkheid en de gewone bedevaarders sluiten de processie.
Met de HH Petrus en Paulus krijgen we morgen de laatste weerheiligen van deze maand over de vloer en wat vertellen de weerspreuken ons zoal ?
" Heet weer op Sint-Paulijn, wat zal de landman vrolijk zijn. "
Hier vrees ik dit jaar wel een beetje voor de landman en zijn vrolijk zijn ? Een andere spreuk vertel ons dan weer dit :
" Als 't op Sint-Pieter schoon mag zijn, dan drinken al de mulders wijn, maar valt de regen, 't valt hen en de bakkers tegen. "
En tot slot voor vandaag :
" Staat Sint-Paulijn in de wind, dan wordt de boer viesgezind. "
Ietsje lager in een apart hoofdstukje kan je nog ietsje meer lezen over Sint-Petrus en Paulus. Morgen breng ik uitzonderlijk nog enkele weerspreuken rond deze twee heiligen, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 Juni 2006 was een mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 22,7° om 17u02 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 7,9° en die werd 's morgens om 5u34 opgetekend. 28 Juni 2005 was eveneens een erg mooie zomerse dag waar het kwik om 14u27 gestegen was tot 29,4° ! - De minimum temperatuur die 's morgens om 5u16 opgetekend werd bedroeg 15,2°. De warmste 28ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 36,1° ! - De koudste 28ste juni ooit kwam in 1925 voor met 5,1° !
De H. Petrus werd vroeger op een bijzondere manier gevierd door het volk. Op de avond vòòr zijn feestdag bestond het gebruik van vuren aan te steken. In iedere wijk werd er naar een geschikte plaats gezocht, en al van enige dagen tevoren waren de jongens overal aan t vragen en aan t zagen om brandhout te bekomen. Alle overschot van hout was voor hen goed genoeg om dienstig te zijn voor het vuur. Op Sint-Pietersavond vergaderde omzeggens gans de geburen op een plein, en van overal kwam men met kruiwagens aangereden en bracht men hout en zelfs hele bussels stro want iedereen wou meehelpen en het zijne bijdragen. Ouderlingen, jongelieden en kinderen waren dan verzameld en stelde zich op in een kring rond de houtstapel die ging aangestoken worden. Wanneer dan de vlam omhoog steeg, riepen ze met hun allen als uit een mond : Sinte Pieter met zijnen bloten arme ! En hoe hoger de vlam dan werd, hoe luidruchtiger het vreugdegeroep. De oudere zetten zich dan in een kring te kouten terwijl de jeugd stond te jokken en rondedansen uitvoerde. In de werkmanswijken van Gent richten ze vroeger kapellekens op ter ere van Sint-Pieter. Op een tafel stonden dan allerlei heiligenbeelden, aan de muur hingen er verschillende sanctjes en brandde er s avonds keerskens van een oordje Gedurende de dag bedelden de kinderen bij de voorbijgangers, zeggende :
Inderdaad, vandaag viert men Sint-Ireneus en op deze dag wordt er geacht dat de lelie moet bloeien. Morgen verwelkom ik de HH. Petrus en Paulus die ons overmorgen komen bezoeken en in afwachting geeft ik u vandaag nog een van de laatste weerspreuken voor juni mee :
" Leent noordenwind aan juni de hand, zo waait hij koren in het land. "
Op 't einde van deze maand kom ik nog eens terug op een weerspreuk die ik u eerder al mee gaf en die zegt ons :
" Zo heet het in juni is, zo koud het is in december. "
We hoeven dus zeker geen koude maand december te vrezen ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 Juni 2006 was een bewolkte maar wel droge dag waar het kwik om 15u53 zijn hoogste punt bereikt had en dat liet 18,3° noteren. De minimum temperatuur van die dag werd 's morgens om 4u 14 opgetekend en die bedroeg 13,1° 27 Juni 2005 was een prachtige zomerdag met een maximum temperatuur van 28,9° om 17u22 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 14,3° en die werd om 5u 49 opgetekend. De warmste 27ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1947 met 38,8° ! Dat is tot vandaag nog altijd de warmste 27ste juni uit de geschiedenis. - De koudste 27ste juni ooit kwam in 1923 voor met slechts 2,9° !
Inderdaad morgen zijn we aan de HH. Zevenslapers toe en het is vooral het getal zeven dat maataangevend is. Als het morgen zou regenen, dan is het voor zeven dagen, of in 't slechtste geval zelfs voor zeven weken ! ! ! En zeggen dat Sint-Medardus de naam van Menneke de ...... heeft ! Wat zeggen de weerspreuken verder nog over deze maand die stilaan op haar laatste benen loopt ?
" In juni dondergevaar, betekent een vruchtbaar jaar. "
En.........
" Gaat juni goed voorbij, dan is men in juli nog zo blij. "
En juni was nog niet zo slecht denk ik, dus laat ons maar blij zijn ! Nu wordt het nog uitkijken naar de HH Petrus en Paulus die ons op 29 juni komen bezoeken. Daar vertel ik u overmorgen weer alles over !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 Juni 2006 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 18,7° om 14u26 waargenomen. De minimum temperatur bedroeg die dag 16,3° en die werd om 8u59 opgetekend. 26 Juni 2005 was dan weer een prachtige zomerdag waar het kwik om 16u24 tot 25,7° gestegen was. De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u11 opgetekend en liet 14,8° noteren. De warmste 26ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 35,6° ! - De koudste26ste juni ooit kwam in 2000 voor met slechts 4,8° !
De zomer geboren en Sint-Jan die weer voor een jaartje weg is, dat betekend dat de dagen helaas weer beginnen krimpen ! En wat betekent het wanneer de nachten weer gaan lengen ? Hier is het antwoord :
" Als de nachten lengen, begint de hitte te strengen. "
En na Sint-Jan, wel dan.......lees eens
" Na Sint-Jan neemt de zee het onweer niet meer aan. "
Dat betekend dat vóór Sint Jan de onweders naar de zee drijven. Na Sint-Jan is dat omgekeerd, dan drijven ze landwaarts en leveren ze gevaar voor de landlieden. Morgen vertel ik u iets over de HH. Zevenslapers waar we overmorgen aan toe zijn ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Juni 2006 was een bewolkte dag met veel regen ! Om 11u31 was de maximum temperatuur al bereikt en die liet 20,9° noteren. De minimum temperatuur bedroeg die dag 12,9° en die liet zich om 5u46 opschrijven. 25 Juni 2005 was een bewolkte dag met af en toe toch even wat zon. De maximum temperatuur bedroeg toen 28,7° en die werd om 16u02 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. De minimum temperatuur werd 's morgens om 5u56 opgetekend en die lag met 18,4° aan de hoge kant ! De warmste 25ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1976 met 33,8° ! - De koudste 25ste juni ooit kwam in 1926 voor met 3,6° !
Zoals gisteren beloofd blijf ik nog even stil staan bij de vele weerspreuken die er rond deze dag bestaan en aan de hand van de volgende spreuk kunnen we besluiten dat de regen vóór Sint-Jan, dus deze die ons bezorgd werd door Sint-Medardus, voor de veldvruchten nog zo geen groot gevaar oplevert :
" Wat het regent vóór Sint-Jan, brengt 's landmans zak de duit, wat regent na Sint-Jan, dat haalt er hem weer uit. "
Mocht het vandaag regenen, wel dan is er niet veel goeds te verwachten. Er zou dan een natte oogstmaand volgen; de aardappelen zullen vol maden zitten; in de weiden zal veel onkruid groeien, en de boer die mag dan zijn noten tellen want er komen gaten in. Zelfs het koren zal dan "toe" slaan ! Vandaar de volgende weerspreuk :
" De regen van Sint-Jan, de oogst bederven kan. "
En de volkmond zegt :
" Vóór Sint-Jan moet men om regen bidden, na Sint-Jan komt hij vanzelf. "
En op Sint-Jan slaat men in de beemden de eerste zeis, vandaar deze spreuk :
" Na Sint-Jan, pikt alleman.
Ietsje lager kan u in een apart hoofdstukje nog iets lezen over het wangeloof op deze dag. Overmorgen vertel ik u dan weer een en ander over de HH. Zevenslapers die er op 27 juni aankomen, en morgen staan we nog even stil bij juni zelf !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 Juni 2006 was een mooie zomerdag met een maximum temperatuur van 27,3° om 17u11 waargenomen. 's Morgens om 6u02 noteerde men toen de minimum temperatuur van die dag en die liet 9,9° optekenen. 24 Juni 2005 was weer een prachtige zeer hete zomerdag waar om 18u54 in het weerstation van Kapelle o/d Bos een piek van maar liefst 34,8° werd opgetekend. De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u03 opgetekend en die bedroeg die dag 17,7° ! De warmste 24ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 2005 met 32,7° ! - De koudste 24ste juni ooit kwam in 1964 voor met 5,8° !
Op Sint-Jansdag dompelde de moeders vroeger hun ongeboren kinderen in een beek of rivier, en dit terwijl de klok het middaguur sloeg, en om ze te bevrijden van alle kwalen. Men verbrande ook het ijzerkruid, omdat, zeiden de boeren, in de as de gekkensteen te vinden was. Vroeger beweerde men ook dat het Sint Janskruid het S. Jansbloed droeg, daarom ook dat het heilig was. Men zag de klauwen van de duivel in de blaren staan : de doorschijnende tikskens die men op het blad ziet als men het naar het licht houdt. De duivel wilde het immers vernietigen omdat er een druppel van het bloed van de heilige op gevallen was, doch kon daar niet in lukken. - De as van S. Jansvuur, zo geloofde men, genas de tering en bevrijden tegen brand - . Men zette S. Janskruid in een glas water en wiens takje het eerst verslenst was, zou als eerste sterven. En wie op de dag van Sint Jan een O.L.Vrouwbeestje vond, zou gedurende het jaar bevrijd zijn van hoofd- en tandpijn.
Tot slot nog een erg oud gebruik dat eigen was aan deze dag : Men stak Sint Janskruid op het dak van het huis en de stal, of men hing het aan de zoldering om van onweer bevrijd te zijn. Het was vaak de huisvader of moeder die de tak plaatste en dit terwijl de andere huisgenoten het Sint Jans Evangelie gezamenlijk aan t bidden waren.
De heidense viering van het midzomerfeest of feest van de langste dag, werd door de kerstening naar Sint-Jan verschoven. Sint-Jan is immers de volkheilige van deze maand, en zijn feest is evenals het Kerstfeest, een geboortefeest ! De nachten zijn op hun korst en de dagen op hun langst, al beginnen deze laatste nu stilletjes aan te krimpen zoals de huid van een oud vrouwke zegt maar. En wat zeggen ons de weerspreuken ? Wel een eerste leert ons dat :
" Wanneer Johannes is geboren, 't lengen der dagen is verloren. "
In West-Vlaanderen hoort men weleens in verband met Sint-Jan midzomer, en Sint-Thomas (21 dec ) in de kortste winterdagen, de volgende luimige zegswijze :
" Sint-Jan en wilde niet slapen gaan, Sint-Thomas en wilde niet opstaan. "
En de konservatieve boeren wel die eten nooit vroege aardappelen vóór deze dag en daarom dat men wel al eens zegt :
" Met Sint-Jan, eet pattaten alleman. "
In het Gentse noemt men die vroeger aardappelen : Sente Jantjes. De bijen welke rond deze dag zwermen, geven de beste korven, lees maar :
" De beste bieën vóór Sint-Jan, altijd aan het zwermen gaan. "
Morgen breng ik u zeker nog een aantal weerspreuken rond deze heilige, en wie hij was, wel dat kan je ietsje lager lezen in een apart hoofdstukje. Tot morgen dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
23 Juni 2006 was een mooie zomerdag met om 17 uur een maximum temperatuur van 23,6° ! - De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u05 waargenomen en die bedroeg toen 9,6° 23 Juni 2005 was een prachtige warme zomerdag met om 17u18 een piek van 34° in het weerstation van Kapelle o/d Bos opgemeten ! We spraken toen terecht van een " hitte golf " ! De minimum temperatuur bedroeg die dag 14,2° en die werd om 5u26 opgetekend. De warmste 23ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1945 met 32° ! - De koudste 23ste juni ooit kwam in 1944 voor met 5,4° !
De feestdag van de geboorte van de heilige Joannes Baptista werd reeds zeer vroeg en met veel luister door H. Kerk gevierd ! In ons land zijn er maar weinige heiligen die zo vereerd werden (worden) als den Dooper. Verschillende gemeente verkozen hem ook als patroon. Tal van parochiekerken, hospitalen, godshuizen en broederschappen vereren hem als hun schutsheilige. Men kon deze dag vroeger beschouwen als een godsdienstig feest, bij het bewegen naar zijn heiligdommen, en ook als volksfeest. Over het algemeen wordt (werd) hij gediend tegen de hoofdpijn, en dit omdat hij door Herodes, op verzoek van Herodiadis en Salomé onthoofd werd; en ook tegen de overschreeuw van de kinderen, omdat het volk hem Joannes den schreeuwer noemde. Daarbij denkende dat hij in de woestijn predikte en weende omdat er zo weinigen zijn woord verstonden toen hij de Zaligmaker aanwees. Te Sint-Jans-Molenbeek bijvoorbeeld werd (wordt) de heilige aanroepen tegen de akelige dromen bij de kinderen. Men ging dan de reliek vereren en men las dan , negen dagen lang, s morgens en s avonds een Onze Vader en een WeesGegroet, alsook volgend gebed :
Een typische Gentse spreuk over juni is de volgende :
" Juni, zesde maand van 't jaar, al het groensel groeit te gaar. "
En een goude raad voor de tuinliefhebber brengt ons de volgende spreuk :
" Een boon in juni geplant, geeft er vijftig in de hand. "
Morgen hoop ik samen met u vooruit te moge kijken naar de komst van Sint-Jan de Doper die op 24 juni aan onze deur klopt ! En omdat er rond deze heilige weer zoveel te doen is, blijf ik er weer twee dagen bij stil staan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
22 Juni 2006 was een dag met bewolking en zon waar het kwik om 12u06 zijn hoogste punt al bereikt had en dat bedroeg toen 18,7°. De minimum temperatuur werd 's morgens om 5u35 waargenomen en die bedroeg 10,2° ! 22 Juni 2005 was weer een pracht van een zomerdag met een maximum temperatuur van 28,8° om 17u50 opgetekend. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 11,8° en die werd 's morgens om 5u34 opgetekend. De warmste 22ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1941 met 32,8° ! - De koudste 22ste juni ooit kwam in 1903 voor met 3,6° !
