Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
11-03-2007
Morgen komt Sint-Gregorius op bezoek !
Zoals eerder al aangekondigd komt morgen Sint-Gregorius bij ons langs en dat zou wel eens voor wat verandering kunnen zorgen. Ik laat het door een mooie weerspreuk vertellen :
Is t weer op Sint-Gregorius dol,
Dan kruipt de vos reeds uit zijn hol.
Is t schoon en zonder vlagen,
Hij schuilt nog veertien dagen.
Met andere woorden, na 12 maart krijgen we een geheel ander weer en laat ons dan maar hopen dat de vos nog veertien dagen zal schuilen. Lager vindt u het derde deeltje over Sint-Gregorius en hoe het vroeger was. Morgen sta ik nog even stil bij donder in maart en bekijken we het eens positief.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
11 Maart 2006 was een bewolkte dag met nog maar eens regen. De maximum temperatuur werd 's nacht om 2u16 waargenomen en die bedroeg toen 4,9°. De minimum temperatuur werd die dag 's avonds om 23u50 opgetekend en die bedroeg min 2,8°. 11 Maart 2005 was een bewolkte dag met 's avonds regen. De maximum temperatur bedroeg toen 8,5° en die werd om 14u08 opgetekend. De minimum temperatuur werd 's nacht om 1u30 waargenomen en die liet 1,1° optekenen. De warmste 11de maart sinds de waarnemingen was deze van 1957 met 19,5°. De koudste 11de maart ooit kwam in 1847 voor met min 11,2° !
12 Maart Sint-Gregorius en hoe het vroeger was - 't vervolg
Daarna werd er dan om een prijs gespeeld en de spelen bestonden uit :eislaan, zaklopen, bollen enz. Dat men die prijswinnaars dan ook huldigde hoeft niet meer gezegd dacht ik. Hier werd pappenthee gedronken, elders at men dan weer mastellen met lekker bier, of men deed een wandeling naar een herberg waar een vaatje bier ten beste werd gegeven. In sommige dorpen was het schoollokaal mooi versierd met een lover van gekleurde papierenkransen, de lessenaars waren aan de kant geschoven, en men danste en zong er de ganse dag van :
De primus zal tracteeren
kom mijn liefke, kom, kom, kom,
De primus zal tracteren
kom mijn liefke kom,
Van den jambon, bon, bon,
van den jambon.
De rijmpjes : Sint Gregorke van plezier, wij drinken Leuvensch bier, waren geen louter woorden, terwijl er een vaatje Leuvensch bier in de school was aangebracht en elk om beurt zijn dorst mocht lessen. De glaasjes echter werden berekend naar ieders vermogen.
Te leuven waar de Primus der Hogeschool zo plechtig gevierd werd, hadden de kinderen ook hun primus; deze werd ook ingehaald. Bekroont en vooropgegaan door een scholierdie de lauwerkrans droeg, vergezeld door al de leerlingen die lauwertakken in de hand hielden, en riepen Vivat den primus ! ging de primus eerst naar de kerk en s namiddags naar den buiten waar gedanst en gezongen werd. Morgen krijgt u het slot van dit verhaal, tot dan ?
Wanneer de eerste warme zonnestralen zich laten gevoelen, dan kan al wel eens gebeuren dat er een onweder in de lucht hangt en zo spreekt men dan van :
" Zomer en winter zijn aan 't vechten. "
Liefst horen we echter die donder nog niet want zegt ons een weerspreuk :
" Wil maart reeds donder, sneeuw is in mei geen wonder. "
Of nog anders uitgedrukt :
" Dondert het in de maand van meert, in mei dekt de sneeuw de eerd. "
En tot slot voor vandaag nog deze :
" Vroege donder, late honger. "
Later deze maand kom ik op de donder in maart zeker nog eens terug. Morgen is het uitkijken welke boodschap Sint-Gregorius voor ons mee heeft die op 12 maart bij ons langs komt. Lager in een apart hoofdstukje kan u het vervolg lezen van en over Sint-Gregorius en hoe het vroeger was op dit naamfeest.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
10 Maart 2006 was een bewolkte dag met regen en een maximum temperatuur van 8,1° om 13u25 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 3,9° en die werd 's morgens om 7u20 opgetekend. 10 Maart 2005 was een tamelijk mooie dag met een maximum temperatuur van 8,9° om 13u29 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 1,9° en die werd 's morgens om 6u31 waargenomen. De warmste 10de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1880 met 18,8°. De koudste 10de maart ooit kwam in 1931 voor met min 9,4° !
12 Maart - Sint Gregorius en hoe het vroeger was - 't vervolg
In de Duikalmanak noemt men deze feestdag de Sint Gregorisdag : Scholiers- en primusdag en vroeger was het op deze dag in menig dorp prijsuitdeling. Reeds van vóór 8 uur s morgens waren de leerlingen toen op hun paasbeste gekleed en al in de school aanwezig. Stoetsgewijs gingen ze dan naar de kerk. Wie de eerste was van de catechismuslessen droeg zijn prijs, een kerkboek, aan een lint om de hals. Na de mis gingen ze terug naar school waar de prijskamp van schoon schrijven begon. De meester of de lerares dicteerde het wel gekende gedicht dat luidde als volgt : Die die schroomen voor hun meesters berispingen en kijven, die zullen wel leeren spellen, lezen en schrijven, maer leert hier ook en wilt onthouden t gebruik van wel uw pen te houden. A.E.I.O.U.Y. 1,2,3,4,5,6,7,8,9,0. Hier mag u het jaartal 1807 opplakken !
Die bladzijde schoonschrift werd toen omringd vanverluchtschilderingen door een plaatselijke huisschilder gemaakt. Na de kampstrijd had de eerste in t schrijven de ere van zon prent in te vullen. Zij werd dan ingelijst en als prijs gegeven. De burgemeester en de pastoor waren in die tijd de juryleden. Wat er daarna gebeurde wel dat leest u morgen dan weer, tot dan ?
Morgen zijn we aan de HH Veertig Martelaren toe ! ! !
Inderdaad morgen is het de feestdag van de HH Veertig Martelaren en dat is weer een lotsdag waarbij het getal 40 doorslaggevend lijkt te zijn. Ik bezit er 3 weerspreuken over en die geef ik u graag mee :
" Als vorst de Veertig Martelaren brachten, dan houden zij die veertig nachten. "
Gelukkig maar denk ik niet dat ze vorst gaan meebrengen ? En wat met de wind ?
" Zo het de Veertig Martelaren vindt, blijft veertig dagen weer en wind. "
Laat ons morgen op een mooie zachte lentedag hopen, wat zou dat mooi zijn ! ! ! Tot slot nog een derde weerspreuk, al is die ongeveer gelijk aan de vorige :
" Zoals 't weer de Veertig Martelaren vindt, zo blijft het veertig dagen met zijn wind. "
Overmorgen leest u dan weer alles over de boodschap die Sint-Gregorius voor ons meebrengt, maar vanaf vandaag kan u wat lager al een eerste deel lezen over Sint-Gregorius, een verhaaltje in 3 of 4 delen vermoed ik.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
9 Maart 2006 was een bewolkte dag met veel regen. De maximum temperatuur bedroeg toen 11,1° en die werd om 16u53 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg 7,4° en die werd om 10u21 opgetekend. 9 Maart 2005 was een bewolkte dag met een lichte bui, om 14u36 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat liet 7,8° noteren. De minimum temperatuur werd 's morgens om 5u07 waargenomen en daar werd 3,8° voor opgeschreven. De warmste 9de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1977 met 18,8°. De koudste 9de maart ooit kwam in 1931 voor met min 7,9° !
12 Maart vereren men De H. Gregorius, hoe was het vroeger ???
De H. Gregorius stichtte zeven kloosters en werd tot abt verheven. Na de dood van Pelagius II tot paus verkozen, ijverde Gregorius om het geloof alom te verspreiden. Hij zond de eerste geloofpredikers naar Engeland en werkte tot het herstellen van de kerkelijke tucht. In de tijd van Gregorius heerste er te Rome een pestziekte en om daaraan te verhelpen richtte hij een boetprocessie in met het beeld van Onze Lieve Vrouw de Mercede. Op de brug van de Tiber gekomen aan de Mole van Antonius, hoorde ze in de lucht het Regina Coeli zingen. De paus en volk vielen op hun knieën en zongen in verrukking het laatste gedeelte : Ora pro nobis Deum, alleluia. Net op dat ogenblik verscheen een Engel boven het kasteel en stak het uitgetogen zwaard terug in de schede. De pest hield zowaar op. Sedert dan noemen burcht en kasteel, S. Angelo. Om die reden wordt de H. Gregorius aanroepen tegen de pest, hoewel hij meer als patroon van de kerkzangers en schooljeugd vereerd wordt. Mede dank aan zijn machtig woord en invloed werden de kerkelijke diensten opgeluisterd door de zang die men de Gregoriaanse zang noemt. De heilige leerde hem zelfs aan de kinderen. - Morgen vertel ik hier verder over, tot dan ?
Het is algemeen bekend dat we van 7 tot 14 maart met veel buien kunnen geplaagd worden, dat is zowat een jaarlijks verschijnsel zegt maar. Dat zal ook wel de reden zijn waarom Sinte - Francisca een beetje met de vinger gewezen wordt en in het Gentse zegt een weerspreuk ons 't volgende :
" Ciska, Ciska, schiet' er uit, en, schudt al dienen brol niet uit. "
Nog een andere weerspreuk vertelt ons dan weer dit :
" Franciska brengt hagelbollen die uit donderwolken bollen. "
Geen te beste voorspellingen als u het mij vraagt ! Vanaf morgen breng ik u in een apart hoofdstukje het een en het ander over Sint-Gregorius. Ook kijken we morgen uit naar wat de HH Veertig Martelaren ons te bieden hebben, zij passeren op 10 maart.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
8 Maart 2006 was een bewokte regendag waar men tot 20u12 moest wachten op de hoogste temperatruur van de dag en die bedroeg 10,2°. De minimum temperatuur werd 's nacht om 1u07 genoteerd en die liet toen 2,7° opschrijven. 8 Maart 2005 was een bewolkte dag met af en toe een lichte bui. De maximum temperatuur bedroeg toen 7,3° en die werd om 14u16 waargenomen. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 3,9° en die werd 's morgens om 6u52 genoteerd. De warmste 8ste maart sinds de waarnemingen was deze van 1950 met 16,5°. De koudste 8ste maart ooit kwam in 1845 voor met min 8,3° !
Terwijl we op de komst van Sinte-Franciska wachten waar u morgen weer alles over verneemt, kijken we vandaag toch eens even naar het wel of wee van het zachte weer dat ons de jongste tijd te beurt valt. Wanneer heesters en fruitbomen te vroeg bloeien, kunnen de bloesems wel door een lichte vriesnacht beschadigd worden, zodat de ganse fruitoogst kan mislukken. Een weerspreuk vertelt ons dat als volgt :
" De bloesem in maart is slecht, de bloesem in april heeft recht, de bloesem in mei deugt heel, betrouw het al te vroeg niet veel."
Een andere weerspreuk zegt ons ook nog 't volgende :
" Meert met bloemen is zomer zonder dauw, brengt ons op het eind in 't nauw. "
Veel positieve kanten zijn er aan dit zachte weer niet te vinden zou ik zo zeggen.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 Maart 2006 was omzeggens een mooie dag met een maximum temperatuur van 7,5° om 13u51 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen min 3,2° en die werd 's morgens om 6u25 opgetekend. 7 Maart 2005 was een bewolkte dag met af en toe een bui. Om 14u19 noteerde men toen de hoogste temperatuur en die liet 7,1° optekenen. De minimum temperatuur bedroeg die dag 1,4° en die werd 's nachts om 2u 19 vastgesteld. De warmste 7de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1977 met 18°. De koudste 7de maart ooit kwam in 1971 voor met min 10,4° !
Gisteren zagen we al een en ander hoe maart er zou moeten uitzien wil het een goede maand zijn, vandaag laat ik nog enkele weerspreuken aan 't woord die het ons moeten vertellen en een eerste zegt ons :
" Een droge meert, is goud weerd, als 't in april, maar regenen wil. "
In een Rym-almanak uit de XVe eeuw vond ik de volgende :
" Als Maerte es drooghe, sonder reghen dat dinct den lieden wesen goet, noyt was gheprezen martse vloet maer men pryst warmen zonneschyn. "
En tot slot nog deze :
" Maart zonder nat, maakt vol het vat. "
Ik denk dat we het stilaan weten, maart zou een droge maand moeten zijn, maar of ze dat ook zal zijn ??? Dat weten we pas op 1 april !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Maart 2006 was een dag met winterse buien afgewisselt met zon. De maximum temperatuur bedroeg toen 6,6° om 12u39 opgetekend. De minimum temperatuur werd 's nacht om 2u17 opgetekend en dioe bedroeg min 0,8°. 6 Maart 2005 was een zonnige dag tot ongeveer 16u30 toen sneeuwbuien de kop opstaken. De maximum temperatuur bedroeg die dag 3,5° en die werd om 15u27 opgetekend. De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u55 waargenomen en die bedroeg min 4,7°. De warmste 6de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1989 met 19,5° ! De koudste 6de maart ooit kwam in 1845 voor met min 11,3° ! ! !
Wat in of voor maart goed en slecht is dat laat ik aan enkele weerspreuken over, wie anders dan zij kunnen het ons heel precies vertellen ?
" Maartse snee, doet aan de akkervruchten wee. "
Aan maarts sneeuwwater, en vooral dat uit de Stille week (week voor Pasen), wordt nog steeds een heilzame kracht toegeschreven en wordt o.a. veel aangewend voor het baden van zieke ogen. Is ook dienstig bij brandwonden, zo beweerde men vroeger.
" Maartse regen, bengt weinig hemelzegen. "
Of .....
" Een natte maart, de boer veel zorgen baart. "
Morgen kijken we dan weer verder uit naar wat goed of slecht is in deze maand.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Maart 2006 was een dag met in de voormiddag sneeuwbuien en een maximum temperatuur van 6,2° om 12u18 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen min 3,4° en die werd 's nachts om 2u17 opgetekend. 5 Maart 2005 was een bewolkte dag met plaatselijke sneeuwbuien. Om 16u10 had het kwik zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 5,3°. De minimum temperatuur werd op de vroege morgen opgetekend en die bedroeg dan weer min 0,9° om 4u24. De warmste 5de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1948 met 18,1°. De koudste 5de maart ooit kwam in 1845 voor met min 9,5°.
Moge we nog vorst verwachten ? Wel om daar een antwoord op te geven hadden de landbouwers vroeger een heel eenvoudig middel.Ze hielden gewoon de moerbezieboom in t oog, want zeiden ze : dat is de verstandigste boom, die loopt niet uit zolang er vorst te verwachten is.
Deze tijd gaan ook de vogels aan t paren, lijsters en merels zingen in de bomen, het koningske gedraagt zich uitbundig in de heg en haag en overal klinkt er deze tijd vogelengezang, wat is dit toch een zeer mooie tijd van t jaar !Wanneer ze te Merchtem, dat is een buurgemeenten van Malderen waar ik woon, in de verte de specht horen, dan zeggen ze daar ; t Mieetsch veuleken is aan t hinnikken.In Vlaanderen meent men dat in t begin van maart de koekoek roept : Welkom meert, laat mij leven, ik zal U te mei een van mijn jongskens geven; en dat hij op t einde van maart lacht : Adieu meert, ik geef u geen pluim van mijn steert.
