Getuigen van de Holocaust kwamen bijeen in het Poolse concentratiekamp Auschwitz, zoals elk jaar op 27 januari, de dag waarop het vernietigingskamp in 1945 door het Sovjet-leger werd bevrijd. Elk jaar worden zij ouder, brozer en hun aantal kleiner. De stille getuige, het kamp zelf, toont na 62 jaar ook tekenen van veroudering, letterlijk en figuurlijk. 



Tastbaar bewijs
De nieuwe directeur, de 34-jarige historicus Piotr Cywinski, zoekt naar mogelijkheden om Auschwitz als tastbaar bewijs van de nazi-misdaden te conserveren en tegelijk te moderniseren, zonder voedsel te geven aan ontkenners van de Holocaust.
Het moeilijkste is om de authenticiteit te bewaren en toch te zorgen dat bezoekers dingen kunnen zien en aanraken, zegt de in september aangetreden Cywinski. "Dit is geen middeleeuws kasteel dat is gebouwd met degelijke materialen die de eeuwen moeten kunnen doorstaan. Het was een nazi-kamp dat voor een beperkte tijd dienst moest doen."

Verval
Meest precair is misschien wat er moet gebeuren met de restanten van de gaskamers, die langzaam in elkaar zakken tengevolge van klimaatinvloeden, erosie en zwaartekracht. De nazi's bliezen de gaskamers en crematoria zelf op toen het Sovjet-leger tegen het eind van de oorlog oprukte. De meeste liggen er nog bij zoals zij ze hebben achtergelaten - ruïnes die zowel aan de misdaad herinneren als aan de pogingen deze te verdoezelen.
Alle verval is problematisch voor een monument dat mensen moet herinneren aan wat de joden, zigeuners, homo's, Poolse politieke gevangenen en anderen is aangedaan. Nu is het meeste nog aanwezig - de spoorlijn waarover de gevangenen aankwamen, de barakken waarin zij onder onmenselijke omstandigheden leefden, de gaskamers waar zij werden vermoord en de crematoria waar hun lichamen werden verbrand. 



Uniek historisch bewijs
Als het zou verdwijnen zouden toekomstige generaties worden beroofd van uniek historisch bewijs van de nazi-misdaden, een zorgwekkende gedachte nu holocaustontkenners weer van zich doen horen. In tegenstelling tot andere vernietigingskampen als Treblinka en Belzec, die werden afgebroken en waar alleen een herdenkingsteken nog aan herinnert, geeft Auschwitz nog een duidelijk beeld van hoe het kamp in elkaar zat.
Het verval van Auschwitz gaat extra hard omdat het gebruikte materiaal, zoals hout voor de wachttorens en barakken, uiteindelijk zal wegrotten of instorten. Cywinski wijst erop dat sommige gebouwen werden gebouwd door doodzieke en stervende gevangenen, die uit lijfsbehoud minimale inspanning leverden.

Twee kampen
Auschwitz bestaat eigenlijk uit twee kampen. Het tweede Auschwitz, Birkenau, is het grootste. Het werd drie kilometer van het oorspronkelijke complex gebouwd om de 'Endlösung' - de uitroeiing van de joden - te versnellen.
Omdat Auschwitz-Birkenau in de hele wereld geldt als symbool van de nazi-misdaden is elke verandering een zaak van grote verantwoordeli jkheid en zal die hoe dan ook weerstand oproepen. Cywinski pleit voor de aanleg van muren rond de gaskamers om verder inzakken te voorkomen. Nu is het moment om te handelen, zegt hij, want over tien, vijftien jaar kun je misschien niet meer zien hoe ze geconstrueerd waren.

Restauratie
Maar werkzaamheden aan de gaskamers is bij uitstek iets wat holocaustontkenners kunnen aangrijpen om hun beweringen kracht bij de zetten, bijvoorbeeld door foto's van de restauratiewerkzaamheden te verspreiden, zegt Jonathan Webber, professor joodse studies aan de universiteit van Birmingham en lid van de Internationale Auschwitzraad.
Het prikkeldraad in Auschwitz is sinds de oorlog al meermalen vervangen omdat het zo roestte, zegt hij. Maar 'rommelen aan de gaskamers' is heel wat anders. Dat is 'rommelen aan het hart en de ziel' van wat Auschwitz vertegenwoordigt. Webber heeft er bij de raad op aangedrongen de beste deskundigen van de wereld te raadplegen alvorens ook maar iets te ondernemen. 



Niets weghalen
Een andere taak die beheerder Cywinski zichzelf heeft gesteld is het moderniseren van de tentoonstelling die in 1955 in de oorspronkelijke barakken van Auschwitz werd ingericht - foto's van gevangenen, SS-kantoren met het portret van Hitler nog aan de muur en koffers, verbogen brillen en haar van de slachtoffers die hun werden afgenomen voordat zij gaskamers in werden gejaagd. Cywinski wil daar niets van weghalen, zegt hij.

Criteria
Maar er moet wel wat veranderen, omdat de tentoonstelling niet meer voldoet aan internationale museumcriteria. Hij benadrukt dat er niets zal gebeuren voordat autoriteiten van wereldklasse zich erover hebben gebogen. Een van die autoriteiten is Yad Vashem, het holocaustmuseum in Jeruzalem. Woordvoerster Estee Yaari vindt het niet meer dan logisch dat een museum dat in de jaren '50 is opgericht, gaat moderniseren.

Herinnering
"Destijds werd de tentoonstelling gemaakt voor mensen die zich de oorlog heel goed herinnerden", zegt Cywinski. "Nu hebben we een generatie jongeren van wie de ouders zich de oorlog niet eens meer herinneren. Als we niet veranderen zal deze tentoonstelling de toekomstige generaties steeds minder zeggen."(novum) (hln)

 Sinds de sperwer zijn plek heeft gevonden is het slecht gesteld met de mus in Amsterdam. Waren er tien jaar geleden nog 40.000 mussen, nu is het aantal teruggebracht tot 5.400. Belangrijkste oorzaak is de sperwer, die mussen graag op het menu ziet. Dat zei stadsecoloog Martin Melchers zondag in het radioprogramma Vroege Vogels.

 

Melchers heeft twee jaar door Amsterdam en het buitengebied gefietst om alle mussen te tellen. De mus is niet voor niets een geliefd maal voor de sperwer. De mussen zijn trager dan bijvoorbeeld kool- en pimpelmezen en dus een makkelijker slachtoffer. Daarnaast verblijven mussen altijd in groepen op dezelfde plek, waardoor de sperwers altijd weten waar ze iets te eten kunnen vinden. (anp) (hln)

 De Franse autoriteiten onderzoeken of dikke plakken teer die zondag op de kust van Bretagne zijn aangespoeld afkomstig zijn van het containerschip MSC Napoli dat aan de overkant van het Kanaal voor de zuidwestkust van Engeland opzettelijk aan de grond werd gezet. Op de stranden van de Côtes-de-Armour en Finisterre zijn in het weekeinde ook dode zeevogels aangespoeld. 



De Napoli werd aan de grond gezet nadat het schip eerder deze maand in een zware storm averij had opgelopen en olie begon te lekken. (novum) (hln)

 ,,Johan Museeuw is meegesleurd
in een karaktermoord van een senator en een krant op Lefevere.''
Dat vindt Wouter Vandenhaute, die zelf een rol speelde in de zaak.

In deze krant(Standaard) geeft Wouter Vandenhaute voor het eerst zijn versie van de feiten in de zaak-Museeuw. Museeuw bekende dinsdagavond dopinggebruik omdat de krant Het Laatste Nieuws woensdag zou uitpakken met een e-mail van Wouter Vandenhaute. Die mail bevatte de tekst voor een persconferentie waarin Museeuw twee jaar geleden al alles zou opbiechten. Museeuw heeft die persconferentie echter nooit gegeven. 


Wouter Vandenhaute

En dat was niet slim van hem, vindt Vandenhaute nu. Maar hij respecteert de beslissing van Museeuw. ,,Twee jaar geleden heeft hij me getelefoneerd. Hij vroeg me om advies. De dopingzaak-Landuyt drukte op zijn gemoed. Hij zat mentaal op een nulpunt.'' Museeuw biechtte toen alles op aan Vandenhaute en wees Jean-Marie Dedecker aan als zijn vertrouwenspersoon. Vandenhaute deed Museeuw daarop een voorstel over hoe hij zo'n publieke biecht moest aanpakken en stuurde die e-mail ook door naar vertrouwensman Dedecker.

Precies die mail belandde zowat twee jaar later bij Het Laatste Nieuws . Voor Vandenhaute is het duidelijk wie lekte: Dedecker. Vandenhaute is dan ook woest op de senator. En het resultaat? ,,Ik heb deze week andermaal een mens in nood gezien ( Museeuw, red ) die schaamteloos werd geslachtofferd in een hetze tegen Patrick Lefevere.''

Vandenhaute praat het kortstondige dopinggebruik van Museeuw niet goed, maar hij heeft er wel begrip voor dat Museeuw lange tijd zijn fout heeft ontkend. Vandenhaute begrijpt ook dat ploegmanager Patrick Lefevere Museeuw daarvoor niet sneller uit de ploeg heeft gezet en hem een pr-functie liet uitoefenen. ,,De zaak-Landuyt dateerde van voor de ethische code in het wielrennen. Op het moment van die code wordt de teller op nul gezet. Dat nulpunt gold voor iedereen. Ook voor Museeuw.''

Vandenhaute staat dan ook achter Patrick Lefevere. De artikelenreeks in Het Laatste Nieuws tegen de manager noemt hij een pure karaktermoord in de stijl van een echte boulevardkrant. Volgens de grote man van het tv-productiehuis Woestijnvis is Lefevere zelfs een van de weinige mensen die de wielersport uit de crisis kunnen trekken. Want dat de sport in de miserie zit, is duidelijk. Vandenhaute vraagt zich zelfs af of hij geen initiatief moet nemen voor zijn lievelingssport.

Intussen heeft ook Patrick Lefevere een persconferentie gegeven over de zaak. Net als Vandenhaute wijst hij Jean-Marie Dedecker met de vinger. ,,Als raadgever van Johan Museeuw heeft hij zijn vertrouwen beschaamd.'' Maar Lefevere trok nog veel feller van leer tegen Het Laatste Nieuws . Hij dient een klacht in tegen de uitgever, de hoofdredacteur en tegen journalist Maarten Michielssens van de krant. Over de grootte van de schadevergoeding bleef hij evenwel vaag. ,,De schade kan nog niet gemeten worden omdat nog elke dag ruchtbaarheid wordt gegeven aan de zaak'', zo verduidelijkte zijn advocaat achteraf.

Lefevere daagt ook Dedecker zelf voor rechter. Dit gaat niet over de zaak-Museeuw, maar over het feit dat Dedecker in september vorig jaar stelde dat drie Belgische toprenners een dopingkuur in Italië hadden gevolgd. Omdat het een burgerlijke vordering is, speelt Dedeckers onschendbaarheid niet.

(bbd, mm, hc) (Standaard)