Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
01-02-2008
Morgen is het " Lichtmis " ! ! !
Morgen viert men het feest van O.L.Vrouw - Lichtmis en op die dag gaat bij de metsers hun een oog open, of met andere woorden, de dagen zijn al flink aan 't lengen. Lichtmis is ook het feest waar rond de meeste weerspreuken zijn ontstaan, ik put vandaag en ook morgen nog, uit een 100-tal spreuken die mijn verzameling rond deze dag rijk is en ik probeer u de mooiste mee te geven.
" Schijnt met Lichtmis de zonne heet, dan komt er nog veel sneeuw en leed. "
Ik laat ze een na een de revue passeren :
" Lichtmis mooi en klaar, komen er twee winters in het jaar. "
En wat gedacht van deze :
" Als Lichtmis komt met blommen, zal Pasen met sneeuw en ijs kommen. "
In Limburg zegt men :
" Lichtmis kleer, is de boer een bedeleer; Lichtmis donker, is de boer 'n jonker. "
En wat eisen de boeren op Lichtmis ?
" Lichtmis donker en grijs, is de boeren hunne eis. "
En tot slot voor vandaag :
" D'r zullen veel appels worden gewonnen, staat te Lichtmis de boomgaard in de zonne."
Morgen breng ik alvast het vervolg ! ! ! Tot dan ?
Onder de vele feesten ter ere van de Moeder-Maagd, is er wellicht geen enkel dat bij ons Vlaams volk een diepere weerklank gevonden heeft dan Lichtmis. Het is veertig dagen na de geboorte van Kristus, en Maria en Jozef brachten het goddelijk kind naar Jerusalem om het de Heer op te dragen. Ter herdenking aan deze gebeurtenis worden heden in alle kerken kaarsen gewijd als zinnebeeld van Jezus, het licht der wereld. Vroeger was er geen enkele gelovige, die vrij was, en naliet van op deze dag mis te horen. Dit feest heeft aanleiding gegeven tot allerhande volksgebruiken en ook tot het toepassen op die dag van talrijke volks-, en vooral van weerspreuken. Twee februari is een gewichtige dag voor het voorspellen van het weder en de oogst, en een bij uitstek zeer vermaarde dag in de volksweerkunde.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Februari 2007 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 13° die om 13u27 waargenomen werd. Om iets na middernacht noteerde men toen 7,1° als minimum temperatuur, men spraak van een erg zacht weer voor de tijd van 't jaar ! De warmste 1ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1957 met 14,6° ! - De koudste 1ste februari ooit kwam in 1956 voor met min 16° !!!
Vanaf morgen heeft " sprokkel " , het een kort maandeke voor het zeggen, en 't eerste wat ik daar in mijn verzameling van vond is de volgende mooie weerspreuk die vooral in de streek van Kalmthout goed bekend lijkt te zijn :
" Sprokkel komt verklaren dat men hout en kool moet sparen, want in meert komt er nog 'nen tijd dat de beer op schaatsen rijdt. "
Geen te beste vooruitzichten als je het mij vraagt, en wat de volgende weerspreuk ons te zeggen heeft, is ook al zo positief niet :
" Februari is de kortste, maar ook de ergste. "
En dat was het weer voor vandaag ! Morgen en overmorgen sta ik stil bij de vele weerspreuken dit er zijn rond O.L.Vrouw-Lichtmis, een bij uitstek zeer vermaarde dag in de volksweerkunde. Tot morgen, enne......vergeet niet van te komen lezen !
Februari ontbrak in de oud-Romeinse kalender van tien maanden. Toen Numa Pompilius het jaar in twaalf maanden verdeelde, werd februari als laatste geplaatst. Daar is ook de reden te zoeken waarom, op schrikkeljaren, de schrikkeldag juist in deze maand wordt ingevoerd. Daarom noemen we deze maand ook schrikkelmaand. Oorspronkelijk telde februari bij de Romeinen steeds 29 dagen, pas toen de achtste maand van het jaar de naam van keizer Augustus ontving, werd februari een dag ontnomen ten voordele van augustus omdat die maand niet minder dagen mocht tellen dan juli, de maand van keizer Julius ! Februari dank haar naam aan Februa, de grote reinigheids- en verzoeningsfeesten welke van 11 tot 28 februari plaats hadden. Deze maand heette onder Keizer Karel Horunne of slijkmaand. Aan het kerkelijk feest van O.L.Vrouw-Lichtmis, dankt zij haar naam van lichtmismaand. Naar het gebruik van het koekenbakken op O.L.Vrouw-Lichtmis betitelt men deze maand ook wel eens met koekenmaand, pannenkoekenmaand of koekenbakkenmaand. Vermits ze de kortste maand van t jaar is, noemen wij ze uiteraard het kort of klein maandeke, en iedereen weet uit ervaring dat ze ook wel de koudste maand kan zijn, die sakkerse sprokkelmaand.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
31 Januari 2007 was een zonnige dag met om 14u43 een maximum temperatuur van 8,2° ! Om 9 uur in de voormiddag werd die dag de minimum temperatuur opgeschreven en die bedroeg 5° ! De warmste 31ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1869 met 13,5° ! - De koudste 31ste januari ooit kwam in 1954 voor met min 13° !
Al de weerheilige van deze maand zijn de revue gepasseerd en morgen duwen we de deur van 't eerste maand van 't jaar weeral dicht, wat vliegt de tijd toch snel !!! Januari heeft ons niet gegeven waar we recht op hadden, ook al zullen daar veel mensen niet rouwig om zijn denk ik. Het echte winterweer bleef uit, maar.......dat wil nog lang niet zeggen dat de winter voorbij is, lees eens wat de volgende weerspreuk ons te vertellen heeft :
" Als in januari de vorst niet komen wil, komt hij nog in maart en april "
Men wezen dus verwittigd ! ! ! Morgen kijken we vooruit naar februari, 't kort maandeke dat dit jaar net een dag langer is ! Ik zal er morgen zeker zijn, en u ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 Januari 2007 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 11,1° en die werd om 12u11 waargenomen. 's Avonds om 18u30 noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet 7,8° opschrijven. De warmste 30ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 2002 met 13,6° ! - De koudste 30ste januari ooit kwam in 1895 voor met min 14,9° !
Morgen krijgen we de laatste weerheilige van januari over de vloer en in het Gentse zeggen ze :
" Dooien op Sinte-Aldegonde, vult de kelders met een vloed van zonde. "
Wat niets anders wilt zeggen als dat de dooi te vroeg komt, maar om te kunnen dooien moet het dan wel eerst gevroren hebben. Morgen sluit ik janauri af met een laatste weerspreuk voor deze maand en die komt ons vertellen wat mist en nevel zoal voorspellen. Tot morgen, u komt toch ook weer ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 Januari 2007 was andermaal een bewolkte dag met even wat motregen. Om 13u59 werd de maximum temperatuur waargenomen en die bedroeg toen 10,5° ! - 's Morgens om 8u47 noteerde men de minimum temperatuur van die dag en die liet 7° opschrijven. De warmste 29ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1967 met 14,4° ! - De koudste 29ste januari ooit kwam in 1947 voor met min 14,5° !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 Januari 2007 was nog maar eens een bewolkte dag met even wat motregen en een maximum temperatuur van 6,4° die om 16u59 opgetekend werd. In de voormiddag, om 9u42 werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg toen 5,2° ! De warmste 28ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1949 met 14° ! - De koudste 28ste januari ooit kwam in 1848 voor met min 14,6°.
Gisteren kwamen enkele weerspreuken ons duidelijk maken dat we deze maand veel sneeuw en vorst moeten krijgen willen we aanspraak kunnen maken op een mooie lente en zomer. In mijn verzameling vond ik een weerspreuk die dit alles komt tegenspreken, je moet toch maar durven he ? Lees eens :
" Is januari van sneeuwvlagen arm, dan volgt vaak een zomer schoon en warm. "
Als dat geen positieve noot is ? Persoonlijk geloof ik eerder in de weerspreuken van gisteren en dan zagen we duidelijk wanneer januari een echte wintermaand is, dat we dan veel goeds moge verwachten. Maar alvorens we van een echt succes kunnen spreken moeten de volgende maanden ook nog meevallen :
" Vorst in januari, natte februari, 'n droge maart daarop dan zijn w' er bovenop, als 't in de maand april maar weerom reegnen wil. "
Simpel is ook wel anders dacht ik. Morgen laat ik een weerspreuk u vertellen wat vriesweer in deze maand nog in petto kan hebben, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 Januari 2007 was een bewolkte dag met even wat zon maar ook met een bui ! Om 12u59 noteerde men toen de maximum temperatuur van die dag en die liet 7,9° optekenen. - 's Morgens om 6u34 werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg 1,6°, gedaan met de nachtvorst ! De warmste 27ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1918 met 12,2° ! - De koudste 27ste januari ooit kwam in 1942 voor met min 17,6° !
Deze maand zou ons sneeuw en vriesweer moeten geven willen we aanspraak kunnen maken op een mooie lente en zomer. De volgende weerspreuken komen ons dat alleen maar bevestrigen :
" Veel sneeuw in januaar, geeft rijke oogst in 't jaar."
Of...........
" Geeft Januari sneeuw en vorst, dan vaak de boer veel granen dorst. "
Nog een andere weerspreuk zegt dan weer :
" Brengt januari ons strenge vorst, dan lijden we 's zomers geen honger of dorst. "
En om te besluiten voor vandaag nog deze :
" Draagt nieuwjaarsmaand een sneeuwwit kleed, dan is de zomer zeker heet. "
Wat staat er morgen op het menu ? Wel morgen laat ik een weerspreuk vertellen hoe de drie eerste maanden van 't jaar zouden moeten zijn, willen de volgende maanden een meevaller zijn ! Ik zal op de afspraak zijn, u toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 Januari 2007 was een bewolkte dag waar er even wat lichte sneeuw uit de lucht kwam vallen. De maximum temperatuur die om 17u46 waargenomen werd, bedroeg 2,8° ! Om iets na middernacht noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet min 6,1° opschrijven meteen de laagste temperatuur in 2007 ! De warmste 26ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1983 met 13,8°. - De koudste 26ste januari ooit kwam in 1838 voor met min 14,7° !
Is er vandaag wind, dan worden we met een regenachtig jaar bedreigd, leest u maar :
"Zinkt Paulus klaar, brengt 't goede jaar, heeft het wind, zo regent het gezwind. "
Vroeger meer dan vandaag, gaf men aan de boeren de volgende raad mee. Als het geweldig regent zo dat alles ( de sporen die er nu helaas niet meer zijn) vol water staat, ga dan spaarzaam met het veevoeder om. Een weerspreuk vertelt ons dat als volgt :
" Sint-Paulus schoon en klaar, geeft een gezegend korenjaar; komt er echter sneeuw of regen, dan komt een mager jaar ons tegen. "
Een zeer oud bijgeloof wil, dat de vier winden omtrent middernacht een geweldige strijd voeren onder elkander op het kruispunt van wegen. Kruispunten waren van bijzondere betekenis bij onze heidense voorouders, zowel bij de Germanen als bij de Kelten. Deze plekken waren een verzamelplaats van geesten en ronddolende zielen. De wind welke op klokslag middernacht aan de winnende hand is, zal gans het jaar uit die richting waaien. In verband daarmede, het volgende gezegde dat vooral in Oost-Vlaanderen in zwang is :
" De wind die op Sint-Paulus heerst, zal gans het jaar waaien. "
Neem dit dus met een korreltje zout ! Zoals er met Sint-Fabiaan en Sint-Sebastiaan (20 jan) sap in de bomen komt, wil de volkswijsheid dat er met Sint-Paulus-Bekering bij de dieren aanstalten gemaakt wordt met het oog op het nieuwe leven. Daarom dat ik de drie dagen rond Sint-Paulus Bekering vandaag graag wil afsluiten met volgende erg mooie spreuk :
" Met Sint-Paulus-Bek (bekering) legt de ekster haar eerste stek, dan wacht ze tot half mei en legt dan haar eerste ei. "
Als dat geen mooi is ! ! ! Ik ben er morgen weer, u toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Januari 2007 was een dag met twee gezichten. in de voormiddag was het bewolkt, en in de namiddag was het een mooi zonnig weertje met om 14u18 een maximum temperatuur van 1,1° ! 's Avonds, om precies te zijn om 18u47 werd de minimum temperatuur van deze dag opgetekend en die liet min 2,2° noteren. De warmste 25ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1990 met 13,4° ! - De koudste 25ste januari ooit kwam in 1881 voor met min 21,1° wat meteen ook de laagste temperatuur is, die in ons land ooit gemeten is !!!
Zoals ik u gisteren beloofde hou ik eventjes halt te Opwijk en daar zeggen ze 't volgende :
" Als Pauwel zijn kapje in 't droge draagt, dan is 't een goed tarwejaar. "
En of ze het in Opwijk kunnen weten, daar wordt Sint-Paulus nog ieder jaar gevierd met o.a. een pracht van een optocht of processie zoals u het noemen wilt. Sint-Paulus werd vroeger gestraft als hij voor geen goed weder zorgde. in de omstreken van Tilburg, en dan zijn we in Nederland, plaatste men de avond van 25 januari een strooien pop, Paulus verbeeldende, bij de haard, terwijl moeder de vrouw koeken bakte. Was het goed weer, dan sloeg ze hem een pannenkoek in 't gezicht. Was het slecht weer, dan wierp ze de pop gewoon in 't vuur. Dit ter zijde wil ik u ook nog enkele weerspreuken meegeven, en die zeggen ons 't volgende :
" Sint-Paulusbekeringe met zonneschijn, is goed voor vruchten, koren en wijn. "
Of nog anders :
" Sint-Paulus schoon en helder, goed voor schuur en kelder. "
Met deze weerspreuken zien we dat behalve de boeren, ook de wijnbouwers er baat mee hebben. De wijnbouwers trouwens, beschouwen deze dag als beslissend voor de wijnoogst. Morgen krijgt u het derde en laatste deel rond Sint-Pauwels Bekering en dan zien we wat regen zoals te betekenen. Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 Januari 2007 begon zonnig maar veranderde vrij vlug in een bewolking waar lichte sneeuw uitviel ! In West-Vlaanderen werden ze deze dag zelfs bedacht met een sneeuwtapijt van 5 cm dik ! De maximum temperatuur werd om 14u54 waargenomen en die bedroeg in het weerstation van Kapelle o/d Bos 5,6° ! - 's Nacht om 4u15 werd de minimum temperatuur opgeschreven en die liet min 5,4° noteren ! De winter was dus in 't land ! De warmste 24ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1834 met 13,1° ! - De koudste 24ste januari ooit kwam in 1838 voor met min 13,2° !
