Tielt en omliggende parochiën Aarsele, Dentergem, Kanegem.
Vanuit Zeveren, Deinze, Grammene, is de derde en vierde generatie van deze familie Arickx over Dentergem, Aarsele, Kanegem en Tielt gevestigd .het lijkt dus aangewezen de bijzonderste feiten en gebeurtenissen die in de omgeving van Tielt en de aanpalende gemeenten hebben plaats gevonden, op een chronologische rij te brengen, die dan geldig is voor de gehele omgeving .De regelmatig terugkerende gevechten, eerst tussen Frankrijk en Spanje, later tussen Frankrijk en Oostenrijk, werden op vele tijdstippen in onze gewest" uitgevochten. De opeenvolgende franse koningen bleven geloven en ijveren, meestal militair, om de zuidelijke Nederlanden opnieuw in te lijven, als uitloper op het leenroerig stelsel, wanneer de Vlaamse provinciën vazal van Frankrijk waren .Laten wij eens overlopen wat dit allemaal meebracht voor onze voorvaders.
1515 Karel V, 15 jaar oud, regeert over de Nederlanden, wordt (1516) koning van Spanje en (1519) keizer van Duitsland, en trekt zich terug in 1555.
1566 Rond deze tijd situeert zich het begin van de beeldstormerij in onze streek
159O De stad Tielt en omgeving, onder meer de kerk en de kerkmeubelen en kerk schatten van Aarsele, worden door de geuzen vernield of verbrand.
1585 Jan Collyn, schepen van Tielt, op reis naar Gent en verder naar Brussel voor de stadssaken, werd in Aarsele daar geuzen uit Sluis vermoord.
1588 Scheiding van noord- en zuid Nederland. De zuidelijke provinciën blijven onder het gezag van de koning van Spanje .De Noordelijke provinciën worden onafhankelijke republiek.
1598 Regentschap van de zuidelijke provinciën van daar de Spaanse kroon aangestelde regenten: aartshertogen Albrecht en Isabella.
1645 Militaire strubbelingen tussen Frankrijk en Spanje. op 25 oktober 1645 wordt Tielt verwoest door brand en plundering van franse legers. het jaar nadien was Aarsele aan de beurt, en de nog aanwezige kerkschatten werden andermaal, thans door de franse militairen, geplunderd.
1648 Vrede van Munster: afstand van Noord Brabant, Zeeuws Vlaanderen en 0vermaas aan Noord Nederland.
1659 Vrede van de Pyreneeën: Spanje staat af aan Frankrijk Artesiee en enkele steden van Vlaanderen, Henegouwen en Luxemburg.
1663 Een regiment Spaanse soldaten, onder kampmeester Antonio FURTADO, legert in Tielt op 1O/2 en maakt in Tielt en Aarsele zeer grote onkosten
1666 De pest teistert Tielt en Aarsele. Pastoor Van Symay van Aarsele, stierf er als slachtoffer van zijn ijver voor de verzorging van de zieken.
169O De velden rond Tielt en Aarsele en omliggende worden eens te meer verwoest door franse Legers.
1693 Een Frans leger, onder maarschalk de VilLeroi, legert in Tielt en omgeving.
De geallieerde Legers, Oostenrijkers en Engelsen zijn gelegerd tussen Deinze en Grammene
1694 De Oostenrijkers komen terug
1695 opnieuw inval van franse legers in Tielt en Aarsele.
1711 De parochies Dentergem, Wontergem, Kanegem en Poeke worden grote contributies (belastingen) opgelegd, te betalen aan de franse generaal te Deinze
Dit zijn de meest belangrijke gebeurtenissen voor deze streek .De heerweg Oostende Tielt Deinze Gent liep over Aarsele, en was er gekend als de Gentse strate; daarlangs vond men ,onder meer, de herbergen ((de Flessche" ((AarseLekapelLe( ( het Lammeke" ( de Kauwe( e.a. Wegens deze verbindingsweg werden Tielt en Aarsele zeer dikwijls door doortrekkende legers, of Legerende soldaten aangedaan, of als winterkamp verkozen.. Get .Marcel Arickx
Er zijn meerdere aantekeningen over de periode 1600/1665 volgens pastor deken De mol en later door pastor deken Wauters.
1620 De overlijdens en begravingen van kinderen werden slechts ingeschreven vanaf 1620.
1631 Volgens Pastor Joannes De mol: Dees jaar 1631. wegens de toenemende besmettelijke ziekte in deze stad. zijn van bij ,t begin van de maand juni tot december 1631 vele kinderen van Tieltenaren gedoopt in de omliggende kerken. ( 0ok vooral veel begoede families namen de wijk naar andere gemeenten om aan de pest te ontsnappen. }
1636 nog volgens pastor De mol : Wegens de pestepidemie in 1636 zijn veel gezinnen uitgeweken naar de omliggende gemeenten. alwaar dan ook enkele kinderen zijn geboren of overleden
1645 De nota 's van de begraven minderjarigen tussen 1 juni en 25 september 1645 zijn verbrand in de kerk. ( Zie hierover de brand door franse legers Van september 1645 tot einde 1645 geen huwelijken ingeschreven wegens de vlucht van de inwoners tot Brugge; deze van 17/6 tot 25/9 zijn verbrand in de kerk
1647 Van april tot oktober 1647 zijn er zeer weinig geboorten. tengevolge van de pestepidemie .Er waren echter in 1647 veel overlijdens.en veel huwelijken 74
1655 Er bestaan geen overlijdensakten van september 1655 tot einde 1683. enkel een lijst van (vermoedelijk ) overledenen opgemaakt door koster Holvoet en destijds overgeschreven door pastor deken Wauters .Er zijn geen dopen tussen l8/09 en 31/10.
. 0p deze lijsten komen. voor zover we hebben kunnen zien. geen namen voor van familieleden Arix ,Arickx of Harinck of aangetrouwden.
l658 Begin Juli zijn de inwoners gevlucht. Geen gedoopten tussen 5/7 tot 20/9/1658 Er zijn tussen 6/7/1658 en einde 1658 geen huwelijken geweest te Tielt. wegens de vlucht van de inwoners.
1659 De geboorteakten ontbreken voor april. mei juni en juli 1659.
er ontbreken ook huwelijksakten tussen augustus 1659 en december 1659.
1662 De geboorten en verscheidene akten van juni. juli. augustus en september 1662 ontbreken
1665 Vanaf mei 1665 tot september 1665 ontbreken denkelijk enkele huwelijksakten-
Dit is. in grote lijnen. de vertaling van de aantekeningen van de respectieve priesters ingeschreven in de parochieregisters. al dan niet met vertraging op de werkelijke gebeurtenissen. (Franse legers. beeldstormers en de pestepidemie)
In de archieven van Aarsele:
Harrickx Adrianus ex Tielt., geen overlijdensakte wegens de vlucht , Tuytgat Joanna in 1645/46
Harrens Stephania in Tielt. geen overlijdensakte wegens de vlucht.x Tuyttens Guillielmus overleden in 1646/47.
Een oorkonde geschreven in 966. door Abt Othelbond van de Sint Baafs Abdij te Gent, vermeld Caningahem- De eigendom van de abdij alhier gelegen betrof dan de kerk en drie “mansi” ( uitbatingen van twaalf bunderen of ongeveer 15 ha eIk-) De huidige begrenzing van het zelfstandig Kanegem dateert van 1795, bij de aanhechting door Frankrijk, zoals van de meeste gemeenten .
Na Caningahem 966, vinden wij Canenghem 1019, Kanegheem 133O, Caneghem 1641, Caeneghem 1790 en Kanegem 193O. Het werd door fusie der gemeenten op 1.01.1977 bij Tielt gevoegd, als Tielt/Kanegem.
Van de 500 inwoners in 1495 vinden wij 1OO6 in 1713, 1346 in 1796, 1888 in 1814 ,1801 in 1920 , 1451 in 193O, 177O in 1962 en nog 1O66 in 1976 het jaar van de fusie met Tielt
De kerk-Deze is toegewijd aan St. Bavo en geklasseerd bij Besluit van de Executieve dd 23.O2.1983; zij wordt bijgenaamd (, De Kathedraal van Vlaamse te lande ( Zij werd opgebouwd door de monniken van de Sint Baafs abdij van Gent in de 8e eeuw.
In de 16e eeuw door de beeldstormers verwoest, werd zij in de 17e eeuw heropgebouwd door pastoor Gillis de Keyser ( + 1641 ) in renaissancestijl .Vanaf 188O/191O werd zij afgebroken en monumentaal herbouwd als de Kathedraal van te lande onder pastoor de Maître,
De toren is versierd met 8 monumentale beelden :dat van Sint Pieter, boven de linkeringang heeft de gelaatstrekken van pastoor de Maître, dat van St. Paulus boven de linkeringang, heeft de gelaats trekken van de bouwmeester Frans van den Heuvel uit Nevele ,de vier andere beeIden stellen voor: O.I,.Vrouw, de H. Blazius, de H. Bavo, en St. Elooi .
De kerkmeubelen deze zijn in zuivers renaissancestijl, de biechtstoelen de preekstoel de communiebank werden gesneden uit inlandse eik, in 1862 geschonken door de Gebr. Debosschere uit Tielt- Het hoofdaltaar is in wit marmer gebeiteld met het thema het laatste Avondmaal. In het hoogkoor hangt een schilderij geschilderd door Gaspard De Crayer, een leerling van Rubens ( Antwerpen 1584/1689)met als voorstelling (De Bruiloft van Cana.
Kanegem werd bekroond als Bloemendorp, voor zijn groen en bebloeming met provinciale (1961) nationale (1967) en internationale (1976) prijzen Op 18.12-1978 werd te Kanegem een monument onthuld waarop o.m. voormelde onderscheidingen werden vereeuwigd.
Het GuIdenboek, aangelegd in 1951, ter herinnering aan de voornaamste gebeurtenissen en aan verdienstelijke personen, als document ten gerieve van de komende geslachten, werd het allereerst ondertekend door de student aan het St. JozefscolIege te Tielt :Godfried Danneels las Perpetuo . Deze werd Bisschop te Antwerpen 1977, aartsbisschop te Mechelen Brussel, Kerstdag 1979, en tot Kardinaal verheven op O2.O2.1983.
Sportfiquur van de gemeente is Briek Schotte, tweemaal wereldkampioen op de weg 1948 en 195O. Hij werd te Kanegem geboren op 7 september 1919.Zijn geboortehuis werd er gesloopt rond 1965.
Verder zijn er de afgebakende wandelwegen en de Molenlandroute
De eerste Arickx die wij in Dentergem ingeschreven vinden is Arickx Livinus zoon van Judocus x Velghe Judoca .
Livinus trouwt in Aarsele 24.lO.1640 met Suzanna Demeyere en er werden drie kinderen uit dit huwelijk geboren en te Aarsele gedoopt . Na het overlijden van zijn eerste vrouw betrouwt bij te Wakken in 1646 met Judoca Lamhrecht en vestigt zich te Dentergem waar zes kinderen geboren en gedoopt worden. Op 11.01.1660 trouwt Livinus voor de derde maal en met Joanna Minne te Dentergem- Uit dit huwelijk wordt nog een kind geboren
Van drie te Dentergem geboren kinderen vinden wij de overlijdensakte. alsook van het laatste kind met Joanna Minne . Van de andere werd tot hiertoe geen aan wijzing gevonden van een verder leven of huwelijk. en evenmin van hun overlijden .
De eerstvolgende familie in Dentergem is Arickx Guilhelmus zoon van Marinus xx Lievens Anna- Guilhelmus huwt te Aarsele op 01.05.1766 met Barbara Maes .Zij hebben twee kinderen te Aarsele en nog acht te Dentergem ingeschreven . In de periode 1750/1950 is Dentergem de thuishaven geweest van meerdere families Arickx
Dentergem bezat in 1399 24 achterlenen naast een foncier van 32 bunders (45 ha ) In 1470 waren dat er 43 en in 1502 terug op 34 achterlenen
.Van de familie van Libert de Dentergem, 1035/1067, zijn zes generaties bekend die tot 1248 lenen bezaten in Dentergem Daarna komen zes generaties van der Zype in t’bezit er van.
Josyne Uutenbove, zuster van Karel heer van Maldegem , trouwde met Josse Dolhain zoon van Josse x Margareta van der Zype en werd dus door huwelijk vrouwe van t’Denterghemsche .
Pieter Lanchals , zoon van Jooris,. kocht het goed in 1578 .Vijf generaties blijft het eigendom van een tak van de familie Lanchals en de heerlijkheid blijft , tot het einde van het ancien regime, in bezit van de tak de Kerckhove de Dentergem
0nder het franse regime 1795/l815 werd Dentergem administratief ingedeeld in het departement Lys ( West Vlaanderen ) kanton Tielt
Dentergem had een oppervlakte van 1176 ha en 2600 inwoners. 1975
Het is in hoofdzaak en vruchtbare landbouwgemeente met lichte nijverheid Per 1.1.1976 is het de fusiegemeente geworden met Wakken .Markegem en Oeselgem In totaal voor 260O Ha met 7650 inwoners in 1977
0p de grens van Dentergem en Markegem. hofstede Coucke in 1900. werd een oudheid kundige vondst gedaan met o.a silex bijlen ondergebracht in het Archeologisch museum te Brugge- De theorie dat het zou gaan om de overblijfselen van een paal dorp uit de late Bronstijd (1880- 750 voor Christus ) bleek achteraf onjuist
De 0-L-Vrouw kerk met laat gotische toren uit de 16e eeuw. is van 1855/56.Het nieuwe stadhuis voor de fusiegemeente is van recente datum 1960 .
Aarsele Iets over deze veel voorkomende gemeente in de famillie Arickx.
Aarsele Iets over deze veel voorkomende gemeente in de familie Arickx. ************************************************
De eerste gekende familie Arickx die zich in deze gemeente heeft gevestigd is :Arickx Joannes Cornelius . 02-09.1655 te Grammene + 02.06_1732 te Aarsele x met Dierckens Maria . 13.12.1655 te Aarsele + 01.04.1722 te Aarsele .De familie DIERCKENS was een van oudst gekende Aarseelse familie.
In het boek over Aarsele van E-H. Ed- De Clercq van 1881 vinden wij Joos Dierkens (1666 ) en Marijn Dierckens (1693) als schepenen van de heerlijkheid van Gruuthuyse; Jan Dierckens (1774 jaar als schepen van de heerlijkheid van St. Baafs Gent, en anderen als kerkmeester enz.
Een achterleen van de heerlijkheid van Gruuthuyse was het leen te Ludick ( een bewalde hofstede van 6 bunder en half ( ruim 9 Ha) gelegen tussen Baudeloo en de hofstede van Mr. Wibo , bewoond (1880) Arickx Felix x Marie Louise Van De Weghe verhuist in 1889 met zijn gezin van 6 dochters en 3 zonen naar Wontergem, op een groter hofstede met nogal wat bos en bulk, die zij ontginnen.
Aarsele zou zijn naam ontlenen aan een heerlijk slot van een zekere Aernout, verkort Aert of Arent- De uitgang seele betekent verblijfplaats, heerlijke ( heerlijkheid woning- Wat wij zouden noemen (heerboerderij verblijfplaats van de familie van Aert of Arent. Aarsele zou ,als kerkelijke parochie bekend staan sedert de 7e eeuw .De H- Ursmarus, abt van Lobbis, abdij van Lobbis, langs de Samber, bisdom Luik, zou er rond 700 een kerk gebouwd hebben, ongeveer tezelfdertijd met oudenburg De parochie viel onder het bisdom Doornik. Sedert 1555 bisdom Gent en sedert 1834 bisdom Brugge In 1185, bij de opname, onder paus Luciuz III, van de kloosters en stichtingen die afhingen van de abdij van Lobbis, wordt de kerk van Aarsele vermeld De prelaat van Lobbis benoemde de pastor van Aarsele tot zijnde de 18e eeuw In 1778 werd do oude kerk gans afgebroken en herbouwd, behalve de toren Het (vroegere kerkhof komt uit de verbeurde goederen van de graaf van Egmont, het omvatte in 1571, volgens meting van de gezworen landmeter Jan de Hase van de kasselrij van Kortrijk, 108 kortrijkse roeden ( + 3.800 m2) onder de rechten van de pastor kwam eerst het (nova Letiende de elfde schoof, geheven op elk nieuw beploegd perceel akkerland dat tevoren bos of bulk was. Een ander recht was dat van het vleesetende geheven op de biggen, alsook op de schaap en/of geitenlammeren, en dit op verklaring en goede trouw van de aangever .Aarsele heeft een oppervlakte van 1475 Ha , was vroeger onder de Chatelle nie van Kortrijk en onder da Roede van Tielt, en sedert 1876 deelgemeente van Tielt, rechterlijk arrondissement Kortrijk .De Roede van Tielt omvatte: Tielt stad. Tielt buiten. Aarsele. Kanegem .Dentergem ,Egem .Markegem , Meulebeke. Oeselgem, Pittem, Rozebeke. Ruiselede. St. Baafs Vyve. Wakken. Wielsbeke ,Wingene, Zwevezele, Gottem. Poeke, Vinkt. Wontergem en een hoek van Lootenhulle.
Voor de geschiedkundige en militaire feiten zie Tielt en omtiggende .Enkele lokale aantekeningen :op 25 juni 1673. op een zondag. tijdens de preek van de pastoor. is de bliksem ingeslagen op de kerktoren. meerdere parochianen gingen van hun zelve - - 1709 - - in het begin van het jaar ;, heeft het so geweldig gevrozen dat er tot de oogst van 1710 een grote duurte van levensmiddelen geheerst heeft 01- 06-1829 . - bezoek van koning Willem I. wandelt van .t Hoge naar (t dorp1.01.1870 : afschaffing der t'Barrieren( Café t' Barreerken .grens Wontergem. .
Geografische Oorsprong van de stam Arickx **************************
De streek waar het geografisch om gaat situeert zich tussen de loop van de Leie (Deinze -Kortrijk via Grammene ,Machelen ,Olsene ,Sint Eloois Vijve ,Bavikhove en Harrelbeke ) dit is de zuidelijke begrenzing ,in het noorden hebben we de Poekebeek (Nevele ,Poeke ,Ruiselede ,Tielt).Tussen deze twee waterlopen bevind zich de Mandel die een zijarm is van de Leie en zijn weg vindt via Wakken, Oostrozebeke en Ingelmunster.Waar de werkelijke oorsprong ligt van de stam Arickx kan moeilijk worden achterhaald. Als we echter afgaan op de bestaande bronnen zoals parochie en bevolkingsregisters is het duidelijk datin die streek de naam Arickx en aanverwanten voor het eerst te vinden is en ook in belangrijke getallen. Ik heb me geconcentreerd op drie gebieden ontstaan door de fusies der gemeenten in 1977.Beginende met Tielt (Aarsele ,Kanegem ,Schuiferskapelle )vervolgens Dentergem (Markegem ,Oeselgem ,Wakken) en tenslotte Deinze (Astene , Petegem aan de Leie ,Zeveren behoorde reeds bij Deinze sinds 1971,Gottem ,Grammene , Meigem ,Sint Martens Leerne ,Vinkt, Wontergem).De naam komt uiteraard ook voor in andere streken en zeker als men naar de jaren 1900 toegaat ,danis er een duidelijke verspreiding over de provincies West en Oost Vlaanderen, een lijst daterende uit 1989 geeft een overzicht. De lijst bestaat uit 476 naamgenoten, geboren tussen 1891en 1989.Naast de zuivere genealogische opzoekingen vond ik het nuttig een algemeen overzicht te brengen van de streek dit aan de hand van bestaand geschiedkundig werk aangevuld met eigen interpretaties en materiaal.
