|
Als het economisch misloopt, wordt nogal vaak gewezen naar de speculanten.
Het is altijd verleidelijk om iemand anders de schuld te geven. De ene
keer zijn het de banken, de andere keer de shorters en nogal vaak zijn
het de speculanten. Ze allemaal over één kam scheren en ze als
criminelen bestempelen is wellicht een brug te ver.
Wat is een speculant? Je kan hem/haar het best omschrijven als iemand die probeert laag te kopen en hoog te verkopen, daarmee veel winst op zak steekt, maar totaal geen interesse heeft in het product waarin hij handelt. Puur economisch voegt hij geen waarde toe of toch?
Een mooi voorbeeld van speculatie is de stijging van de olieprijs vorig jaar. Neem volgend voorbeeld:
Een speculant koopt een futurecontract ter waarde van 100 000 dollar
met als economische waarde 1000 vaten olie aan de prijs van 100$/vat.
De boot met deze olie is pas vertrokken en is een maand onderweg. Net
voor aankomst van het schip stijgt de olieprijs op de internationale
markten naar 115$/vat. De speculant zal het contract snel verkopen
want hij heeft 15% winst en het laatste wat hij wil, is opgescheept
zitten met de olie. Wat er achteraf met de olie en de prijs zelf
gebeurt, interesseert hem geen zier.
Twee dingen worden direct duidelijk: De speculant zorgt voor liquiditeit van de contracten (het is best mogelijk dat het contract diverse keren in andere handen is overgegaan) en hij neemt een groot risico.
Voor hetzelfde geld was de olieprijs gedaald (wat ook gebeurd is) en
heeft hij een zwaar verlies geleden. Heeft de speculant de prijzen
opgedreven? Wellicht wel, want hij haalt de olie tijdelijk uit de markt
(zorgt voor schaarste) en verkoopt dan aan een hogere prijs. Hij
profiteert dus van een stijgende trend door extra schaarste te
creëeren. Deze stijgende trend is echter niet door de speculant gemaakt
maar door de reeds aanwezige olieschaarste op dat moment. Hij heeft de
prijzen wel mee helpen opdrijven, maar tegen een trendomkeer is ook hij
niet bestand.
Als je de vergelijking naar de gewone beurs doortrekt, doen we
eigenlijk allemaal aan speculatie: we proberen laag in te kopen om met
een zo groot mogelijke winst, liefst in een zo kort mogelijke tijd,
hoog te verkopen. Wie heeft er nog altijd zijn eerste aandelen, ooit
gekocht omdat hij het goed meende met een bedrijf? Aan de miljoenen
dagelijkse transacties op de beurs te zien, zullen dat er weinig zijn.
De lijn tussen beleggen en speculeren is dan ook flinterdun.
Een tweede voorbeeld van een speculatie is het volgende: Nu de
grondstoffen laag zijn, vinden veel speculanten het ogenblik gekomen om
bijvoorbeeld zink op te kopen. Zij kopen dus wanneer anderen het niet
moeten hebben. Ze houden het bij tot de markt weer aantrekt en er
schaarste komt. Dan gooien ze hun zink op de markt. Ze voldoen dus
perfect aan het profiel van een speculant: laag kopen, bijhouden en
hoog verkopen, terwijl het product zink hun niet interesseert. Hebben
de speculanten nu niet een fantastisch economisch feit gepleegd? Ze
kopen als niemand koopt, ze spelen magazijnier en dus financier, en
verkopen als er schaarste is waardoor er meer zink op de markt komt.
Zij zorgen dus voor een dempend effect. Als je dan weet dat de markten
efficiënt zijn (op ieder moment zijn alle gegevens die verband hebben
met het product gekend), dan neemt de speculant een enorm risico door
tegen de markt in te gaan. Is deze speculant dan geen onderdeel van de
vrije markt economie, meer zelfs is hij dan niet noodzakelijk?
Men kan natuurlijk niet ontkennen dat er veel criminaliteit verweven
zit bij speculatie. Kartels opzetten om schaarste te creëren, valse
geruchten de wereld insturen, documenten vervalsen, lobbyen en omkoping
bij overheden (grondspeculatie!), de voorbeelden hoor je dagelijks in
het nieuws. Hier kan je geen respect voor hebben. Toch wil ik eindigen
met dezelfde vraag als in het begin:
Alle schuld op de speculanten schuiven, is dat geen brug te ver?
|
