---------------------------Grenspalen op de grens tussen België en Nederland---------------------- ------------------------------------------------------------------Deel 1: van Grenspaal nr 1 tot aan Baarle
30-08-2007
Verder langs de Maas
( Grenspaal 107B)
We zijn terug bij de Maas aanbeland en van hier (paal nr 107) tot aan het plaatsje Thorn (paal nr 126) staan er weer twee exemplaren van elk nummer; dus één op de Belgische en één op de Nederlandse oever.
Grenspaal 115
Grenspaal 116B
Grenspaal 119B
Grenspaal 121B in de wei bij de koeien
(deze afbeeldingen komen uit de collectie van Eef Berns)
Grenspaal 85, niet door de bevoegde instanties, maar door voetbalsupporters oranje geschilderd.
In het "Bestek en voorwaarden" dat in 1843 aan de inschrijvers werd verstrekt staat vermeld dat de palen in een grijze kleur dienen te worden geverfd, die overeenkomt met de kleur van arduinsteen. Het volgnummer en het jaartal moesten zwart geschilderd worden.
In de loop der jaren dat de grenspalen in weer en wind langs de grens gestaan hebben, zijn ze al eens opnieuw geverfd. Hierdoor zijn per gemeente diverse kleurafwijkingen ontstaan. Naast verschillende nuances grijs zien we ook diverse soorten wit en zilverkleurige palen. Vooral in Zeeuws-Vlaanderen. Daar waren in de jaren '80 de palen 287 t/m 303 en 334 t/m 369 zo donker blauw/groen, dat men vanop afstand de zwart geverfde cijfers niet kon lezen. Op het gebied van de gemeente Ijzendijke (nrs 324 t/m 333), waren ze zelfs roze. Intussen zijn die palen herschilderd in wit.
Grenspaal 106 is de laatste van de reeks rond Maastricht. Deze foto is wel al enkele jaren oud. Ik weet niet of het er ter plaatse nu nog zo gesteld is.
Grenspalen 102 en 103 staan aan weerszijden van de Brusselseweg (...la grande route de Maestricht, à Maeseyk.) in Smeermaas. Nr 103 staat bij de uitstalling van een bloemenzaak.
Het grillige verloop van de grens rond Maastricht heeft te maken met het bereik dat de kanonnen van Maastricht hadden. Men schoot (in 1830) met kanonnen vanaf de bastions richting Belgie. De schootafstand van die kannonen was 2400 meter, en bij de inslag van de kogel werd een grenspaal geplaatst, vandaar ook de zigzag van de grens-bepaling, omdat de bastions ook in zigzag vorm waren gebouwd.
Grenspaal nr 69 staat aan de Belgische ingang ( de achteringang) van het kasteel Neercanne. Komt ge met de auto, moet ge langs de Nederlandse kant om het kasteel te bezoeken.
Het kasteel van Neerkanne situeert zich op de noordwestelijke helling van de Beneden-Jekervallei. De oudste vermelding van een adellijke burcht op deze plaats dateert van 1316 toen Ronald d'Agimont heer van Neerkanne was. Dit kasteel werd in 1465 door aanhangers van de Luikse prins-bisschop in brand gestoken. In 1632 werd het ingepalmd door de soldaten van Hendrik van Nassau en in 1669 een tweede maal door de Luikenaars geplunderd en beschadigd. Het mergelzandstenen hoofdgebouw verwierf zijn classicistisch uitzicht omstreeks 1700 toen het in opdracht van generaal Daniël Wolff de Dopff, gouverneur van Maastricht, ingrijpend verbouwd werd. Enkel de hoge terrasmuur met de twee halfronde bastions herinneren nog aan het oudere hellingskasteel dat een meer strategisch karakter had. Vlak voor het kasteel lag een rozentuin. Op het lagere, ommuurde terrasniveau (nu een weiland) situeerde zich een geometrische Franse tuin met omhaagde perkjes en een fontein. De grote vijver aan de overijde van de straat is in oppervlakte gevoelig gereduceerd. Het bospark, aangelegd in 1705 op de steile dalhelling achter het kasteel, had aanvankelijk een stervormig padenpatroon.
De grens loopt langs de muur en verder rond de boomgaarden van het kasteel. Grenspaal nr 68 De weg is Belgisch; het kasteel ligt op Nederlands grondgebied.
Na paal 48 maakt de grens nu een bocht langs Kanne en dan rond Maastricht. Het is hier een echt paradijs voor de liefhebber, want hier staan veel grenspalen. Rond Kanne staan 20 palen (sommige op enkele tientallen meters van elkaar) en rond Maastricht staan er 58.
Grenspaal 56 die kennelijk door een grondverschuiving van een helling is gegleden en nog slechts een 50 cm boven de grond uitsteekt.
Grenspaal 48B was lange tijd verdwenen; waarschijnlijk van bij de kanalisering aldaar. Een Nederlands-Belgische grenscommissie heeft in oktober 2000 beslist om deze paal te herplaatsen. De paal staat nu op een eiland bij 'le Gué des Vaches' aan de grens met het Belgische Lanaye en het Nederlandse Eijsden. Eigenaardigheid: het jaartal ontbreekt. Bij de plaatsing bleek dat de firma die de grenspaal gemaakt heeft, er een foute datum had opgezet.
Grenspaal 48 staat in het natuurreservaat 'Eijsder Beemden'.
⇔ Grenspaal 46B staat op een klein schiereilandje. In het Proces Verbaal van 1843 wordt geschreven over het 'Ile de Nivelle'; dit is de smalle strook land die ligt tussen de Maas en het Albertkanaal.
Tot aan het plaatsje THORN loopt de grens ongeveer door het midden van de stroom, behalve dan langs het Belgische KANNE en rond het Nederlandse MAASTRICHT.
Van elke paal staan er hier twee exemplaren; één op elke oever. Voor alle duidelijkheid duiden we die op de Belgische oever aan met de letter B
De grens tussen palen 44 en 45 werd getrokken door weiden toebehorend aan de Graaf van Quarré. Daardoor werd een gedeelte hiervan afgescheiden van de gemeente Eysden (Nl) om in de toekomst deel uit te maken van het Koninkrijk België.
Tegenwoordig is dit een mais-veld en staat de paal er middenin verscholen.
Grenspaal 22 staat op de grens tussen Sint-Maartens-Voeren (B) en Noorbeek (Nl) aan een oud kreupelbosje, plaatselijk 'Kattenrot' genaamd. Aan de overkant van de weg is een drinkplaats voor vee, die ook al wordt vermeld in het dokument van 1843.
§ 2. De cette borne, la limite suit l'axe du chemin appelé Heerbaan, qui conduit à Fouron-le-Comte, jusqu'à un vieux buisson, qui se trouve à l'endroit dit Kattenroth, à l'angle Nord-Ouest de la parcelle 913 B de Fouron-Saint-Martin, vis-à-vis d'une pièce d'eau et à proximité de la maison de la Veuve Kevers Adolphe. Ce buisson indique le point de contact des communes de Noorbeek (Pays-Bas), de Fouron-Saint-Martin et de Fouron-le-Comte (Belgique). Il y sera planté une borne. (n°. 22)
Buiten de genummerde gietijzeren grenspalen, zijn er ook nog de hulppalen. Deze arduinen grensstenen zijn veel kleiner. Men komt ze tegen op plaatsen waar een landweg de grens kruist of op gelijke afstand tussen ver uit elkaar staande grenspalen. Ook plaatsen waar de grens op zeer korte afstand van elkaar een hoek maakt, worden vaak gemarkeerd door grensstenen.
Hier een mooi voorbeeld van zulk een grenssteen: tussenpaal aan de grens tussen palen 9 en 10.
Ook grenspaal 17 heeft ooit in het water gelegen, deze dan in de Gulp.
Jonge vakantiegangers hadden de paal omgeduwd.
Om de paal terug op de juiste plaats te kunnen zetten is er toen een foto van een vrouw uit Teuven aan te pas gekomen, die op de bevroren Gulp stond naast de grenspaal. De overheid wou hem ergens midden in de weiden planten, wat niet de oorspronkelijke plek was.
Grenspaal 107B)
Grenspaal 85, niet door de bevoegde instanties, maar door voetbalsupporters oranje geschilderd.
Grenspaal 287
Grenspaal nr 89
Het grillige verloop van de grens rond Maastricht heeft te maken met het bereik dat de kanonnen van Maastricht hadden.
De grens tussen palen 44 en 45 werd getrokken door weiden 
Grenspaal 22 staat op de grens tussen Sint-Maartens-Voeren (B) en Noorbeek (Nl) aan een oud kreupelbosje, plaatselijk 'Kattenrot' genaamd. Aan de overkant van de weg is een drinkplaats voor vee, die ook al wordt vermeld in het dokument van 1843.
Buiten de genummerde gietijzeren grenspalen, zijn er ook nog de hulppalen. Deze arduinen grensstenen zijn veel kleiner. 
