Het is spijtig dat sommige mensen afhaken met kaarsenbranden omdat zij niet tevreden zijn met de geboden kwaliteit. De kaarsen lopen af , branden putjes , stinken en in het slechtste geval doven vanzelf uit. De oorzaak is meestal import uit het verre oosten (China,taiwan,Korea etc...) De verbruiker kijkt naar de aangeboden prijs en niet naar de kwaliteit met als gevolg een miskoop. Winkelketens zoeken produkten waar ze mee kunnen stunten , de concurentie overtroeven met de goedkoopste te zijn , vooral rond de eindejaarsperiode vind men massa's goedkope kaarsen als lokmiddel , dat de kwaliteit ronduit slecht is maakt niets uit omzetten halen is de boodschap. Eigenaardig genoeg worden ze daar niet op afgerekend , het jaar daarop kopen de klanten terug de zelfde shit , bewijs te meer dat gezond verstand bij velen ver te zoeken is. Dan hoor je soms kommentaren als "ik brand geen kaarsen meer t'is allemaal bucht" spijtig dat deze mensen nooit de moeite hebben genomen om een faire prijs te betalen voor een goed produkt , er zijn nochtans heel goede Europese producenten van kaarsen. Nog een bron van ergernis is de occasionele "kaarsenmakers" die je vind op kerstmarkten , meestal scholen of verenigingen die op een diefje beslissen om kaarsen te gieten om hun kas wat te spijzen. Vrienden en fammilie durven niks anders dan wat van hun brouwsel te kopen , de gevolgen laten zich raden , ergernis en onvrede. Hoe kun je in Godsnaam een goede kaars afleveren als je weet dat het jaren duurt vooraleer je het vak onder de knie hebt , die mensen doen er eventjes een paar dagen over en willen geloofwaardig zijn. Zoals bij vele dingen heeft een goede kaars een prijs , als je niet bereid bent die te betalen leg dan de schuld bij jezelf en niet bij de kaars.
Buitenkaarsen bestaan in verscheidene vormen en afmetingen , probleem in ons landje is het wispelturig klimaat , veel regen en wind , als een kaars een hekel heeft aan iets is het dat wel ! Laten wij eens beginnen bij de kaars in schalen , de wiek dient voldoende dik te zijn zoniet blaast de wind ze uit , er bestaan stormwieken +- 1 cm dik uit gevlochten katoen die weerstaan aan flinke windstoten , probleem is dat ze zich ook niet laten uitblazen , gebruik daarvoor een proffesionele kaarsendover of zet er een blikje over (afsluiten van lucht) verwijder het blik direct na het doven anders zuigt het blik zich vast in de gesmolten was. Een veel gekochte schaal in warenhuizen is de "duivenschaal" spijtig genoeg wordt er de laatste jaren flink met de kwaliteit gerommeld om toch maar goedkoper te zijn dan de concurentie. Een goede "duivenschaal" brand +- 24uur , waait niet uit en brand voledig op , je moet rekenen op een prijs van +- 5 euro voor 1.3kg paraffine. Heel mooi en décoratief zijn de hoge tuinkaarsen , ze zijn +- 20cm doorsnee en 1meter hoog , je koopt er best de kaarsenvoet bij kwestie van de kaars stabiel te houden. Nadeel van deze kaarsen is dat ze veel zorg vragen , je moet ze tochtvrij zetten zoniet gaat de kaars aflopen , niet in volle zon anders riskeer je dat door haar gewicht de kaars gaat doorbuigen , dit is zeker het geval bij donker gekleurde kaarsen , laat deze kaarsen ook niet in de regen buitenstaan , de wiek slorpt het water op en de kaars "versmoord". Ideaal in ons land zijn de kaarsen in windlichten , afgesloten van de tocht branden ze mooi en zijn zéér decoratief , ze bestaan in alle vormen en prijzen , zorg er voor dat je ze na gebruik binnenzet en regelmatig eens opkuist , idem dito voor hanglampions. Nog een goede raad , zet steeds een schaal onder je kaarsen als je ze op de terrastegels zet , spatten van kaarsenvet zijn achteraf nog moeilijk te verwijderen.
Plaats mij nooit bij gordijnen of brandbaar materiaal,de schade is soms zwaar. Laat mij nooit alleen met kleine kinderen,brandwonden kan je best verhinderen. Zet mij nooit dicht bij een warmte bron,ook niet in de zon. Ik hou niet van tocht , anders wordt ik een gedrocht. Laat mij niet branden tot de laatste drup,zoniet gaat de tafel stuk. Als je wilt dat ik niet riek,knip dan regelmatig maar mijn wiek. Blaas mij niet uit maar dompel mij,zo blijf je spattenvrij. Af en toe ben ik gemeen,laat mij dus niet te lang alleen. Zet je mij buiten in de tocht , bescherm dan mijn wiek maar tegen vocht. Vriest het buiten minus vijf , red dan maar mijn vege lijf. Ondanks al mijn gebreken,raak je op mij niet uitgekeken, want mijn vlammetje zo warme,bezit ontzettend veel charme. Guy.
Tijdmeting. Koning A.de Grote gaf ooit opdracht tot het maken van tijdmetingskaarsen. Deze kaarsen van bijenwas waren door middel van streepjes in twaalf delen verdeeld. Zes kaarsen , elk na elkaar aangestoken,branden samen 24 uur. Tijdmetingskaarsen werden tot aan de tweede wereldoorlog gebruikt. In het wetenschappelijk museum in Londen gebruikt men soortgelijke kaarsen nog steeds om de oude wijze van tijdmeting te demonstreren. Veilingkaarsjes. Tot 1990 kwam het nog voor dat er op een veiling gebruik werd gemaakt van kaarsjes om de tijd aan te geven dat er nog geboden kon worden. De kaarsjes werden aangestoken , voordat het bieden begon.Degene die geboden had , kon het geveilde als zijn eigendom beschouwen als drie kaarsjes ongestoord bleven branden zonder dat iemand bood. Ieder keer dat iemand bood werd een kaarsje bijgezet.
A candle is enough to light the world. It makes it clear.Even at noon. It glistens in essential dark. At night , it lights the fruit and wine , the book and bread , things as they are... -Wallace Stevens.
In princiepe kan je in alle recipiënten kaarsen maken op voorwaarde dat ze waterdicht zijn en bestand tegen temperaturen van +- 80°graden. Indien je buitenkaarsen wil dan kan je gieten in bv oude bloempotten , duivenschalen , confituurpotten en noem maar op. Wil je echter kaarsen voor de huiskamer dan dien je er voor te zorgen dat de was eens opgesteven ook nog uit de vorm kan , kies dus bij voorkeur voor gladde vormen (niet poreuze) plastieken buizen voor het afvoeren van water zijn zeer geschikt , zaag ze op maat af , zorg voor een afsluitdeksel (te verkrijgen in iedere doe het zelver) boor een gaatje in het deksel (om de wiek door te steken) en je kan van start. In kartonnen buizen kan je ook prachtige resultaten bekomen , nadeel ze zijn maar één keer bruikbaar, kartonnen buizen vind je bv bij winkeliers , hun verpakkingspapier is er opgewikkeld. Ook in karton omhulsel van bv whiskyflessen kan je éénmalig kaars gieten , na het opstijven pel je gewoon het karton van de kaars af er ontstaat dan een mooi reliëf op de kaars. Ideaal is natuurlijk metalen vormen , als je een handige Harry bent en zelf kan lassen , kan je allerlei vormen creëren , gebruik bij voorkeur roestvrij staal , alluminium is top maar vrij duur , het voordeel van metalen mallen is dat ze niet verslijten. Nog een tip is oude afvoerbuizen in zink , je dient ze wel ieder keer in te oliën voor gebruik aangezien zink wat poreus is maar het resultaat is schitterend Nog een mogelijkheid is latex vormen maken , de latex zelf kan je kopen in gespécialiseerde winkels (hobbyistenwinkels) deze vorm van kaarsenmaken is vooral bedoeld om figuurtjes te maken in kaars en zijn maar enkele malen bruikbaar. Als je toevallig twee linkerhanden hebt en toch kaarsen wil maken koop dan je gietvormen in een hobbywinkel , ze bestaan meestal in een soort hittebestendige plastiek (pyrex) en kosten naargelang de grote +- 10 tot 20 euro per stuk , ze gaan na verloop van tijd ook stuk (slijtage) Deze tips zijn natuurlijk bedoeld voor hobbyisten , als je proffesioneel aan de slag wilt bestaan er gespecialiseerde firma's waar je terecht kunt maar dat is een ander verhaal.
Hier enkele tips om veilig kaarsen te maken. Laat de was niet boven de 100°graden opwarmen , kaarsenwas smelt bij 60°graden , kaarsen gieten gebeurt best dus rond de 80°graden. Boven de 150° bestaat het gevaar dat de was spontaan ontvlamt , gebruik dan zeker nooit water om te blussen , zet de warmtebron af en gooi een oud deken over de brandende was om de lucht toevoer af te snijden , de vlammen zullen doven bij gebrek aan zuurstof. Indien je brandwonden hebt opgelopen eerst onder koud water grondig afspoelen , pas daarna zalf of andere pijnverdovende middelen. Zorg er dus voor dat je steeds een oud deken bij de hand hebt in het geval dat... Werk proper , kuis regelmatig restjes op , pas je kledij aan , kaarsen gieten doe je liefst niet met das en gesteven hemd. Als je tijdens het gieten van kaarsen onderbroken wordt zet dan dadelijk de warmtebron uit , een telefoontje loopt meestal veel langer uit dan je denkt ! Hou jonge kinderen op afstand , kinderen zijn nieuwsgierig en kunnen ondoordachte dingen doen ! Neem je tijd om kaarsen te maken , doe niks overhaast , als je maar een uurtje tijd hebt begin er dan niet aan , om goede kaarsen te maken heb je op zijn minst een halve dag nodig. Giet geen restjes gesmolten was in de gootsteen , de buizen verstoppen in no time ! Kaarsenvet op kleren kan je verwijderen door tissuepapier op de vlek te leggen en er met een warm strijkijzer over te gaan , de was smelt en word opgezogen door het papier. Warm de was liefst op in bain-marie , zeker nooit op open vuur zoals op gasvuur , electrische plaat is ook relatief veilig. Gebruik om te gieten een recipiënt met giet teut , een oude koffiekan of moor is ideaal , die vindt je nog op rommelmarkten , let wel op dat ze niet lekken , hou de kan met het gat naar de zon gericht , kijk door de opening , als er een gaatje in is valt dat dadelijk op.
Met de hulp van mijn zoon heb ik vandaag enkele foto's toegevoegd om de blog wat op te fleuren. Bovenaan ziet U de kaarsengieter himself ,foto 2 is een assortiment geurkaarsen in verscheidene tinten,foto 3 bolkaarsen van 1kg op vogelnest , foto 4 is een zicht op een deeltje van de winkel. Als U uitgebreider de winkel wil bezichtigen ga naar onze web achter8.be Zonder de hulp van onze Michiel zou mij dat niet gelukt zijn , ik ben namelijk een kluns met computers , als ik 20% van zijn capaciteiten kan gebruiken ben ik al heel tevreden.
Zoals reeds geschreven heb je om kaarsen te maken Parraffine , Stéarine (10 %) en wieken nodig. Je kan echter de kaars veel verbeteren door er 1 tot 2 % vybar aan toe te voegen , vybar verbeterd de kleurkwaliteit en verhinderd dat er witte vlekjes op de kaars komen , het is ook aangeraden vybar te gebruiken als je geur additieven toevoegd , vybar tenslotte voorkomt ook luchtbellen in de kaars. Kleurstoffen voeg je toe gans op het einde als de was klaar is om te gieten , goed roeren met een spatel zodat er geen brokjes meer overblijven , er zijn twee soorten kleurstoffen , de ene soort dient om de kaars door te kleuren de andere soort is om kaarsen in te dompelen. Er bestaat ook kleurstof in blokjes (wasco) die je dan afschraapt , deze laatste soort is meer bedoeld voor kinderen en minder van kwaliteit. Geur additieven bestaan in vrijwel alle bloemengeuren , het zijn bijvoorkeur ethérische oliën , er bestaan ook synthetische oliën (veel goedkoper) maar deze laatste zijn giftig en je moet er veel meer van gebruiken om hetzelfde resultaat te bekomen. Een goed resultaat bekom je als je 5cc ethérische olie toevoegd aan 1 liter was , voor synthetische olie moet je de dosis verdubbelen. Opgepast bij gebruik van synthetische geurolie dien je spatten op de handen dadelijk weg te wassen , vele mensen doen zijn er allergisch voor. Geuroliën hebben ook bepaalde eigenschappen , citronella is ideaal om muggen op afstand te houden, lavendel is ontspannend , vanille neutraliseerd de rook en rozemarijn stimuleert de energie. Een goede geurolie kost algauw +- 6 euro voor 10cc niet goedkoop dus.
Veel mensen en vooral kinderen voelen zich geroepen om zelf eens kaarsen te maken. In princiepe kun je met wat keukenmateriaal al aan de slag, benodigheden zijn : grote kom + kleine kom (bain marie) om de parraffine te smelten (parraffine smelt op +- 60°graden) een oude koffiekan of iets met een geut om de gesmolten parraffine in de vormen te gieten , vormen , kan gelijk wat zijn met dien verstande dat de onderkant niet smaller mag zijn dan de bovenkant kwestie van de kaars nog uit de vorm te krijgen. Als vorm kan je bv een karton omhulsel van whiskyflessen gebruiken , ook in geribt karton kan je mooie resultaten boeken. Stukken sanitaire plastiekbuizen kunnen dienst doen etc... een beetje improvisatie is hier wel op zijn plaats. Kaarsen maken van oude restantjes raden wij af tenzij als de bedoeling is de kaars buiten te laten branden , de mengelmoes van restantjes in verscheidene kwaliteiten en kleuren en met veel kans op vuilrestjes geeft gegarandeerd kaarsen die veel rook afgeven , een verwittigd man is er twee waard. Gebruik bij voorkeur goede parraffine , voeg 10% stéarine toe , gebruik aangepaste 100% katoenen wieken , kleur de kaars volgens believen en voeg desgewenst een parfum extract toe. Giet de parraffine niet te heet in de vormen mik op 60/70°graden anders riskeer je dat de vorm gaat lekken , giet bij voorkeur met laagjes van +- 2cm , giet telkens bij als de bovenlaag begint te harden , hou dit vol tot op het einde , als de vorm vol is (+-1cm van de rand) laat je de kaars opstijven , er zal een krimp optreden in het midden van de kaars , vul bij zolang nodig tot er geen krimp meer optreed , dan laat je de kaars liefst nog enkele uren koud worden (niet in frigo plaatsen) Geduld is een vereiste in kaarsenmaken , begin er niet aan als je niet voldoende tijd hebt of te ongeduldig bent. Let ook op voor brandwonden , indien toch verbrand dadelijk afspoelen met koud water , daarna pas zalf opdoen. Liefst geen parraffine smelten op open vuur (gas) electrisch fornuis en a la bain marie is ideaal. Giet je kaarsen in poreuze vormen eerst vorm in oliën met keukenolie , de kaars zal dan beter uit de vorm komen. Dit zijn enkele tips voor amateur kaarsenmakers , indien je proffesioneel aan de slag wil volg dan eerst een jaartje cursus bij een gevestigd kaarsenatelier. Veel sucses !
Volgens een oude Griekse sage verhinderde de God Zeus dat de mens vuur kreeg.Prometheus stal echter wat vuur van het godenverblijf op de berg en bracht dit naar de wereld. Dit brengen van het vuur gebeurt nu nog tijdens de Olympische spelen. In het verre verleden leerde de mens hoe hij vuur kon gebruiken. Eerst was vuur iets wat men moest vinden en behouden.Met vuur van een bosbrand stak men hopen takken aan en liet die zo lang mogelijk branden. Ging het vuur uit, dan moest men dat opnieuw gaan zoeken. Later werden manieren ontdekt om zelf vuur te maken , namelijk door het tegen elkaar slaan van vuurstenen, of het wrijven van droge takken , zo kon men voldoende hitte verwekken om licht ontvlambare stoffen te laten ontbranden. De volgende stap was de uitvinding van draagbaar licht namelijk de lichtbakens en de toortsen.Lichtbakens waren eigenlijk de voorlopers van de vuurtorens. Toortsen waren stokken met aan de top brandend teer , de teer werdt gewonnen uit steenkool en bepaalde houtsoorten. De toortsen werden meegenomen of bevestigd aan de rotswand/muur. Toen de mens pas vuur kon maken, ontdekten hij dat dierlijk vet afkomstig van walvissen,robben en pinguïns tot een soort olie kon worden geperst , deze olie kon branden en gaf een helder geel licht , de eerste stap naar de olielamp was gezet.Later leerde men de werking van de wiek kennen , dewelke olie opzoog en geleidelijk opbrande en tevens regelbaar was. De oudste gekende olielampen dateren van +- 15.000 jaar geleden en waren gemaakt van schelpen. in de oudheid werden kaarsen gemaakt van hars , dit was een dikke kleverige stof afkomstig van bomen , later gebruikte men dierlijke vetten. In de middeleeuwen maakte men kaarsen van bijenwas en in de 19è eeuw ontdekte men de aardolie dewelke een echte revolutie teweeg bracht op gebied van kaarsen maken. In 1827 werd de lucifer uitgevonden en in 1850 werd parraffine en stéarine het werkelijke startsein van de hedendaagse kaarsen industrie. In de 19è eeuw werd ook de gasverlichting uitgevonden en even later de electrische verlichting , de vooruitgang was niet meer te stoppen. ( overgenomen van collega kaarsenmaker uit Brakel - oost-vl )
Het gebruik van kaarsen als lichtbron is zéér oud , in de grotten en spelonken waar onze verre voorouders leefden kenden ze reeds het gebruik hiervan zij het in een primitieve vorm. In Egyptische pyramides werden bewijzen gevonden van het bestaan van kaarsen o.a in het graf van Toetanchamon. In het verre verleden gebruikte men talk , dat is een hard vet afkomstig van runderen en schapen , het stonk en rookte verschrikkelijk bij verbranding , een romantisch avondje bij kaarslicht was het zeker niet , eerder uit noodzaak maakte men gebruik van brandend vet . In de middeleeuwen gebruikten de kloosters en edelen bijenwas , zeldzaam , duur , maar van veel betere kwaliteit.Plantaardige en minerale was kende men pas vanaf +- 1800 , K.von Reichenbach was een van de eersten om was te winnen uit petroleum distilatie door middel van opwarming en afkoeling. Zo bekomt men vloeibare en vaste was , de vaste was werdt gebruikt voor kaarsen (parraffine) de vloeibare voor afdichting van papier en vooral voor gebruik in cosmetica , onze dames weten niet hoeveel petroleum ze opsmeren om er jonger uit te zien. Ook afdichting van kazen en isolatie van electronica gebeurd met was. Speksteen (magnesium selicaat) kan door vermaling dienst doen als talk , het is een monomineraal gesteente uit talkkristallen opgebouwd , snijdbaar en licht van kleur , kleermakers schreven er vroeger mee op stoffen. De beste maar ook duurste kaarsen worden gemaakt van gebleekte bijenwas , ze branden langer , roken minder en ruiken lekker , er zijn meerdere soorten op de markt naargelang de verhouding bijenwas / parraffine. Stéarine wordt gebruikt om toe te voegen aan parraffine , het maakt de kaars harder en verlengt de brand duur ervan , stéarine wordt gewonnen uit dierlijke vetten en uit planten (palmbomen), pas in de 19 eeuw is men het gaan gebruiken , het procedé werdt op punt gezet door Chevreul , stéarine wordt ook gebruikt in zeep en als omhulsel van pillen , het smeltpunt ligt bij de 70°graden celcius en is niet oplosbaar in water. later volgen nog een aantal weetjes over kaarsenmaken.
