Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
30-09-2009
Morgen 1 oktober, komt Sint-Bavo ons bezoeken ! ! !
Voor de gewone mens is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst ! Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de "Bavomis" genoemd, waaruit dan " Bamis " is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober : regenslag en wind. Met "Bamis" trok vroeger jaren de boer zijn rood slaaplijf aan en deed dit pas met Pasen weer uit. Onze grootmoeders snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er warmpjes in. En als het morgen zou regenen, wel dan regent het ook met Kerstmis :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte Kerstmis. "
En vallen de bladeren reeds volop van de bomen dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn, hetgeen niet belet dat Sint-Bavo de eerste reeds laat vallen ! Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet alsdan niet bang zijn van de winter.
Die offert een keerse voor Sint-Bavo ontbreekt het nooit aan turf en hout aan olie en aan smout.
Genoeg voor vandaag, ik ga september uitwuiven en beukenootjes rapen ! En.... ik hoop hier morgen weer terug te zijn, tot dan ?
ktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent.
Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam van eikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand, omdat het jaargetijde als het ware aarzelt. Rozenkransmaand is zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd. Een oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was,
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw’ Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 min; Oktober is ook de eerste der drie donkere maanden.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 September 2008 was een bewolkte dag met regen, september kon ons niet slechter verlaten ! De maximum temperatuur bedroeg slechts 14,1° en die werd om 14u16 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op dezelfde plaats noteerde men toen 's nachts om 1u10 de minimum temperatuur en die liet 9,1° opschrijven. - De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 26,6°. - De koudste 30ste september die in Ukkel bekend is was deze van 1887 met 1,9° !
De wijngaardiers slaan rond deze tijd met grote aandacht de nachtvorsten gade welke vóór Sint-Michiel komen, en dit omdat ze veronderstellen dat deze in verband staan met de vorst in mei. Is het drie of vier weken koud vóór Sint-Michiel, dan zal het drie of vier dagen vóór Sint-Filippus (1 mei) vriezen. Komt de koude slechts drie of vier dagen vóór Sint-Michiel, dan is het zeker dat de vorst in mei aan de wijngaarden veel schade zal veroorzaken, als het op 1 mei stil en niet winderig is. En dan tot slot voor vandaag, en zoals ik u gisteren al beloofde, nog wat in verband met de trekvogels welke op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben. Een weerspreuk vertelt ons daar 't volgende over :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild. "
Nog een andere weerspreuk zegt het ons dan weer als volgt :
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet."
En wat gedacht van deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michaël ziet, dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Vandaag is het ook de dag waarop de ploeg geborgen wordt tot volgend jaar. En vandaag bracht ik voor u ook de laatste weerspreuken van september mee ! Morgen sluiten we de deur van september weer voor een jaar en kijk ik al vooruit naar de komst van oktober ! Afspraak voor morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2008 was een bewolkte dag met heel even wat zon en een maximum temperatuur van 16,8° die om 14u22 waargenomen werd. 's Nachts, en dat was om 1u11, noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet 6,7° opschrijven. - De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 26,9°. - De koudste 29ste september die in Ukkel gekend is, was deze van 1936 toen het kwik niet hoger geraakte dan 1° !
Spreken wij hier bij mooi weer rond deze tijd van het Sint-Michielszomerke, dan noemen ze dit in de Kempen, in de streek van Nieuwmoer de Keeske-Nijsenszomer. Een zekere Corneel Nijsen ging vroeger geregeld nog " turf steken " in het najaar. Als het dan b.v. in september slecht weer was dan troostten de inwoners zich door te zeggen dat Keeske Nijsenszomer nog moest komen. Wat met zekerheid een feit is, zijn de dagen die nu wel snel korter worden en vroeger jaren werd op Sint-Michielsdag de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten en dit duurde zo tot 24 februari wanneer Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't ijs. De landarbeiders zegden toen :
" Sint-Michiel steekt de vierurenboterham in de zak. Sint-Mattijs brengt hem ons weer."
's Avonds bij het eten moet reeds licht branden, en de volkszeg luidt :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap (25 maart) blaast het uit. "
Met de jaren is ook het volksgebruik verdwenen om op Sint-Michelsdag een galnoot te openen en na te gaan of deze vol en gezond was; zo ja, dan was een vruchtbaar jaar te verwachten. Was ze echter leeg en vochtig, dan voorspelde dit koude. Zat er een spin in, een vlieg of een worm, dan betekende dit een ongelukkig, een middelmatig of een goed jaar. Naar gelang de vlieg of de worm, werd de duur van de winter bepaald : zat er een vliegje in, dan verwachtten ze een korte winter, ze zouden erdoor vliegen. Met een wormpje ingtegendeel kwam een lange winter, want dat kropen ze er door ! Morgen op de dag van Sint-Michiel zelf laat ik de weerspreuken nog wat vertellen over het trekkend wild en de vogels die ons ja dan neen al verlaten. Tot morgen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 September 2008 was andermaal een prachtige zonnige dag met een maximum temperatuur van 20,1° die om 14u52 waargenomen werd ! Het Sint-Michielszomerke deed zijn naam alle eer aan ! 's Morgens, om 7u14 om precies te zijn, schreef men 3,5° op als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 28ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 28,7°. - De koudste 28 september die in Ukkel gekend is, is deze van 1939 met 1,2° !
Overmorgen komt Sint-Michiel, de Aartsengel ons bezoeken !
Sint-Michiel of de heilige die de duivel in de hel wierp, die wordt in ons land nogal gevierd zegt maar. Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Men vestigd veel hoop, en terecht, op de Sint-Michielszomer omdat de aartsengel de goede reputatie heeft zijn feestdag te omringen met enige zomerse dagen, minstens een week, die als afscheid van de zomer in het vooruitzicht van de herfst wordt beschouwd. In werkelijkheid, en laat dit duidelijk zijn, komt de Sint-Michielszomer niet geregeld op dezelfde dagen, evenmin als b.v. de zomer op 21 juni, 's nachts om twaalf uur klokslag komt. Een eerste weerspreuk komt ons 't volgende vertellen :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
Sint-Michielsdag is ook een erg belangrijhke dag in de natuur, wellicht omdat op die dag vroeger jaren op verschillende plaatsen het gezamelijk oogst- en dankfeest plaats had. Sint-Michiel is ook de volksheilige van deze maand. Het is nog steeds niet uitgemaakt wanneer de godsvrucht tot Sint-Michiel in onze gewesten is ontstaan. Dat deze aartsengel een grote populariteit zou verwerven, lag zo voor de hand. Ons volk hecht immers veel belang aan beschermheiligen die door uitzonderlijke daden hebben uitgeblonken. Het kon ook niet anders of de aanvoerder van het engelenheir, dat onder de kreet " Wie is als God ", de Luciferisten versloeg, moest al spoedig tot voorbeeld worden gesteld. Daarom is het zo zonderling dat Sint-Michiel meer als weerpatroon, dan wel als schutspatroon op het voorplan is gekomen. Vanaf heden worden de dagen echt koeler, het zomerpak is weg te bergen en zo zegt men in Vlaanderen :
" Sint-Michiel verbiedt de strooien hoed en de linnen kiel. "
In Limburg hoort men dan weer dit :
" Sint-Machiel, verbiedt linnen broek en henneppen kiel. "
Vroeger jaren, daar heb je ze weer, bestond het zomerzondagspak van onze buitenlieden uit een blauwe kiel en een strooien hoed. Zo zei men dan in Vlaanderen :
" Sint-Michiel, heeft de winter onder zijn kiel. "
Zoveel dagen het vóór Sint-Michielsdag regent, zoveel dagen zal het rijmen en koud zijn na Sint-Joris (23 april). Regent het overmorgen, op de dag van Sint-Michiel dus, wel dan krijgen we een kwakkelwinter. Een weerspreuk komt ons dat als volgt duidelijk maken :
" Valt de regen op Sint-Michiel, doet de winter slecht zijn stiel. "
Of nog ietsje anders gezegd maar met exact dezelfde betekenis :
" Met Sint-Michiel zachte regen, komt een zachte winter tegen. "
Maar, en zoals aan iedere medaille, is aan die regen ook een keerzijde want.......
" Is de nacht van Sint-Michiel klaar, verwacht een strenge winter maar. "
Genoeg voor vandaag, morgen en ook overmorgen vertel ik nog wat verder over deze Sint-Michielsdag ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar gdeleden ?
27 September 2008 was een prachtige nazomerse dag met een maximum temperatuur van 20,3° die om 16u45 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station schreef men 's morgens om 8u02 de minimum temperatuur voor deze op en die liet 3,2° noteren. - De warmste 27ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 27,4° en de koudste 27ste september die in Ukkel gekend is was deze van 1837 met 1,8° !
Men hoort al wel eens zeggen dat de mosselen op hun beste zijn wanneer er een "R" in de maand voorkomt, niets is minder waar natuurlijk. Dat was mogelijk vroeger jaren wel ergens het geval toen men nog over geen koelinstallaties beschikte. Vandaag heb ik gekozen vooreen weerspreuk die het ook over een "R" in de maand heeft, en ik kan u verzekeren dat deze weerspreuk het wel bij het rechte eind heeft !!!
" Als de "R" is in de maand, 't weer niet altijd meer meegaand. "
Ga het rijtje van de maanden met een R erin maar af en oordeel zelf maar ! Zoals eerder al beloofd begin ik morgen al met Sint-Michael die ons op 29 september komt bezoeken. Rond deze heilige en aartsengel, die tevens de heilige van deze maand is, is enorm veel te doen,, ik raad u aan van de komende 3 dagen zeker niet te missen !!!!!! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
26 September 2008 was een mooie zonnige dag met een maximum temperatuur van 19,2° die om 15u28 waargenomenn werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op diezelfde plaats schreef men 's morgens om 7u56 de minimum temperatuur voor deze dag op en die liet 7,5° noteren. - De warmste 26ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 29,6° ! In 1895 kwamen er 4 dagen op rij voor met een maximum temperatuur die tot vandaag nog niet overtroffen is ! De koudste 26ste september die in Ukkel bekend is, was deze van 1912 met 1,4° !
Wanneer we vandaag eens heel even achter ons kijken dan hebben we niet de minste reden tot klagen dacht ik. Mijn trouwen bezoekers herinneren zich mogelijk nog wel dat enkele weerspreuken in het voorjaar een mooie zomer voorspelde, wel die is er ook gekomen ! Ere wie ere toe komt, de weerspreuken haalde hun gelijk ! Enkele dagen terug hebben we de poort van de herfst open geduwd en dat is misschien een goed moment om eventjes wat te mijmeren ?
" Nu spoedt de zomer weer ten end en de hitte gaat verminderen. Toch ook thans genot gekend en kan geen kou nog hinderen. "
Als dat niet mooi is ! Ik ga hier niets meer aan toevoegen en u gewoon tot morgen zeggen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 September 2008 was een spiegelbeeld van de dag voordien, in de voormiddag bewolkt en na de middag mooi en zonnig. De maximum temperatuur bedroeg toen 17,6° en die werd om 17u30 opgetekend. - De minimum temperatuur werd 's morgens om 7u22 waargenomen en die liet 8,2° opschrijven. - De warmste 25ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 toen het kwik steeg tot 29,8° !!! - De koudste 25ste september ooit in Ukkel genoteerd was deze van 1912 met 1,9° !
Vergeten we vooral niet dat de natuur een grote weerprofeet is waar we niet aan voorbij kunnen en omdat het heden, of beter rond deze tijd, stilaan het moment is dat we de vallende bladeren eens in de gaten houden, koos ik voor de volgende weerspreuk :
" Valt het loof vroegtijdig van de bomen, dan is de winter niet te schromen. "
Ik denk niet dat ik daar nog enige uitleg moet aan toevoegen ! Dus zit mijn taak er op voor vandaag maar.......morgen ben ik weer en wat ik dan voor u meebreng, dat zien we morgen weer wel. Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 September 2008 was in de voormiddag bewolkt en in de namiddag was het zonnig, een dag met twee gezichten dus ! De maximum temperatuur bedroeg toen 17,2° en die werd om 16u23 opgetekend. - 's Morgens om 6u15 om precies te zijn, werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg 12°. - De warmste 24ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 28,7° ! - De koudste 24ste september die in Ukkel bekend is, is deze van 1931 toen men slechts 0° noteerde !!!
Vandaag zou het voor ene keer eens geen klare dag moge zijn ! Best zou de zon een dagje verlof nemen want.....we komen stilaan in de periode dat de stormwinden de kop gaan opsteken en de weerspreuk die ik vandaag mee heb zegt ons 't volgende :
" Vertoont zich Mauritius klaar, aan veel stormen verwacht u maar. "
En geef toe, wie houdt er nu van storm ? Niet alleen de zon zou vandaag best verlof nemen, ook de boer zou dit beter doen want die mag vandaag absoluut geen tarwe zaaien en doet hij dat toch, wel dan wordt zijn tarwe ros ! Hij wezen gewaarschuwd. Dat was het dan weer voor vandaag, ik probeer hier morgen zeker terug te zijn met weer een andere weerspreuk, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
23 September 2008 was een licht grijze bewolkte dag met eventjes wat motregen en een maximum temperatuur van 16,3° die om 13u41 waargenomen werd. - 's Morgens, en dat was om 5u26 om precies te zijn, schreef men 12° op als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 23ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 27,8°. - De koudste 23ste september die in Ukkel gekend is was deze van 1928 met amper 1° !
Morgen is het de feestdag van Sint-Andochius en deze feestdag moge we in geen geval vergeten ! Sint-Andochius is die brave man die de stormwinden doet luwen. Een beeldeken van deze heilige op het schip is zoveel waard als een stel reddingsboeien ! ! ! En dat weet de weerspreuk van vandaag ook erg goed :
" Sint-Andochius op de boeg, houdt de stormen in hun voeg. "
Naderen we de periode van de stormwinden, dan naderen we ook het Sint-Michielszomerke en wat dat precies wil zeggen, wel dat leest u in de komende dagen hier weer wel ! Ik zou zeggen vanaf 27 september die tijd wanneer ik het 3 dagen op rij over Sint-Michael zal hebben ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
22 September 2008 was een mooie zonnige dag met een maximum temperatuur van 18,7° die om 14u21 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station noteerde men 's morgens om 7u50 de minimum temperatuur voor deze dag en die liet 11,8° opschrijven. De warmste 22ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1956 met 26,3°. - De koudste 22ste september die in Ukkel gekend is, is deze van 1910 toen het niet warmer werd dan 1,7° !
De richting van de wind op deze dag houdt gewoonlijk gans de herfst aan. En begint vandaag de herfst erg mooi dan volgt er gewoonlijk ander herfstweer. En naargelang het uitzicht van de hemel, voorspelt men de winter :
" De herfst met vele nevels doortrokken, toont een winter vol sneeuwvlokken. "
Vroeger jaren, en ga gerust maar een hele tijd terug, dan vergaderde op deze dag de boeren op de kegelbaan. In die tijd bestonden er tal van maatschappijen met kegelspelers. Het spel zelf werd gespeeld met 9 kegels waarvan de middenste de grootste was. Men wierp toen met een houten bol die soms met ijzer beslagen was. De kegels bevonden zich op een tiental meters van de spelers. Langs de kant van de baan was er een goot gemaakt om de bal terug naar de speler te brengen. Kegelen was in die tijd echt in zegt maar ! Rond deze tijd begint de oogst van de harde vruchten, zoals daar zijn de noten ! Veel noten voorspellen een harde en koude winter, veel eikels duiden dan weer op een vroege winter met veel sneeuw. zo zegt de boer :
" Veel noten, harde winter. "
Meer dichterlijk klinkt het dan weer als volgt :
" Veel harde noten op het hout, maakt de winter hard en koud. "
En nog ietsje mooier vind ik deze :
" Wie veel noten er mocht klippelen, zal nog van kou staan trippelen. "
Persoonlijk echt ik weinig of zelfs geen belang aan veel of weinig noten, maar ja....wie ben ik om weerspreuken tegen te spreken ??? Morgen hoop ik hier terug te zijn en dan vertel ik u wat Sint-Mauritius voor ons in petto heeft ! Tot morgen ?
