salomon levy

slager en veehandelaar, afkomstig uit Hessen (Duitsland).

Joden konden zich in stad en land niet vrijelijk vestigen. Zij moesten hiervoor toestemming vragen aan de bevoegde autoriteiten. In 1754, 1765 en 1774 vaardigden de autoriteiten (van Groningen) regels uit voor de vestiging van joden, die golden voor de hele provincie. Die verhinderden niet de illegale vestiging van joden. Wat betreft de uitoefening van een beroep waren de joden ook niet vrij. Op het platteland was hun alleen het slachten, de verkoop van vlees en het doen van koopmanschap toegestaan. En dat is dus precies wat Salomon deed. In de stad konden ze zich alleen bezig houden met ongeregelde handel. De uitoefening van de meeste andere beroepen werd hier via gilden geregeld. Joden konden in de loop der tijd lid worden van het koopliedengilde en incidenteel van sommige andere gilden.

Salomon kwam geregeld met justitie in aanmerking:

1789, beschuldigd van diefstal van een schaap, maar vrijgesproken
1794 "na't Gedemolieerde, de vrouw in Groningerland" (wat dat ook mag betekenen)
1795, aanbieden gestolen goederen, een jaar tuchthuis
1796, beschuldigd van diefstal van lammeren, vrijgesproken
Salomon Levy was betrokken bij het anti-patriottistische Kollummer oproer van 3 en 4 februari 1797. De directe aanleiding van dit oproer was de arrestatie van een drinker in een herberg die luidkeels had verkondigd dat het vroeger veel beter was, toen de prins er nog was en Friesland een autonoom gewest was. Zijn ontevredenheid vond een directe aanleiding in een nieuwe wet (geldig voor heel Nederland) die een soort militaire dienstplicht invoerde, gekoppeld aan nieuwe belastingen. Salomon zou aanvoerder zijn geweest van groep rebellen die de man bevrijdde.

Volgens getuigen zou Salomon een van de aanvoerders zijn die de mannen onder bedreiging met een sabel zou hebben gedwongen aan het oproer mee te doen. Tevens zou hij hebben geroepen dat hij ene Abel Keuning, een belangrijke patriot in de regio, wel aan riemen (reepjes?) zou snijden. Deze Abel Keuning is inderdaad gemolesteerd. Salomon heeft alles ontkend, hij zou juist zelf zijn gedwongen om mee te lopen in het oproer. Bovendien was hij een klein mannetje, en kon dus niet eens iemand bedreigen. Verder zou hij zich bij de eerste gelegenheid uit de voeten hebben gemaakt. Volgens Salomon waren de getuigen algemeen bekend als onbetrouwbaar en leugenachtig.

Het gerechtshof (met politieke vrienden van Abel Keuning) heeft hem schuldig bevonden, en Salomon is in 1798 te Leeuwarden geëxecuteerd. Als jood was hij misschien ook wel een erg voor de hand liggende zondebok.

De rechtszaken rondom het Kollummer oproer waren ook in 1797 en 1798 al zeer omstreden. Er werd gesproken van oneerlijke, politieke processen die in de pers werden vergeleken met het toen zeer recente Franse schrikbewind. In 1797 is één executie uitgevoerd die toen tot woedende reacties in de pers en voor grote commotie onder de bevolking zorgde. De meest radicale rechters zijn toen uit het gerechtshof verwijderd. Pas nadat begin 1798 de radicale patriotten de macht hadden gegrepen in de Bataafse Republiek durfde en wilde men meer doodvonnissen voltrekken. Salomon was de tweede. Na een tweede staatsgreep in 1798 kwamen meer gematigde patriotten aan de macht. Er werden in de zaak van het Kollummer oproer geen verdere executies meer voltrokken.

In Zwaagwesteinde (zijn toenmalige woonplaats) is thans een Salomon Levistraat.