|
Winternacht in Lapland, boven de Noordpool cirkel, dat is koud
Op 4 januari 1974 moest ik naar Zweden om een machine te installeren. Men had mijn verwittigd, pakt iets warm mee want het is er koud. Ik had dan toch maar een dikke vest gaan kopen, en zag later dat dit onvoldoende was.
De vlucht vertrok op een zondag van uit Zaventem naar Kopenhagen een SAS vlucht met verbinding naar Stockholm. Daar moest ik een vliegtuigje (20 plaatsen) (met schroeven veel lawaai) nemen een soort omnibus om van Stockholm naar het hoge Noorden Lapland te vliegen. De verbindingvlucht ging van Stockholm Arlanda over Sundsvall, Umea, Skelefta en Lulea boven aan de Baltische zee als eindbestemming. Vandaar zou ik de volgende dag verder reizen met de auto, boven de noordpoolcirkel.
Daar waar in de zomer de middernachtzon schijnt en in de winter de winternacht is. Dan is het in de regio theoretisch drie weken donker rond 21 december. Daarna schemert het tot enkele uren licht van 11 uur tot 13 uur daarna terug donker.
Tot Stockholm was de temperatuur draaglijk ( -4°C) en was er sneeuw met mate, alles was vrijgemaakt van sneeuw en ijs waar het moest.
Om mijn weg te vervolgen moest ik een omnibus vlucht nemen die eerst Sundsvall aandeed, daar was alles al wit en het vroor er 10 graden. Vervolgens landden wij in Umea daar was de landingsbaan één dikke ijslaag en alles wit van de sneeuw zo ver men kon zien in het donker! De volgende halte was Skeleftea, en daarna Lulea. Van uit het vliegtuig kon men de witte bevroren Baltische zee zien in donker. Te Lulea moest ik overnachten omdat het vliegtuig daar zijn eindstop had rond 23 uur.
In het vliegtuig vroeg men of ik een taxi wou bestellen, daar ik de reden van de taxi niet kende heb ik dit niet gedaan. Eens geland in die kleine luchthaven ging iedereen naar zijn taxi. Ik verwachtte dat iemand mijn zou komen afhalen, maar tevergeefs. Daar de luchthaven achter mij sloot stond in daar om 23 uur 30 op de straat in het donker voor de luchthaven met mijn valies in de hand, het vroor 15° C. Iedereen was weg, de luchthaven leeg. Toen ik het laatste lichtje zag uitgaan in de luchthaven begon ik onraad te ruiken. De laatste man, een veiligheidsagent kwam buiten en ik rende naar hem naartoe. Deze gewillige nachtwaker heeft mij dan met zijn auto 12 km verder naar mijn hotel gebracht in In Lulea waar voor ik hem nu nog dank. De volgende dag is men mij met een wagen komen afhalen om acht uur. De ochtendtemperatuur aan de kust was gedaald tot 20°C. De man die mij met de auto kwam afhalen moest mij 300 km verder brengen bij mijn klant. Wij verlieten de stad Lulea en kwamen op de boerenbuiten in volle sneeuw en ijs. Wij moesten dan Noordwaarts van Lulea naar Boden, Jokkmokk (op de poolcirkel) , Malmberger en tenslotte Avakko in de bergen nabijna Kiruna boven de noordpoolcirkel.
De verwarming in de auto stond op maximum. De zijruiten van de auto waren en bleven bevroren. De verwarming kon die niet ontdooien.
Op de baan was de sneeuw niet geruimd en er was spoorvorming in de sneeuw. De man reed 100 tot 110 km/uur in de sneeuw tot ik hem wees op deze gevaarlijke toestand. Hij draaide zijn stuur links en rechts, wij waren als op de rails van de trein wij volgden de baan. Aan elk kruispunt was de sneeuw geruimd om de mogelijk te hebben naar links of rechts af te slaan. Wij moesten over bergen en daar daalde temperatuur tot meer dan -50° C.
In een bos belandden wij in een kudde van zon 150 elanden die tergend traag de weg overstaken dit duurde meer dan een half uur eer wij terug verder konden. De elanden overleven in de winter door boomschors te eten.
Iets na de middag waren wij ter plaatse in de fabriek. Het was een caravan- en zwerfwagenfabriek. Na een kort bezoek aan de fabriek bracht men mij naar het hotel. Toen zag ik de thermometer aan het hotel (in de zon) middagtemperatuur 25 °C. Om 13 uur 30 begon het al donker te worden. Eigenlijk was het nooit heel klaar geweest, maar schemer.
Ik was boven poolcirkel en daar heeft men de middernachtzon in de zomer en de lange winternacht het is daar zes weken duister en rond 21 december is het zelfs 2 à 3 weken donker.
Toen ik daar was, werd het klaar rond elf uur om beginnen te schemeren rond 13 u. Dat was ook nog afhankelijk van de zon of wolken in de bergen die dit fenomeen beïnvloeden of verergerden. Er lag overal van 1,20 m tot 2 m sneeuw. Het hotel lag naast een bevroren brede rivier of meer? die een grote sneeuwvlakte vormde.
De mannen van de fabriek vroegen hoe ik van het hotel naar de fabriek en terug zou gaan dat was zo een 500 meter. Ik zei direct met een taxi. Dan zijn ze mij maar alle dagen komen halen en terug brengen, fabriek hotel.
In het hotel, tegen de kou lopen de buizen van de verwarming onder het bed door. Ik ben dat niet gewoon en ging de radiatorknop een beetje dicht draaien. Maar niet helemaal, uit angst dat de radiator zou bevriezen. Rechts van het raam was er een klein smal raampje met vliegengaas ervoor ik had dit ook een beetje geopend om de kamer af te koelen. Maar de koude tocht die binnen kwam ging langs de thermostatische radiatorknop eronder en de verwarming gaf nog meer. De volgende morgen informeerde ik naar de minimum temperatuur voor die nacht het was min -48°. Ik had geluk enkele dagen tevoren was het nog enkele graden kouder geweest vertelde men.
De zondag erna was ik in het hotel aan het niksken en door het venster te kijken. Ik merkte daar een soort parkingmeters op aan de parking van het hotel en vond dit eigenaardig dan men moest betalen om daar te parkeren. Even later kwam er iemand toe. Ik zag dat hij van uit de auto een draad uithaalde een de stekker in de "parkingmeter" stak. Ik vroeg aan de baas van het hotel wat de reden was. Als uw auto zelfs benzine een nacht buiten staat aan 48° dan start hij niet. De auto's zijn er zo gebouwd dat in de motor een weerstand zit en een water circulatiepomp die de motor warm houd, daarom moet met op een parking waar men zijn auto lang in de kou laat staan telkens de stekker in steken. De baas van het hotel met baard ging elke zondag een uurtje lopen met winterjas aan. Toen hij terug kwam was zijn snor en baard helemaal wit bevroren van zijn adem. Toen dit binnen ontdooide liep alles er zo maar af.
De meeste mensen hebben daar ook een skidoo noemen zij dat dit is zoals een Scooter maar met rupsketting achteraan. Men kan er mee over berg en dal, men moet zelf de wegen niet volgen, kan er mee over 't meer als het bevroren is. De kleine wegen zijn niet vrijgemaakt en dan is dit vervoermiddel ideaal.
Nu een beetje over de leefgewoonten aan de noord pool van die tijd
Iedere lokale bewoner of familie had een persoonlijke radio verbinding zo een walkie talkie (nog met de lange antenne).
Als men bij iemand moet zijn een straat verder dan belt of klop men niet men valt met de deur in huis, want het is veel te koud om voor de deur te wachten.
's Avonds is er in het dorp een Taxi die boodschappen doet. Met de radio telefoneert men naar de taxi en die gaat sigaretten, chips, bier en andere zaken kopen de mensen blijven binnen als het zo koud is. Ik moet eerlijk zeggen ik ben daar de zondag gaan wandelen toch wel 50 meter en ik heb mij terug naar het hotel gehaast.
In de fabriek kreeg ik hulp toegewezen van 2 jonge gasten. De verwarming stond op 25°C het was in die tijd dat het bij ons mode was dat de vrouwen met bloes toegeknoopt vooraan en de buik bloot Zo waren zij aan 't werk en buiten max 25°C
Om mijn bezig te houden vroeg één van die twee of ik die avond niet mee naar de cinema wilde. Het was de film Emanuelle II die ik daar gezien heb aan 48 ° onder nul.
Ze vertelden mij enkele later dagen dat zijn vrouw haar verjaardag had en nodigden mij uit. Ik had een fles wisky op de luchthaven gekocht en die avond plaatste ik die nog volle fles op de tafel. De man de vrouw en de bijslaper hebben die fles wisky in de kortst mogelijke tijd geledigd. Zij zijn in hun bed gekropen, en ik ben daar maar in 't salon blijven zitten tot de eerste wakker werk en mijn terug naar het hotel bracht.
De volgende dag waren mijn helpers afwezig, ziek van de drank en ik kon alleen mijn plan trekken voor de twee volgende dagen.
De machine en de installatie waren op tijd klaar. Nu had de klant de gelegenheid om speciale aanpassingsstukken te maken om de machine volledig te testen. Daar dit een tijdje ging duren
Dus ben ik na twee weken huiswaarts gevlogen zonder problemen en kwam toe in de koude Belgische winter het was nul graden.
Tot daar mijn diepvriesavonturen
Victor 10
|
