Geschiedenis

Het Begin... toen in Magelang

Johannes van der Steur vertrok op 10 september 1892 met de oude "Conrad" naar Oost Indie, 8 dagen nadat hij als zendeling was ingewijd in het kerkje aan de Parklaan in Haarlem. Op weg naar de kolonialen, omdat hij wist dat die niet genoeg hadden aan brieven alleen (die er maanden over deden) maar dat ze daar in de oost een vriend nodig hadden.

Zijn eerste werk was de inrichting van een eenvoudig militair tehuis, een ongekende weelde. In Magelang, waar 5 bataljons militairen lagen, een kaderschool en het depot-bataljon van 4 compagnieen. Hij deed dit alleen, zonder enige sociale zekerheid of geld. Een eenvoudig bamboehuis was het, maar de militairen kwamen er graag.

In dit huis verzorgde Pa
de eerste vier kinderen

In 1893 - Johannes was toen 28 jaar oud - kwam een dronken koloniaal bij hem in het tehuis en vertelde dat een sergeant gestorven was en een inlandse vrouw met vier kinderen achterliet. Als hij nu zo "verdomd" vroom was, dan moest hij dat maar eens tonen. Het antwoord: wordt nuchter en breng me er heen.

De vrouw en haar kinderen werden de dag erop in het bamboehuis opgenomen. Het werd een sneeuwbal: de soldaten vonden het leuk en hielpen met wassen en dergelijke zaken. Binnen twee maanden waren er 14 van zulke verweesde kinderen. Een van hun vroeg hoe ze hun pleegvader moesten noemen. Dat moeten jullie zelf maar uitmaken vond Johannes en de jongen zei: dan noemen we u Pa want dan hebben we lekker weer een papa. En het werd Pa van der Steur, tot op heden, jaren na zijn dood.

Voor Pa's kinderen moet het een wonder geweest zijn: een blanke meneer, die niet hovaardig voorbij reed in een koets, die niet als dronken soldaat een voorwerp was van minachting, maar die een echte vader was met wie ze samen aan tafel zaten, met wie ze konden praten in hun eigen "kromme" taaltje. Die hun kleren en schoenen gaf en hen lezen en schrijven leerde. Zij waren geen kamponggladakkers meer, zij hadden echt een echte Pa. Vandaar dat vele Steurtjes hun leven lang dankbaar blijven. Door Pa kregen zij immers de kans MENS te worden.

In 1903 had Pa al 350 kinderen onder zijn hoede. Hij werd echter ziek en moest met spoedverlof naar Nederland. Het was zijn enige verlof in 55 tropenjaren. Zijn gehele verloftijd gebruikte hij om belangstelling te wekken voor zijn kinderen en te trachten de gelden bijeen te brengen die hij zo dringend behoefde. Koningin Emma, bekend om haar sociale mededogen, stond Pa een gesprek van anderhalf uur toe. Opgeknapt ging hij er op uit. Van haar en van andere vooraanstaande personen kreeg hij geld. 20.000 gulden! Pa ging, voordat zijn ziekteverlof om was, terug naar Java. Hij kon toen voor een matige prijs een oude kazerne voor politiesoldaten kopen, waarbij een groot terrein hoorde.

In 1907 trad Pa met Anna Maria Zwager in het huwelijk. Hij trouwde met de handschoen. Misschien was zijn huwelijksaanzoek het wonderbaarlijkste dat onze geschiedenis kent: Anna, wil je de moeder worden van mijn kinderen?. Zo deed Moe van der Steur haar intrede in het tehuis. Zij had de leiding van de meisjesafdeling, die beter aan een vrouw kon worden toevertrouwd. Tot aan haar dood op 30 april 1936, is zij door haar liefdevolle en onbaatzuchtige arbeid, voor velen, ook voor Pa zelf, tot grote zegen geweest.

Pa en kind

Zijn gehele leven zette Pa van der Steur zich in voor de opvoeding van zijn kinderen. 7000 verlaten, en verweesde kinderen heeft hij opgevoed tot nuttige leden in de maatschappij. Zijn invloed op de kinderen die hij gevoed en opgevoed had als zijn eigen vlees en bloed, was heel groot. Voor hen was en blijft hij "Pa" hun vader. Voor deze duizenden betekende zijn werk een ommekeer in hun leven.

Op 15 Februari 1944 werd Pa door de Japaners geinterneerd. Zelfs gedurende zijn interneringsjaren was Pa een zegen voor zovelen.

Op 16 September 1945 - na de capitulatie van Japan - stierf Pa van der Steur. Zetten jullie het werk door als ik er niet meer ben. God zal jullie steeds helpen. Niet mijn naam en persoon, maar mijn werk moet jullie indachtig blijven. Dit waren zijn laatste woorden. Hij die zovelen eten en een tehuis heeft gegeven is zelf gestorven aan hongeroedeem.

Voor degenen die het werk van Pa van der Steur van voor de oorlog gekend hebben, was daarna de vanzelfsprekende vraag: "Wat is er na Pa's dood van zijn levenswerk geworden? Is het blijven bestaan?" Is de sombere visie van Mw. Langhout in "Herinneringen uit het leven van Johannes van der Steur" bewaarheid? Zij besloot haar boekje met: God heeft Pa van der Steur een levenswerk gegeven dat met hem begon en eindigde.

Even leek het erop alsof haar woorden bewaarheid zouden worden. Als mens heeft zij het werk gemeten met menselijke maatstaven: het werk zoals zij dat zag na Pa's overlijden. Het was inderdaad een ruine geworden. Velen herkenden het zelfs niet, speciaal na de exodus van vele oud-Steurtjes en sympathisanten in de 50-jaren naar Nederland en elders.

Maar God beschikte anders...

De Yayasan Pa van der Steur

Het nagelaten werk van deze grote Nederlander die in zijn eigen land niet veel bekendheid geniet, werd rondom de zestiger jaren door enkelen van zijn oud pupillen krachtig ter hand genomen. God heeft hun arbeid gezegend.

In maart 1957 nam Bram Bernard (een oud Steurtje) de leiding van de Yayasan Pa van der Steur over. Gedachtig de wens van Pa: Niet mijn naam maar mijn werk zij gedacht, heeft Bram, vaak onder zware druk en onder zeer moeilijke omstandigheden, het werk voortgezet.

In 1970 groeide het plan het werk uit te breiden. In 1973 werd het "denken" omgezet in daden door het aankopen van een stuk grond van 2 ha in Pondok Gede, ongeveer 15 km ten oosten van Jakarta. In de daarop volgende jaren gingen zij stap voor stap verder om het bouwprogramma te realiseren.

Op 3 mei 1975 werd het Jongenstehuis in Pondok Gede bewoond. Vervolgens kwamen de Hoofdkeuken, het Meisjestehuis, de Lagere school, de Kleuterschool, de Polikliniek, de MULO, het Bejaardentehuis in Depok, het Ontmoetingscentrum en de Bibliotheek.

Het werk van Pa van der Steur is niet - zoals Mevrouw Langhout schreef - geeindigd bij zijn heengaan. Het werk is als een phoenix uit zijn as herrezen...

Johannes van der Steur is heengegaan maar zijn werk, opgebouwd uit liefde tot de naasten, leeft voort!