Ouders vroegen mij: 'Meester, wil jij eerst naar ons kind kijken?'"

Meester Erik Verbakel (54), al 32 jaar turnleraar en al 37 jaar brandweerman, reisde na de busramp in Sierre mee met de ouders naar Zwitserland. Hij moest de kinderen van zijn school 't Stekske in Lommel-Kolonie identificeren. Meer dan negen maanden na de busramp doet hij voor het eerst zijn verhaal. "In het uitvaartcentrum lagen foto's van de overleden kinderen - omgedraaid, zodat de ouders de aanblik niet meteen zagen. Ze vroegen mij: 'Meester, kijk jij eerst?' Dat heb ik gedaan. Pas toen ik hen zei dat het meeviel, durfden ze zelf ook te kijken."

"Ik moet u waarschuwen: ik ben niet van de mooie woorden", begint meester Erik zijn verhaal. "Ik vind het lastig. Een voorbeeld: ik weet niet wat ik de ouders van de verongelukte kinderen dit jaar moet schrijven. Wat moet er op de nieuwjaarskaarten? Misschien sla ik een keer over.""Velen in ons dorp zullen gedacht hebben: 'Meester Erik, die staat sterk in zijn schoenen. Die is kapitein bij de vrijwillige brandweer, die heeft veel gezien. En ik héb veel gezien. Zelfmoorden langs het spoor, branden in het bejaardenhuis, gecrashte auto's... Ik heb doden gezien, ik heb ze uit auto's moeten zagen. Maar mijn werk is gewoonlijk technisch. Ik zorg dat de juiste mannen er zijn en dat het juiste materieel er is. Dat de juiste procedures worden gevolgd. Als de lichamen eruit zijn, ben ik klaar. Ik heb nooit doden hoeven te identificeren. In dat uitvaartcentrum in Zwitserland was het mijn eerste keer."Bij het busongeval in maart kwamen 28 van de 52 inzittenden om het leven: de twee chauffeurs, de vier begeleiders van de Sint-Lambertusschool in Heverlee en basisschool 't Stekske in Lommel-Kolonie, en 22 kinderen. Van die kinderen zaten er 15 in de oudste klas van 't Stekske.

Avond voor vertrek

"Eén dode was een collega: de meester van het zesde leerjaar", vertelt Erik. "Een andere was de secretaresse van de school. En er waren vijftien kinderen. Bijna mijn hele zesde leerjaar. Slechts zeven van hen overleefden het. Ik heb hen zes jaar lang twee uur per week turnles gegeven, dus weet hoe ze waren en hoe ze deden. Hoe ze klommen, speelden, liepen. Ik weet precies wie bij welke familie hoorde en naar welke middelbare school ze zouden gaan. Een maand geleden heb ik alle overleden kinderen nog op film gezien. Een van de meisjes die het overleefd heeft, liet alle onderwijzers van onze school de filmpjes zien die zij en anderen tijdens de skivakantie hadden gemaakt. Eén filmpje was van de avond voor vertrek. Dat is altijd een gala-avond. De jongens in hun beste kleren, de meisjes fraai opgemaakt. Ze vierden het einde van de vakantie. Ze vierden dat ze binnenkort naar het middelbaar mochten."

Blijven hopen

"Rond zes uur, de ochtend na die 13de maart, ging mijn gsm beneden in de woonkamer. Dat is niks vreemds - bij een brandweerofficier staat de gsm altijd aan. Maar even later ging de vaste telefoon, en dat gebeurt bijna nooit. 'Een zwaar ongeval met de skibus', zeiden ze op het stadhuis. Ik dacht: 'Zwaar, één dode, misschien.'""Bij 't Stekske waren de ouders er al. Die hadden 's ochtends vroeg de telefoon opgenomen met het idee: 'Misschien is de bus eerder terug van vakantie'. We wachtten. We hoorden: alle volwassenen in de bus zijn dood. We hoorden verhalen. De kinderen van de Sint-Lambertusschool hadden hun ouders gebeld. Onze kinderen niet, maar die mochten ook geen gsm bij zich dragen. Vijf ouderparen van 't Stekske wisten dat hun kind leefde. Die hadden met het ziekenhuis in Zwitserland gebeld. Maar het ziekenhuis nam op een bepaald uur niet meer op.""Ik moest mee met het militaire vliegtuig naar Zwitserland en ging thuis nog snel wat spullen halen. Op tv zag ik de bus, die serieus stuk was. Ik dacht: de kinderen die voorin zaten, kunnen die het hebben overleefd? Zaten de kinderen van 't Stekske voorin? Zaten die uit Heverlee voorin? Die hadden toch gebeld? Hadden die allemaal gebeld? De vlucht naar Genève, de busreis naar Sion, het wachten in het hotel in Sion... Het duurde uren en al die uren hadden de ouders hoop. Men hoopt. Men blijft hopen. De Zwitserse politiechef vertelde in de hal in het hotel in Sion dat de vijf ouderparen die al van het ziekenhuis hadden gehoord mee konden.""Twee kinderen in coma waren nog niet geïdentificeerd en toen ik en de schooldirectrice uit Heverlee naar de foto's hadden gekeken die in het ziekenhuis gemaakt waren, mochten die ouders ook mee. Die twee koppels waren blij. Hun kind was niet dood, hun kind lag in coma. Toen was er dat moment waarop de eerste ouder besefte: 'Als de ouders van de gewonde kinderen weg zijn, zijn de ouders van de dode kinderen over'. Die begon te huilen. Enkele anderen volgden, later iedereen. Ik weet wel dat ouders - later, veel later - precies wilden weten in welke busstoel hun kind gezeten had. Waar was de grens? In welke stoel zou hun kind het wél overleefd hebben?"

Brok in de keel

"Ik ga u iets geks vertellen. U gaat het gek vinden. De ouders waren opgelucht, toen ze een dag later bij het lichaam van hun kind zaten. Ze waren al zo veel uren onderweg sinds dat eerste telefoontje, 's ochtends vroeg. Toen ze zagen dat het zo was, dat het hun kind was dat dood was, was er naast al die andere emoties ook opluchting. Ik weet nu: men moet zien om te geloven.""Ik was erbij op de dag van de identificatie in het uitvaartcentrum in Sion. Dat ik er was, was toeval. Het eerste ouderpaar vroeg: 'Erik, kan je mee? We kunnen het misschien niet'. Ik dacht: 'Als ik kan helpen, help ik'. Ik ben ook met de andere ouders meegegaan en dat zou ik nu weer doen. Die ouders hebben hun kind verloren. Ik heb een volwassen dochter, een volwassen zoon, een kleinkind. Wie zou er aan zichzelf denken? Ik had een brok in mijn keel, maar ik mocht niet huilen. Dat mocht niet. Zíj hadden hun kind verloren.""Er stonden in het uitvaartcentrum twee rijen stoelen. 28 stoelen in totaal. Voor de 28 doden. Op elke stoel lag iets van de dode. Een riem. Een beer. Een T-shirt. Een stuk van een tas. En er lag een foto van de dode na het ongeluk. De Zwitsers hadden gezegd: 'Als u iets van uw kind op de stoel herkent, kunt u die foto omdraaien, als u wil'. De ouders vroegen mij: 'Meester, kijk jij eerst?' Ik heb het gedaan en heb gezegd dat het meeviel. De gezichten waren gaaf. Soms wat schrammen, soms een blauwe plek. Omdat ze tegen de stoel vóór hen waren gebotst. De lichamen, die zag je op de foto niet. De lichamen waren er erger aan toe. Er waren stoelen losgekomen, naar voren geschoten, op elkaar gestapeld. Ook de kinderen die het overleefd hebben, hadden botbreuken. Vijf, zes, zeven breuken. Die kinderen zijn voor de zomer niet meer naar school gegaan en zijn nu nog aan het revalideren. De ouders van de overleden kinderen konden beslissen of ze hun zoon of dochter ook echt wilden zien. Ze gingen naar een andere kamer en hun kind werd op een bed binnengereden, onder een wit laken. De Zwitsers waren zeer omzichtig. Als een van de ouders de hand van hun kind wilde vasthouden, vroegen de Zwitsers de ouders om de kamer even te verlaten. Ze vertelden daarna of het kon.""Lommel-Kolonie is van oudsher zeer katholiek en er was ook een pastoor mee. Die stond achter een paar ouders toen ze bij het lichaam zaten. 'Uw kind is een engeltje, in de hemel', zei hij. De vader weerde hem af. Ik heb de pastoor meegenomen: laat de mensen op hun eigen manier afscheid nemen. Sommigen hebben kracht uit het geloof geput. Anderen zijn gestopt te geloven."

'Maakt het uit?'

"Hoe ga je ermee om? Als je kind de ene dag er nog is en de andere niet meer? Dat weet ik niet. Dat weet u niet. Ouders hebben nog zo veel vragen. Vragen waar ze toen, in Zwitserland, niet mee bezig waren. Over het ongeluk, over de chauffeur. Of het klopt dat hij somber was en antidepressiva slikte. Of het klopt dat hij had kunnen remmen. Dat hij nog seconden had voor de tunnelwand dichtbij kwam. Soms zou ik willen roepen: 'Maakt het uit? Maakt het echt uit?' Maar het maakt uit.""Wat ik in Zwitserland gezien heb, heb ik weggestopt. Het zit in een kluis in mijn hoofd. Psychologen zeiden me: 'Erik, je moet erover praten', maar ik geloof daar niet in. Mijn vrouw begrijpt me, gelukkig. Zij is verpleegkundige. Zij weet alles van leven en dood. Zij weet dat ik liever bezig blijf. Ik wacht tot de pieper van de kazerne gaat. Ik leg tuinen aan, ik hak hout. Ik trek mijn sportkleren aan en loop langs de weilanden naar school. Ik denk er nog alle dagen aan, dat kan ook niet anders. Veel ouders zie ik nog. Hun andere kinderen zitten nog op school. Ik zie broers, zussen en denk dan: 'O ja, die lach, die had hun overleden zusje ook'. De jongste van de getroffen gezinnen zit in het eerste leerjaar. Sommige ouders op de Kolonie gaan elke dag twee keer naar de begraafplaats vlak bij de school. Voor hun werk en na hun werk. Sommige ouders wiens kind gewond raakte, vragen zich nog elke dag af: 'Waarom heeft mijn kind het overleefd en het hunne niet?' Nee, voor 't Stekske is dit nog lang niet voorbij." © Het Laatste Nieuws