Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
01-10-2007
Morgen is het de feestdag van de HH Engelen-Bewaarders
Inderdaad, op 2 oktober, morgen dus viert men de feestdag van de HH. Engelen-Bewaarders en voor diegene die op deze dag een schietgebedeke willen lezen luidt dit zo :
" Engel-Bewaarder sta mij bij en maak de winter rap voorbij. "
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1 u 51 minuten. Oktober is ook de eerste van de drie donkere maanden. Naast in 't begon van de maand het rooien en vervoeren van de bieten, staat de veldarbeid praktisch stil, vandaar deze spreuk :
" Verdwijnt de boer van de akker, dan worden hond en jager wakker. "
Nu mag de jager van mij gerust eeuwig blijven slapen ! ! ! De late appelen verhuizen van de boomgaard naar de zolder, de dieren, zoals de veldmuis, de wilde konijnen, enz.. zoeken naar veiliger oorden; met één woord, alles wijst op de komende winter. Volgende spreuk vertelt het ons zo mooi :
" Komt van 't land de veldmuis, breng dan turf en hout in huis. "
Moet je weten dat de mensen vroeger jaren buiten turf en hout nog niet teveel hadden om zich mee te verwarmen ! Morgen laat ik een weerspreuk vertellen hoe oktober moet zijn, tot dan !
Voor de gewone mens is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst. Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de Bavomis genoemd, waaruit Bamis is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober, regen en wind ! Met Bamis trok vroeger de boer zijn rode slaaplijf aan en deed het uit met Pasen. Onze grootmoeders snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er warmpjes in.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2006 was een tamelijk mooie dag ondanks toch wat lichte regen en een plaatselijk onweer; Om 15u54 was het kwik opgelopen tot 21,3° ! - Om 0u10 werd die dag de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg 15,4° ! De warmste 1ste oktober sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1908 met 26,7° ! - De koudste 1ste oktober ooit kwam in 1940 voor met 1,4° !
Morgen begroeten we oktober en is het tevens de feestdag van Sint-Bavo die in het bisdom Mechelen pas op 5 oktober gevierd wordt. Regent het morgen, wel dan kunnen we een "witte Kerst" al vergeten want een weerspreukt zegt :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte Kerstmis. "
1 Oktober wordt ook Bamis genoemd en hoe dat komt kan u hier morgen lezen. Vallen er morgen reeds bladeren van de bomen, wel dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn, hetgeen niet belet dat Sint-Bavo reeds de eerste laat vallen Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet niet bang zijn van de winter :
" Die offert een keerse voor Sint-Bavo, ontbreekt het nooit aan turf en hout, aan olie en aan smout. "
Morgen vertel ik, zoals al gezegd, nog ietsje over "Bamis" en kijk ik meteen ook al in oktober, ik zal weer op post zijn, u ook ?
Oktober komt voort van octo = acht (ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Een zeer oud versje zegt ons t volgende :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw Dyk en Dak, eer ik die kom verslinden.
Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent. Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam van eikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand, omdat het jaargetijde als het ware aarzelt. Rozenkransmaand is zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 september 2006 was een mooie herfstdag met om 15u14 een maximum temperatuur van 22,6° ! 's Morgens om 8u11 werd toen de minimum temperatuur van die dag waargenomen en die liet 1,8° noteren. De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1895 met 26,6° ! - De koudste 30ste september ooit kwam in 1887 voor met 1,9° !
Gisteren zagen we dat Sint-Michiel ons altijd zijn zomerke brengt, en dat is ook zo. Rond deze tijd moeten we altijd enkele mooie dagen krijgen; Maar helaas komt hij ons nog een ander cadeauke brengen want lees eens :
" Sint-Michiel, heeft de winter onder zijn kiel. "
Zoveel dagen het voor Sint-Michielsdag regent, zoveel dagen zal het rijmen en koud zijn na Sint-Joris (23 april). Regent het op de dag zelf, dan krijgen we maar een kwakkelwinter, want zegt er een weerspreuk :
" Valt de regen op Sint-Michiel, doet de winter slecht zijn stiel. "
En omgekeerd :
" Is de nacht van Sint-Michiel klaar, verwacht een strenge winter maar. "
Komt de wind vandaag uit het noorden of het oosten, dan krijgen we eveneens een strenge winter ! En wat voorspellen ons de trekvogels die op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben ?
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild. "
OF :
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet. "
En om te besluiten voor vandaag en voor september nog deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michaël ziet dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Morgen ben ik er weer en dan kijken we vooruit naar oktober ! De tijd vliegt snel, gebruik hem wel, zou ik zo zeggen. Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2006 was een mooie herfstdag waar het kwik om 16u10 gestegen was tot 23,1° ! - 's Nachts om 0u50 noteerde men toen de minimum temperatuur van die dag en die liet 12,8° opschrijven. De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1895 met 26,9° ! - De koudste 29ste september ooit kwam in 1936 voor met slechts 1° !
Hoe ze vroeger het weer voorspelde rond Sint-Michiel
Deze heilige die de duivel in de hel wierp, werd zoals ik gisteren al zei, in ons land erg gevierd. Op het gebied van de weerkunde hadden de oude lieden hun opmerkingen gevestigd op de tijd korts vóór en na Sint-Michielsdag, en meenden dat ze daaruit al de eigenschappen van het aanstaande jaar konden voorspellen. Men placht de eikels te beschouwen om daaruit het weer te voorspellen. Vonden ze een kobbe (spin) in de eikel verborgen, dan was dit een teken van een ongelukkig jaar; Was de eikel droog langs binnen, dan zou het een droog jaar worden. Was de eikel nat, dan volgde regenachtig weer. Zat er een vlieg in, dan was het een middelbaar jaar, en een worm of made voorspelde een goed jaar. Was de eikel ijdel, dan vreesde ze voor pest, dood en sterfte onder het vee. Veel eikels voorspelde veel sneeuw. En ook het wangeloof was er rond deze tijd. De meisjes deden volle en lege noten in een zak, wie een volle noot trof, wel die zou gedurende het jaar trouwen. Die goede oude tijd toch !
De dagen worden koeler, het zomerpak is weg te bergen en in Vlaanderen zegt men dan :
" Sint-Michiel verbiedt de strooien hoed en linnen kiel. "
In limburg spreekt men dan weer van :
" Sint-Machiel, verbiedt linnen broek en henneppen kiel. "
Vroeger bestond het zomerzondagpak van onze buitenlieden uit een blauwe kiel en strooien hoed. Maar....Sint-Michiel zou Sint-Michiel niet zijn mocht hij zijn naar hem genoemd zomerke niet brengen. Lees eens wat de volgende weerspreuk ons komt vertellen :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
En tot slot voor vandaag nog deze :
" Sint-Michiel steekt de vierurenboterham in de zak, Sint-Mattijs brengt hem ons weer. "
De dagen verkorten snel een vroeger werd op deze datum de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten. Dit duurde dan tot 24 februari wanneer Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't op ijs. Vandaar deze spreuk Ietsje lager kan u nog wat meer lezen over Sint-Michiel, en morgen breng ik u nog enkele erg mooie weerspreuken rond deze heilige, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 September 2006 was een tamelijk mooie herfstdag met om 14u29 een maximum temperatuur van 22,9° ! - Om iets na middernacht werd toen de minimum temperatuur van die dag vastgesteld en die liet 13,3° noteren. De warmste 28ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 28,7° ! - De koudste 28ste september ooit kwam in 1939 voor met 1,2° !
Sint-Michielsdag was een belangrijke dag in de natuur, wellicht omdat op die dag vroeger op verschillende plaatsen het gezamenlijke oogst- of dankfeest plaats vond. Sint-Michiel is de volksheilige van deze maand. Het is nog steeds niet uitgemaakt wanneer de godsvrucht tot Sint-Micheil in onze gewesten is ontstaan. Dat deze aartsengel een grote populariteit zou verwerven, lag voor de hand. Ons volk hecht veel belang aan beschermheiligen die door uitzonderlijke daden hebben uitgeblonken. Het kon ook niet anders of de aanvoerder van het engelenheir, dat onder de kreet Wie is als God , de Luciferisten versloeg, moest al spoedig tot voorbeeld worden gesteld. Daarom is het zo zonderling dat Sint-Michel meer als weerpatroon dan als beschermheilige tegen ziekten en krankheden wordt aanroepen, dan wel als schutpatroon op het voorplan is gekomen. Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Men vestigt veel hoop op de Sint-Michielszomer, omdat de aartsengel de goede reputatie heeft zijn feestdag te omringen met enige zomerse dagen, minstens een week, die als afscheid van de zomer in het vooruitzicht van de herfst wordt beschouwd.
Hoe kunnen we nu weten wanneer we wind moge verwachten ? Bij een klare hemel is dat geen enkel probleem, lees maar hoe volgende weerspreuk ons dat zeer duidelijk vertelt :
" Schitterende sterren brengen graag wind. "
Het enige wat we daarvoor moeten doen, is even omhoog kijken ! Morgen en ook overmorgen heb ik het over Sint-Michiel die ons op 29 september komt bezoeken. Die brave man brengt ieder jaar zijn alom gekend "Sint-Michielzomerke " voor ons mee. U kan er vanaf morgen hier weer alles over lezen, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 September 2006 begon met nevel maar bracht ons toch nog een erg mooie zonnige namiddag met een maximum temperatuur van 20,6° om 16u17 waargenomen. In de vroege morgen, om precies te zijn om 4u13 werd de minimum temperatuur opgetekend en die liet toen 9,1° noteren. De warmste 27 ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1895 met 27,4° - De koudste 27ste september ooit kwam in 1837 voor met 1,8° !
Vandaag hou ik nog even halt bij onze vrienden de dieren, en ga ik nog eens te raden bij de mier die zeker bij de beste weersvoorspellers onder alle dieren mag gerekend worden !
" Graaft de mier een diepe gang wordt de winter streng en lang, maar nog erger zal het ons berouwen als de mieren hoge nesten bouwen. "
Uitkijken naar het gedrag van de mieren dus ! ! ! Ik ben er morgen weer, u komt toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 September 2006 was een bewolkte dag met af en toe een bui ! De maximum temperatuur bedroeg toen 21,3° en die werd om 14u02 waargenomen. 's Nachts om 0u22 noteerde men 15° als minimum temperatuur voor die dag ! De warmste 26ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 29,6° ! - De koudste 26ste september ooit kwam in 1912 voor met 1,4° !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 September 2006 was het weer in de voormiddag goed te noemen maar helaas ging het in de namiddag over in regen ! Het kwik had toen om 10u25 zijn hoogste punt al bereikt en dat bedroeg 20,4° ! - 's Morgens om 7u19 noteerde men de minimum temperatuur van die dag en die liet 16,6° opschrijven. De warmste 25ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1895 met 29,8° ! - De koudste 25ste september ooit kwam in 1912 voor met 1,9° !
Neen Sint-Andochius verdient absoluut geen vergetelheid want hij doet stormwinden luwen ! Een beeldeke van deze heilige man op het schip, is een heel stel reddingsboeien waard ! En volgende weerspreuk komt ons aan die stormen herinneren :
" De mid-septemberstormen het herfstweer moeten vormen. "
Gelukkig maar blijven ze tot op heden nog uit ! ! ! Maar.....daar is rap verandering in gekomen, ook al zitten we daar niet echt op te wachten dacht ik zo !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 September 2006 was een erg rustige herfstdag met een maximum temperatuur van 22,9° om 13u21 waargenomen. 's Nachts om 2u 21 noteerde men toen de minimum temperatuur van die dag en die liet 18,3° optekenen wat erg hoog was voor de tijd van 't jaar. De warmste 24ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1895 met 28,7° ! - De koudste 24ste september ooit kwam in 1931 voor met precies 0° !!!
