Het theehuis “ Rokuso - an “ in onze Japanse vijvertuin .

Op een serene plaats in onze Japanse tuin wilde ik een theehuis neerzetten .Eerst wat informatie ingewonnen in de dienst openbare werken van onze woonplaats om te zien wat hieromtrent de stedenbouwkundige voorschriften waren .Tot een bepaalde limiet van afmetingen mocht ikzelf het plan opmaken toen der tijd zonder een bouwkundig architect onder de arm te moeten nemen . Met deze gegevens op zak ontwierp ik het theehuis gebaseerd op de traditionele bouw in de oudheid in Japan .

Vroeger waren alle gebouwen in Japan uit hout opgetrokken . De reden daarvoor was dat houten constructies bij aardbevingen stabiel bleven . Nu zijn er architecten en ingenieurs die betonconstructies kunnen berekenen die ook stand houden bij aardbevingen , want die komen regelmatig in Japan voor . Ik maakte een plan van de platte grond als ook verschillende doorsnede tekeningen op schaal die ik dan aan de overheid voorlegde en zo mijn bouwvergunning bekwam .

Met de vergunning op zak kon ik van start gaan met de bouw van het theehuis .

Het theehuis is zoals ik reeds vermelde volledig uit hout opgetrokken waarvan de westelijke en noordelijke buiten zijden bekleed zijn met bruine plastiekplanchetten om de duurzaamheid van het gebouwtje te vrijwaren . Deze zijden zijn toch in de tuin aan het zicht ontrokken .

In het vroegere Japan was de bevolking één met - en leefden in harmonie met de natuur . Vandaar hun schuifbare wanden zodat ze vanuit hun woning optimaal van hun tuin konden genieten . Met deze gedachte voor ogen kreeg mijn ontwerp gestalte en wilde ik het theehuis ook in die zin uitwerken . De zuidelijke en oostelijke zijde die op de tuin uitgeven hebben schuifbare wanden bestaande uit vier stuks langs beide zijden die volledig kunnen wegschuiven in twee kasten om zo een goede kijk te krijgen op de omringende natuur . Op iedere zijde zitten er in die wanden drie ramen , op twee zijden dus zes ramen vandaar de Japanse naam voor ons theehuis “ Rokuso – an “ wat zes ramenhut betekent . Spreekt u uit als Rokusowan .

Door die buitenwanden kan het gebouw ( theehuis ) volledig afgesloten worden tegen ongedierte en gure weersomstandigheden alsook tijdens de nacht .

Binnen het gebouwtje is het binnengedeelte , het eigenlijke theehuis afgeschermd van buiten door langs beide zijden twee schuifbare Japanse wanden bekleed met rijstpapier . Tussen die binnen en buitenwand ontstond er zo een overdekt terras waar u van de tuin kan genieten zonder het eigenlijke theehuis open te zetten . Het theehuis , weet je staat zo ongeveer 20 cm hoger dan de waterspiegel van een omringende en onderdoor stromende vijver . Dit heeft ten eerste de indruk dat de vijver verder doorloopt achter het theehuis wat uiteraard niet waar is , maar de illusie is er wel . Ten tweede heeft u als de zon in de vijver schijnt , een heel andere lichtinval in het theehuis dan in onze westerse woningen . Hier in het westen schijnt de zon gewoon door het raam naar binnen en valt het zonlicht op de vloer . Bij de Japanse woning en uiteraard ook in ons theehuis wordt de zon weerkaatst in de vijver en schijnt het zonlicht door die wand in rijstpapier op het plafond , wat een heel andere lichtinval is dan wat wij hier gewoon zijn . Een diffuus licht komt zo het theehuis binnen en vult zo de kamer , indrukwekkend en zeer rustgevend is dit .

De binnenafwerking van het gebouwtje is in cederhout en de vloer is een plankenvloer uit lorkenhout die een zeer mooie tekening bevat die door te boenen goed tot zijn recht komt .
De Japanner integreert de natuur in de woning en dit heb ik ook gedaan door de muren een groen – beige kleur te geven die goed harmonieert met de natuur . Het dak is in dakpannen gelegd die in harmonie zijn met het geheel en er is bewust gekozen om geen dakgoot aan te brengen zo vallen bij regenweer de druppels water als kristal in de vijver wat een mooi en rustgevend geluid voortbrengt , juist muziek in de oren !

Laat ik dit artikel eindigen met een haiku van Dhr.Willy Cuvelier :

In de gordijnen

spelen zon en zomerbries

een schimmenspel .

Traditionele theeceremonie in Japan .

De gasten ( voor een theeceremonie worden er maar een paar gasten uitgenodigd ) wachten aan de ingang van de tuin in een prieeltje ( prieeltje kan u op foto zien bij Japanse tuin Clingendael ) die daar speciaal voor gebouwd is op de gastheer of de gastvrouw .Indien de tuin droog ligt zal de gastheer / vrouw eerst de tuin besproeien vooraleer zijn / haar gasten in de tuin toe te laten . Dit doen zij omdat de kleuren in de natuursteen die veelvuldig in de Japanse tuin voorkomt veel beter tot hun recht komen wanneer de stenen nat zijn . Daarna begroet de gastheer zijn gasten van op een welbepaalde plaats in de tuin , vanwaar de gastheer de gasten kan zien . Te samen gaan zij dan door de tuin , waarvan zij uiteraard genieten , naar het theehuis ( Chashitsu ) die ergens tussen het groen verscholen zit . Het theehuis is een sober optrekje waar een lage opening is voorzien waarlangs de gasten het theehuis ingetogen en nederig kunnen betreden op de knieën nadat zij zich eerst ontdaan hebben van hun schoeisel die ze op een daartoe voorziene steen kunnen zetten . Een uit graniet gehakte watervat ( tsukubai ) staat aan de ingang van het theehuis waar de gasten eerst hun handen wassen om zich zo ritueel te zuiveren van alle onreinheden vooraleer in het theehuis te gaan .Binnenin het theehuis liggen tatami matten in een bepaald patroon gelegd . Het aantal tatami matten bepaald de status van de gastheer . Het theehuis is sober ingericht met weinig ramen om de aandacht niet af te leiden tijdens de theeceremonie .De gastheer zet zich voor zijn genodigden , allen zitten op de knieën leunend op de hielen .Er zal een kunstwerk of bonsai , ikebana , een rolschilderij in het theehuis in een tokonoma ( nis ) aanwezig zijn waarover de gasten dan eerst van gedachten wisselen met de gastheer vooraleer aan de theeceremonie te beginnen . Daar wordt niet gekletst over mensen of recente gebeurtenissen . Daarna worden de gasten door de gastheer voorzien van iets zoet vooraleer de bittere groene thee te gebruiken . De theeceremonie is een ritueel met vooraf vastgestelde regels die op een welbepaalde manier dienen uitgevoerd te worden .Bij de gastheer staat een oventje ( furo ) om het theewater op te warmen in een metalen ketel ( een kama ) met daarnaast nog een ketel ( mizusahi ) met daarin de voorraad water . Eerst wordt het nodige water door de gastheer / vrouw uit de voorraadketel in de kama gedaan en met het oventje opgewarmd . De groene poederthee ( matcha ) zit in een lakken doos , een natsume . Met een spatel uit bamboe ( chashaku ) wordt de groene poederthee afgemeten in een theekom , een chawan . Ondertussen is het water opgewarmd en wordt toegevoegd aan de matcha met een grote bamboelepel , een hishaku . Met een bamboe kwast ( chasen ) wordt er geen en weer , van links naar rechts en terug geklopt ( geen draaibeweging ) om zo de thee met het theewater te mengen tot er een schuimende dikke groene substantie ontstaat .Het theekommetje wordt door de gastheer / gastvrouw voor een gast geplaatst en daarna maakt hij / zij een buiging . De gast maakt daarna eveneens een buiging neemt het kommetje met thee en zet het op de palm van de linkerhand , met de rechterhand wordt het theekommetje drie maal een beetje gedraaid in de richting van het uurwerk . Dan kan er in eerbied gedronken worden waarna de chawan waar er gedronken werd met de rechterhand afgeveegd wordt en terug drie maal gedraaid maar dan tegen de klok in . Het theekommetje kan zo doorgegeven worden aan de volgende gast als het een man is waarna het ritueel zich herhaald . Indien de volgende gast een vrouw is moet het theekommetje eerst op de grond neergezet worden waar de vrouw het daar dan kan nemen . Aan het einde van het theedrinken wordt de chawan dan nog door de gastheer afgewassen met water uit de mizusahi . De Japanners zijn zo wel een paar uur ingetogen bezig met de theeceremonie .

Het normale gewone groene theedrinken in Japan en hier in het westen kan uit zeer mooie Japanse theesetjes die pas voor twee derde gevuld worden om de theedrinker toe te laten het theekopje vast te houden aan de boord die boven de thee uitsteekt . Bepaalde theekopjes zijn dubbelwandig gemaakt precies om de warmte niet door te geven op de buitenkant van het theekopje .

De groene theeblaadjes zijn afkomstig van de Camelia Sinensis die in de vroege morgen geplukt worden van de theeplant , gedroogd en in een oven gebrand . Bepaalde duurdere soorten ondergaan een specialere behandeling .

De Japanner en allen uit de oosterse regio drinken hun groene thee puur , die wel bitter is van smaak en de meeste westerlingen houden van die bitterheid zo niet en zoeten hun thee .

Hoe zetten wij groene Japanse thee het best om een optimaal aroma te hebben ?

Water opwarmen tot 70° C., niet laten koken .

Één afgestreken theelepeltje gedroogde en gemalen theebladeren voor één kopje thee in het mandje doen van de theekan .

De hoeveelheid warm water in de theekan doen voor het aantal kopjes dat men wil zetten .

Daarna het theemandje met de juiste hoeveelheid thee onderdompelen in het warme water , nooit warm water op de theebladeren gieten ! De theebladeren moeten de nodige tijd krijgen om zich te kunnen ontvouwen !

De juiste infusietijd in acht nemen van 1’ tot 3’ laten trekken naargelang de soort groene thee .

Hier enkele soorten groene thee , made in Japan en hier in de gespecialiseerde zaken te verkrijgen :

De gewone groene consumptiethee BANCHA - infusietijd 1’ tot 1,5’

JAPAN GENMAICHA - infusietijd 1’ tot 1,5’ ( thee met gepofte maïs )

De betere en duurdere Japanse groene thees :

JAPAN SENCHA YAMATO - infusietijd 1,5’

JAPAN SENCHA MAKINOHARA - infusietijd 2’ tot 3’

JAPAN SENCHA FUJI - infusietijd 2’ tot 2,5’

JAPAN SENCHA GYOKURO ASAHI - infusietijd 2’ tot 3’

De Japan Sencha Gyokuro Asahi is de groene theesoort die vroeger enkel voor de keizer van Japan bedoeld was .

Van de theeplanten worden de pluk en verwerking van de theebladeren op een speciale manier behandeld .Voor mij is dit de beste thee van smaak maar nogal prijzig . Kwaliteit betaalt zijn prijs .