Schilderspalet van Maarkedal. In de vroegere authonome gemeenten verbleven tal van kunstenaars : Valerius de Saedeleer in Etikhove, Leo Piron , gehuwd met Marie-Josèphe, dochter van Valerius de Saedeleer in Nukerke - de streekschilder Van Laere in Nukerke - schrijver Hugo Claus in Nukerke - de dichter en schrijver Insingel Mark in Nukerke ...
Gemeentehuis van Etikhove tot 1977. Sinds de fusie van 1977 gemeentehuis van Maarkedal. Nadat het gemeentebestuur op 27 juli 1896 een kleine hofstede had aangekocht ter grootte van 26a89ca, gelegen aan de plaetse te Etikhovewerden tijdens de gemeenteraadszitting van 1 juni 1902 de plannen opgemaakt voor het bouwen van een gemeentehuis en een gemeenteschool met bijhorend schoolhuis op dit terrein. Na verscheidene wijzigingen van de bouwplannen werden deze uiteindelijk goedgekeurdtijdens de gemeenteraadszitting van 20 december 1904.De plannen zijn van architect Geirnaert uit Gent.Een jaar later werd het gebouw in gebruik genomen. Wegens krappe behuizing werd het schoolhuis, dat aan de oostelijke zijde aanleunde tegen het gemeentehuis, erin geïntegeerd. Het gelijkvloers van het schoolhuis werd raadszaal en is dit nog steeds.
Oorlogsnieuws
Tijdens de Tweede
Wereldoorlog woonde ene Jean-Baptist De Schampheleire te Etikhove in zijn boerderij
langs de Gansbeekstraat daar waar de Maarkebeek onder de straat duikt. Baptist
werd geboren in 1900 en was afkomstig uit de Varent. Tijdens zijn jonge jaren
had hij meermaals deelgenomen aan de bietencampagne in het noorden van
Frankrijk. En je weet hoe dat gaat. De jonge man maakte daar kennis met een
meisje uit de streek. Ze trouwden en kwamen wonen langs de Gansbeekstraat. De
jonge vrouw werkte samen met Jean-Baptist en leerde ook wat Nederlands. De
periode tussen de twee oorlogen was een harde tijd en Jean-Baptist oefende
zoals zovele meerdere beroepen uit. Zijn hoofdbezigheid was echter fruit
kweken. Hij schafte zich een paard aan en reed wekelijks met paard en kar naar
de markten in de omgeving om het lekkere fruit aan de man te brengen. Op een
dag heeft het gezin alle chance van de wereld gehad. Het was in 1945. De
streek was reeds maanden bevrijd maar de Duitsers gaven niet op en bestookten
Antwerpen met de fameuze V-2 raketten. Er werden zo maar eventjes 2000 raketten
op de haven afgestuurd. Niet allen bereikten het beoogde doel. Sommige
vliegende bommen misten hun doel, weken af of raakten tijdens de vlucht
defect. Zo hoorden ze op een mooie dag in Ethikove het gefluit van een
aanstormende V-2. Men wist dat eens het motorgeluid ophield de bom binnen de
kortste stonden zou vallen. Wat ook geschiedde. Gelukkig stond in de weide aan
het erf van De Schampheleire een rij hoge populieren. Deze bomenrij werkte als
vangnet voor de raket die in de toppen terecht kwam en met een geweldige slag
ontplofte. Bladeren, twijgen, takken, metalen stukken, vuur, rook, pannen en
stenen het vloog al in het rond. Het dak van
de woning was volledig ontmanteld maar niemand werd gekwetst. De buurt kwam er
gelukkig met de schrik vanaf. De zoon van Baptist had later naast het woonhuis
een smidse.
Tegen de zomer van 1944 was
het Duitse leger volop bezig de aftocht te blazen. De soldaten werden wat
nerveuzer en ze probeerden alles wat wielen hadvan de burgers af te pakken. De fietsen spraken wel aan. Maar de meeste
burgers hadden daar iets op gevonden. Ze verwijderden de rubberen banden. Die
waren zogezegd versleten. Toch namen sommige Duitsers zon rijwiel in beslag.
Mensen die die situaties meemaakten lachen nog als ze vertellen hoe de Duitsers
de kasseikoppen trotseerden op de ijzeren zanten. Al hotsend en al botsend
denderden ze de helling af richting heimat.
Deschampeleire woonde in Etikhove, maar was
afkomstig van de Varent in Mater. Hij werd gemobiliseerd voor de oorlog van
14-18. Jarenlang verbleef hij in de loopgrachten achter de IJzer. Tijdens een
van de vele korte aanvallen werd de beste vriend van Jean-Baptiste ernstig
gekwetst en lag daar ergens buiten de loopgrachten te kermen en steeds te roepen:
Tiste, kom mij toch helpen!Maar
Jean-Baptiste kon hem niet halen. Hij moest immers wachten tot ze zeker waren
dat de Duitsers zich volledig hadden teruggetrokken. De nacht ging voorbij en
het werd heel stil. Hét moment om de gekwetste vriend te gaan ophalen? Kruipend op de buik bereikte hij de man.
Denkend dat de kust veilig was richtten ze zich op. Te laat. Een machinegeweer
ratelde en de beide soldaten werden getroffen door een kogelregen. Ze vielen
neer. De gekwetste soldaatwas op slag
dood en Tiste bleef gewond voor dood liggen. Op zijn beurt bleef hij achter tot
hij zou gered worden. En gelukkig! Zo gebeurde het. Hij bleek getroffen te zijn
door een gloeiende brandkogel die langs de rug was binnen gekomen en langs de
buik het lichaam had verlaten. De plaats waar de kogel de buik had verlaten was
dichtgeschroeid. Dat was wellicht zijn redding. Voor zijn genezing werd
Jean-Baptiste naar Frankrijk overgebracht waar hij in een lazaret aan een
volledige herstelling begon. Wat ook lukte want kort nadien werdTiste weer goed bevonden om naar het front te
trekken. Hij vertelde nadien dat hij een Belgische soldaat had gezien met een
houten been. Die man werd door de keuringsdienst goed bevonden om zijn
compagnie aan het front te vervoegen. Het schijnt dat hij zijn houten been
afnam en naar de medische staf gooide met de vraag: Wat kan ik met zon been
gaan vechten!
ParochiekerkSt-Brixius te Etikhove ligt in de vallei van de Maarkebeekop 27 m boven de zeespiegel. Deze classicistische kerk is een bescheiden gebouw uit het begin van de 19de eeuw met laat-gotische toren van de voormalige kerke uit de 15de eeuw. De kerk werd achtereenvolgens in 1768 en in 1837 verbouwd. Het meubilair is hoofdzakelijk classicistisch. Het orgel , instrument van Lambertusvan Peteghem is beschermd. Op het kerkhof en in de kerk tref je enkele17de eeuwse grafstenen aano.a. het epitaaf van Gerard de Ladeuze(+ 1669).
De kerk La Salette te Louise-Marie ligt op een hoogte van 112,5 m. Louise-Marie is een schilderachtig gehucht en kerkdorp in de Vlaamse Ardennen gelegen op de noordelijke flank van de Muziekberg (hoogte 147m). Het grondgebied van de parochie Louise-Mariebehoort tot de stad Ronse en de vroegere gemeenten Nukerke, Etikhove en Schorisse inde provincie Oost-Vlaanderen en tot de gemeente Ellezelles in Henegouwen. Naar verluidt zou de naam van de eerste Belgische koningin Louise-Marie (geboren in Palermo op3 april 1812 en overleden in Oostende op 11 oktober 1850), dochter van de Franse koning Lodewijk Filips, aan de oorsprong liggen van de naamgeving van dit gehucht. Immers de eerste steenlegging van deze neo-romaanse parochiekerk in 1851 viel samen met de eerste verjaardag van haar overlijden. Deze kerk is bekend om haar Sint-Apolloniaverering. Rond 9 februari worden hier jaarlijks, tijdens de noveen tegen tandpijn, de alom gekende geutelingen gebakken. De kerk is toegewijd aan O.L.Vrouw van La Salette. Het kerkelijk interieur is 19de-eeuws behalve het altaar aan de noordzijde die 17de en 18de eeuws is. Het schilderij Verschijning van O.L.Vrouw van La Salette is19de eeuws. De romanschrijver Herman Teirlinck vernoemt Het Muziekbos en Louise-Marie in Maria Speermalie, Getuigenissen , De wonderbare wereld , Het gesmoor (novelle) en de Dolage.
32.De Sint-Pieterskerk te Kerkem. Hetkerkje is een klein driebeukig neo-gotisch gebouw. De onderbouw van de torenvan de kerk bestaat uit geërodeerde zandsteen afkomstig van de afgravingen op de getuigenheuvels.Tijdens verbouwingswerken werd de kerk verhoogd in 1775. Deze datum staat gegrift in de sluitsteen boven de ingangsdeur. De kerktoren zou voordien een derde lager zijn geweest. Je ziet trouwens duidelijk de sporenvan de oorspronkelijkewijzerplaat. De kerk, het kerkhof en de omheiningsmuur zijn beschermd als monument en als landschap bij K.B. van 18-11-76. Het meubilair is hoofdzakelijk 18de eeuws. De kansel dateert uit 1687. Hetorgel is 17de eeuws en was oorspronkelijk bedoeld voor het Sionklooster te Oudenaarde.
Tijdens de gemeenteraadszitting
van 27 november 2013 werden restauratiewerken aan dit geklasseerd kerkje
toegewezen aan de firma Aanemingen Seynhave tegen een totale prijs van
366.811,94.
De Ladeuzemolen gelegen langs de Maerckebeek(nu Maarkebeek), is een overblijfsel van het kasteel Ladeuze. De molen zelf zou dateren van 1400 maar werd voor het eerst vermeld in 1571. Het was van oorsprong een olie- en korenwatermolen in eigendom van het thans verdwenen nabijgelegen kasteel van Ladeuze. Alle pachters van het domein waren verplichter hun graan te laten malen waarvan de gebruikelijke tiende werdafgenomen. In 1909 werden de molenstenen aangedreven d.m.v. een stoommachine. De productie van olie werd stopgezet vóór W.O.-I. De molen bezit noghet lijnzaadmechanisme en2reuze grotemolenstenen.De "tiendenschuur staat iets verop".
Bijhuis van Sint-Leonardus, verblijfplaats van de zusters. Deze woning was tot voorheen de verblijfplaats van de zusters die werkzaam waren in het rusthuis Sint-Leonardusin Louise-Marie. Het rustoord zelf werd opgericht in 1900 en was oorspronkelijk bedoeld als sanatorium voor dames.Bij het geheel hoordeeen school en een boerderij. Vanaf 1904 namen de Zusters vanBarmhartigheider hun intrek. De laatste jaren werd het interieur van het rustoord grondig gemoderniseerd.
Verdwenen zichtop de kerktoren van Nukerke met vooraan het O.-L.-Vrouwbeeldje dat voorheen prijkte op de hoek van hetgemeentehuis, dat op zijn beurt verdween in de jaren 70. Dit beeldje staat nu in het perkje op het dorpsplein.
ParochiekerkSt-Brixius te Etikhove ligt in de vallei van de Maarkebeek op 27 m boven de zeespiegel. Deze classicistische kerk is een bescheiden gebouw uit het begin van de 19de eeuw met laat-gotische toren van de voormalige kerk uit de 15de eeuw. De kerk werd achtereenvolgens in 1768 en in 1837 verbouwd. Ze is ingericht met een Lodewijk XVI meubilair zoals het hoogaltaar, de muurbeschotten met de kerkmeesterbanken in het koor. Het orgel , instrument van Lambertusvan Peteghem is beschermd. Op het kerkhof en in de kerk tref je enkele 17de-eeuwse grafstenen aano.a. het epitaaf van Gerard de Ladeuze (+ 1669).
De Sint-Pieterskerk te Schorisse. Het is een bakstenen hallenconstructie onder één dak, met een laatgotische aanleg (16de eeuwboven het westportaal. Rond 1579-1580 brandde de kerk af en werd hersteld. Het interieur is classicistisch met slanke Toscaanse pijlers waardoor het zeer harmonisch lijkt. De mooie versiering werd uitgevoerd door de Italiaan Carlo Moretti. Veel 16de en 17de eeuwse kunstschatten zijn o.a. de gebeeldhouwde doopvond en een renaissance biechtstoel uit 1687. Deze kerk, met inbegrip van het interieur, is beschermd vanwege de kunsthistorische waarde. Van de het 17de-eeuwse Margariet hospitaal resten nog slechts enkele woningen en een 15de - eeuws beeld van de H. Margriet(in de kerk). De nabije omgeving is beschermd als dorpszicht bij K.B. van 13-01-1981. Omer Wattez, bekend als de “Eerste beschrijver van de Vlaamse Ardennen”, werd hier geboren in 1857. De meer bekende romanschrijver, Herman Teirlinck , vermeldt Schorisse als “Schoorse” in zijn werken “Getuigenissen” en “De wonderbare wereld”.(uit Inventaris van het cultuurbezit in België) Reeds sinds einde 20ste eeuw is de toevloed van gelovigen die wekelijks naar de kerk trekken sterk gedaald. Bisdom en staat spreken van sanering. Zo ontstond een “Kerkenbeleidsplan”. Kerken worden gesloten, ontwijd, hergebruikt voor civiele doelstellingen. Eind 2018 was ook de kerk van Schorisse aan de beurt. Er was nog een grote slotviering op Kerstmis om 10 uur. Enkel huwelijken, doopsels en begrafenissen gaan voorlopig door tot er een herbestemming is gevonden.
Classicistische Sint-Eligius kerk uit 1775 te Maarke met aan de noordkant de vrijstaande gotische toren uit de 14de eeuw. Mooi interieur met o.a. een harsstenen doopvont uit 1673, een preekstoel uit 1680 die afkomstig is uit de voormalige cisterciënzerinnenabdijMaagdendalete Oudenaarde. Het overige meubilair werd na hetbouwen van de kerk aangeschaft en is dus 18de eeuws zoalsde portiekvormige hoofd- en zijaltaren. Het orgel,uit de periode 1806-1814 door P.C. van Peteghem uit Gent is beschermd bij K.B. van 17-02-1980. Verder is er een pracht aan kerkschatten o.a.17de en 19de eeuwsOudenaards zilverwerk i.v.m.de St-Eligiusverering. Er liggen verschillende 16de en 18de eeuwse grafstenen. Dichtbij de ingang van de kerk ligt nog een bruine ijzerzandsteen waarop de veldwachter destijdsna de hoogmis stond om de berichten aan de bevolking kond te maken.
“Sinds 16 december 2013 is de Sint-Eligiuskerk van Maarke via een bisschoppelijk decreet onttrokken aan de eredienst. Daarmee werd een belangrijke voorwaarde vervuld om op 1 januari in te stappen in het Decreet Lokaal Cultuurbeleid en aanspraak te maken op een jaarlijkse subsidie van 34 000 €. … In de loop van 2014 en 2015 worden werken uitgevoerd die de ruimte beter zullen afstemmen op de noden van een modern cultuurhuis, evenwel zonder de unieke eigenheid van onze Cultuurtempel aan te tasten.” (Gemeentelijke info) Reeds 5 vijf werden in de kerk, occasioneel, culturele evenementen georganiseerd.
Houten windmolen Ter Gheynst prijkte op de hoek tussen de Pontstraat en Ruitegem te Nukerke. Dat het een oude molen betrof bewijst volgende tekst: De wintmolen Ter Gheinst toebehorend hebbend dehoirs van wylent Colaert Pot is verbleven op 13.8.1582. En verder geeft toelating aan Pieter van Butsele Pieters en Lieven Vandevelde om een nieuwe molen te mogen bouwen op den ouden molendam, waar vóór de troubles nog een molen heeft gestaan binnen de parochie van Nukerke op het cauterken ter gheynst ofte cauborrevelt die van tevoren ghenaemt es gheweest tmeuleken tergheynst (1690). De laatste eigenaar was Emiel De Vos-Hots. In de volksmondgebruikte men de naam Vossenmolen. De molen werd volledig afgebroken in 1949, maar de molenstenen werden bewwaard. De mechanische graanmaalderij naast de windmolen werd gebouwd in 1911 door de familie Moreels. Na Gaston Moreels zette zijn dochter Annie de zaakverder samen met haar echtgenoot, Paul Aelgoet.De activiteit in de mechanische maalderij hield op in 1993. Een overachterkleinzoon (P.C.) van Petrus Augustus Van Malleghem liet ons volgende weten. Overachterkleinzoon van Petrus Augustus Van Malleghem, molenaar te Nukerke (molen Ter Gheynst door een storm vernietigd in 1942, gelegen op de kruising van de Pontstraat en de Boularestraat rechtover de kapel.); zijn zoon Victor was geneesheer en een tijdlang burgemeester van Nukerke.
Kapel Sint-Vincentius op de Kapellenberg te Maarke-Kerkem gelegen op een hoogte van 94m. Vanaf deze plaats heeft men een mooi panoramisch zicht. Deze bedevaartskapel, is met haar omgeving beschermdals monument en als landschap (9-11-76). Deze kapel bewaarde van haar oorspronkelijkconstructie enkel het vermoedelijke 12°eeuwse koor. Het schip werd in 1637 herbouwd (zie het verschil in bouwmateriaal). Het portiekaltaar in rococostijldateertvan ca 1765. Het beeldvoorstellendde H. Antonius-abt is 16de eeuws en dat van de H.Vincentius is 17de eeuws. Ook het typische offerblok is 17de eeuws. De schilderij H. Vincentius vóór O.L..Vrouw met het Kind is 18de eeuws. Het doek met de H. Vincentius, en op de achtergrond de bedevaartskapel van Maarke, omringd door zes taferelen uit het leven van de heilige is 19de eeuws. De glasramenvan E.P. Colpaert uit 1920 stellen taferelenvoor van de marteldood van St-Vincentius. Rond de noveen van Sint-Vincent worden hier volop geutelingen gebakken.
Sint-Vincentius werd er
aanroepen als genezer van allerlei lichamelijke krampen.
Herenhuis langs de Louise-Mariestraat in Louise-Marie. Deze woning werd gebouwd in 1869. Dit kerkdorp of kerkgemeente strekt zich uit over Etikhove, Ellezelles, Nukerke en Ronse. In t Volk van Ronse van 22 oogst 1936 zagen we volgende rubriek "Het beste tafelwater La Royale Louise-Marie" Allerfijnste limonaden "Jass" Nitterveld-bronnen Louise-Marie (Ronse) Telefoon 230.
Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming, parochiekerk te Nukerke. Deze eenvoudige classicistische dorpskerk van ca 1775 ligt op een hoogte van 87m boven de zeespiegel.Het staat met zekerheid vast dat de naam Nukerke betekent Nieuwe kerk,Nova Ecclesia. Dit kan verklaard worden door het feit dat de kerk van Nukerke, wiens patronaat toebehoorde aanhet kapittel van Kamerrijk ( Cambrai, nu Noord-Frankrijk), omwille van het groot aantal gelovigen dat er de godsdienstige plichtenkwam vervullen, tot afzonderlijke parochie werd verhevenen aldus werd afgescheiden van Melden. Voor verdere beschrijving zie rubriek "volledige tekst" nr 20.
Stenen korenwindmolen Molen Ter Slepe ook genaamd Molen Ten Nieuwennest langs de Weitstraat te Nukerke op een hoogte van amper 56 m. Verklaring voor de eerste naam: de molenwieken sleepten traag wegens het feit dat ze weinig wind vingen. Hij prijkt immers niet bovenop een heuvelrug. Tweede verklaring: de naamvan hetcafé dat de naam droeg In de Nieuwennest. De molen dateert uit de periode 1795-1800. Hij werd gebouwd door mulderDevos. De molen werd verscheidene keren van de hand gedaan. De laatste eigenaars, die de molen als schenking verkregen, waren Octavie-Sidonie De Langhe en Victor De Langhe die hem tenslotte doorverkochten in 1910 aanRafaël Maes-Vandenhende. Vanf 1938 werd de molen in het kadaster ingeschreven als puin. Tot overmaat van ramp sloeg de bliksem op de molen en werden de wieken totaal vernield. Een roemloos einde stond hem te wachten. Gilbert Stockman uit Etikhove heeft later de molen opgekocht om hem volledig te restaureren, wat maar gedeeltelijk is gelukt.
