over grote en kleine geschiedenissen van belangrijke en minder-belangrijke 'levens' in een dorp dat zich stad mag én wil noemen
27-12-2008
HALSE KUNSTENAARS
In onderstaande lijsten zijn kunstenaars die in Halle gedomicilieerd geweest zijn, opgenomen. Onder kunstenaars versta ik mensen die gecreëerd hebben en niet zij die uitgevoerd hebben; je zult dan ook vergeefs zoeken naar literaire critici, 'voordracht'kunstenaars, toneelspelers, muzikanten, ...
ALGEMEEN
-Jef Algoet (Halle, 26 juni 1903 - Halle, 25 december 1960), dichter.
-Gentil Antheunis (Oudenaarde, 9 september 1840 - Elsene, 5 augustus 1906), dichter.
-Ernest Blondeel (Halle, 23 september 1920 - Halle, 6 maart 1991), componist.
-Jozef Boon (Halle, 5 september 1900 - Gent, 5 april 1957), proza- en toneelschrijver.
-Leon Bunnens (Halle, 18 november 1917 - Halle, 1980), musicus.
-Hans Claus (Kortrijk, 2 december 1962), dichter, prozaschijver en plastisch kunstenaar.
-Patrick De Bruyn (22 augustus 1955), misdaadauteur.
-Gerrie Dehaag (pseudoniem voor Gaby Lahaye; Brasschaat, 1935), dichteres.
-Henri De Cock of Kokske (Schaarbeek, 23 november 1911 - Halle, 4 mei 1978), schilder.
-Frans De Geetere (Halle, 15 mei 1895 - overleden): schilder en prozaschrijver. -Georges De Geetere (Amiens, Frankrijk, 13 januari 1859 - Halle, 14 april 1929), plastisch kunstenaar.
-Charles De Koster (Halle, 1885 - Halle, 1939),componist.
-Pieter Delen (pseudoniem voor Kris Poté; Gent, 13 april 1962), dichter.
-Johan de Maegt (Halle, 1876 - Halle, 1938), prozaschrijver. Hij gebruikte ook de pseudoniemen Nele Klauwaerdinne en A. Rannah.
-René Devedeleer (Dworp, 27 januari 1924 - Halle, 7 december 2003), schilder.
-Etienne Devisch (Halle, 2 september 1952), dichter.
-Remi Ghesquiere (Geluwe, 9 december 1866 - Brugge, 10 augustus 1964), componist.
-Franz Godebski (Halle, 19 augustus 1866 - Parijs, 27 juli 1948), componist. -Emiel Gouffaux (Halle, 20 november 1840 - Halle, 23 maart 1924), dichter.
-Rik Hannon (Halle, 21 september 1928 - Halle, 1 juli 1999), schilder.
-Emile Houssiau (Halle, 24 mei 1846 - Halle, 5 augustus 1905), componist. -Ghislain Laureys (Halle, 21 september 1924 - Halle, 13 januari 1995), dichter.
-Victor Lecossois (Halle, 1897 - Asse, 1976), schilder. -Felix Leheuwe (Halle, 4 februari 1864 - Halle, 21 januari 1938), dichter.
-Guy Leunens (Halle, 30 september 1914 - 1990, Gras, Frankrijk), schilder. -Jean Lucas (Halle, 2 april 1908 - Pepingen, 31 oktober 1986), schilder.
-Maurice Merckx of den Dries (Halle, 2 juli 1896 - Halle, 28 april 1984), proza- en toneelschijver en componist.
-Roger Pieters (Halle, 1922), proza- en toneelschrijver en componist..
-Henri Possoz (Halle, 21 april 1827- Antwerpen, 14 januari 1897), componist.
-Marcel Rossie (Halle, 19 mei 1945 - Halle, 2 juli 1986), schilder.
-Adrien François Servais]] (Halle, 1807 - Halle, 1866), componist.
-Franz Servais (Sint-Petersburg, 7 maart 1946 - overleden), componist.
-Joseph Servais (Halle 28 november 1850, Halle, 28 augustus 1885), componist.
-Louis Thevenet (Brugge, 12 februari 1874 - Halle, 16 augustus 1930), schilder.
-Fernand Toussaint van Boelaere (Anderlecht, 19 februari 1875 - Brussel, 30 april 1947), dichter en prozaschrijver.
-Oswald Valckmar (pseudoniem voor Lucien Volcke, 1920 - 1976), toneelschrijver.
-Jan Vanbellinghen (Lembeek, 3 februari 1909 - overleden), dichter.
-Jan van den Weghe (Halle, 29 april 1920 - Attenhoven, 16 maart 1988), dichter, proza- en toneelschrijver.
-Erik Vanderkelen (Halle, 8.1.1948 - Den Haan, 13.2..1969), dichter. -Jan Vanhaelen (Halle, 3 november 1942), dichter.
-Willy Van Isterbeek (Halle 1946 - Jette, 16 juli 2002), schilder.
-Nicole Van Overstraeten (Halle, 30 juni 1946), dichteres.
-Merten Van Wichelen (17de eeuw), dichter.
-Cypriaan Verhavert (Kester, 18 maart 1877 - Ukkel, 2 december 1946), prozaschrijver.
-Andreas Wanders (pseudoniem; Halle, 14 juni 1956), dichter.
-Jacobus Willems (Halle, 2 mei 1601 - Halle, 1 december 1653), componist.
-Rik Wouters (Halle, 2 april 1956), dichter, prozaschrijver en plastisch kunstenaar.
DICHTERS
-Jef Algoet (Halle, 26 juni 1903 - Halle, 25 december 1960).
-Gentil Antheunis (Oudenaarde, 9 september 1840 - Elsene, 5 augustus 1906).
-Hans Claus (Kortrijk, 2 december 1962).
-Gerrie Dehaag (pseudoniem voor Gaby Lahaye; Brasschaat, 1935).
-Pieter Delen (pseudoniem voor Kris Poté; Gent, 13 april 1962).
-Etienne Devisch (Halle, 2 september 1952).
-Emiel Gouffaux (Halle, 20 november 1840 - Halle, 23 maart 1924).
-Ghislain Laureys (Halle, 21 september 1924 - Halle, 13 januari 1995).
-Felix Leheuwe (Halle, 4 februari 1864 - Halle, 21 januari 1938).
-Fernand Toussaint van Boelaere (Anderlecht, 19 februari 1875 - Brussel, 30 april 1947).
-Jan Vanbellinghen (Lembeek, 3 februari 1909 - overleden).
-Jan van den Weghe]] (Halle, 29 april 1920 - Attenhoven, 16 maart 1988).
-Erik Vanderkelen (Halle, 8.1.1948 - Den Haan, 13.2..1969). -Jan Vanhaelen (Halle, 3 november 1942).
-Nicole Van Overstraeten (Halle, 30 juni 1946).
-Merten Van Wichelen (17de eeuw).
-Andreas Wanders (pseudoniem; Halle, 14 juni 1956).
-Rik Wouters (Halle, 2 april 1956).
PROZASCHRIJVERS
-Jozef Boon (Halle, 5 september 1900 - Gent, 5 april 1957).
-Hans Claus (Kortrijk, 2 december 1962).
-Frans De Geetere (Halle, 15 mei 1895 - overleden). -Johan de Maegt (Halle, 1876 - Halle, 1938).
-Maurice Merckx of den Dries (Halle, 2 juli 1896 - Halle, 28 april 1984).
-Roger Pieters (Halle, 1922).
-Fernand Toussaint van Boelaere (Anderlecht, 19 februari 1875 - Brussel, 30 april 1947).
-Jan van den Weghe (Halle, 29 april 1920 - Attenhoven, 16 maart 1988).
-Cypriaan Verhavert (Kester, 18 maart 1877 - Ukkel, 2 december 1946).
-Rik Wouters (Halle, 2 april 1956).
TONEELSCHRIJVERS
-Jozef Boon (Halle, 5 september 1900 - Gent, 5 april 1957).
-Maurice Merckx of den Dries (Halle, 2 juli 1896 - Halle, 28 april 1984).
-Roger Pieters (Halle, 1922).
-Oswald Valckmar (pseudoniem voor Lucien Volcke, 1920 - 1976).
-Jan van den Weghe (Halle, 29 april 1920 - Attenhoven, 16 maart 1988).
MISDAADAUTEUR
-Patrick De Bruyn (22 augustus 1955).
SCHILDERS EN/OF PLASTISCHE KUNSTENAARS
-Hans Claus (Kortrijk, 2 december 1962).
-Henri De Cock of Kokske (Schaarbeek, 23 november 1911 - Halle, 4 mei 1978).
-Frans De Geetere (Halle, 15 mei 1895 - overleden). -Georges De Geetere (Amiens, Frankrijk, 13 januari 1859 - Halle, 14 april 1929).
-René Devedeleer (Dworp, 27 januari 1924 - Halle, 7 december 2003).
-Rik Hannon (Halle, 21 september 1928 - Halle, 1 juli 1999).
-Victor Lecossois (Halle, 1897 - Asse, 1976), kunstschilder. -Guy Leunens (Halle, 30 september 1914 - 1990, Gras, Frankrijk). -Jean Lucas (Halle, 2 april 1908 - Pepingen, 31 oktober 1986).
-Marcel Rossie (Halle, 19 mei 1945 - Halle, 2 juli 1986).
-Louis Thevenet (Brugge, 12 februari 1874 - Halle, 16 augustus 1930).
-Willy Van Isterbeek (Halle 1946 - Jette, 16 juli 2002).
-Nicole Van Overstraeten (Halle, 30 juni 1946).
-Merten Van Wichelen (17de eeuw).
-Rik Wouters (Halle, 2 april 1956).
COMPONISTEN
Ernest Blondeel (Halle, 23 september 1920 - Halle, 6 maart 1991).
-Leon Bunnens (Halle, 18 november 1917 - Halle, 1980).
-Charles De Koster (Halle, 1885 - Halle, 1939).
-Remi Ghesquiere (Geluwe, 9 december 1866 - Brugge, 10 augustus 1964).
-Franz Godebski (Halle, 19 augustus 1866 - Parijs, 27 juli 1948). -Emile Houssiau (Halle, 24 mei 1846 - Halle, 5 augustus 1905). -Maurice Merckx of den Dries (Halle, 2 juli 1896 - Halle, 28 april 1984).
-Roger Pieters (Halle, 1922).
-Henri Possoz (Halle, 21 april 1827- Antwerpen, 14 januari 1897).
-Adrien François Servais (Halle, 1807 - Halle, 1866).
-Franz Servais (Sint-Petersburg, 7 maart 1946 - overleden).
-Joseph Servais (Halle 28 november 1850, Halle, 28 augustus 1885).
-Jacobus Willems (Halle, 2 mei 1601 - Halle, 1 december 1653).
27-12-2008, 00:00
Geschreven door Rik Wouters
26-12-2008
DE DOOPKAPEL VAN DE HALSE SINT-MARTINUSBASILIEK: EEN MARKANTE SYMBOLIEK* [+ illustraties]
Dé kerk van Halle werd in 1946 basiliek [1] en is opgedragen aan de heilige Martinus [2]. Ze is een van de mooiste en bijzonderste gotische kerken van de vroegere Nederlanden.
Men beweert dat ze gebouwd is van 1341 tot 1409. Dit klopt niet: die periode slaat slechts op de bouw van het onderste deel van de toren, het schip, de crypte en het hoogkoor [3]. De Mariakapel werd gebouwd in 1335 en stond los van de toenmalige kerk. Men heeftde huidige kerk erop laten aansluiten. Na 1409 stopte de bouw niet: doopkapel uit 1440, Trasegnieskapel uit 1470, barokke sacristie uit 1644 en toren waaraan men tot in het laatste derde van de achttiende eeuw gewerkt heeft.
De kerk die opvalt door haar eenheid, is onder meer belangrijk voor haar anomalies. Ik vermeld zonder volledig te zijn: romaanse, misschien vroeggotische, kern en barokke torenbekroning, schip dat niet loodrecht op de toren aansluit, Trasegnieskapel die ooit op een verdieping lag, met steen opgevulde crypte onder de Mariakapel en nog bestaande onder het hoogkoor, resten van een boom in laatst vermelde crypte en straat onder het hoofdkoor.
Rijkdom te over. Kunststukken voor de kerk gemaakt, zijn nog in situ, wat zeldzaam is. Ik vermeld weer zonder volledigheid [4]: beeld van de zwarte madonna [5], koperen wijwatervat, doopvont en lezenaar, triomfkruis, apostelbeelden, sacramentshuisen Mariabeelden aan de 4 toegangsportalen waarvan vooral het zuidwestportaal [6] met nog aanwezige polychromie opvalt [7]. Dit is te danken aan het feit dat de kerk nooit geplunderd is [8]. Helaas overleefden de meeste muurschilderingen de neogotische restaurateurs niet.
Ik heb het reeds gehad over de doopkapel. Het is een complex geheel uit 3 delen: kapel-op-zich, doopvont en bolvormige bekroning.
De kapel met een uitgesproken verticaliteit eigen aan de gotiek, in het zuidwesten van de kerk tussen Driekoningenportaal en westertoren, dateert uit 1440. Het achthoekige grondplan baadt in overvloedig licht dat door slanke, elegante lancetvormige glasramen naar binnen valt. 7 van de 8 muren hebben stenen zitbanken. In de achtste muur is een opening die vanuit de zuidelijke zijbeuk toegang tot de kapel geeft.
De geelkoperen doopvont van 2,46 meter hoogte is speciaal voor de kapel gemaakt. Ze past er door haar achthoekig grondvlak perfect in. Een opschrift op de sokkel vermeldt dat ces fonts fits Willaume le fevre fondeur a tournay lan mil cccc.xlvj of 1446. Die Guillaume Le Fèvre uit Tournai is ook maker van de lezenaar in de vorm van een adelaar, terwijl het wijwatervat aan zijn atelier wordt toegeschreven.
De verticale opbouw omvat 2 niveaus. De doopvont-op-zich: de sokkel steunt op 8 liggende leeuwen met daarboven de 4 grote kerkvaders van het Westen [9]: Ambrosius, Augustinus, Gregorius de Grote en Hiëronymus. Men ziet ze ook elders in de kerk: op de achterzijde van de uithoeken van het triomfkruis en op de consoles van het laatgotische gewelf van en op het Moneretabel in de kapel van Trazegnies. Het deksel: de 12 apostelen die ook in het hoogkoor ter hoogte van het laagste triforium aanwezig zijn, patroonheilige Martinus met 2 andere ruiters, Hubertus en Joris, en als bekroning Christus en Johannes de Doper die hem doopt, met hun voeten in het water. Het is één van de weinige keren dat Martinus in zijn kerk afgebeeld is [10].
De kapel wordt bekroond door een bol. Het scheelde weinig of hij werd tijdens de neogotische restauratie verwijderd. In 1860 wilde de Koninklijke Commissie van Monumenten hem door een spits vervangen: men dacht immers dat hij een latere toevoeging was. Op aandringen van een lid werd ervan afgezien. Terecht, zoals uit onderzoek van het hout [11] gebleken. Hij is van rond 1440. Zo is komaf gemaakt met het vroegere waanidee. Vast staat dat de Halse bol de eerste in Europa is en model stond voor vele nakomelingen in vaak afgezwakte vorm.
De binnenzijde van de bol is via 2 wegen toegankelijk. De korte en gemakkelijkste weg is langs een laag en smal deurtje tussen de deuren van het Driekoningenportaal en de deuren van het tochtportaal erachter (zie laatste foto), en een draaitrap. Een lange en moeilijke weg begint op de eerste torenverdieping en loopt via een trapje naar de schermmuur achterin de kerk langs triforium, zolder van dat deel van de zuidelijke zijbeuk aan het zuidwestportaal en enkele stappen in open lucht naar de bol. Tijdens W.O. II is hij schuilplaats geweest voor personen die door de Duitsers gezocht werden.
Dopen is in de christelijke en vooral katholieke wereld belangrijk. Mattheüs: Nu kwam ook Jezus van Galilea naar de Jordaan tot Johannes, om Zich door hem te laten dopen. Maar Johannes verzette er zich tegen en sprak: Ik moet gedoopt worden door U, En Gij komt tot mij? Jezus antwoordde hem: Laat het nu toe; want zo betaamt het ons, alle gerechtigheid te vervullen. Toen liet hij Hem toe. Nadat Jezus de doop ontvangen had, steeg Hij onmiddellijk uit het water. [12, Mattheüs: 3:13-3:16]. Marcus: In die dagen kwam Jezus van Galilea en werd in de Jordaan door Johannes gedoopt. Maar onmiddellijk steeg Hij uit het water op [12, Marcus: 1:9-1:10]. Lucas: Toen nu al het volk zich liet dopen, en ook Jezus gedoopt was, ging eensklaps, terwijl Hij aan het bidden was, de hemel open [12, Lucas: 3:21]. Johannes: Dit gebeurde te Betanië, aan de overkant van de Jordaan, waar Johannes toen doopte. Daags daarna zag hij Jezus tot zich komen; en hij zeide: Zie het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt. Deze is het, van wien ik sprak: Na mij komt een Man, die mij is voorafgegaan; want Hij bestond eerder dan ik. Ook ik kende Hem niet; maar Hij die mij zond, om met water te dopen, Hij sprak tot mij: Op wien Gij de Geest ziet nederdalen en rusten, Hij is het, die doopt met den Heiligen Geest. Ik heb het gezien, en ik heb getuigd: Hij is de Zoon van God. [12, Johannes: 1:28-1:34].
Die evangeliescene is op het hoogste niveau van het deksel weergegeven. Het doopwater wordt beklemtoond. Het is immers tweemaal aanwezig: letterlijk in de doopvont-op-zich en figuurlijk in koper. Het belang van de doop kan dan ook niet geloochend worden.
De doop is één van de 7 sacramenten. De doop is nog eens in de kerk afgebeeld. Op het Moneretabel staat hij met de 6 andere sacramenten. Dit retabel, in opdracht van Karel V in 1533 gemaakt, liep voor op de bepalingen van het Concilie van Trente dat met vele maatregelen reageerde op de kritiek van ketters, niets anders dan andersgelovigen, op de ontaarde kerk van Rome en het pausdom.
Vroeger werden enkel volwassenen door gehele onderdompeling gedoopt, meestal in bassins. Een aantal heeft de tijd doorstaan. Ik denk en put uit mijn Catalaanse herinneringen aan achthoekige doopvonten in de vroeg-Middeleeuwse kerk van Sant Miquel te Terrassa en de vroegchristelijke voorloper van de kathedraal van Santa Creu en Santa Eulália te Barcelona waarvan de resten onder die kathedraal met toegang via het Museu dHistória de la Ciutat, niet van de Plaça del Rei, kunnen bezocht worden [13]. Later kwamen kleinere recipiënten.
De evangelisten hebben het over de doop gehad. 3 van hen hebben aan die gegevens iets toegevoegd. Mattheüs: En zie, een stem uit de hemel sprak: Deze is mijn beminde Zoon, in wien Ik mijn welbehagen heb. [12, Mattheüs: 3:17]. Marcus: Hij ( ) zag de hemel geopend ( ) En er kwam een stem uit de hemel: Gij zijt mijn welbeminde Zoon, in U heb Ik welbehagen. [12, Marcus: 1:10-1:11]. Lucas: Toen ( ) ging eensklaps ( ) de hemel open, ( ) En er klonk een stem uit de hemel: Gij zijt mijn welbeminde Zoon, in U heb Ik welbehagen. [12, Lucas: 3:21-3:22].
In gelijkaardige bewoordingen schreven ze over een open hemel. Dieis in de doopkapel aanwezig. Aan de smeedijzeren hefboom die dient om het deksel op te heffen, is een plaatje in de vorm van een wolk.
Ze hadden het ook over een stem uit de hemel. De restauratie van de vont van oktober tot december 2006 heeft een schilderijtje op de wolk blootgelegd: God de Vader met een wereldbol in zijn rechterhand. De symboliek liegt niet: de wereld wordt door Christus doop verlost. De bol illustreert treffend het Stat crux dum volvitur orbis of het kruis staat terwijl de wereld beweegt. Bedoeld wordt dat het katholieke geloof met het kruis als symbool het enige blijvende én zekere of standvastige in de wereld is.
De bol in Gods rechterhand wordt net als het water herhaald: buiten de kerk als bekroning van de kapel. Hij toonde/toont kerkgangers en bedevaarders dat men in die kerk moe(s)t zijn om deel te nemen aan en te worden van de verlossing van de wereld.
Bij het bouwen van de bol is de Middeleeuwse scheepsbouwtechniek gebruikt. In water gelegde balken en planken werden geregeld verbogen tot ze de gewenste kromming hadden [14]. Het is duidelijk dat het niet om een follietje van de architect ging.
Is het verhaal van de Halse doopkapel af? Neen, ik ga te rade bij Mattheüs die Christus tot de apostelen heeft laten zeggen: Gaat dus heen; ( ) doopt alle volkeren in de naam van den Vader en van den Zoon en van den Heiligen Geest [12, Mattheüs: 28:19]. Vader en Zoon zijn we afgebeeld tegengekomen, de Geest niet hoewel hij volgens Mattheüs bij het doopsel een belangrijke rol speelt.
Die heeft hij ook bij het Christus doopsel Christus gehad. Ik citeer: Mattheüs: En zie, de hemelen opende zich, en Hij zag den Geest Gods als een duif nederdalen en over Zich komen. [12, Mattheüs: 3:16-3:17]; Marcus: Hij [ ] zag de hemel geopend, en den Geest op Zich neerdalen als een duif. [12, Marcus: 1:10]; Lucas: Toen ( ) ging eensklaps ( ) de hemel open, en daalde de Heilige Geest in de lichamelijke gedaante als een duif op Hem neer. [12, Lucas: 3:21]; Johannes: Hij sprak tot mij: Op wien Gij de Geest ziet nederdalen en rusten, Hij is het, die doopt met den Heiligen Geest. [12, Johannes: 1:31].
Het is duidelijk dat bij de doop de Drievuldigheid een rol speelt. De aanwezigheid van God en Christus in de doopkapel staat vast. Naar de Geest is het zoeken. Duif of vlam, symbolen die meestal gebruikt worden om hem voor te stellen, vond ik niet terug.
Laten we het hebben over de geestelijke of diepere betekenis van de Geest. Hij staat voor de aanwezigheid van God in elke gelovige. Het is zijn taak om de gelovige bij te staan in zijn poging om Christus te benaderen of (zelfs) te (proberen om te) evenaren.
Kan het zijn dat de Geest de ruimte van de doopkapel vult tijdens de doop en dan ook slechts tijdens die doop aanwezig is in kapel?
Ik heb het gehad over doop, dopen en vooral de doopkapel van de kerk van Halle. Die kapel in de meest-uitbreidende betekenis die eraan gegeven kan worden, is een visuele en artistieke verbeelding in steen, koper, verf en hout van Christus doop, verteld door de evangelisten. De figuren van God en Christus zijn aanwezig. Naar de figuur van de Geest was het zoeken: slechts katholieken die zich geestelijk openstellen, zullen hem tegenkomen.
De voorstelling van de Drievuldigheid zoals in de doopkapel van de kerk van Halle, vinden we terug in de werken van tal van Vlaamse Primitieven.
*Ik heb geregeld geput uit ongepubliceerde teksten van Marcel Franssens: Een archeologisch bezoek van Driekoningenportaal over de doopkapel en de zuidbeuk naar het schip en de toren van 19 december 2004 en Bolbezoek basiliek: scenario en evaluatie van 30 mei 2007.
[1] De erkenning tot basiliek was een werk van lange adem: 4 november 1945: indiening van aanvraag bij kardinaal te Mechelen; 24 februari 1946: aanvraag met pauselijke nuntius naar Rome; 15 augustus 1946: ondertekening van toekenningsbul; 5 maart 1947: Halle door Mechelen officieel op de hoogte gebracht; 2 juni 1948: toekenningsbul gepubliceerd in Acta Apostolicae sedis, Vatikaanse Staatsblad.
[2] De erkenning zorgde voor vreugde, zelfs zachte hysterie bij deken De Clercq die in het Parochieblad van 9 maart 1947 schreef: Hoe groots en wijdingvol zal dit klinken: de basiliek van O.-L.-Vrouw-van-Halle. Hij was de kluts kwijt: hij wist niet meer wie de patroonheilige van zíjn kerk was. Of wou hij het plots niet meer weten?
[3] Een verandering in het bouwconcept rond 1380 ligt de basis van de eerder kleine ramen van het schip en de machtige opbouw van het hoogkoor met grote glasramen.
[4] Ik laat het renaissancealtaar van Jan Mone dat lang in het hoogkoor gestaan heeft, buiten beschouwing omdat het niet gotisch is.
[5] Het beeld in het hoogkoor is een kopie. Sinds de negentiger jaren van vorige eeuw wordt die kopie in de Pinksterenprocessie meegedragen.
[6] Men spreekt over Driekoningen- of Bruiloftsportaal met Maria die Jezus draagt, geflankeerd door 2 musicerende engelen en 3 koningen die haar aanbidden.
[7] Het beeld van het noordportaal is een kopie: het origineel wordt in de crypte bewaard. Het beeld van het westportaal is voor restauratie weggehaald.
[8] Halle werd tweemaal bijna geplunderd: eerst tijdens 4 aanvallen en belegeringen in 1488 en 1489 door Filips van Kleef en daarna in 1580 tijdens 2 aanvallen van Olivier van den Tympel, Willem van Oranjes vervanger te Brussel. Toch verdwenen giften aan het Mariabeeld: de schuldigen kent men niet. 2 soorten dieven? De kapel was immers van de kerk terwijl het Mariabeeld van de stad was. Dit laatste is echter een ander verhaal.
[9] Kerkvaders zijn theologen uit de vroege christelijke kerk. Andere grote kerkvaders zijn de 4 van het Oosten. Daarnaast zijn er nog andere kerkvaders.
[10] De andere afbeeldingen zijn op het Moneretabel, op het tintinabulum, gemaakt ter gelegenheid van de verheffing van de kerk tot basiliek, en in de askapel, de vijfde van de 9 kranskapellen.
[11] Voor wetenschappelijke datering van hout zijn er 2 werkwijzen: dendrochronologie en C14-koolstofdatering. Dendrochronologie was geen optie. Het resultaat zou immers niet betrouwbaar geweest zijn omdat er onvoldoende verschillen tussen goede en slechte jaren waren, te wijten aan het feit dat eiken het in Brabant en Henegouwen waar Halle deel van uitmaakte, te goed hadden: vruchtbare gronden, ideaal klimaat en doorlopende uitdunning van het bos of een overvloed aan voeding en licht. Bij C14-koolstofdatering heeft men hout gebruikt van die plaatsen waar nog schors aanwezig is: het hout lag dus dicht bij de kapdatum.
[12] DDAA. De Heilige Schrift. Vertaling uit de grondtekst met aantekeningen in opdracht van de apologetische vereniging Petrus Canisius ondernomen met goedkeuring van de hoogwaardige bisschoppen van Nederland. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen. 1973.
[13] De plaatsen van beide kerken zijn sinds lang bebouwd met religieuze gebouwen. De Santa Creu en Santa Eulália is de opvolger van een Romeinse tempel, vroegchristelijke en Visigotische kerken, een moskee en een romaanse kerk. Barcelona, ooit Barcino, was van 410 tot 415 onder Ataulf, getrouwd met Galla Placidia, halfzuster van de Romeinse keizer Honorius, en van 507 tot 567 hoofdstad van het Visigotische rijk. Terrassa, ooit Egara, waar volgens Byzantijns opzet naast de doopkapel van Sant Miquel, omringd met zuilen met laat-Romeinse en Visigotische kapitelen, ook een hof- en een parochiekerk zijn, was van 450 tot de komst van de Moren in 714 een bisdom.
[14] Het zagen van gebogen balken uit rechte zou geen stevig materieel opgeleverd hebben omdat de nervatuur doorbroken zou zijn
26-12-2008, 00:00
Geschreven door Rik Wouters
25-12-2008
MIJN PUBLICATIES OVER HALLE ÃN LITERATUUR
BOEKVORM
-[niet-vermelde samensteller]. Ghislain Laureys 60 [metkritische bijdragen van Margreet Janssen Reinen, Ghislain Laureys, Ton Luiting, Jan van den Weghe en Rik Wouters en creatieve bijdragen van Raoul Maria de Puydt, Ghislain Laureys, Edith Oeyen, André Polfliet en Jan van den Weghe]. Kofschip-Kring, Zellik. 1984. -Bogaarden waar meter de velden liefhad [over het gedicht "Maart" van Jan Vanhaelen]. In: WOUTERS, Rik. De doorlichter van woorden die anders betekenen. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1997. -De doorlichter van woorden die anders betekenen [o.a. over gedichten van Pieter Delen, Jan Vanhaelen en Nicole Van Overstraeten]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1997. -De niet-conforme conformist [[uitgegeven als één boek samen met: LAUREYS, Ghislain. De lokstem van het leven. Een bloemlezing [samengesteld door Rik Wouters]]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek en Upsilon, Halle. 1995. -Dit huis heeft geleefd, dit huis heeft doen leven [over het gedicht "Banket" van Pieter Delen]. In: WOUTERS, Rik. De doorlichter van woorden die anders betekenen. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1997. -Op een wiebelende evenwichtskabel [over het gedicht "Aan César Vallejo" van Nicole Van Overstraeten]. In: WOUTERS, Rik. De doorlichter van woorden die anders betekenen. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1997. -Schaamteloos en puur als ik ben[over de dichtbundel "Jagen" van Nicole Van Overstraeten]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1995.
PERIODIEKEN
-[niet-vermelde samensteller]. Ghislain Laureys 60 [metkritische bijdragen van Margreet Janssen Reinen, Ghislain Laureys, Ton Luiting, Jan van den Weghe en Rik Wouters en creatieve bijdragen van Raoul Maria de Puydt, Ghislain Laureys, Edith Oeyen, André Polfliet en Jan van den Weghe]. In: [Over Ghislain Laureys:] t Kofschip [literair tijdschrift], 12, 5, november-december 1984, 17-32. -[niet-vermelde medesamensteller] [Over de Halse dichters Jef Algoet, Emiel Gouffaux, Ghislain Laureys, Felix Leheuwe, Jan Vanbellingehen, Jan Van den Weghe en Rik Wouters] [kritische bijdragen door Raymond Clement (x2), R. Cornelis (x 2), Frits Crombez, Herman De Spiegeleer, Andries Dhoeve, Ton Luiting, Luuk Rademakers en Rik Wouters en poëzie van Jef Algoet, Emiel Gouffaux, Ghislain Laureys, Felix Leheuwe, Jan Vanbellinghen, Jan Van den Weghe en Rik Wouters] In: Hallensia [geschied- en oudheidkundig literair tijdschrift], 6, 4, oktober-december 1984. -[verschenen onder: redactie]. Afscheid van de [overleden] Halse dichter Ghislain Laureys. In: Kiezel [literair tijdschrift], 4, 13, maart 1995, 35. -De niet-conforme conformist. In: : Argusogen of het geweten van Halle [e-mailtijdschrift], nr. 11, 25 oktober 2002. -Een Hallenaar bezingt zijn stad en geboortestreek in lyrische bewoordingen of kennismaking met de dichtbundel "Het hart van mijn stad" door Ghislain Laureys. In: Hallensia [geschied- en oudheidkundig tijdschrift], 4, 4, oktober-december 1982, 34-43. -Interview met Ghislain Laureys. In: WOUTERS, Rik [niet-vermelde samensteller]. Ghislain Laureys 60. Kofschip-Kring, Zellik. 1984. -Interview met Ghislain Laureys. In: WOUTERS, Rik [niet-vermelde samensteller]. Ghislain Laureys 60. In: t Kofschip [literair tijdschrift], 12, 5/1, november-december 1984, 29-32. -Nicole Van Overstraeten in haar queeste naar de vrouw en dichteres in zichzelf [interview]. In: Argusogen of het geweten van Halle [e-mailtijdschrift], nr. 4, 28 april 2001. -Ra ra wie ben ik? (over dichters en hun pseudoniemen)[o.a. over de dichtbundel "De dageraad achterna" van Pieter Delen]. Verschenen in: Kiezel [literair tijdschrift], 3, 10, juni 1993, 28-30. -"Zij hoeven niet te weten, hoe ik treur. / Alleen in mijn gedichten bloedt de wonde." Of Hoe Jan van den Weghe levensproblemen en ellende van zich afschrijft. In: Hallensia [geschied- en oudheidkundig tijdschrift], 6, 4, oktober-december 1984, 19-26.
WEBSITES
-De niet-conforme conformist. Op: www.halle.nu. -De niet-conforme conformist. Op: www.stadhalle.com. -Nicole Van Overstraeten in haar queeste naar de vrouw en dichteres in zichzelf [interview]. Op www.halle.nu. -Nicole Van Overstraeten in haar queeste naar de vrouw en dichteres in zichzelf [interview]. Op www.stadhalle.com.
MIJN PUBLICATIES OVER HALLE, LITERATUUR UITGEZONDERD [+ illustratie]
BOEKEN
-De voorouders van de zwarte madonna. Halle en haar prenatale fase. Casita de la soledad-stichting, Halle. 002. -L. THEVENET onbegrepen schilder van een ouevre vol dagdagelijkse voorwerpen. Xarnego, Halle. 2007.
PERIODIEKEN
-Bedwelmd door kleur en geur [over het Hallerbos van Halle]. In: Pas-uit, Pajottenland, 4.5.2005-18.5.2005, p. 21.
-Commentaar bij Het familieleven op de steenwegen [over de bakkerij van mijn grootouders en tante langs vaderskant, gelegen op de Beestenmarkt 3 te Halle, verschenen in Hallensia, jaargang 26, nummer 2, april-juni 2004, p. 16]. Hallensia, jaargang 26, nummer 3, juli-september 2004, p. 33-35.
-De enige torenwachter van Vlaanderen [van de Sint-Martinusbasiliek van Halle]. In: Pas-uit, Pajottenland, 20.2.2005-9.3.2005, p. 7.
-De littekens van de Sint-Martinusbasiliek [over bouwkundige anomalies aan de Halse Sint-Martinusbasiliek]. In: Pas-uit, Pajottenland, 7.4.2005-21.4.2005, p. 21.
- Den institu. Of was het het college? [over het Onze-Lieve-Vrouwecollege van Halle]. In: Pas-uit, Pajottenland, 16.6.2005-29.6.2005, p. 13.
-Een bedreigd nietig en mystiek plantje [over maretak]. In Pas-uit, Pajottenland, 6.4.2006-19.4.2006, p. 21
-Een Hallenaar bezingt zijn stad en geboortestreek in lyrische bewoordingen. Of kennismaking met de dichtbundel Het hart van mijn stad [van Ghislain Laureys]. In: Hallensia, jaargang 4, nummer 4, oktober-december 1982, p. 34-42.
-Halle aan de Zenne? [over de overwelfde rivier in Halle]. In: Pas-uit, Pajottenland, 20.10.2005-2.11.2005, p. 19.
-Halle ademt hout [over Open Monumentendag]. In: Pas-uit, Pajottenland, 25.8.2005-7.9.2005, p. 19.
-Halle koestert indrukwekkende historische kern [over het boek Halle 434 met als ondertitel: Inventaris van het stedenbouwkundig er architecturaal erfgoed in de historische stadskern]. In: Pas-uit, Pajottenland, 20.2.2005-9.3.2005, p. 19.
-Het koloniale geheugen van Halle. In: Pas-uit, Pajottenland, 7.10.2005-19.10.2005, p. 11.
-Krotten, carnavalslekkernij uit Halle. In: Pas-uit, Pajottenland, 10.2.2005-24.2.2005, p. 7.
-Louis THEVENET en zijn onopgemerkte verblijf in Halle van 1916 tot 1930. Of een poging om "Wahrheit und Dichtung" rond de poète maudit te ontwarren. In: Hallensia, jg. 30, nr. 4, oktober-december 2008, p. 21-34. -OngheVIIIen verwoorden een oude stad die leven blijft. Gidsen in het Halle binnen de vroegere vesten aan de hand van poëzie. In: Zuidwest-info, nummer 1, maart 2006, p. 11-15.
-Servais: the music never dies [over de Halse cellist Andrien-François Servais]. In: Pas-uit, Pajottenland, 10.3.2005-24.3.2005, p. 21.
-Sint-Martinus versus Maria [over beeldhouwkundige anomalies aan de Halse Sint-Martinusbasiliek]. In: Pas-uit, Pajottenland, 21.4.2005-5.5.2005, p. 21.
-Streekgeschiedenis open en bloot [over het Zuidwestbrabants Museum in Halle]. In: Pas-uit, Pajottenland, 22.9.2005-5.10.2005, p. 21.
-Wie waren dé voorouders van de zwarte madonna? Op zoek naar de oorsprong van Halle. In: Hallensia, jaargang 20, nummer 1, januari-maart 2000, p. 25-31.
EIGEN WEBSITES
-Louis Thevenet (1874-1930): onvolledige catalogus. Een vergeefs poging om de werken van de Halse schilder te inventariseren.http://blog.seniorennet.belouis_thevenet2
RIK WOUTERS (Halle, 2.4.1956) x Lieve (= roepnaam) Godelieve Maria Francisca Vanderbeken (Halle, 5.10.1957) te Halle op 20.12.1980 -Sarah Johanna Afrodite (Halle, 16.11.1985) x [Roel Ceulemans
-Jens Erik Henri (Leuven, 23.3.2013)
23-12-2008, 00:00
Geschreven door Rik Wouters
22-12-2008
RIK WOUTERS, HALLE EN MEER
Ik ben op 2 april 1956 te Halle geboren.
Ik ben een 'echte' Hallenaar. Dit betekent dat ik de zoon ben van ouders die binnen de vroegere Middeleeuwse stadmuren geboren zijn er er toen ook woonden, en zelf ook binnen vermelde muren geboren ben terwijl ik er woonde. Spijtig genoeg behoor ik tot een uitstervend ras.
Ik heb het grootste deel van mijn leven in Halle gewoond, eerst op de Beestenmarkt 19 en dan op de Melkerijstraat 45, vooralleer Halle voor enkele jaren te verlaten. Nu woon ik op de Melkerijstraat 7.
1. Ik heb Grieks-Latijn gevolgd. Daarna heb ik het diploma van regent Nederlands-Engels-geschiedenis behaald. Ik ben "Toeristische gids", erkend door "Toerisme Vlaanderen";
2. Op mijn adreskaartje staan in volgorde vermeld:
-"anarchist" wat niet hetzelfde als machtloosheid is,
-"artiest" die slechts weinig met kunstenaar gemeen heeft omdat het ook een levenshouding is, en "dichter" die 11 dichtbundels waarvan sommige ook proza(fragmenten) bevatten, en 4 literaire essays heeft laten verschijnen;
-"catalanist" -een 'flamingant' uit Catalunya- en "flamingant" die ik als eretitels beschouw;
3. Interesses:
-Catalunya in alle mogelijke aspecten;
-Nederlandstalige poëzie met een voorkeur voor de Vlamingen Andries Dhoeve en Guy van Hoof en de Nederlandse Experimentelen en de Vlaamse "Vijftigers" en "Vijfenvijftigers";
-geschiedenis met een bijzondere aandacht voor Halle en de Vlaamse Beweging, Europa, het oude Griekenland, Romaanse kunst en Gotiek, schilderkunst, beeldhouwkunst en bouwkunst, en Spanje en gebieden die een 'link' met Spanje hebben en het Catalaanse modernisme;
-de Guerra Civil of Spaanse Burgeroorlog van 1936 tot 1939, die het echte begin van W.O.II betekende;
-"Mei 1968" en al wat ermee samenhangt;
-muziek: de sixties en de 1ste helft van de zeventiger jaren van vorige eeuw, kleinkunst en sardanamuziek uit Catalunya;
-Catalaanse gastronomie en wijnen;
-elk volk dat opkomt voor het universele recht op zelfbeschikking als Basken, Catalanen,Vlamingen, ...
4. Ik word gestoord door:
-monarchies die a(nti)-democratisch én discriminerend zijn en mensen die ze verdedigen;
-religies en sektes die a(nti)-democratisch én discriminerend zijn en mensen die ze verdedigen;
-extreem-rechts en fascisme die a(nti)-democratisch én discriminerend zijn en mensen die ze verdedigen;
-de Spaanse Partido Popular (what's in an name!) van Aznar en Rajoy die dictator en massamoordenaar Francisco Franco blijven koesteren en de Basken de schuld gaven van de bomaanslagen van Atocha, Madrid;
-politici die bijna allen het woord dat ze dan nog verkrachten, verkiezen boven de daad;
-wat België dat de Vlaamse meerderheid miskent, genoemd wordt;
-door de Franstaligen uit wat België genoemd wordt, die een kunstmatig gedrocht in stand proberen te houden omdat het hun geld waarvoor anderen gewerkt hebben, waarborgt.
5. Ik droom van:
-een onafhankelijk Catalunya;
-een onafhankelijk Vlaanderen of een terugkeer naar de toestand van vóór 1830 toen Nederland en Vlaanderen een eenheid vormden (zou Frankrijk Wallonië willen?!);
-een Europa van gelijkheid: maximumlonen die niet meer dan 3 x het minimumloon bedragen en niet-erfelijke politieke mandaten;
-een Europa van volkeren en niet van vaak kunstmatig-gecreëerde landen waarin fascisme en partijen die er links mee of respect voor hebben, bij wet verboden zijn.
22-12-2008, 00:00
Geschreven door Rik Wouters
21-12-2008
TITELVERKLARINGEN EN GEBRUIKSAANWIJZING
TITELVERKLARINGEN
Dit blog heeft Halle zonder Zenne als titel en grote en kleine geschiedenissen over balangrijke en minder belangrijke levens in een dorp dat zich stad mag én wil noemen als ondertitel.
De titel bestaat uit 2 substantieven, verbonden door een voorzetsel.
Halle is het doelgebied van dit blog. Halle is de naam van de plaats waar ik geboren ben, het grootste deel van mijn leven gewoond heb en nu woon. Onder Halle versta ik het Halle van vóór de fusie in de zeventiger jaren van vorige eeuw. Indien deelgemeentes van wat soms Groot-Halle genoemd wordt, aan bod komen, zal ik Buizingen en Lembeek gebruiken.
Zenne is de rivier waaraan Halle ligt. Waar Halle zou ontstaan, bevond zich gedurende vele eeuwen de laatste natuurlijke rivierovergang stroomopwaarts van de Zenne. De vraag kan gesteld worden of Halle zonder de overgang zou ontstaan zijn.
zonder in Halle zonder Zenne verwijst naar het feit dat niets in de binnenstad die gelijk valt met de ruimte binnen de vroegere, Middeleeuwse omwalling, aan de rivier herinnert. In het begin van de zestiger jaren van vorige eeuw werd de Zenne immers overwelfd.
De keuze van de ondertitel is weloverwogen.
Het blog handelt over geschiedenissen en levens.
Er zijn grote en kleine geschiedenissen: belangrijke historische feiten en anekdotes.
Er zijn belangrijke en minder belangrijke levens. levens mag niet beperkend geïnterpreteerd worden. Het kan het leven van mensen betekenen, maar ook van kunst, gebouwen, .
Ik noem Halle een dorp dat zich stad mag én wil noemen. dorp verwijst naar het (te) vaak bekrompen karakter van de inwoners. stad betekent dat Halle zich, in tegenstelling tot plaatsen die gemeentes zijn, op basis van haar verleden stad mag noemen.
Halle is een dorp dat zich stad mag én wil noemen. mag verwijst naar het verleden dat de term stad rechtvaardigt. stad betekent dat Halle zeer bewust die term gebruikt om zich te profileren en te onderscheiden van de omringende gemeentes. én beklemtoont dat Halle de term stad met fierheid voert.
GEBRUIKSAANWIJZING
De bedoeling is dat dit blog 4 soorten bijdragen over Halle in de breedste zin van het woord zal bevatten:
-door mij elders, al dan niet in aangepaste vorm, gepubliceerdebijdragen;
-andere bijdragen van mezelf;
-bijdragen van derden;
-foto's en andere illustraties.
Titels en ondertitels van boeken, artikels, ... en kunstwerken worden tussen "..." vermeld. Citaten worden cursief afgedrukt; een / duidt het einde van een regel aan, voor zover die aanduiding belangrijk kan zijn.
Reacties (aanvullingen, rechtzettingen, verbeteringen, foto's, afbeeldingen, ...) zijn steeds welkom.
Bijdragen van derden kunnen ingekort worden. Ze worden in de mate van het mogelijke opgenomen.
In het "Gastenboek" blijven slechts die inzendingen die het in positieve of negatieve zin in hoofdzaak over de inhoud van het blog hebben, bewaard. Dit betekent echter niet dat algemene, maar verwijderde aanmoedigingen door bezoekers in het "Gastenboek" geschreven, niet zouden gewaardeerd worden.
De bijdragen zijn van Rik Wouters, tenzij anders vermeld.
Uitgebreide (volledige artikels) en korte(re) reacties (anecdotes, aanvullingen, weerleggingen, rechtzettingen, verbeteringen, illustraties, afbeeldingen, ...) van derden zijn steeds en meer dan welkom. Ze kunnen via de rubriek "E-mail mij" hieronder ingezonden worden. Ze worden in de mate van het mogelijke al dan niet ingekort opgenomen of met verwijzing van de inzender artikels verwerkt.
Over mijzelf
Ik ben Rik Wouters
Ik ben een man en woon in Halle (Vlaanderen) en mijn beroep is artiest, dichter, literair criticus en plastisch kunstenaar.
Ik ben geboren op 02/04/1956 en ben nu dus 68 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: onder meer Catalunya én Barcelona in alle mogelijke aspecten, Nederlandstalige literatuur, 'Brabants fauvist' Louis Thevenet, geschiedenis in het algemeen en de geschiedenis van Halle in de breedste betekenis van het woord, ... .
Ik ben Rik Wouters