Van de paardentram naar de Dampoort tot de Hermelijn naar Flanders Expo
20-01-2008
Op. vervoer Gent (294)
Het aantal uitgegeven prentkaarten met daarop het beroemde zicht op de drie Gentse torens vanop de Sint-Michielsbrug is moeilijk te schatten. Op het eerste zicht zijn ze alle variaties op hetzelfde thema maar door het snel wisselend stadsbeeld en de ontwikkelingen in het auto- en tramverkeer kunnen ze vrij nauwkeurig worden gedateerd. Over het tramhuisje links hadden we het al eerder. Dat werd in 1926 opgericht. Rechts daarvan werd in december 1932 een publiciteitszuil met uurwerk geplaatst. Dat is hier duidelijk nog niet aanwezig. Bovendien waren de meeste "preekstoeltrams" ,waarvan we onderaan twee exemplaren op lijn 3 te zien krijgen, toen reeds tot drie-assers verbouwd. Met enig gevoel van geruststelling mag het plaatje worden gesitueerd aan het einde van de dolle "twenties"...
Nog een schoolvoorbeeld van hoe het vandaag niet moet. Wie op die plek gaat staan haalt 's anderendaags de krant... Het station "Gent-Dampoort"- Gand-Porte d'Anvers" werd opgericht aan de terminus van de lijn uit Eeklo, ingehuldigd in juni 1860. Het gebouw werd in 1964 gesloopt. Links het noordelijk uiteinde van de imposante spoorwegviaduct met vier doorgangen, onderdeel van de nieuwe verbinding naar Destelbergen en Antwerpen via een wijde bocht naar Oostakker, in plaats van langs de Land van Waaslaan. Het kunstwerk was eind 1909 voltooid en kon het jaar nadien in gebruik worden gesteld. We zien een "Expo"-tram van lijn 5 die de Antwerpsesteenweg verlaat, halt houdt aan het plaatje "tramstilstand", om dan eens onder de vierde boog door naar de Kasteellaan af te zwenken. Later zou dit tracé grondig worden gewijzigd, waardoor de lijn, intussen vernummerd tot 7, in verbinding werd gebracht met lijn 3. Onder de tweede en derde boog, afhankelijk van de rijrichting. De poserende figuranten bestaan hoofdzakelijk uit kinderen. Een combinatie vrije schooldag - autoloze zondag?... (uitgeverij "Patria")
De voorloper van de "Hermelijn"? Het merkwaardige perspectief doet de indruk ontstaan alsof we hier te maken hebben met een dubbelgeleed tramstel, maar dat zouden de inwoners van Melle nooit voor hun stoep te zien krijgen. De motorwagen is een onderdeel van zes moderne elektrische rijtuigen, waarvan de bestelling op 10 november 1911 door de trammaatschapij bij "La Métallurgique de Nivelles" werd geplaatst, uitsluitend voor de lijn naar Melle die op 26 december 1912 geopend werd. Ze waren uitgerust met vier zijramen, gesloten platforms, een "lanterneau" op de bovenbouw en kregen de nummers 174 tot 179 toebedeeld. De tram sleept twee wagons uit een reeks van tien (55 - 64), oorspronkelijk bedoeld om ingezet te worden op de lijnen naar Melle of Merelbeke. We zien het enkel spoor staduitwaarts aan de linkerkant van de Brusselsesteenweg. Het tramstel bevindt zich ter hoogte van Melle-centrum en is op weg naar de terminus aan het Arsenaal in Gentbrugge. Het lijnnummer op het houten bord dat aanvankelijk 10 was werd in het begin van de jaren dertig gewijzigd in 20.
Bij deze wordt het hoog tijd om een tiental prentbriefkaarten met drie-assers wat van naderbij te analyseren. Een eerste reeks van 14 rijtuigen, het prototype 301 niet meegerekend, werd samengesteld uit onderdelen van open "zomertrams" en voorzien van een langer chassis en langere platforms. Ze kwamen in reizigersdienst onder de nummers 302-315 tussen eind 1926 en april 1927. Kenmerkend was de nummering onder het koplicht, de zes smalle ramen geflankeerd door twee kleinere, waaruit hun eerder bestaan als open tram duidelijk af te leiden viel en de schijf met het lijnnummer dat net als bij eerdere beelden van "preekstoeltrams" uit de jaren twintig boven het platform uitstak. We zien een dergelijk rijtuig op lijn 1 dat zich op het Sint-Baafsplein naar de Korenmarkt begeeft. Geniet verder van de twee panelen links en rechts van de Raadskelder met de vermelding "toeristen", de integraal Engelstalige publiciteit aan "t Vosken - Le Renard " voor "tea, coffee, chocolat, refreshments, quick and clean service" . Geen wonder dat Jan Frans Willems, de voorvechter van de herwaardering der Nederlandse taal, midden het plein de drankgelegenheid met zijn rug aankijkt... Een "hippe" autocar uit het interbellum is hem daar komen vervoegen...
Bij deze treden we de jaren dertig binnen. De ranke toren van het Sint-Pietersstation heeft na de blikseminslag van 7 juli 1926, waarbij volgens de "Gazette van Gent" het uurwerk totaal werd uitgeslagen, tegen Pasen 1927 een nieuwe wijzerplaat gekregen. Alle prentkaarten uit die periode laten bovendien een wit spoor zien aan de zuidzijde van de toren, waarover iedere verklaring me heel erg welkom is... De prentkaart dateert ten vroegste van 1930, want drie-asser 370 (?), de ex-accumulatorentram hier in beeld, kwam pas toen in omloop. Bovendien lezen we in "De Gentenaar" van 18 januari: "...Beter laat dan nooit heeft men rond de Maria-Hendrikaplaats vier grote masten in beton aangebracht, die een hoogte van 17 meter hebben. Op het bovendeel is een soort "chapeau" bevestigd met drie armen, waaraan grote elektrische lampen van 1000 kaarsen worden gebracht die geheel het plein voldoende zullen verlichten. Aan de twee uitersten van het pleintje voor de tram staan ook twee masten..." (*waarvan één gedeeltelijk in beeld) Anderzijds dan weer moet de opname voor september 1931 worden geplaatst, toen de bouw aan de "marquise" of luifel boven de ingang van het station werd aangevat. Op de prentkaart is daar nog niets van te merken. Het tramrijtuig doet dienst op lijn 2: Sint-Pietersstation - Arsenaal. (uitgeverij "Star")
In de "Gazette van Gent" van 9 januari 1936 lezen we: "...In de loop van dit jaar wordt het vlak van de Dampoortbrug één meter opgehoogd. De nieuwe brug zal van hetzelfde type zijn als de huidige, doch de dikte, die thans 1,45 m bedraagt, zal herleid worden tot 80 cm, waardoor men met de ophoging een vaargeulhoogte van 4,5 m zal bekomen. Niettegenstaande de economische crisis moet de brug thans gemiddeld 20 maal daags opgehaald worden..." De bijgevoegde prentbriefkaart toont ons de vernieuwde Dampoortbrug, waarschijnlijk in beeld gebracht vanuit de bovenste verdieping van het "Amerikaansch Huis" op de hoek van de Dampoortstraat. Onderaan rechts de tramsporen van lijn 3 en een drie-asser die stadinwaarts rijdt. Verder de wissels voor de vertakking van het goederenspoor van de Buurtspoorwegen naar het Handelsdok, de Muide en het Rabot. Op de achtergrond de vier bogen van de spoorwegbrug en tussen een andere drie-asser links en een motorrijtuig van de Buurtspoorwegen rechts, de houten tramaubette van de ETG. Zowel de brug als het wachthuisje werden tijdens de Tweede Wereldoorlog vernield.
Ingekleurde prentkaart waarop we het "Kasteel van de Graeven" en een gedeelte van het Veerleplein herkennen. Her en der enkele visverkopers die hun waren trachten aan de man te brengen. Onderaan links het "leeuwtje van de Wereldtentoonstelling", geplaatst in juli 1926 en de hoge, rode postbus die zich heden nog steeds op die plaats bevindt! Een drie-asser met nummerschijf 1 komt van de Burgstraat en houdt even halt. Een ploeg van de luchtlijndienst voert onderaan een paal net een opdracht uit aan de schakelkast. De ladderwagen staat rechts van de kasteelingang geparkeerd. (uitgeverij "Legia")
Net als van het zicht op de drie torens vanaf de Sint-Michielsbrug, zijn het aantal panorama's van de Korenmarkt en het postgebouw amper te tellen. Deze opname is zo te zien op een zonnige zomerdag gerealiseerd, wat blijkt uit de vele luifels aan de handelszaken voorbij de post. Er is echter flink wat afgeknoeid op het negatief van de foto, te merken aan de "schaduwen" onder de auto's op de Sint-Michielshelling en de tramrijtuigen. Andere tijden zijn aangebroken: de koetsen zijn vervangen door een horde taxi's. Links van het wachthuisje is intussen de publiciteitszuil met uurwerk geïnstalleerd evenals de betonnen paal met drievoudige verlichting waarover we het reeds hadden bij de prent van het Maria-Hendrikaplein. Tramrijtuig 357 links onderaan doet dienst op lijn 3 en rijdt naar de vluchtheuvel op de Sint-Michielshelling. Het is het enige in beeld dat reeds voorzien is van publiciteitspanelen boven de ramen. Aan het wachthuisje vertrekt drie-asser 312 richting Veldstraat voor een rit op lijn 4. Een derde rijtuig komt van de Groentenmarkt. (uitgeverij "Nels")
Voor de tweede maal brengen we een bezoekje aan de gemeente Melle. De fotograaf stond op het kruispunt van de Brusselsesteenweg met het gemeenteplein enerzijds en de straat naar de kerk en de Scheldebrug anderzijds. Rechts op de hoek voorwaar een verkeersbord van de eerste editie. Het aantal auto's in beeld is eerder bescheiden. Natuurlijk trekt de fraaie drie-asser 324 met nummerschijf 20 en de eindbestemmingen Melle - Arsenaal boven de instapplaats onze aandacht. In 1932 kregen de rijtuigen 323, 324 en 325 sterkere ex-NMVB motoren met bijpassende controllers, een automatische schakelaar op het dak, een nieuwe elektrische uitrusting en een koppelingsysteem voor solenoïderemmen. Ze kregen een pantograaf als stroomafnemer. De bedoeling van deze ombouw was enkele trams te hebben die sneller waren en bijwagens konden trekken, zodat ze ingezet konden worden op de lijnen naar Merelbeke en Melle.
Nogmaals het Maria-Hendrikaplein, maar nu net na de Tweede Wereldoorlog. Over de brede luifel boven de ingang van het Sint-Pietersstation vermeldde "De Gentenaar" op 8 maart 1932: "De werken voor het plaatsen van de "marquise" vorderen goed. De houten afsluitingen zijn weggenomen, zodat men nu een betere kijk heeft op het resultaat. Voor de reizigers die op de tramrijtuigen moeten wachten is dit toch al iets." En over het nieuwe postkantoor (*te zien tussen de twee betonnen kandelabers) lezen we in de editie van 30 januari 1940: "De post nadert snel de voltooiing. Deze zal over alle moderne comfort beschikken en heel wat beter ingericht zijn dan de huidige. De getriëerde brieven komen rechtstreeks op het spoor, zodat het tijdverlies door het vervoer totaal zal uitgeschakeld zijn. Voorwaar een mooie verbetering!" (*wat het uitbreken van de oorlog drie maanden later natuurlijk niet was...) Een drie-asser is nog net zichtbaar tussen het groen van de bomen. Rechts onderaan het spoor dat rond het plein leidt. Links dat naar de Clementinalaan voor de trams van lijn 7 naar Sint-Amandsberg of de Darsen, lijn 8 naar "De Sterre" en lijn 9 naar het Arsenaal. Let verder op de sierlijke taxi's, de autobus naar Deurle via Sint-Denijs-Westrem en het "kotje van de controleur" op de vluchtheuvel naast het tramrijtuig.
Het Arsenaal te Gentbrugge, gezien van op de betonnen viaduct voor het snelverkeer tussen de De Naeyerdreef en de Jules de Saint-Genoisstraat, in gebruik gesteld in 1942 en gesloopt voor de aanleg van de E17-viaduct in 1971. We hebben hier een schitterend uitzicht op de ringspoorweg tussen Gent-Sint-Pieters en de Dampoort, de rolbareel ter hoogte van het seinhuis "Gentbrugge-Zuid", de beide perrons, enkele noodgebouwen, een mast met seinen, de nauwe Brusselsesteenweg en een tramrijtuig van lijn 2 of 9 aan "Café Terminus". De ringspoorweg werd verhoogd in gebruik gesteld in 1971, het jaar waarin ook de trambedding met dubbel spoor naar het midden van de verbrede steenweg werd verlegd. Van alles wat op de prentkaart staat afgebeeld resten thans enkel nog de huizen links van de tram. (uitgeverij "M. Nonkel, Gent")
Andermaal het Veerleplein en het Gravensteen, nu eens gezien vanuit de bovenste verdieping van een handelszaak aan de overkant. De chaos bij het groepje visverkopers vormt een schril contrast met de rust die de rest van het plaatje uitstraalt. Behalve het kasteel zijn er nog twee statische elementen die opvallen: de geparkeerde "steekkarren" vlakbij de ingang en het "leeuwke van de Wereldtentoonstelling". Aan de stand van de korte schaduw die het op het plein werpt te zien is het iets na de middag en hoogstwaarschijnlijk extreem heet (die uitzonderlijke zomer van 1948?...) Dat is te merken aan de blote armen van de vrouw in het wit die de tramsporen oversteekt en aan de drie-asser waar iets ongewoons aan de hand is. Het rijtuig staat met de sleepbeugel in de richting van de Burgstraat en toch zijn de plooideurtjes aan de linkerzijde geopend. Enkele reizigers leunen op de metalen reling die kon worden neergeklapt. De tram is nog niet gemoderniseerd, daar wijzen de nummerschijf 1, de "dikke" cijfers van het rijtuignummer en de ongelijke afmetingen van de ramen op. Hangen er nog gordijntjes in het rijtuig of zie ik spoken? Hij is tegelijk een rijdende publiciteitswagen voor "Bieren Aigle Belgica" en "Het Laatste Nieuws". (uitgeverijen "Thill, Brussel" en "Nels")
Dit panorama van de Korenmarkt en de post lijkt op het eerste zicht een kopie te zijn van dat in het rubriekje hogerop, maar het is op zijn minst boeiend om op zoek te gaan naar enkele moderniseringen die intussen zijn uitgevoerd. Het jaartal schommelt me dunkt tussen 1950 en 1953. Zowat alle taxi's zijn nu glimmende, Amerikaanse limousines. De oude straatlantaarns op de vluchtheuvel rechts van de trams hebben de tijd niet doorstaan. Een verkeerslicht met twee fasen is er in de plaats gekomen. Een ander exemplaar staat op het voetpad nabij "Hotel Wilson". Weinig strategisch bevinden zich daar ook wegwijzers naar Kortrijk (via de Veldstraat!) en Brussel (via de Cataloniëstraat). Voor de opening van de "autostrade" in 1954 en de kleine ring in 1964 was die plaats nog het middelpunt tussen noord en zuid, oost en west! De fameuze metalen zuiltjes met nauwe verlichting bovenaan, die om de haverklap door verstrooide automobilisten werden stukgereden, staan er ook al. De omvorming van de tramrijtuigen is volop bezig. Aan het wachthuisje staat een nog niet aangepast exemplaar uit de reeks 394-405 met "lanterneau", nummerschijf 1 en zes raampjes. Het tweede is uitgerust met een rolfilm en vier gelijke ramen aan de zijkant. Beneden de Sint-Michielshelling veel wachtenden op rijtuigen van lijn 3 naar de beide richtingen.
Om "in schoonheid" te eindigen werpen we nog een blik op de Antwerpsesteenweg. Dat we in Sint-Amandsberg zijn leren we onder andere uit het Franse opschrift "St. Amand" op de hoek van de Schoolstraat. Links daarvan de combinatie van een villa en een chalet, die zo gestolen lijkt uit de Frère-Orbanlaan nabij Gent-Zuid. Een groter contrast met de mastodont van een telefoontoren is moeilijk denkbaar. Tientallen exemplaren van die "monumenten van technische vooruitgang" sierden tijdens het interbellum en zelfs nog een hele poos na de Tweede Wereldoorlog het straatbeeld. Onderaan in beeld de beide sporen van lijn 7. Waar de stadstram in rechte lijn de steenweg volgde, kwamen de "boerentrams" naar Oostakker en Lochristi via de Kasteellaan, de zwaaikom aan de Dampoort en de Land van Waaslaan op hun eigen spoor uit de Schoolstraat gedraaid en bleven uiterst links rijden tot aan het gemeentehuis. De gedeeltelijk gemoderniserde drie-asser 342 van het stadsnet (rolfilm maar nog geen gelijke zijramen...) begeeft zich naar de "Potuit" en de terminus aan de Darsen. (uitgeverij "Nels")
* Waarom het verhaal rond 1960 stopt is te verklaren door het feit dat me, op een tweetal uitzonderingen na, geen exemplaren uit de jaren zeventig, tachtig, enz. bekend zijn waarop een tramrijtuig op een aanvaardbare grootte voorkomt. Het zou me bijzonder plezieren te vernemen of iemand weet heeft van prentkaarten die via een uitgeverij aan o.a. toeristen die onze stad bezoeken te koop worden aangeboden en waarop PCC's of Hermelijntrams te zien zijn!...
_______________________________________________
VOLGENDE WEEK DE LAATSTE AFLEVERING GEWIJD AAN PRENTBRIEFKAARTEN MET TRAMVERKEER: - DE BUURTSPOORWEGEN IN DE REGIO GENT -
Zicht op het gemeenteplein van Merelbeke met links het oud-gemeentehuis. Tot 30 april 1955 bevond zich ter hoogte van het estaminet "In de Tramstatie - J. De Winne - Cornelis" de terminus van de elektrische tramlijn naar Gent-Zuid. Het witte rijtuig is één van de aanhangwagens uit de reeks 55-64, in 1912 speciaal besteld voor de lijnen naar Merelbeke en Melle. Links daarvan de achterste wagon van een "trein" met stoomtractie, in dienst op de lijn tussen het Sint-Pietersstation en Geraardsbergen. De lijn werd in vier fasen in gebruik genomen: op 23 juni van Merelbeke tot Herzele over Lemberge, Bottelare, Oosterzele en Sint-Lievens-Houtem. Een eerste uitbreiding over Sint-Lievens-Esse, Steenhuize, Ophasselt, Hemelveerdegem, Schendelbeke en Nederboelare naar Geraardsbergen volgde op 1 mei 1912, een tweede over de Scheldebrug naar Zwijnaarde met voorlopige terminus aan "De Sterre" op 11 oktober 1913, uiteindelijk doorgetrokken tot het Maria-Hendrikaplein via de Voskenslaan en -tunnel op 31 maart 1925. Wat de reizigersdienst betreft werden vanaf 5 juli 1934 spoorauto's ingezet. De tramlijn verdween in ongeveer evenveel fasen tussen april 1954 (exit Merelbeke - Sint-Pietersstation wegens de opening van de autoweg Brussel-kust) en 15 december 1955 (Sint-Lievens-Houtem - Geraardsbergen). Reeds eerder verschenen afbeeldingen van prentbriefkaarten met stoomtrams van de buurtspoorwegen in de Gentse regio: - aflevering 1 rubriek 2: Klappel, Overmere; - aflevering 2 rubriek 13: Slotendries, Oostakker; - aflevering 3 rubriek 27: Ertvelde; - aflevering 11 rubriek 122: Slotendries, Oostakker; - aflevering 11 rubriek 122: Lovendegem; - aflevering 18 rubriek 208a: Drongen-Baarle.
Een typisch beeld uit een indrukwekkende reeks die te rangschikken valt onder de noemer "Aankomst van den stoomtram - Arrivée du Vicinal). De pastorij van Bottelare is heden ten dage perfect te situeren. Voor het overige is enige verbeelding welkom. Links bevindt zich de huidige school, gewezen klooster, rechts het beeld van Sint-Anna. De stoomtram komt uit wat thans de Dorpsstraat heet en staat klaar om de Ridder Stas de Richellelaan te dwarsen naar de Diepestraat toe, waar zich destijds rangeersporen bevonden, inclusief laad- en loskade. Het tramstel is via Merelbeke en Lemberge op het plein gearriveerd. De reis zal verder leiden naar Moortsele, Oosterzele, Sint-Lievens-Houtem, Herzele en Geraardsbergen. Op deze plaats gebeurde in augustus 1950 een spectaculair verkeersongeval tussen een spoorauto die een rij goederenwagons trok en een vrachtwagen. (uitgeverij E.S.; Berchem-Antwerpen)
Zelfde fenomeen, zelfde buurtspoorlijn, andere locatie. De stoomtram is de helling voorbij de kerk opgeklommen en aangekomen in de bocht naar de Groenlaan.Een honderdtal meter verder kruiste een uitwijkspoor de dreef om zich na de dagtaak naar de stelplaats te begeven. Hier bevond zich tot 30 april 1912 de terminus van de lijn die uit Merelbeke vertrok als verlengstuk van de elektrische lijn, uitgebaat door de "Tramways Electriques de Gand". De vergunning werd door de NMVB in januari 1906 toegewezen aan de "Société Anonyme de Chemins de fer Provinciaux" , op 3 december 1900 opgericht voor de duur van 30 jaar, met als doelstelling tramlijnen aan te leggen en te exploiteren. Na de realisatie van enkele projecten in de provincie Luxemburg verlegde ze haar activiteiten naar Oost-Vlaanderen: Tielt-Ruiselede-Aalter, Aalter-Ursel-Eeklo, Wetteren-Oordegem-Zottegem en Asse-Aalst-Oordegem. Ook de verlengingen naar Geraardsbergen in 1912 en Gent-Sterre in 1913 werden door deze maatschappij verwezenlijkt. (uitgeverij J. Vergucht - Van Glabeke)
Reeds in aflevering 3 rubriekje 27 was een stoomtram te zien in de dorpskern van Ertvelde. Toch is er nog plaats voor een tweede fotografisch document, al is het maar voor de sfeer van de "Belle Epoque" die er van uitstraalt. De aankomst van die briesende en stampende vuurduivel, aangekondigd door de door merg en been dringende geschreeuw van de stoomfluit, schudde elk landelijk dorp langs de lijn bruusk uit zijn slaap. Menige buurspoorlijn werd alzo de onbetwistbare voorloper van de "nieuwerwetsche tijd" en vooral op economisch gebied de navelstreng tussen de "grote stad" en het platteland. Ertvelde lag op het traject van de allerlaatste stoomtramlijn die in het Gentse werd aangelegd en van Bassevelde leidde over Oosteeklo, Kluizen, Evergem en Wondelgem. Een eerste gedeelte tussen Bassevelde en Wondelgem werd ingehuldigd op 6 juli 1910 en op 10 augustus hadden daaromtrent grote feestelijkheden plaats in Evergem. De pachtende maatschappij was de "Société Anonyme de Transports Urbains et Vicinaux", tevens uitbaatster van de lijnen naar Oostakker-Zaffelare, Wetteren-Hamme, Lochristi en Drongen-Nevele. Na de laatste afbraakwerken voor de aanleg van de Frans Van Ryhovelaan kon de stoomtram vanaf 10 december door de Wondelgemstraat naar de Rabotstatie en de Begijnhoflaan rijden. De totale lengte van de lijn bedroeg 25,6 kilometer.
Zicht op de tramstatie te Bassevelde, noordelijke terminus van de lijn uit Gent-Rabot, Wondelgem, Evergem, Ertvelde en Oosteeklo, ten tijde van het stoomtijdperk. Links het dienstgebouw, in het midden een gesloten goederenwagon en de rijtuigloodsen. Rechts het waterkasteel en een reizigerskonvooi dat klaar staat voor de afreis naar Gent. Eens te meer eist de fotograaf de aandacht op van groot en klein, man en vrouw, reizigers en trampersoneel. (uitgeverij "Albert")
Massale belangstelling voor de klaarstaande stoomtram naar Gent. Die dag was er in Lochristi duidelijk wat aan de hand. Het toekijkend publiek varieert van soldaten en gendarmen links tot een groep enthousiaste schoolkinderen en hun begeleiders rechts. Als een kapitein op zijn pakketboot staat de machinist van het tramstel fier te pronken in zijn stuurcabine, bewust van zijn functie. Een zomers schoolreisje? De inhuldiging van de lijn in augustus 1903? Het doet er niet toe, even verpozen bij deze schitterende opname moet kunnen volstaan...
Drie-asser 325 met aanhangwagen uit de reeks 65-72 geparkeerd op het Emiel Braunplein, richting Klein Turkije, klaar om de rit langs lijn 4 naar het Sint-Pietersstation aan te vangen. Foto uit 1958, kort voor de afbraak van de huizenrij. Rechts een gedeelte van het belfort.
NOG VEEL MEER OVER HET GENTSE OPENBAAR VERVOER!!!
Bekijk ook het blog "MIVG" van Dany !!!! ________________________________________
