Van de paardentram naar de Dampoort tot de Hermelijn naar Flanders Expo
25-01-2008
Op. vervoer Gent (447)
Drie-asser 391 aan de terminus "Arsenaal" van de toenmalige lijn 9;(Foto: verzameling F. Coussens - 1962)
391
ex-trolleytram 179 type Melle uit 1912 als drie-asser in dienst op 20 oktober 1933 transformatie voltooid op 29 april 1953 wellicht reeds in 1966 buiten dienst gesteld op 7 augustus 1967 samen met de 396 overgebracht naar het terrein van Racing Gent te Gentbrugge (elke kast à 6000 BEF), om er als kantine te worden ingericht afgebroken in 1990
Bij wijze van uitzondering eens een dubbelbeeld, met zowel een zijdelings als frontaal zicht op de drie-asser. Beide opnamen zijn te lokaliseren voor de ingang van de Sint-Annakerk, waar gedurende de daluren geregeld trams van de lijnen 5 en 7 werden geparkeerd. Die lus werd in 1913 arond het Van Arteveldeplein angelegd om een vlottere verbinding tussen het toenmalige Zuidstation en de Expo-terreinen te verwezenlijken. (Foto's: R. Temmerman - september 1962)
392
ex-trolleytram 175 type Melle uit 1912 als drie-asser in dienst op 16 januari 1934 de rijtuigkast werd door de MIVG zelf op 16 november gesloopt na een zware aanrijding op 5 mei 1964 het onderstel werd als schroot verkocht aan de firma Gandmetal.
We blijven op de locatie voor de ingang van de Sint-Annakerk. Drie-asser 393, met de rolfilm op "5 - Van Arteveldeplein", samen met twee andere rijtuigen daar buiten de spitsuren opgesteld. (Auteur niet gekend - foto daterend van 13 juli 1960)
393
ex-trolleytram 178 type Melle uit 1912 als drie-asser in dienst op 19 mei 1934 modernisering voltooid op 10 januari 1953 buiten dienst in 1965 aan de bouwfirma D'Hondt uit Brugge voor 7 155 BEF verkocht op 30 juni 1965, samen met nog een zevental andere, om er als bouwkeet te fungeren (zie elders).
"...De pers is de spreekbuis van de maatschappij..."
"...De publieke opinie en de drukpers oefenen voortdurend invloed uit op elkander, omdat hun wederzijdse polemieken de stoffelijke welvaart van onze medeburgers, de bevordering van de menselijke bedrijvigheid en de handhaving van de sociale solidariteit als einddoelen hebben...." (fragment uit de toespraak, gehouden op 17 mei 1907 door de heer Cooreman, één der voorzitters van het uitvoerend comité dat ijverde voor een Wereldtentoonstelling te Gent in 1913)
Verkeersagressie, ongevallen, morrende reizigers, mistoestanden... zijn absoluut geen verschijnselen die typisch en nieuw zijn voor de hectische tijd waarin we leven! Wat onophoudelijk wordt gebrandmerkt als "nooit eerder vertoond" zijn in veel gevallen heruitgaven van situaties die zich als het ware sinds oudsher hebben voorgedaan. Wel is het juist dat ons geheugen niet zover in de tijd terug grijpt... Getuigen daarvan zijn volgende zeventien "pareltjes", die in verband staan met het Gentse openbaar vervoer in de periode van de accumulatorentrams (1899-1904), die we thans zouden rangschikken onder de rubrieken "Lezers schrijven" en "Woord en wederwoord".
Twee bemerkingen vooraf. De oorspronkelijke spelling, woordenschat en zinsbouw zijn letterlijk overgenomen om de "sfeer van toen" nog meer te benadrukken. De toegevoegde plaatjes illustreren enkel het toenmalige stadsbeeld en hebben verder geen uitstaans met het persartikel in kwestie.
"...De heer oppercommissaris heeft eenen brief gezonden aan al de bestuurders en bestuursters der openbare scholen en de bijzondere, waarin hij zegt dat de policie alle dagen vaststelt, dat talrijke kinderen de betreurlijke gewoonte hebben bij de nadering der elektrieke trams voor de rijtuigen te loopen, zich op korten afstand neer te leggen om te zien hoe dat werkt of op de riggels voorwerpen deponeren, van aard om de rijtuigen te doen ontsporen of andere ongelukken te veroorzaken. Bovendien loopen ze voor den tram op slechts eenige meters afstand, om alsdan de trambedienden plotseling te doen stoppen en hen daarna uit te lachen. Men denkt dat de ouders wel wat waakzamer oog zouden mogen houden op hunne kinderen, daar de ongelukken dikwijls de schuld zijn der onvoorzichtigen zelve. De policie heeft de strengste beveelen ontvangen om in het vervolg alle dergelijke feiten te beteugelen..."
"... Zondagavond omtrent zes ure gebeurde aan de Bargiebrug bijna een groot accident. De brug was half gedraaid, toen den elektrieken tram uit de Phoenixstraat kwam aangereeden. Den tramgeleider bemerkte zulks niet van verre en het roepen van den brugdraaier hoorde hij niet. Deze liep hem uiteindelijk tegemoet om hem te doen staan en den tramgeleider kon zijn rijtuig plotseling nog stoppen, juist voor de brugketing. Alle toeschouwers beefden van aandoening. Eén der persoonen die op den tram was gezeten, was reeds in het vooruitzicht van een erg onheil, aan de leuning van het platform op de straatsteenen gesprongen..."
"...Talrijke bedienden der elektrieke trams klagen over het onmenschelijke werk dat hen soms wordt opgelegd. Dinsdagavond om half zes ure spraken wij met eenen ontvanger, die van des morgends negen ure in dienst was en sindsdien nog niet was mogen gaan eten. Een geleider verklaarde ons maandag elf uren gewerkt te hebben zonder gelegenheid tot eten. Vooreerst is dat elke werkmens onwaardig, maar daarbij leevert het een constant gevaar op voor voetgangers en reizigers, want eenen geleider die uitgeput is bij gebrek aan voedsel, kan de noodige geestkracht en aandachtigheid niet behouden. Bericht aan wien 't behoort !..."
"...Zondag wilde eenen onvoorzichtige knaap op de Kortrijkschestraat op den snelrijdenden tram springen. Hij miste de voettrede en rolde op de kalseiden. Den ontvanger heeft hem eens ferm den bol gewasschen. Gisternoen sprong op de Hoogstraat een man van den elektrieken tram, terwijl hij in volle gang was. De rechter pand van zijnen jas was echter gevat tusschen de klink van het hekje. Hij werd omver getrokken en wel twintig meters ver meegesleept. Op dien afstand had hij nogtans de kracht gehad om het hekje te grijpen en zich op te richten nog voor den tram stilstond. Zijnen jas zat nog steeds vast, zonder te scheuren. Den onvoorzichtige is er met een vuil pak en de ontroering vanaf gekoomen. Het toegeloopen volk was eensgezind van gevoelen, dat hij waarlijk nog van geluk mocht spreken..."
"...Een huurhouder-koetsier schrijft ons dat het bestuur van hem en alleman voorzichtigheid vraagt tegenover den elektrieken tram. Maar zou men dan ook van dien tram niet wat voorzichtigheid mogen vragen? Of is hij dan geheel en gansch meester van de stad? Dat de tramgeleider ten minste altijd belle aan 't uitkoomen van eene straat en daarbij niet zoo wild rijde, als velen doen! Bij het omdraaien van sommige straten zouden de trams hunnen gang moeten vertragen en zou men ook wat meer het signaal moeten doen werken, indien men erge ongelukken wil voorkoomen. Alleman lijdt door den tram: handelaars, herbergiers, huurhouders, enz... en toch moeten dezen dezelfde lasten en patenten blijven betalen. Dat de tram toch ook wat manieren leere, in plaats van ons overhoop te rijden alsof wij maar vuiligheid waren. Voorzichtig zijn moet iedereen, maar in iedereen dient den tram ook begrepen te worden !..."
"... Ik vind het geheel goed dat de koetsiers klagen op de manier van rijden onzer trams, bijzonderlijk op de hoeken der straten. Nu, het bestuur zou ook wel een beetje moogen passchen op de korrespondentiën, want zaterdag kwam ik per tram van de expositie in het park van de Citadel en op de Koornmarkt was er geen korrespondentie naar de Zuidstatie. Na twaalf minuten wachten daagde er eene op voor de Dampoort en na twintig minuten eene voor de Sasschepoort. Zeg mij, is dat niet een beetje den spot drijven met zijne kalanten, het publiek?..."
"...Zaterdagavond om 5 3/4 ure, slibberde eene jonge dame die uit de peperkoekbakkerij De Laeter kwam, in de Korte Munt op de straatsteenen uit en viel kruischelings over de tramriggels. Eenen tram kwam juist afgereden van den eenen kant en een rijtuig van den anderen. De dame was op het punt overreden te worden, toen twee heeren toesprongen die er in gelukten haar buiten de riggels te brengen. Een zonderling geval deed zich hier voor. De dame had het bewustzijn niet verloren, nogtans kon zij zich niet recht houden en ze zou weederom gevallen zijn, hadden hare redders haar niet ten tweedenmale ondersteund. Dat kwam doordat zij erg gespannen zat in haar korset en verward was in hare kleederen..."
"...De kandidaat-ontvanger van den tram, Van De Putte, genummerd 47, woonende Rietgrachtstraat 19 Ledeberg, heeft maandagavond om half negen in zijn rijtuig een lederen handzakje gevonden met zeekere som, juweelen en een portret. Hij denkt dat het iemand is van Ledeberg of daaromtrent aan wien het moet behooren en heeft het op het bureel van het tramgesticht afgegeeven. Van Sulle, bediende bij den elektrieken tram, heeft in zijn rijtuig op de lijn van Meulestede, eenen linnentasch ontdekt, inhoudende de som van 62 frank. Hij heeft zich verhaast zijne vondst in het depôt neer te leggen, waar de eigenaar ze heeft teruggehaald, niet zonder den eerlijken man hartelijk te hebben bedankt..."
"...De brug aan de Muide kon gisteren morgend ten gevolge van den vorst niet geheel toedraaien. Den elektrieken tram is daardoor meer dan driekwaart uure voor de brug moeten blijven wachten. Maandagnamiddag rond vijf ure kwam een tram in de Van Wittenberghestraat gereeden. De wisselnaald, niet goed werkende door de sneeuw, deed twee wielen op eenen verkeerden riggel loopen, met het gevolg dat één der beiden, een wrongbeweeging ondergaande, aan stukken sprong. Het rijtuig moest door een ander voortgesleept worden naar 't tramgesticht. Den avond van denzelfde is rond 8 1/2 ure een tram aan den Antwerpschensteenweg op de spoorbarreel gebotst, daar den geleider niet gezien had dat ze gesloten was om reeden van den fellen mist. De barreel werd nogal beschadigd en een lantaarn van den tram is verbrijzeld..."
"...Gister namiddag moest een werkman een koffer voeren uit een huis der Veldstraat. Hij had daarvoor eene steekkar gehuurd en terwijl hij in huis was om den koffer te halen kwam den tram aangereeden, die de steekkar aan spaanders sloeg. Tot overmaat van perijkel zal den werkman in kwestie nog een proces-verbal hebben om zijne kar alleen te hebben gelaten..."
"...Donderdag voormiddag bevond zich aan de Muide een heer op den tram, die in het bezit was van een ongeldige kaart. Den ontvanger wilde hem een andere doen kopen, edoch den reiziger wilde dat niet. "Dan moet gij er af", zoo zegde den bediende. Maar daar wilde den man nog veel minder van hooren en toen de tramwaybedienden hem met geweld van het rijtuig trachtten te krijgen, diende den reiziger hen eenige stokslagen toe en stampte vervolgens op hunne beenen. Eindelijk verwittigde men de policie en drie agenten snelden ter plaats. Op 't zicht van de policie wilde den koppigen reiziger den vlucht neemen, doch hij werd steevig in bedwang gehouden en daarna naar het bureel overgebracht..."
"...Kleine schurken hebben woensdag in de Dampoortstraat eenen kasseisteen op de tramriggels gelegd. Een rijtuig van den tramway botste er tegen en werd geheel opgeheeven. Eén der leiren zeide vooraleer de botsing plaats greep: "Hij zit erop!..." Een andere rekel van bedenkelijk allooi heeft denzelfden dag rond 5 1/2 ure in de Vlaanderenstraat, rechtover het koffiehuis "Cour d'Autriche", op den tramriggel eene kardoes van een mausergeweer geplaatst. Bij het voorbijrijden van den tram deed zich een heevige ontploffing voor, de reizigers en de goegebuurte geweldig doen schrikkende. Hopelijk zullen deze straatschuimers op gepaschte wijze met Moeder Justitia af te reekenen krijgen !..."
"...Een keerel, gekleed als een echten gentleman, bood zich zondag in het tramgesticht aan en vroeg te mogen spreken met den bureeloverste, wien hij met zijnen naam noemde. In dezes tegenwoordigheid gebracht, verklaarde hij den zoon te zijn van een grooten nijveraar uit Charleroi en in den trein zijnen geldtasch, die eene ronde som bevatte, verloren te hebben. Hij verzocht den bediende hem eene som te verschieten om te kunnen voortreizen naar Oostende. Na wat geaarzeld te hebben liet den bediende zich bepraten en leende hem 50 frank. Daarop ging hij weg, doch kwam weldra terug, waarschijnlijk in den hoop nog meer te krijgen. Den bureeloverste was intusschen weggegaan. Den gentleman begon nu zijn geval te vertellen aan een ambtenaar en wist deze ook te beweegen hem eene som van 25 frank te leenen. Eerst des anderendaags vernam men met zekerheid te hebben te doen gehad met een behendige bedrieger. De policie van Gentbrugge spoort hem op..."
"...Men is overal in de stad druk beezig met het plaatsen van de palen voor het toepassen van het trolleystelsel op den elektrieken tram. In hare zitting van donderdag heeft de Gentsche afdeeling van de Belgische photografiebond besloten, aan de bevoegde overheeden eenen protestbrief te zenden, tegen de betreurenswaardige wijze waarop men in onzen stad de masten der elektrieke trekkracht opricht. Men vindt er zelden eene die loodrecht staat. Toch zijn er enkele, wat bewijst dat zij aldus geplaatst kunnen worden, zooals zij overigens zijn in de andere steeden waar den trolley werkt. Daarenboven vindt men onder deze masten alle soorten van modellen en vooral van overdreven dikte, terwijl men de dunste zou moeten neemen om zoveel mogelijk het onooglijk uitwerksel dat zij aan de straten geeven, te verzachten..."
"...Het schijnt dat het bestuur onzer Gentsche tramways uit allemaal franskiljons samengesteld is ! In ieder tramrijtuig zijn twee plakbrieven gehecht, de veranderingen vermeldende aangaande de dienst welke in voege is getreeden sedert 3 september. Welnu, deze brieven zijn uitsluitend opgesteld in het Frans, want het schijnt dat de Vlamingen daar geene zaken mee hebben... Bericht aan wien het aangaat !..."
"...Dokter Emiel Maes van Gentbrugge is donderdag namiddag aan het Rond Punt in de Vlaanderenstraat door een tram gegrepen. Hij werd zwaar gekwetst..."
("Het Volk" - 6 augusti 1899)
"...Het gerucht als zou dokter E. Maes van Gentbrugge donderdag door een elektrieken tram overreden zijn is teenemaal valsch. Des te beter voor den dokter..."
Drie-asser 325 met aanhangwagen uit de reeks 65-72 geparkeerd op het Emiel Braunplein, richting Klein Turkije, klaar om de rit langs lijn 4 naar het Sint-Pietersstation aan te vangen. Foto uit 1958, kort voor de afbraak van de huizenrij. Rechts een gedeelte van het belfort.
NOG VEEL MEER OVER HET GENTSE OPENBAAR VERVOER!!!
Bekijk ook het blog "MIVG" van Dany !!!! ________________________________________
