IETS OVER OUDE LANDMATEN.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

--------------------------------------------

Bij het lezen van oudere geschriften en familiegegevens komen wij regelmatig de oude landmaten tegen. Hierna brengen wij in herinnering de meest gebruikelijke lengte en oppervlaktematen van toepassing in de gewesten waar onze vroegere familieleden het -meest hebben geleefd.

Het metriek stelsel dateert sedert de franse inlijving van onze gewesten wet van 18 germinal an III ( 1797 ) ( 1803 ) moesten vergelijkende tafel ;worden opgemaakt ( basis was 1 voet Brussels =0,276m))

Volgens een Bes luit van 13 brumaire an IX tussen de oude en de metrische maten Brussels ~ O, 276 m ).

Tijdens het Nederlands bewind ( 1815 / 1830 ) werden in sommige akten de oude benamingen gewoon overgenomen op de metrische maten, soms met de verwijzing ” nieuwe of Nederlandse maat”. Er ontstond hieruit enige verwarring.( wet van 21.08.1816 art. 12 staatsblad No 30, en Koninklijk Besluit van 29 maart 1817 art. 4 en 6, staatsblad No 15 : verhouding der Nederlandse landmaten en de landmaten voormaals in de gemeente gebruikelijk.)

De oude landmaten zijn blijven door leven in de spreektaal van de landelijke bevolking, lang nog na hun wettelijke afschaffing. Een duim, een voet, een el, een roede of persse, een gemet, honderdlants, bunder enz .waren vertrouwd en gemeen goed bij de boeren en landwerkers van de vroegere generaties .Zij bleven gebruikelijk in de streektaal tot en met 1940 ongeveer en leven nu nog nadrukkelijk in het geheugen van de oudere landbouwers.

Na wereldoorlog II, vervaagde dit gaandeweg uit de spreektaal: mede door het verplichte onderwijs tot 14 jaar had de nieuwe generatie de metrische maten in het hoofd en de vingers.

xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" /> 

Gewesten        voet         1 roede         1 rode2                  1 gemet                  1bunder

                       =m.           =m               m2                          m2                         1 Ha

Brugse vrije      0,27439            3,8416                 17,74456        4423,68                  1,3271

 Ieper kasselrij   0,273857         1,644314             14,6995           4409,87

 Veurne kasselrij   0,2781            3,8934                15,5924          4677,72                  1,4033

 Gent burggraafschap     0,2753       3,8542            14,8548          4455,99                  1,336798

 Aalst graafschap           0,27721       5,544            30,7456           3074,56                  1,229825

oudenaarde kasselrij         0,2851       5,702            35,5117           3251,17                  1,30468

Dendermonde heerlijkheid 0,27557    5,797             33,5936           3348,94                  1,339575

 Kortrijk kasselrij               0,27759       2,9759         8,85598                                        1,4169

( 1 grote roede =4 x 1 kleine roede 35,42392)

( 1 honderlands =100 perssen of 885,598 m2)

Het gemet wordt in sommige streken (Aalst, Dendermonde, 0udenaarde )een dagwand genoemd, wat verondersteld werd een dagtaak te zijn voor een volwassen landwerkman.

Er was blijkbaar niet veel verschil in de lengte van de voeten onzer voorvaderen, maar daarentegen valt er wel een merkbaar verschil in veronderstelde dagtaak van steek tot streek.

Wij menen dat dit alles nogal breed mag worden geïnterpreteerd!

Get.Marcel Arickx