Richard P.Feynman (1918-1988) is een der grootste genieën van de 20e eeuw.Zijn vakgebied is de theoretische natuurkunde,met name de fysica van subatomaire deeltjes.De Nobelprijs ontving hij voor baanbrekend werk aan de quantum elektrodynamica (QED).In zijn wetenschappelijk werk vertrouwde Feynman altijd op zijn eigen inzichten : alles wordt opnieuw doordacht.Daarbij was hij allergisch voor vage ideeën en wars van grote woorden.Eigenschappen die hem ook buiten zijn vakgebied typeerden.Het is ook waardevol in het kader van dit blog EX LIBRIS,belangrijke passages van zijn toespraak voor de National Academy of Sciences in 1955 hier over te nemen : "DE BETEKENIS VAN DE WETENSCHAP."
-"VAN TIJD TOT TIJD GEEFT MEN MIJ TE KENNEN,DAT WETENSCHAPPERS MEER AANDACHT ZOUDEN MOETEN SCHENKEN AAN SOCIALE PROBLEMEN-DAT ZE VOORAL ZOUDEN MOETEN NADENKEN OVER DE INVLOED VAN WETENSCHAP OP DE MAATSCHAPPIJ.HET LIJKT ALGEMEEN AANVAARD DAT ALS WETENSCHAPPERS MAAR EENS NAAR DIE ZEER MOEILIJKE ,SOCIALE PROBLEMEN ZOUDEN KIJKEN,EN NIET ZOVEEL TIJD ZOUDEN BESTEDEN AAN HET GEKNOEI MET MINDER ESSENTIËLE WETENSCHAPPELIJKE PROBLEMEN,DAAR GROTE SUCCESSEN UIT VOORT KONDEN KOMEN. VOLGENS MIJ DENKEN WE WEL AF EN TOE OVER DEZE PROBLEMEN NA,MAAR WE STOPPEN ER NIET AL ONZE ENERGIE IN,OMDAT WE WETEN DAT WE GEEN ENKELE MAGISCHE FORMULE BEZITTEN VOOR HET OPLOSSEN VAN SOCIALE PROBLEMEN.BOVENDIEN ZIJN DEZE VEEL INGEWIKKELDER DAN WETENSCHAPPELIJKE EN LEIDT HET MEESTAL NERGENS TOE WANNEER WE EROVER GAAN NADENKEN. ........ AANGEZIEN DE VRAAG NAAR DE BETEKENIS VAN DE WETENSCHAP GEEN WETENSCHAPPELIJK ONDERWERP IS ,DIENT DIT VERHAAL TER VERDUIDELIJKING VAN MIJN VISIE-DOOR MIDDEL VAN VOORBEELDEN.DE EERSTE MANIER WAAROP WETENSCHAP WAARDEVOL IS ,IS IEDER BEKEND.HET IS HET FEIT DAT WETENSCHAP ONS IN STAAT STELT ALLERHANDE DINGEN TE DOEN EN ALLERHANDE DINGEN TE MAKEN.NATUURLIJK IS HET MAKEN VAN GOEDE DINGEN NIET ALLEEN AAN DE WETENSCHAP TOE TE SCHRIJVEN,MAAR OOK AAN DE MORELE KEUZE DIE ONS GELEID HEEFT NAAR DAT GOEDE WERK.WETENSCHAPPELIJKE KENNIS IS EEN KRACHT ,DIE HET ONS MOGELIJK MAAKT OF GOED,OF SLECHT TE HANDELEN-MAAR HIJ OMVAT GEEN INSTRUCTIES HOE WE HEM MOETEN GEBRUIKEN.EEN DERGELIJKE KRACHT HEEFT DUIDELIJK BETEKENIS ,OOK AL KAN DIE KRACHT TENIET WORDEN GEDAAN DOOR HETGEEN MEN ERMEE DOET.HET ZAL DUIDELIJK ZIJN DAT DE WETENSCHAP,ONDANKS HET FEIT DAT ER GROTE VERSCHRIKKINGEN UIT VOORT KUNNEN KOMEN,VAN BETEKENIS IS OMDAT HIJ IETS KAN VOORTBRENGEN.EEN ANDERE BETEKENIS VAN DE WETENSCHAP IS HET PLEZIER,OOK WEL HET INTELLECTUELE GENIETEN GENOEMD,DAT SOMMIGE MENSEN HEBBEN DOOR EROVER TE LEZEN,TE STUDEREN EN NA TE DENKEN,EN DAT ANDEREN KRIJGEN DOOR ERAAN TE WERKEN.DIT IS EEN BELANGRIJK PUNT WAAR NIET GENOEG REKENING MEE WORDT GEHOUDEN DOOR DEGENEN DIE ONS VERTELLEN DAT HET ONZE SOCIALE VERANTWOORDELIJKHEID IS NA TE DENKEN OVER DE INVLOED VAN DE WETENSCHAP OP DE MAATSCHAPPIJ. IS DIT LOUTER PERSOONLIJK PLEZIER VAN WAARDE VOOR DE MAATSCHAPPIJ ALS GEHEEL ? NEE ! MAAR HET IS OOK EEN PLICHT OM HET DOEL VAN DE MAATSCHAPPIJ ZELF TE BESCHOUWEN.IS DAT DOEL DE ZAKEN ZO TE ARRANGEREN DAT MENSEN VAN DINGEN KUNNEN GENIETEN ? ZO JA,DAN IS HET PLEZIER IN DE WETENSCHAP EVEN BELANGRIJK ALS WAT DAN OOK.IK ZOU OVERIGENS NIET DE BETEKENIS WILLEN ONDERSCHATTEN VAN DE VISIE OP DE WERELD,DIE HET RESULTAAT IS VAN DE WETENSCHAPPELIJKE INSPANNING. ........... DEZELFDE SENSATIE,HETZELFDE ONTZAG EN MYSTERIE,KOMEN STEEDS WEER TERUG WANNEER WE WELK VRAAGSTUK DAN OOK GRONDIG BESTUDEREN.MET MEER KENNIS ONTSTAAT EEN DIEPER,WONDERBAARLIJKER MYSTERIE,DAT JE AANSPOORT NOG DIEPER TE DOORGRONDEN.NOOIT BANG DAT HET ANTWOORD MISSCHIEN TELEURSTELLEND ZAL BLIJKEN,DRAAIEN WE ELKE NIEUWE STEEN OM MET PLEZIER EN VERTROUWEN,OM ONGEDACHTE RAADSELS TE VINDEN,DIE NAAR NOG WONDERBAARLIJKER VRAAGSTUKKEN LEIDEN-WAARLIJK EEN GROOTS AVONTUUR ! HET IS WAAR DAT WEINIG NIET-WETENSCHAPPERS DIT SPECIALE SOORT RELIGIEUZE ERVARINGEN HEBBEN. ......... IK ZOU NU WILLEN OVERGAAN TOT EEN DERDE BETEKENIS DIE WETENSCHAP HEEFT.DEZE IS MINDER DIRECT,MAAR NIET VEEL MINDER.WETENSCHAPPERS HEBBEN VEEL ERVARING MET ONWETENDHEID ,TWIJFEL EN ONZEKERHEID EN DEZE ERVARING IS,NAAR MIJN MENING, VAN ZEER GROOT BELANG.WANNEER EEN WETENSCHAPPER EEN ANTWOORD OP EEN VRAAG NIET WEET,DAN IS HIJ ONWETEND.WANNEER HIJ EEN VAAG VERMOEDEN HEEFT OVER DE UITKOMST,DAN IS HIJ ONZEKER.EN ZELFS WANNEER HIJ VERDRAAID ZEKER VAN DE UITKOMST IS,DAN NOG HEEFT HIJ TWIJFELS.HET IS VAN HET ALLERGROOTSTE BELANG GEBLEKEN DAT WE ,OM VERDER TE KOMEN,ONZE ONWETENDHEID MOETEN ERKENNEN EN RUIMTE MOETEN LATEN VOOR TWIJFEL.WETENSCHAPPELIJKE KENNIS IS EEN VERZAMELIJNG BEWERINGEN MET VERSCHILLENDE GRADEN VAN ZEKERHEID -SOMMIGE ONZEKER,SOMMIGE VRIJWEL ZEKER,MAAR GEEN ENKELE ABSOLUUT ZEKER.NU ZIJN WIJ WETENSCHAPPERS HIERAAN GEWEND EN VINDEN HET VANZELFSPREKEND DAT HET VOLKOMEN CONSISTENT IS OM ONZEKER TE ZIJN ;DAT HET MOGELIJK IS OM TE LEVEN EN NIET TE WETEN.MAAR IK WEET NIET OF IEDEREEN ZICH REALISEERT DAT HET ZO IS.ONZE VRIJHEID OM TE TWIJFELEN WERD GEBOREN UIT EEN STRIJD TEGEN AUTORITEIT IN DE BEGINPERIODE VAN DE WETENSCHAP.HET WAS EEN DIEPGAANDE STRIJD:STA ONS TOE VRAGEN TE STELLEN-TE TWIJFELEN-NIET ZEKER TE ZIJN.IK MEEN DAT HET BELANGRIJK IS DAT WE DEZE STRIJD NIET VERGETEN,OM NIET TE VERLIEZEN WAT WE GEWONNEN HEBBEN.HIERIN LIGT EEN VERANTWOORDELIJKHEID NAAR DE MAATSCHAPPIJ TOE. ....... COMMUNICATIE TUSSEN VOLKEN ZOU BEGRIP MOETEN BEVORDEREN -DAT WAS DE INHOUD VAN EEN ANDERE DROOM.MAAR HET COMMUNICATIEAPPARAAT KAN WORDEN GEMANIPULEERD.WAT OVERGEBRACHT KAN WORDEN,KAN WAARHEID OF LEUGEN ZIJN.COMMUNICATIE IS EEN STERKE KRACHT ,OOK VOOR HET GOEDE ZOWEL ALS HET KWADE. ....... DE TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN ZOUDEN TENMINSTE DE MENS MOETEN BEVRIJDEN VAN MATERIËLE PROBLEMEN.DE GENEESKUNDE HOUDT ZIEKTES ONDER CONTROLE.EN HIER LIJKT ALLES IN DE GOEDE RICHTING TE WIJZEN.TOCH WERKEN SOMMIGEN VANDAAG GEDULDIG AAN HET CREËREN VAN GROTE EPIDEMIEËN EN VERGIFTIGINGEN VOOR DE OORLOGSVOERING VAN MORGEN.VRIJWEL IEDEREEN HEEFT EEN AFKEER VAN OORLOG.ONZE HEDENDAAGSE DROOM IS VREDE.IN VREDESTIJD KAN DE MENS HET BEST ZIJN ENORME MOGELIJKHEDEN ONTWIKKELEN ,DIE HIJ SCHIJNT TE HEBBEN.MAAR MISSCHIEN ZULLEN TOEKOMSTIGE MENSEN VINDEN DAT VREDE OOK GOED OF SLECHT KAN ZIJN. ....... HET IS DUIDELIJK DAT VREDE EEN GROTE KRACHT IS-ZOALS OOK NUCHTERHEID,MATERIËLE MACHT,COMMUNICATIE,SCHOLING,EERLIJKHEID EN DE IDEALEN VAN VEEL DROMERS GROTE KRACHTEN ZIJN.WIJ HEBBEN MEER KRACHTEN IN TOOM TE HOUDEN DAN DE KLASSIEKEN HADDEN. EN MISSCHIEN DOEN WE HET EEN BEETJE BETER DAN DE MEESTEN VAN HEN KONDEN.MAAR WAAR WIJ TOE IN STAAT ZOUDEN MOETEN ZIJN ,BLIJKT GIGANTISCH VERGELEKEN MET ONZE WANORDELIJKE PRESTATIES.HOE KOMT DAT ? WAAROM KUNNEN WE ONSZELF NIET OVERWINNEN ?OMDAT WE MERKEN DAT ZELFS GROTE KRACHTEN EN MOGELIJKHEDEN GEEN DUIDELIJKE INSTRUCTIES MET ZICH MEEBRENGEN HOE ZE GEBRUIKT MOETEN WORDEN.ZO RAAKT,BIJ VOORBEELD,DOOR DE ENORME OPEENSTAPELING VAN KENNIS OVER HOE DE FYSISCHE WERELD ZICH GEDRAAGT,DE MENS ALLEEN MAAR VAN OVERTUIGD DAT DIT GEDRAG EEN SOORT BETEKENISLOOSHEID SCHIJNT TE HEBBEN.DE NATUURWETENSCHAPPEN LEREN NIET DIRECT WAT GOED EN KWAAD IS. .......... IN HET VERLEDEN HEBBEN DOOR ALLE EEUWEN HEEN MENSEN GEPROBEERD DE BETEKENIS VAN HET LEVEN TE DOORGRONDEN.MEN REALISEERDE ZICH DAT ER GROTE MENSELIJKE KRACHTEN ZOUDEN WORDEN LOSGEMAAKT ALS ER RICHTING OF BETEKENIS AAN ONZE ACTIVITEITEN ZOU KUNNEN WORDEN GEGEVEN.ER ZIJN DUS ZEER VEEL ANTWOORDEN GEGEVEN OP DE VRAAG NAAR DE BETEKENIS VAN DIT ALLES.MAAR DE ANTWOORDEN WAREN VAN ALLERLEI VERSCHILLENDE SOORTEN EN DE VERDEDIGERS VAN HET ENE ANTWOORD HEBBEN MET AFGRIJZEN GEKEKEN NAAR DE ACTIVITEITEN VAN DE GELOVERS IN EEN ANDER ANTWOORD-AFGRIJZEN,OMDAT VANUIT EEN AFWIJKEND STANDPUNT ALLE GROTE MOGELIJKHEDEN VAN DE WEDLOOP GELEID WORDEN NAAR EEN VERRADERLIJKE EN BEGRENSDE,DOODLOPENDE STRAAT. ........ WAT BETEKENT DIT ALLES NU ? WAT KUNNEN WE ZEGGEN OM HET MYSTERIE VAN HET BESTAAN TE ONTHULLEN ? ALS WE ALLES IN OVERWEGING NEMEN-NIET ALLEEN DAT WAT DE KLASSIEKEN WISTEN,MAAR OOK ALLES WAT WIJ NU WETEN EN ZIJ NIET WISTEN-DAN DENK IK DAT WE EERLIJK MOETEN TOEGEVEN DAT we niet weten.MAAR DOOR DIT TOE TE GEVEN, HEBBEN WE MISSSCHIEN DE OPENING WEL GEVONDEN.DIT IS GEEN NIEUW IDEE,DIT IS HET IDEE VAN DE EEUW VAN DE REDE.DEZE FILOSOFIE HEEFT DE MENSEN BEGELEID ,DIE DE DEMOCRATIE HEBBEN GESCHAPEN WAARONDER WIJ NU LEVEN.DE GEDACHTE DAT NIEMAND WERKELIJK WIST HOE EEN REGERING MOEST FUNCTIONEREN,LEIDDE TOT HET IDEE DAT ER EEN SYSTEEM ZOU MOETEN KOMEN DOOR MIDDEL WAARVAN NIEUWE IDEEËN KONDEN WORDEN ONTWIKKELD,UITGEPROBEERD EN OVERBOORD GEGOOID,INDIEN NODIG,TERWIJL NIEUW IDEEËN WERDEN AANGEDRAGEN -EEN PROEFONDERVINDELIJK SYSTEEM.DEZE METHODE WAS HET RESULTAAT VAN HET FEIT,DAT WETENSCHAP ZICH AAN HET EIND VAN DE ACHTTIENDE EEUW AL HAD BEWEZEN ALS EEN SUCCESVOLLE ONDERNEMING.ZELFS TOEN WAS HET VOOR SOCIAALGEZINDE MENSEN DUIDELIJK DAT HET OPEN ZIJN VAN MOGELIJKHEDEN KANSEN BOOD EN DAT TWIJFEL EN DISCUSSIE ESSENTIEEL WAREN VOOR VOORUITGANG NAAR HET ONBEKENDE.ALS WIJ EEN PROBLEEM WILLEN OPLOSSEN DAT NOOIT EERDER IS OPGELOST, DAN MOETEN WE DE DEUR NAAR HET ONBEKENDE OP EEN KIER LATEN STAAN. ........ WE STAAN AAN HET PRILLE BEGIN VAN HET MENSELIJKE RAS.HET IS NIET ONREDELIJK DAT WE MET PROBLEMEN WORSTELEN.MAAR ER LIGGEN TIENDUIZENDEN JAREN IN DE TOEKOMST.ONZE VERANTWOORDELIJKHEID IS TE DOEN WAT WE KUNNEN,TE LEREN WAT WE KUNNEN,DE OPLOSSINGEN TE VERBETEREN EN DEZE DOOR TE GEVEN.HET IS ONZE VERANTWOORDELIJKHEID DE MENS VAN DE TOEKOMST DE VRIJE HAND TE LATEN.IN DE ONSTUIMIGE JEUGD VAN HET MENSDOM KUNNEN WE ERNSTIGE FOUTEN MAKEN,DIE ONZE GROEI VOOR LANGE TIJD KUNNEN BELEMMEREN.DIT ZAL GEBEUREN WANNEER WE BEWEREN NU DE ANTWOORDEN TE HEBBEN,ZO JONG EN ONWETEND ALS WE ZIJN. ALS WE ALLE DISCUSSIE EN ALLE KRITIEK ONDERDRUKKEN EN ROEPEN : "DIT IS HET ANTWOORD,VRIENDEN;DE MENS IS GERED !" DAN ZULLEN WE HET MENSDOM VOOR EEN LANGE PERIODE VEROORDELEN TOT DE KETENS VAN DE AUTORITEIT,INGEPERKT TOT DE GRENZEN VAN ONS TEGENWOORDIGE VOORSTELLINGSVERMOGEN.EN DAT IS AL ZO VAAK GEBEURD IN HET VERLEDEN.OMDAT WIJ DE GROTE VOORUITGANG KENNEN,AFKOMSTIG VAN EEN BEVREDIGENDE FILOSOFIE VAN DE ONWETENDHEID,IS HET DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE WETENSCHAPPER DIE GROTE VOORUITGANG,DIE DE VRUCHT IS VAN DE VRIJHEID VAN GEDACHTEN,TE VERKONDIGEN;EN TE ONDERWIJZEN OP WELKE MANIER TWIJFEL NIET WORDT GEVREESD,MAAR VERWELKOMD EN BEDISCUSSIEERD;EN DEZE VRIJHEID OP TE EISEN ALS ONZE VERPLICHTING AAN ALLE KOMENDE GENERATIES.
ex "LAAT MAAR PRATEN"-RICHARD P.FEYNMAN/RALPH LEIGHTON. (1988)
