"THE ULTIMATE MYSTERY OF THE COSMOS IS ITS EXISTENCE." ARMAND DELSEMME,OUR COSMIC ORIGINS.
De kosmologie is een tak van de fysica. en mag dus als natuurwetenschap beschouwd worden.Het is wel de meest boeiende tak met de meest ingrijpende invloed op de nieuwsgierigheid van de mens sinds hij zijn zoektocht naar de kennis van de wereld begon.Vanaf het pril begin van zijn bestaan heeft de "homo sapiens" zijn blik naar boven gericht,van waar voor hem de grootste geheimen afkwamen.Doorheen alle culturen uit alle werelddelen is de kosmische werkelijkheid steeds ingebed geweest in een mythische omgeving waarin de metafysica en een godsdienstige achtergrond steeds aanwezig waren.De oorzaak daarvan ligt in het feit dat de werkelijke oorsprong van de kosmos niet kan achterhaald worden.Dit belet echter niet dat men belangrijke aspecten van de kosmologie als alle andere natuurwetenschappelijke takken kan behandelen.Voor de kosmologie gelden dus ook de diverse fazen van het wetenschappelijk onderzoek-Observatie-Experimenteren en formuleren van hypothesen-Toetsing van de hypothesen op hun validiteit-(Eventuuel)Voorstelling van een theorie en tenslotte openbaar maken van de resultaten.
OBSERVATIE
In geen enkele tak van de natuurwetenschap is de observatie zo doorslaggevend geweest als in de kosmologie.Doorheen de eeuwen heen heeft de observatie gebruik kunnen maken van steeds meer gesofistikeerde apparatuur.Het begon nochtans zeer simpel met de visuele waarnemingen.De intrede van eenvoudige telescopen bracht in de 15e eeuw een echte omwenteling in de observatie o.a. door de werken van Galilei.Daarna ging het steeds verder tot de Hubble ruimte telescoop,de ruimtesatellieten,de radiotelescopen en zoveel andere moderne technieken.De waarnemingen werden meer en meer ondersteund door de baanbrekende evolutie in de spectroscopie.Dit alles is sinds de tweede helft van de 20e eeuw geholpen geweest door de vooruitgang in de computer technologie.De kosmologie kan als wetenschap dus nu beroep doen op een weelde aan observatie resultaten.
EXPERIMENTEN.
Op experimenteel vlak is voor de kosmologie de situatie helemaal anders dan in de andere takken van de natuurwetenschap.Door de aard zelf van de studie van de kosmos zijn experimenten niet eenvoudig en soms onmogelijk uit te voeren.Het is enkel in het speciaal gebied van de fysica van de hoge energieën ,nauw verbonden met de studie van de materie in de kosmos, dat experimenten kunnen uitgevoerd worden.Dit is het domein van de experimenten met de deeltjes versnellers (particle accelarators).
HYPOTHESEN.
Indien in de kosmologie experimenten schaars zijn (zelfs onbestaande) is dit niet he geval voor het formuleren van hypothesen.Deze zijn echt zeer talrijk en hebben quasi allen betrekking tot het achterhalen van de oorsprong van het kosmos,zijn samenstelling en zijn toekomstige evolutie.De hypothesen moeten natuurlijk steeds zo goed mogelijk aan de werkelijkheid getoetst worden.Hiervoor maakt men meestal gebuik van de inductieve methode (logica).Deze vertrekt van enkele premissen en van een beperkt aantal waarnemingen.De deductieve logica komt hier minder aan bod;hierin ligt een van de moeilijkheden van de kosmologie als wetenschap.Indien men van hypothesen vertrekt moeten deze in elk geval zeker voldoen aan het falsificatie beginsel van K.Popper.Een glimp via www.google.com met de zoektermen (Cosmology and falsification)toont duidelijk aan dat aan deze eis ruimschoots aandacht geschonken wordt.
Enkel in een beperkt aantal gevallen heeft men in de kosmologie een theorie kunnen formuleren.Dit is bv. het geval voor de evolutie van de sterren en voor de nucleosynthese in de schoot van de sterren.Veel verder komt men zelden. Enkele citaten zijn hier op hun plaats om het kader te situeren.
-Govert Schilling (Nl,wetenschapsjournalist/astronomie) EOS,April 2008 bl.46,"Onbegrijkelijk heelal." -"Al eeuwenlang breken astronomen en filosofen zich het hoofd over het heelal.Pas de laatste decennia is de kosmologie in een stroomversnelling geraakt en is er sprake van een echte wetenschap.Maar het universum is er bepaald niet begrijpelijker op geworden."
-"Kosmologie is nu een bloeiend deelgebied van de moderne sterrenkunde,waarin men niet meer zonder grote telescopen,extreem kachtige computers en dure satellieten experimenten kan uitvoeren."
-"Toch lijkt het erop dat de kosmologie -de wetenschap die zich bezig houdt met het ontstaan,de evolutie en de structuur van het heelal als geheel-altijd raakvlakken blijft vertonen met de metafysica."
-"De vragen naar de oorsprong van het universum lagen eeuwen geleden meer op het terrein van de religie dan op het vlak van de wetenschap.Zelfs nu dat GENESIS verdrongen is door de oerknal,komen wij via de kosmologie in aanraking met termen en begrippen die onze voorstellings- en waarnemingsvermogen te boven gaan."
-"Misschien was het wel onvermijdelijk dat de kosmologen ooit tot de conclusie zouden komen dat ook het heelal als geheel niet uniek is maar deel uitmaakt van een eindeloos Multiversum ,ook zijn we wellicht nooit in staat daarvan absolute zekerheid te krijgen."
Henri Atlan (F,Bioloog) Le monde s'est-il créé tout seul ?-Collection entretiens/clés,Albin Michel 2008, Interview.
-"L'origine du monde comme totalité est une question métaphysique d'ordre du mythe,pas une question scientifique."
Stephen Hawking:(UK,Fysica/Astronomie,Univ.Cambridge) (Het Heelal).
-"Wij moeten altijd uitgaan van de kwantum theorie van de zwaartekracht om te begrijpen hoe het heelal begon." Men is momenteel druk bezig deze twee wetenschappelijke theorieën,die op eerste zicht elkaar schijnen uit te sluiten,te verenigen.Het einddoel is echter zeker nog niet in zicht.
Armand Delsemme:US,Astronomy,-Our Cosmic origins.
-"Leading to the Big Bang is a quantum fluctuation of a symmetric ball with the dimensions of an atom."
F.Adams&G.Laughlin:US,Astrofysici/Nasa. "The five ages of the universe.-Inside the physics of eternity."
-"We can put an optimistic face on an incertain future.Although our comfortable world is destined to pass away,a wide variety of fascinating physical,astronomical,biological and perhaps intellectual events are waiting to unfold as our universe continues its voyage into the dark."
PS.Voor een meer diepgaande analyse van de oorsprong van het heelal kan men refereren naar het boek van Leo Apostel (B,Filosoof,em.prof. UGent en VUB) "OORSPRONG-Inleiding tot een metafysica van het ontstaan van mens,leven en heelal." (Hoofdstuk 4. (VUB Press,2000)
