343 d’Hoogvorst XV

Tekst van Jan Van den Eynde

Het geslacht Van der Linden heeft zijn stempel gedrukt op de geschiedenis van Meise en daarom past het enige aandacht te besteden aan de aktiviteit van het voornaamste lid uit de stam, Baron Emmanuel Van der Linden d’ Hoogvorst.

(1) In het jaar 1809 heeft deze het kasteel van Meysse door erfenis verkregen. Bij akte van 16 april 1881 opgemaakt door notaris Van Halteren, heeft baron Edmond Van der Linden d‘ Hoogvorst (neef van Leon d’Hoogvorst, zoon van Emmanuel) zijn eigendom verkocht aan Keizerin Charlotte – te weten : het kasteel van Meysse met warande – 45 ha 76 a 80 caen daarbij nog de gronden en de gebouwen gelegen buiten de omheining van het domein, oppervlakte 52 ha 33 a 57 ca, dus in het totaal 98 ha 10 a 37 ca, voor de som van 939.650 fr.

Baron Emmanuel Van der Linden d’Hoogvorst
Geboren te Brussel – 7 juni 1781
In 1820 draagt hij de titel van “Conservateur des eaux et forets”.
In 1830 was hij inspecteur – generaal van de Nationale Burgerwacht. Lid van het voorlopig bewind.
Van 1807 tot de dag van zijn overlijden in 1866 burgemeester van Meise (Nieuwenrode inbegrepen) en eveneens van de gemeente Wolvertem – functies die hij vervulde zo niet met brio dan toch met volledige toewijding. Hij werd tot burgemeester benoemd onder Franse bezetting, en een nota meegedeeld door mej. Sylvie Haeck behelst het besluit van de prefekt : “Le prefet conformément à l’ article 20 de la loi du 28 an VIII concernant la division du territoire de l’ empire et l’ administration nomme Monsieur d’ Hoogvorst au fonctions de maire de la Commune de Meysse. L’ installation aura lieu dans les formes ordinaires et le procès-verbal sera envoyé au préfet.
A Bruxelles le 19-5-1809.
Sign. – niet leesbaar”.
Hij heeft de eed afgelegd “et fait en nos mains la déclaration de promesse de fidélité et attachement à sa majesté. Napoléon Ier empereur des français” ten overstaan van de toenmalige burgemeester van Meise, de adjunkt-rechter van Wolvertem en de Sekretaris van de gemeente.
Hij heeft eveneens gedurende het Hollands bewind de funktie van burgemeester bekleed.
Voor de benoeming van baron d’Hoogvorst was Gerard de Vidts, maire de Meysse. Deze was de vader van Superior De Vidts, alhier begraven en schrijver van de geschiedenis van Meysse.
Dit werk werd niet terug gevonden.

In de XIXde eeuw was het paternalisme sterk gevestigd – het grootste deel van de bevolking behoorde tot de lagere volksklassen – boeren en arbeiders leefden in armoede, in een toestand van pauperisme die we ons niet meer kunnen voorstellen. Wie in financiële nood verkeerde moest beroep doen op de openbare besturen en op de filantropie van enkele rijke mensen.
Hoe reageerde baron d’Hoogvorst ?
In 1866 werd de oogst vernield door regen en hagelslag.
D’Hoogvorst verleende kwijtschelding van de pachten en verschafte werk aan de geteisterden. Hiervoor liet hij het oude kasteel van Meysse afbreken en een nieuw opbouwen. De vijvers van Meise werden dieper uitgegraven en vergroot.
Op 18.4.1820 besloot de gemeenteraad een Kerkpad af te schaffen dat door het goed van Van der Linden liep, mits afstand van repels grond waardoor de weg naar Brussel (Brusselsesteenweg) kon verbreed worden en een gedeelte van het kerkhof in de baan ingelijfd.
De Kasteeldreef naar Grimbergen werd aangelegd en andere werken van openbaar nut uitgevoerd. De bomen geplant langs deze dreef, bleven eigendom van de familie Van der Linden.
Aan de arme en oude mensen schonk hij giften in natura.
In 1826 op 1^ste Paasdag werden 32 huizen die rondom de kerk stonden door brand vernield of fel beschadigd. Hij deed op eigen kosten de woningen opbouwen en herstellen en de gezinnen mochten deze huizen bewonen zonder huishuur te betalen.
In de raadszitting van 23 mei 1826 bracht hij verslag uit over de opbrengst van de Kollekten die in Brussel en Antwerpen gedaan werden in het voordeel van de slachtoffers van de brand van 26 maart 1826.
Een steenbakkerij werd opgericht op de “prairie curale” gelegen tussen de pastorij en de Krogstraat.
D’Hoogvorst nam de kosten van nivellering voor zijn rekening als onderdeel van een overeenkomst met het gemeentebestuur. Dit behelsde :
Omleiding van meerdere wegen welke zijn goed doorkruisen mits 800 gulden eens, en 22 gulden per jaar, onderhoud van de weg van de pastorij naar Wemmel, met de brug over de maalbeek aan de molen.
200 frank voor het rechttrekken van een dreef naar Beigem toe.
De baron heeft benevens nivellering, de muur en het metselwerk rond het kerkhof betaald, de kassei verhoogd tussen kerk en St.-Martinusbrouwerij , riolen doen leggen aan het Gilden Huys nabij de herberg “De Keizer”, rond het kerkhof voor 405 gulden.
Hij heeft ook belangrijke financiële steun verleend tot het vergroten en het restaureren van kerken, bv. in 1834 voor de parochiekerk van Wolvertem-centrum en in 1838 voor de kerk van Nieuwenrode.
Zijn bezorgdheid bleef niet beperkt tot het grondgebied van de gemeenten die hij beheerde.

De armoede was zo groot dat nog meer werkverschaffing noodzakelijk was en daarom liet hij een bredere verbindingsweg met Brussel aanleggen. Hierover had de gemeenteraad van Meise reeds beraadslaagd op 15.5.1822. Deze nam het besluit de baan van Wolvertem naar Brussel te kasseien tot aan het koninklijk paleis, gefinancierd door baron d’Hoogvorst, met terugvordering door het heffen van een bareelrecht (eerst half bareelrecht na 2500 el en na 5 jaar volledig recht). Deze bareelgelden werden betaald nabij de St.-Annakapel, aan de brug van de Grimbergse beek (maalbeek voetgangersbrug A12).
Evenals de Kasteeldreef bleef deze verbindingsweg de persoonlijke eigendom van d’ Hoogvorst – hij stond ook in voor het onderhoud.
Enkele jaren later werd de steenweg naar Brussel door het provinciebestuur van Brabant tegen vergoeding overgenomen.
Ik heb een korte schets van deze toestanden gegeven om aan te tonen dat de sociale wetgeving er absoluut nodig is ten einde de ellende en het pauperisme te bestrijden en een menswaardig bestaan te verzekeren.
In april 1866 overleed baron d’ Hoogvorst in zijn ambtswoning, Wolvengrachtstraat te Brussel.
Op 24 september 1893 werd op het d’Hoogvorstplein ter ere van de oud-burgemeester en bevelhebber vande burgerwacht een bronzen standbeeld van 3 m hoog onthuld.
Op het voetstuk : het familiewapen met leus “Espoir et courage”.
Het stadsbestuur van Brussel heeft het initiatief genomen tot oprichting van dit monument dat het werk is van beeldhouwer Laumans.
De Kantate bij deze gelegenheid uitgevoerd, hebben wij te danken aan twee inwoners van Merchtem met name de tekst door letterkundige J. De Smedt, de muziek door August De Boeck, zonder dat zij veel aan de roem van deze laatste bijgedragen heeft.
Ik citeer de inleidende strofe van deze kantate :

“Wie is die felle jonker daar ?
die stapt doorheen die loverdreven
met vasten tred
met kloek gebaar
en helder oog vol vuur en leven.”

Na het overlijden van Emmanuel Van der Linden d’Hoogvorst werd tot burgemeester van de gemeente Meise benoemd Léon Van der Linden d’Hoogvorst die in 1891 opgevolgd werd door H. Van Dievoet.
De familie Van der Linden d’ Hoogvorst heeft een Krypte laten bouwen onder het hoogkoor van de parochiekerk.

In 1945 werd het historisch kasteel van Meysse volledig uitgebrand.
Ik kan bevestigen dat soldaten van het bevrijdingqsleger in het gebouw verbleven.
De brand werd opgemerkt kort na het neerploffen van een Duitse vliegende bom op het Kasteelveld.
Over de oorzaak van deze brand werd nooit iets meegedeeld.