APENLAND

CHOCO

ABDIJSCHOOL DENDERMONDE

VOORWOORD

In 2010 kwam de Abdijschool van Dendermonde een aantal keer negatief in het nieuws. Oude pedofiliezaken werden opgerakeld, waarbij elke zin voor nuance ontbrak.

Ik heb dit verhaal neergeschreven als een aanklacht tegen het machtsmisbruik van sommige leerkrachten. Dagelijks zijn studenten het slachtoffer van psychologische terreur. Teveel worden kinderen overgelaten aan subjectieve oordelen. Zij dragen de gevolgen dikwijls jaren met zich mee.

Dergelijk arbitrair gedrag zou in een Westers land gewoon niet getolereerd mogen worden.

Dendermonde, 6 februari 2011

HOOFDSTUK I: EEN NIEUWE START

Ik herinner het mij alsof het gisteren was, de grijs gelakte ijzeren bedjes van de slaapzaal van de Dendermondse Abdijschool. Zeker tien lagen verf zaten erop. Smalle lelijke bedjes met doorgelegen matrassen, symmetrisch naast elkaar alsof het graven waren uit de Eerst Wereldoorlog. Naast elk bedje stond er rechts een houten grijs kastje dat net voldoende groot was om er enkele leesboeken of de bijbel in op te bergen..De slaapzaal van de Abdijschool had iets kouds en kil. De vloer was nog de originele tegelvloer. Het was een doffe grijze levenloze tegel die je wellicht ook nog in goedkope rusthuizen aantrof. Ooit moet er een motief hebben opgestaan, dacht ik. Aan de zijkant was er een lange rij levenloze wastafels, met drukkranen zodat er geen water zou verloren gaan. De ramen waren niet zichtbaar. Er hingen grijze dikke gordijnen voor. Ze zagen er plastiekachtig uit en ademden iets steriel uit. De slaapzaal was opgedeeld in drie delen met telkens een twintigtal bedjes. Er was maar één modern element in de kille donkere zaal en dat waren de luidsprekers die in elke compartiment omhoog hingen.

Mijn ouders waren hun tijd ver vooruit. Ze waren jong getrouwd en besloten als één van de eersten van hun generatie om hun huwelijk te laten ontbinden. De Dendermondse burgerij sprak er schande over. Om mij een deel van de ellende te besparen, dropten mijn ouders mij in de bekende Abdijschool.

De Abdijschool van Dendermonde werd kort na de Tweede Wereldoorlog opgericht als voorbereiding op het kloosterleven. Praktisch alle leerkrachten waren monnik in de aanpalende Benedictijnenabdij. In het begin telde de school een honderdtal studenten en dit aantal groeide stelselmatig tot maximaal 250 studenten in de jaren 1980. De accommodatie werd stilaan te klein en de paters waren op zoek naar extra financiële middelen voor uitbreiding van de school. Door tussenkomst van mijn vader en onze familievriend dom Hildebrand kwam een grote nalatenschap bij de Abdijgemeenschap terecht. Daardoor kon de Abdijschool worden uitgebreid met de nieuwbouw die aan de Oude Vest uitkwam. Onder invloed van de nieuwe rector, Pieter Batselier koos de school voor een elitaire koers en werden er nog uitsluitend internen toegelaten. De schoolbrochure pochte over paardrijlessen e.d. Van over het ganse land kwamen studenten naar deze ondertussen bekende school. Het schoolniveau was er zeer hoog. Bij internationale proeven Latijn scoorden de studenten uitstekend.

Ook mijn ouders liepen hoog op met deze school. Daar waar mijn moeder stiekem van een roeping droomde, zag mijn vader in deze school een eerste stap naar de advocatuur. De rector van de school, Pieter Batselier, was eerst voor een verkennend gesprek bij ons thuis langsgekomen. Hij droeg toen burgerkledij en zag er werelds uit. Het was zeker niet zo'n typische pater zoals in televisiereportages. Ik denk zelfs dat hij geen kruisje droeg. Het was een ietwat corpulente pater met een zeer luidruchtige stem. Hij had een pretentieuze lichaamshouding, maar moet ik eerlijk toegeven dat ik niet door hem geïmpressioneerd was.

Mijn ouders maakten een tweede afspraak en enkele dagen later volgde een rondgang in de Abdijschool. Toen had pater rector wel een typische zwarte Benedictijnenpij aan met dikke bruine centuur. Ik herinner mij dat de rector ons bij de rondgang enkel en alleen de nieuwbouw op de Oude Vest liet zien. De moderne recreatieruimte, de moderne kamers en de moderne klassen. De rector vertelde er toen niet bij dat enkel de studenten van het hogere middelbaar gehuisvest werden in dit nieuwe complex. Mijn ouders waren overtuigd en schreven mij in.

Het nieuwe schooljaar brak aan. De studenten moesten de avond voordien inchecken. Mijn ouders vergezelden mij bij deze nieuwe stap in mijn leven. Bij het binnenkomen in de school langs de Dijkstraat maakten we kennis met dom Hildebert. Een eerste indruk maak je maar één keer en ik moet zeggen dat het uiterlijk van deze pater Prefect mij een zekere angst inboezemde. Hij had van de die donkere wallen onder de ogen en een soort van puist die haast versteend leek. Hij zat met een rokende sigaret tussen zijn vergeelde vingers. Er hing een enorme walm om hem heen. Terwijl hij mijn ouders enige uitleg verschafte doofde hij zijn sigarettenpeukje en nam een nieuwe sigaret uit een blauw pakje met als opschrift Gauloises Blond, een voor mij onbekend merk. Pater Prefect gaf ook een sleutel af voor mijn persoonlijk kastje in de gang naast de slaapzaal. Het was de bedoeling dat onze bagage daarin werd opgeborgen. Deze opbergkastjes bevonden zich naast de klaslokalen op de eerste verdieping in het oude gebouw van de Abdijschool. Het waren grijsgelakte kastjes met daarin houten onderverdelingen. Net groot genoeg voor een sportzak en wat persoonlijke spullen. Mijn ouders maakten vlug mijn bed op in de slaapzaal en verdwenen naar huis.
Even later weerklonk een belsignaal en de jongeren vormden spontaan enkele vage rijen. De leerlingen van de eerste Latijnse werden door Dom Emiel begeleid naar de slaapzaal. Vlak voor de inkom hield de rumoerige menigte stand.

Welkom, beste vrienden. Ik ben dom Emiel. Sommigen onder U zullen mij al kennen als toekomstig klastitularis. Op de slaapzaal wordt er niet gesnoept, gelachen noch gespeeld. De slaapzaal is een plaats voor rust en meditatie, zei de pater met zachte stem

Ineens schoot de hand uit van Dom Emiel. Een jonge knaap kreeg een tik tegen het hoofd en verschoot.

Ik ben, zoals sommigen al weten, even boosaardig als goed. Rebellen krijgen bij mij genade, zijn stem klonk kwaad.

Maar Dom Emiel herpakte zich snel Laten we er samen een aangenaam jaar van maken.

Er kwam terug beweging in de massa die zich over de slaapzaal verdeelde.

De medestudenten omkleedden zich, poetsten de tanden en kropen onder de dekens. Enkele minuten later werd het licht gedoofd.

Gedurende de nacht patrouilleerde Dom Emiel door de gang.

In de vroege ochtend werd ik wakker door het heen en weer lopen van leerlingen naar het toilet en dan plots weerklonk er een beetje domme muziek door de geluidboxen in de slaapzaal. De boxen waren eigenlijk te klein voor de ruimte en sputterden geregeld. Ze leken zo afgerukt van een Chinese midi hifi keten uit de Eldi. Het licht ging aan en de studenten begonnen zich in stilte te wassen en aan te kleden. Er was totaal geen privacy in de slaapzaal. De meeste studenten verschoonden hun ondergoed terwijl ze nog in bed lagen. Grondig wassen was een onbegonnen zaak. Het bleef bij het reinigen van het bovenlichaam en het poetsen van de tanden. Na een kwartiertje ging opnieuw de bel. De studenten vormden spontaan enkele rijen en in stilte gingen we naar de kapel op de tweede verdieping.

De kapel had iets modernistisch van de jaren 1970. In een vlaag van vernieuwing waren in vele Katholieke kerken de traditionele heiligenbeelden vervangen door abstracte zeg maar lelijke onherkenbare figuren of symbolen. Ik vond het maar niets. Dan opnieuw enkele minuten spirituele muziek. Een oudere student ging naar voor en las een nietszeggende bijna cryptische tekst voor. Nadien volgde het Onze Vader. Na dit moment van bezinning verplaatste de massa zich naar de oude Abdij van de Benedictijnen waar zich de refter bevond. Het was een doffe ingesloten ruimte met enkel een paar glasdallen waarlangs er licht binnendrong. De ruimte lag in een halve kelderverdieping. Er stonden langwerpige tafels voor telkens 10 studenten, met aan het hoofd twee tafelverantwoordelijken. De tafelverantwoordelijken waren anciens uit het hogere middelbaar. De tafels waren afgedekt met dikke oude tafellakens in kunststof met een dwaas motief erop. Op tafel stonden typische broodmanden met enkel wit brood in en een pot met gelei.

Pater Prefect stond rechtop en bad luidop: Heer zegen onze deze spijzen, welke Uw milde hand ons geeft door Christus onze Heer.

Amen weerklonk in de zaal en we konden eindelijk praten. Er kwam een kar voorbijgereden met daarop inox koffiekannen en melkkannen. De kar werd voortgeduwd door oudere studenten die op iedere tafel twee kannen deponeerden. Buiten de monotone gelei en het wit brood was er niets anders te eten. De melk was dik en romig en was afkomstig van de hoeve van de Benedictijnen waar ergens in de regio een paar zonderlinge paters werkten.

Na het ontbijt was er een moment van recreatie op speelplaats of in de recreatieruimten naast de speelplaats. De recreatieruimten waren ingedeeld per twee jaar. Het eerste en het tweede middelbaar hadden een grote recreatieruimte, het derde en het vierde middelbaar een iets kleinere en het vijfde en het zesde zaten dus in de nieuwbouw aan de nieuwe koer. In de recreatieruimte van het eerste en het tweede was er een kast waarin spelletjes lagen. Deze kast was op slot en men moest toestemming vragen aan een surveillant om een spelletje te mogen spelen. De jonge pater dom Johan was de toezichthouder van onze recreatieruimte.

Om 8 u 25 weerklonk opnieuw de schoolbel. De studenten vormden per klas een rij op de speelplaats. De klastitularissen verschenen en brachten ons naar onze klas. Ik zat in 1B met als klastitularis Dom Emiel die dus ook verantwoordelijk was voor de slaapzaal. De klas was gelegen op de eerste verdieping, niet zover van de slaapzaal. Mijn andere leeftijdsgenoten zaten in 1A bij dom Lucas of in 1C bij een soort hippie, de leek Walter Meeus.

Ik zie dom Emiel nog altijd onze klas binnenkomen. Met een zachte tred en een minzaam uiterlijk. Hij was niet al te groot en had iets van een grote knuffelbeer. Hij had een grijze baard en een vrij ouderwetse bril. Dom Emiel was moeilijk voor te stellen in burgerkledij.
Dom Emiel glimlachte vriendelijk en grapte dadelijk terwijl hij de medestudenten inspecteerde: "Hm, dat ziet er niet slecht uit."
Dom Emiel kwam echt goed over. Ik voelde aan dat het goed ging klikken tussen ons.
Dom Emiel deelde schriften en boeken uit en stelde zich aan de klas voor. Hij maakte nu en dan een mopje om de sfeer op te krikken. En dat was welgekomen in de vrij kille sfeer die in de Abdijschool hing.

Weet U hoe de oudste pater heet van onze Abdij? vroeg hij uitdagend.

Dom Hildebrand antwoordde een strever die zich vooraan in de klas genesteld had.

Fout glimlachte Dom Emiel Het is Père Totale

De klas bulderde.

Wat moet je doen om het aantal bossen te doen toenemen?, ging dom Emiel verder

Je pakt een bos en trekt er een baan door, dan heb je twee bossen.

Opnieuw was er enige hilariteit.

De mopjes van Dom Emiel waren adepten van de Vlaamse komiek Urbanus.

Er zaten een twintigtal studenten in het eerste Latijn en dom Emiel overliep onze klas. Vooraan zat er een verfijnde jongen die zichzelf voorstelde als baron Gauthier de C. de L." Een hele boterham leek mij dat. Dan kwamen er een aantal bissers aan bod; een zekere Emanuel en Steven Van H. die vooral opviel door zijn grootte en gewicht.
Tenslotte kwamen enkele oud-studiegenoten aan bod die ik nog kende uit het Dendermonds College zoals Dirk C., van de voorname Dendermondse familie die op de Grote Markt woonde. Maar ook Frank V. de zoon van een dokter uit Appels-Dendermonde, Filip De L. en Joachim H., wiens vaders leraar waren in de Abdijschool. Frank V. en Filip De L. waren vrienden die in elkaars buurt woonden. Frank had iets van een jonge terrorist. In zijn vrije tijd knutselde hij aan "piratenbommen" die hij dan samen met Filip De L. in de velden uittestte. Dat liep dan soms faliekant af. Zeer dikwijls kwam Frank naar school met heroïsche verhalen waarin hij de hoofdrol speelde. Toen hij bij voorbeeld een colaflesje had doen ontploffen of toen er een boer achter hem aan had gezeten. Naast zijn obsessie voor bommen waren er natuurlijk de gebruikelijke verhalen over seks. In de jaren tachtig van vorige eeuw bestond er geen internet. Jonge knapen als Frank moesten hun soelaas zoeken in seksboekskes. Het probleem was dat deze lectuur verboden was onder de 18 jaar. Maar op één of andere manier waren Frank en zijn jongere broer erin geslaagd om aan een aantal van deze verboden boekskes te geraken. De kick lag hem eerder in het bijeenrapen van zulke lectuur dan de werkelijke inhoud. Toen Frank niet goed meer wist wat te doen met deze blaadjes, had hij niets beter gevonden dan deze in een aantal brievenbussen te droppen van de omliggende straten. En blijkbaar ook in de brievenbus van een medestudent die ook in Appels-Dendermonde woonde. Wat Frank vergeten was, was dat de vader van deze medestudent raadsheer was in het Hof van Beroep te Gent. Deze diepchristelijke man kon niet zo goed lachen met dergelijke lectuur in zijn brievenbus en zorgde ervoor dat een onderzoek werd ingesteld. Allemaal smeuïge verhalen die natuurlijk telkens werden aangedikt met een flinke dosis verbeelding. Joachim H. was de andere leraarszoon in onze klas. Hij was de kleinste van de klas, maar kon zeer grappig uit de hoek komen.

Dom Emiel startte de Latijnse les. Langzaam lazen wij de eerste woorden van een verhaal dat ging over een zekere Centessimus, een vrek en zijn slaaf. Onze Latijnse boeken stonden dik van ouderdom en roken naar verduft. Ik bladerde er eens onopvallend door en merkte op dat enkele voorgangers hier en daar iets grappigs hadden bijgeschreven.
Op de tiende bladzijde las ik onderaan: "Dom Emiel=Pedofiel" Blijkbaar de bijnaam van onze klastitularis. Wat verder in het boek stond naast het woordje Lupa=wolvin. Maar in stilo stond er " H O E R " geschreven achter het Latijnse woord. Gans achteraan in mijn leerboek stond er een vorm van een cartoon met een plassende man op. Deze cartoon droeg de naam: "Pisser aan de Noordpool" waarbij de man duidelijk hagel plaste.
Terwijl ik naar deze cartoon aan het kijken was, kneep de hand van Dom Emiel in mijn nek. Ik schrok even, maar zag dat het een speelse knijp was, die goed bedoeld was. Ik bladerde snel terug naar de les.

Dom Emiel was naast leraar Latijn, ook onze leraar Nederlands, godsdienst en onze klastitularis. Wij zouden de helft van de schooltijd met elkaar doorbrengen. In de jaren tachtig van vorige eeuw kregen studenten in het eerste middelbaar immers maar liefst 9 uur per week Latijn. Daarnaast palmde Nederlands 7 uur in en godsdienst was goed voor 2 uur.
Na een vermoeiende voormiddag en de middaglunch in de refter maakten we in de namiddag kennis met de sympathieke jonge leraar wiskunde, de heer Koen Buytaert. Nadien volgde dom Lucas die kende ik als de pater die rondging met de schaal in de Abdijkerk op de Vlasmarkt. Dom Lucas had een beetje een speciale ietwat zagerige stem en gaf aan ons Geschiedenis van Altamira tot en met de oudheid. Een ganse trimester zou hij aan het oude Egypte wijden. Het laatste vak van de dag was aardrijkskunde hetgeen gegeven werd door de sympathieke mijnheer Van Humbeeck, waarvan ik ondertussen vernomen had dat zijn bijnaam "den Hamburger" was.

Na de vermoeiende eerste schooldag volgde er een vieruurtje. Dat vieruurtje ging in de refter door en bestond uit wat wit brood en een beetje confituur. Nadien verzamelden de studenten opnieuw op de oude koer. Om 16u50 ging de bel en trok de massa naar de studiezaal.
De studiezaal van de Abdijschool was het modernste element dat wij als studenten van het lagere middelbaar te zien kregen. Het was gelegen rechtover de kapel, maar lag een stuk hoger zodat we eerste een aantal trappen moesten doen. Het was een grote hoge ruimte waarin wel 150 studenten terecht konden. In praktijk zaten alle studenten van het lagere middelbaar in deze studiezaal. Vooraan was er een verhoog met bureau waarop de surveillanten zaten. Naast dit verhoog hing er een microfoon. Alle studenten van het zelfde jaar werden achter elkaar geplaatst, waarbij de grootste "varkens" vooraan werden geplaatst. Ikzelf zat vooraan in de studiezaal. Was dit een omen? De studieperiode was opgedeeld in drie delen. Het eerste deel dat duurde tussen 16u50 en 17u50 en dat diende voor het huiswerk. De schriften werden nadien punctueel opgehaald. Nadien volgde de tweede studie die doorging van 18u tot 18u45. Op die korte tijdspanne moest de les voor de volgende dag worden voorbereid. Dat betekende in het eerste Latijn het van buiten blokken van woordjes en een beetje grammatica. Na de avondpauze kregen we vanaf 20u30 opnieuw 45 minuten tijd om onze lessen te overlopen. Het helse tijdschema waarin wij allemaal gedrongen werden, zorgde ervoor dat er bijna geen mogelijkheid bestond om te zeuren. Gezien de massa taken die op ons afkwamen zouden enkel de besten in dit klimaat kunnen overleven.

Om 18 u 45 gingen we gezamenlijk naar de refter, waar we opnieuw brood een toespijs kregen. Rond 19u15 was het avondeten afgerond en kregen we een beetje recreatie. De avondrecreatie duurde van 19u15 tot 20u 25. Er waren vier recreatieruimten: Eén voor het eerste en het tweede Latijn, één voor het derde Latijn en het vierde en één voor de poësis en de retorica. In elke recreatieruimte stonden er wat stoelen en banken en een televisietoestel. Omdat de recreatieperiode zo kort was, kon eigenlijk geen enkel programma worden uitgekeken. Op een bijna sadistische manier doofde de surveillant de TV om 20u25.
Er was ook een gezamenlijke recreatieruimte waar een kapotte tapbiljard stond en een heleboel pingpongtafels. Kettingroker pater Prefect had blijkbaar de titel van "sportpater van Oost-Vlaanderen". Hij had twee ploegen samengesteld, een A-team en een B-team met daarin de beste ping-pongers van de school.

Tijdens de avondpauze kwam de stokoude familievriend Dom Hildebrand mij welkom heten in de school. Het was een wankele oude pater met een bril op. Ik apprecieerde zijn gebaar en beloofde hem mijn best te zullen doen. Na de avondpauze volgde de avondstudie die duurde van 20 u25 tot 21u15. Nadien begaven wij ons opnieuw naar de slaapzaal.